oera Amerika: cocktail
van ernst en kolder
andels „Messiah" in
atwijks Oude Kerk
25 king size filters 150
liver voor toekomst
Staking op Broadway
Studenten trachtten
Biennale te verstoren
lescliookle leiding
ran Blekkenhorst
Hand Festival in Leiden
kunst
laleiöosQgqp
In Venetië:
Oproerpolitie in de neer
(DAG 19 JUNI 1968 LEIDSCH DAGBLADPAGINA 18
ADVERTENTIE
Jmeelgroep „Studio* 'heeft „Hoera Amerika" van Jean
van Itallie in de perfecte vertaling van Cees Buddingh'
[het begin van het seizoen 1967/'68 op het repertoire ge-
pn daarvan, inmiddels over de honderd voorstellingen
Waaruit we mogen concluderen dat Hoera Amerika"
nde wèl is ingeslagen.
I de reden zijn dat gis- i land Festival in Leiden" een opvoe-
i het kader van het „Hol- ring plaats vond.
Enige medespelenden in Hoe
ra AmerikaV.l.n.r. M. Freida,
M. Frijling, Af. Violet, E. Barendse
en R. Falckenhage.
(Foto LD-Holvast).
De auteur ls Belg van geboorte,
zoon van een effectenmakelaar, die
erin slaagde tijdens de Duitse inval
in 1940 uit te wijken naai- Amerika.
Jean Claude was toen 4 Jaar oud.
Na zijn schoolopleiding studeerde hij
in 1958 af aan de Harvard Univer
sity, diende de letteren als ma
nuscript-lezer, redacteur van de
Transatlantic Review en free-lance
T.V.-schrijver.
(„Hoera Amerika." is verdeeld in
een le, 2e en 3e visie met de on
dertitels „T.V.", „Interview" en „Mo
tel". Het is niet doenlijk en 'net
heeft ook geen zin te proberen de
inhoud van de visies te bespreken.
Het belangrijkste adjn ni. de achter
gronden van de nonsensdcale, soms
ernstige, dan weer dolzinnige scènes.
De auteur is kennelijk huiverig
voor de toekomst van Amerika. Hjj
brengt de jaren van overvloed en
hoogconjunctuur, die ongebruikt
voorbijgingen om de armoede af
doende te bestrijden in het geding,
maakt zich bezorgd over de bijna
geheel losgeraakte banden van het
gezinsleven en over het tekort aan
wijsheid, die geschikt was voor een
eenvoudiger tijdperk, maar volstrekt
onvoldoende geworaen is voor de
enorme groei van wetenschap en
tecnniek in deze tijd.
De dialoog, die vaak als een tang
op een varken slaat, was deze avond
eens niet het belngrijkste element.
Ditmaal was het de zeer bekwaam
gevoercie regie van Kees van Iersel
en de punctuele bewegingsregie van
Riemke van Iersel. En dat alles in
het sfeer-verwekkende décor, even
eens van Kees van Iersel.
Er waren momenten van grote
spanning, afgewisseld door kolder.
Hoezeer de executanten voor hun
taak berekend waren bleek uit het
feit dat bet talrijke publiek uitste
kend reageerde. Het was dan ook nA
de 3e visie „Het motel" (naar onze
smaak de grofste en minst geslaag
de) terecht minder enthousiast dan
vóór d« pauze.
B. H.
•-f w
Evelyn Lear in
de Kurzaal
De Amerikaanse sopraan Evelyn
Lear zal soliste zijn op het tweede
concert in de Schönberg-Berg-Weber
cyclus van Het Residentie-Orkest, za
terdag 22 juni in de Kurzaal te Sche-
veningen. O.l.v. Pierre Boulez zal xij
de „Sdeben frühe Lieder" van Alban
Berg ten gehore brengen en voorts
het monodrama „Erwartung" van
Schönberg. Verder vermeldt het pro
gramma twee werken van Anton We-
bern: Passacaglia op. 1 en Sechs
Stücke für grosses Orchester op.
Al deze werken van dit concert da
teren uit de vroegere periodes van
de drie Weenae componisten.
De zwaie orkestbezetting van We-
berns ..Passacaglia" herinnert aan
Mahler .die door Webern zeer werd
bewonderd; de „Sechs Stücke" wijzen
in hun reeds veel spaarzamer instru
mentatie vooruit naai- de latere, zeer
delicate en ijle orkestraties van deze
toondichter.
Bergs „Frühe Lieder" behoren tot
zijn eerste scheppingen; „Erwar
tung" (thans in concert vorm uit te
voeren) moet worden geplaatste in
Schönbergs expressionistische tijd
waaruit ook „Die Glückliche Hand"
dateert voorafgaande aan zijn
twaaltfoonsperiode.
Evelyn Lear werd geboren in New
York. waar zy zang en hoorn stu
deerde. Zij voltooide haar zangstudie
aan de beroemde Juilliard School of
Music in New York. Haar Europese
carrière begon in 1959 in Londen. Zij
treedt regelmatig op aan de opera's
van Wenen. Berlijn. München. waar
zij o.m. de Lulu en de Marie uit Woz-
zeck gezongen heeft. Ook is zij een
hoog gewaardeerd vertolkster van
liederen.
Nieuwe
Gladstone Mild
heeft meen
NEW YORK (AP) De lichten bleven uit op Broadway
maandagavond. Alles wat er aan spel te genieten viel gebeurde
op straat, waar lange rijen stakende acteurs piketten vormden
op de trottoirs voor de theaters. Het was de eerste avond van de
staking uitgeroepen door „Actors Equity".
„De staking kan wel vijf jaar duren" zei producer David Mer
rick, na een vergadering in het stadhuis. „Als dat gebeurt be
tekent het 't einde van Broadway". Actors Equity" heeft de
staking uitgeroepen nadat met de producers geen overeenstem
ming was bereikt over lonen en andere zaken. Het contract met
de producers liep twee weken geleden af.
De stakers droegen borden met
xich mee waarop stond te lezen, ..sta
kende acteurs, geen show totdat wij
een nieuw contract hebben".
De anders by het begin van de
voorstellingen overvolle straten leken
uitgestorven, de restaurants en bars
waren leeg en je kon zoveel taxi's
krijgen als je maar wilde.
Teleurgestelde theaterbezoekers, die
hun kaartje soms al weken tevoren
gekocht hadden, stond in rijen voor
de kassa om hun plaatsbewijzen in
te leveren.
Equity verlangt optrekking van het
minimum weekloon van 130 dollar tot
200 dollar, kortere looptüd van de
arbeidsovereenkomsten, garantie dat
koor en balletleden voor de duur
van de gehele show worden geënga
geerd, en nadere regeling van het
optreden van buitenlandse acteurs in
Amerikaanse shows.
De vakbond heeft ongeveer 15 000
leden. Slechts 800 van hen treden op
in de shows die door de staking wor
den getroffen. Maar deze treft even
eens de duizende leden van 10 vak
bonden van theaterpersoneel, die nu
ook niet kunnen werken.
Merrick beschuldigde de Actors
Equity ervan terug gekomen te zijn
op een arbeidscontract waarover twee
weken geleden overeenstemming be
reikt was door onderhandelaars van
de vakbond en de Bond van New
Yorkse theaters. Dit contract voor
zag in een loonsverhoging van 8
Inwilligen van de eisen van de ac
teurs zou betekenen dat een norma
le Broadway produktie. die nu op
600.000 dollar komt. 900.000 dollar zou
gaan kosten. Producer Merrick kon
digde aan de voorstellingen van zijn
shows J dó. I do" en ..How now. Dow
Jones" te zullen stopzetten.
De sterren die van hun werk en
publiek beroofd zijn lijken spijtig en
gefrustreerd.
Joel Grey, de ster van „George m
verklaarde te hopen dat de burge
meester van New York, die een groot
vriend van het theater le, een snel
le oplossing van het conflict zal we
ten te bewerkstelligen door zijn be
middeling.
Door de staking kunnen nu 19 van
de 22 shows op Broadway niet door
gaan. Een woordvoerder voor het
vakbond zei dat 26 buitenlandse ac
teurs, hoofdzakelijk Britten, rollen
hadden in de getroffen shows.
Charmante, jonge actrices
maken reclame voor de staking
op Broadway.
VENETIE (AP) Ongeveer 300 opstandige studenten heb
ben gisteravond Venetië in opschudding gebracht wegens een
geschil over de opening van de „Bienale van Venetië", de
grootste internationale kunsttentoonstelling van Italië.
De oproerpolitie maakte van de wapenstokken gebruik om
de studenten te verspreiden die probeerden rode vlaggen te
hijsen op het beroemde San Marcoplein. Vijf studenten werden
gearresteerd.
Excelsioruit Katwijk aan
Zee tijdens de uitvoering van
Handels Messiah".
Foto LD/J. v. Duyn. Katwijk Zee.
Gevraagd wordt of de akoestiek in
de Oude Kerk al of niet een bondge
noot wil zijn. De sopraan Ank Rein-
ders, die niet aanstonds de zuivere in
tonatie vond en even naar instelling
zocht, bevond zich pal naby een zwa
re middenzuil. De kruisvorm van de
kerk bewerkt zijwaartse uitbuigingen
voor de koorklank alvorens deze de
grote publieksruimte bereikt. Van
koorglanzing merkten we niets. In
de Nieuwe Kerk is die er wel. maar
allee voor degenen die in front mid
den voor de dirigent zyn gezeten en
dat is altyd maar een klein deel.
Ondertussen heeft het kooi- zich
vooral in de snelle meiismen adem-
vast getoond; deze klonken soepel en
egaal. Deze vaststelling is altijd
een der beste complimenten. Ook het
gezongen en niet maar aangetikt ha
len van de hoge A. Van de solisten
won Max van Egmond het. hy is een
technisch fenomeen, maar is even
zeer superieur hoeder over de gees
telijke waarden van een verklanking.
De vertolking van Ank Reinders
heeft ons bij als een loflied op het
„frohlokken" (in Erwach zu Liedern).
Arjen Blanken beschikt over een gro
te routine, zijn tenortimbre is fraai,
maar bij stemuitzetting wordt zijn
hoogte minder edel en soms wat la
waaierig. Van de instrumentale me
dewerkers Marinus Metz voor orgel
en Jaap Spigt voor klavecimbel: niets
dan goeds.
V.
De overheid heeft alle musea in de
stad laten sluiten. Verscheidene hon
derden studenten hadden gistel-mor
gen getracht de leiding van de Bien
nale over te nemen.
Teruggedreven door de politie
trokken zij van het ene naar het an
dere museum om deze te bezetten.
Zware politieversterkingen die uit
andere steden werden ontboden hiel
pen de actie van de studenten te
verijdelen.
Laat in de middag stond gehelmde
politie op wacht by de Biennale. de
musea en andere openbare gebouwen.
Venetië kreeg een vreemd beeld,
omdat op sommige plaatsen de poli
tie talrijker scheen dan de toeristen.
Het Zweedse paviljoen op de Bien
nale werd kort na de opening geslo
ten, omdat de directie meende dat de
politie praktisch de leiding van de
Biennale had overgenomen. Ook ver
scheidene Franse artiesten hebben
hun inzending teruggetrokken.
Linkse groeperingen geleid door de
Italiaanse communistische partij,
hebben opgeroepen tot een algemene
boycot van de tentoonstelling die
naar xij zeggen op kapitalistische
wyze ,.de kunst tot voorwerp van
handel" maakt.
Ondanks deze aanvallen is de Sow- i
jetunie met een inzending vertegen-
I woordigd.
chijnt tot het moreel van veel koren bij te dragen, wan-
van tijd tot tijd tot Handels „Messiah" mogen terugke-
ze geeft vaste grond onder de voeten. Bovendien zijn
kerken en concertzalen vol, zoals nu ook de Katwijkse
ferk, waar „Excelsior" optrad met „de Haarlemmers",
iliger en oudvertrouwder benaming voor het Noordhol-
hilharmonisch Orkest. Deze hebben altijd een treffende
rdigheid betoond in het begeleiden van oratoria, mits
it het apparaat in een dwingende greep houdt. Weer
dit punt alles in goede orde, Blekkenhorst is een dege-
choolde en ervaren vakman.
oenj(|k]
'e
nds
H
e Messiah heeft ingezogen,
de melodieën. Over het al-
Ün deze blijgestemd. Het ge
it als „Passio" kan gelden,
een vyfde van alle
Eers. De overige kernge-
betreffen advent, opstan-
overwinning van het Evan-
it laatste oratoriumdeel be-
iwingen over het lijden en
oordeel. Een bybels dra
bier niet, Christus treedt niet
odelend op. het gaat alleen
*t van het werk is Engels,
md in een Italiaanse zon.
«(oordelen lijken uit het
'«geplant. We noemen het
uit de Sinfonie Pastorale
Nerszang uit Calabrië). „Er
*he Herde" (een kerstlied
uit de Abruzzen), het koor „Hoch tut
euch auf" (sprekend het volksliedje
„Caro mio ben"). Of nu het koor
langs dit perspectief toegang tot het
werk heeft kunnen vinden? Dat is
een zaak van persoonlijkheid en gees
teshouding. De uitvoering zelf heeft
een voorbeeld voor de gedachtebepa
ling gegeven.
Alt was Greet Wigman-Verkerk,
die we nimmer eerder hoorden. Aan
haar afbeelding van de notenbeelden
viel niet af te dingen, alleen de uit
beelding ontbrak: géén expressie,
géén draagkracht, géén mededelend
vermogen. De sopraan, de tenor en de
bas hebben die voordrachtsvrijheid
volledig, zy zingen los van het blad.
Alleen het koor. dat dit laatste reali
seert. verwerft het cum laude van de
beoordeling.
