(rins Bernhard reikte aan
5 Moore Erasmusprijs
Meerkoetennest in autoband
Netto resultaat Kon./
Shellgroep 19% hoger
Onverminderde groei
van E.N. en N.E.N
Miljard besnoeid op
VS - ruimtevaart
Kunstenaar en humanist
Heet van de naald
A
ven zomerconcerten
lerinScheveningen
betoon aan groot vernieuwer
Jan Bentveld jr.
Nieuwe uitgaven
Actie tegen
broodoorlog
Gooi
maar
EDELME
op
MEI 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 28
ADVERTENTIE
SM (ANP) In het Huis der Pro-
Arnhem heeft Prins Bernhard van
emidden van een uitgelezen gezl-
Erasmusprijs uitgereikt aan de
ieeldhouwer Henry Moore.
tig waren Koningin Juliana, Prinses
uw^Prins Claus en de heer Van Vollen-
**?enry Moore en zijn dochter Mary
f3ke Engelse ambassadeur, Sir Peter
Jfitm echtgenote, minister Klompé van
J. M. L. Th. Cals, minister van
Staat, de commissaris der Koningin in Gel
derland, mr. H. W. Bloemers, en echtgenote,
de heer A. Bennis, loco-burgemeester van
Arnhem, de heren ir. A. J. Engel en G. Slui-
zer, resp. voorzitter en directeur van de Stich
ting Praemium Erasmianum, de heer R. W. D.
Oxenaar, directeur van het Kröller-Müller-
museum in Otterlo, waar een expos* li 2 van
het werk van Moore wordt gehouden, en vele
anderen uit de wereld van wetenschap en
kunst.
nader begrip'
^'Vnde aan de feitelijke uit-
,d Prins Bernhard een toe-
Ziji mij hier geconfronteerd
ae kunst, in de voorhoede
rtoutmoedige ontwikkelin-
'*i de Prins. „Ik werd ge
il- achterover leunende fi-
aen gebogen lijnen, ruim-
VoJ>a's en gaten, kortom werk
cundigen onderkenden als
iwing van de grootste be
de beeldhouwkunst, maar
1de Prins zich af waar
had verteld hoe hy door
'van Sir Herbert Read, tot
lp was gekomen en kennis
en van de grote liefde die
uwer reeds van zijn jeugd
Ie voor steen en hout en
e natuur zelf uit deze ma-
«ft geformeerd, kwam de
j jet verlangen zich over te
„wishful thinking".
mensen denken maar
elijk dat kunst iets is voor
few". Zij hebben het ge-
bij moderne kunst
geen enkele manier mee
lebben. Zij zouden moeten
het snijden van een stuk
ineden van klei, hetgeen
als kind deden, in we-
ite stap naar creativiteit
(opvoedingsinstanties liier-
zouden maken zou het
bescheiden brug kunnen
worden die leidt naar interesse en
betrokken zijn bij de kunst".
Nadat Prins Bernhard de 70-jarige
heer Moore nog vele vruchtbare Jaren
had toegewenst verwijzend naar „de
Piëta Rondanini" te Milaan, door een
toen meer dan 80 jaar oude Michel
Angelo vervaardigd, prees hij de kun
stenaar om een kwaliteit buiten de
kunst gelegen, n.l. zijn humaniteit en
zijn eigenschap om overal vreugde te
vinden. Een vermogen, dat iemand
eens gekenschetst heeft als: „U bent
altijd uit als een kleine jongen op va
kantie".
De grote humanist Erasmus, de
hebben toegewijd, zou er trots op zijn
geweest u onder de zijnen te mogen
tellen", aldus tenslotte Prins Bern
hard.
Tijdperk bepaald'
Voorafgaand aan de rede van de I
Prins was Henry Moore o.m. toege
sproken door minister dr. M. A. M.
Klompé.
Sprekend over Moore's werk, zei
minister Klompé, dat bij Henry Moo
re de mens centraal staat als voor
naamste en maatgevende thema. In I
de natuur, in rotsformatie en kiezel
man aan wie wij deze prijs welbewuststeen, in schelp en bot, vindt hü de
formele inspiratie voor een persoon
lijke vertaling van het gebruikelijke
mensbeeld. Henry Moore behoort tot
de grote beeldhouwers van de 20ste
eeuw, tot die weinigen die principiële
nieuwe gegevenheden aan de taal van
de beeldhouwer hebben toegevoegd,
die de stijl van een tijdperk mede
hebben bepaald, zo zei de minister.
Op deze huldigingsbijeenkomstj
werd voorts ook een uitvoerige ana- i
lyse gegeven van het werk van Moore I
door de Engelse kunstkenner sir Ken- j
neth Mackenzie Clark.
Na afloop van de plechtigheden
werd aan de beeldhouwer en zijn
dochter een receptie aangeboden. Om
streeks half een vertrok daarop de
Koninklijke familie naar het Kröller-
Müller museum in Otterloter bezich
tiging van de daar tentoongestelde
werken van Moore, waarvan sommige
reeds geruime tijd tot het parmanente
bezit van het museum behoren.
....of kinistnijverhcid.de handgemaakte
sieraden van nikkeline en verguld lombok,
het arabia kil ra-servies in 7 kleuren,
fan Bentveld heeft voor U uit vele landen
een grote collectie originele cadeaus.
Voor kunstnijverheid
INTERIEURVERZORGING
Nieuwe Rijn 24- hoek Burgsteeg-Leiden
Telefoon 01710 - 34671 b.g.g. 41974
lid distribuantenvereniging
eker
Kom.
(ten we die grijze
rel eens opfleuren,
^noeilijk is dat niet.
Want planten
-j bloemen geven
een vrolijk,
en fleurig balkon,
in paar bakken...
hele zomer feest
„Heet van de naald", een keuze uit
bet werk van H. M. van Randwijk,
ingeleid door Mathieu Smedts; een
uitgave van Bakker (Daamen, Het
Parool, Weekbladpers en Het Wereld
venster.
Op 13 mei is het twee jaar gele
den dat H. M. van Randwijk, hoofd
redacteur van het (verzet») blad VrfJ
Nederland, overleed. De markante
plaats die hij in Nederland innam,
wordt nog eens geaccentueerd door
het feit dat na zijn dood twee boe
ken zijn verschenen waarin zijn
journalistiek werK is gebundeld.
Voor ons land Is dat een zeldzaam
heid. In het eerste, „In de schaduw
van gisteren", wordt een boeiende
analyse gegeven van het verzet in
de jaren 1940- 45 zoals hij dat zag en
in het zojuist verschenen boek, „Heet
van de naald", heeft Mathieu Smedts
de huidige hoofdredacteur van Vrij
Nederland, een keuze gedaan uit
Van Randwijks artikelen, die hij heet
van de naald schreef bij enkele bran
dende kwesties in de naoorlogse jaren
(de zuivering, de kwestie-Indonesië),
de koude oorlog, Duitsland, de ont
wikkelingshulp e.a.). Op enkele zaken
is al een dikke laag stof gedaald, het
merendeel blijkt nog wonderlijk ac
tueel te zijn. De kwesties die defi
nitief tot het verleden behoren, be
houden hun waarde door de indrin
gende manier waarop de non-confor
mist Van Randwijk er over schreef.
Zijn taalgebruik bezat een geladen
heid. een bewogenheid, zoals men die
maar by heel weinig Nederlandse
schrijvers aantreft. Wat voor alles op
valt is om een versleten woord te
J gebruiken zijn duidelijkheid. Hij
I schreef zonder franje recht op het
doel af, een midvoor van het dege-
i lijke, produktieve slag. Met dat vaak
beukende proza maakte hij het zijn
tegenstanders héél lastig zichzelf
trouwens ook (zijn blad kwam er op
zeker moment door op de rand van
de afgrond te staan)
Het blijft, zelfs na zoveel Jaar, een
pijnlijke belevenis om te lezen, hoe
zeer hij het gelijk aan zijn kant had
In de kwestie-Indonesië, hoe ruimer
en oprechter zijn visie was dan die
van de figuren die op dat moment de
dienst uitmaakten. Van Randwijk
begreep de veranderde tijd, hij voel
de dat er geen werkelijke vrede zou
kunnen bestaan zolang er nog ko
lonies waren. Htf wees op de uitzicht
loosheid van de politionele acties, die
het klimaat voor samenwerking in
nieuwe vorm grondig zouden beder
ven. De geschiedenis heeft hem in het
gelijk gesteld, maar om zijn bewogen
stuk in dit verband kreeg hij toen
de wind van voren.
Wat ook boeit was zijn puntigheid.
Een voorbeeld daarvan: in de zaak-
Rajakowitsch schrijft Van Randwijk
over de verjaringstermijn: „We zijn
vóór verlenging van de verjaringster
mijn, niet omdat we daar veel van
verwachten, maar omdat het een hul
peloos teken is dat de zaak nog niet
is afgedaan, nooit afgedaan kan wor
den, om ons er aan te herinneren dat
we leven in een onzindelijke we
reld".
Heet van de naald is een meesle
pend werk, met artikelen van een
mans wiens oordeel de vorm aan
nam van het geweten van de natie.
Men heeft er niet of niet ai te best
naar gluisterd. Het ls nu eenmaal
zelden voordelig om te doen wat een
geweten voorschrijft.
DEN HAAG (ANP) De Eerste Nederlandsche Verzeke-
rings-maatschappij op het leven en tegen invaliditeit N.V., be
haalde in 1967 een produktie, die de cijfers in voorgaande jaren
opnieuw overtreft: t.o.V. 1966 een stijging van ruim 11% tot
f 1,12 miljard. Hoewel enkele factoren, met name de toenemende
druk van de bedrijfspensioenfondsen en de inwerkingtreding
van de W.A.O., de netto-vooruitgang van de portefeuille tegen
werkten, was deze met f 605 min eveneens hoger dan vorig jaar.
Het totale verzekerde bestand van de E.N. beliep ultimo 1967
f 6.245 min, tegen f 5.640 min ultimo 1966.
DEN HAAG (ANP) Het nettoresultaat van de maatschap
pijen der Konink./Shellgroep over het eerste kwartaal van 1968,
na aftrek van aanvullende afschrijvingen, bedroeg ponden ster
ling 85,6 miljoen, vergeleken met ponden sterling 61,6 miljoen
over het eerste kwartaal van 1967. hetgeen een stijging van
39% betekent. Ongeveer de helft van deze stijging is toe te
schrijven aan de devaluatie van het pond sterling. Indien die
buiten beschouwing wordt gelaten, is het nettoresultaat met
19% gestegen.
De totale door de groep verkochte
hoeveelheden ruwe olie en oliepro-
dukten waren 16 hoger dan in het
eerste kwartaal van 1967, toen de af
zet van huisbrandolie in Europa uit
zonderlijk laag was als gevolg van
de zachte winter. Het is onwaar
schijnlijk dat de verkochte hoeveel
heden gedurende de rest van het jaar
1968 in dezelfde mate zullen stijgen.
In Noord-Amerika bleven de prij
zen voor olieprodukten in het alge
meen vast; elders, met name in Eu-
rooa, waar nog steeds extra kosten
moeten worden gemaakt in verband
met de abnormale omstandigheden
in de bevoorrading, bewogen de prij
zen zich boven het lage niveau van
een jaar geleden.
Hoewel de kosten zijn gestegen, is
de winst met f 7.149.276,- circa f 1
min hoger uitgekomen dan die over
1966 (f 6.103.338,-». De verhoging
van het dividend met f 300.000.-. en
wel van 10% tot 12%, wordt ruim
schoot» door deze winststijging ge
rechtvaardigd. De dividendverho
ging impliceert, dat de uitkering aan
verzekeringnemers met een aan
deel in de overwinst stijgt van 1
min tot 1,4 min. Na een dotatie
van f 2,8 min aan het zichlbbame eigen
vermogen van de maatschappij be
loopt diilt inclusief het aandelen
kapitaal van f 15 min - f 81 min
(ultimo 1966: f78 min).
De sohadeveraelkeringmaatschappij,
lrDe Nieuwe Eerste Nederlandsche
N.V., had in 1967 een premieinkomen
van f 88 min, waarvan f 68 min voor
eigen rekening werd gehouden (in
1966 f81 min. resp. f64 min.). Hoe
wel de toename voor een deed kan
worden toegeschreven aan de conso
lidatie van een kleine dochtermaat
schappij is, rekening houdende met
het verlies van arbeidsongesohikt-
I heids-, ziekengeld- en ongevallenver-
R.D.P. zekeringen van werknemers als ge
volg van de inwerkingtreding van de
W.A.O., de expansie ook hier bevre
digend, aldus het verslag.
Ondanks gestegen schadecijfers,
vooral in de branches autoverzeke
ring en arbeidsongeschiktheidsverze
kering, is de winst, mede door een
geringer accres van de kosten, van
f 1.506.580,- tot f2.109.639.- toegeno
men.
Uit de winst wordt eenzelfde di
vidend van f625.000,- als over 1966
aan de moedermaatschappij, de
EerSte Nederlandsche, uitgekeerd.
Een bedrag van f900.629,. wordt
aangewend tot verdere versterking
va/n het eigen vermogen, dat van
f21,5 min. per ultimo 1966 tot f 23
min per ultimo 1967 toeneemt.
De onverminderde groei van bei
de maatschappijen kan met de vol
gende cijfers over 1966 resp. 1967
worden samengevat: het totale bru.
to-premie in komen stijgt van f192
min tot f211 min, het eigen ver
mogen stijgt van f 87 min tot f 92
min en de winst van f 7 min tot
f 8,6 min.
DEN HAAG <GPD> De bakkerij
wereld wil trachten een eind te ma
ken aan de broodoorlogen, waarbij
supermarkten brood verkocht
wordt tot 15 cent beneden de prijs die
de bakkers in rekening brengen. In
het produktschap voor granen is
gisteren besloten tot een gesprek met
de vereniging van winkelbedrijven,
de consumentenorganisaties en de
bakkerij wereld. In het overleg zou
,ook het ministerie van Landbouw
moeten worden betrokken.
Voorshands wil het produktschap
voor granen nog niet staan achter
het verzoek van de Bakkerijstichting
en het bedrijf schap voor het bak
kersbedrijf om een minimumprijs.
Het ziet voorlopig meer in een mar -
gebeheersing voor het brood, waar
door de zeer lage prijzen voor het
brood eveneens onmogelijk worden.
Het bakkersbedrijf wordt in zijn
angst voor het brood als lokartikel
in supermarkets voor een deel ge
steund door de consumentenorgani
saties. Het Consumenten Contactor
gaan vreest met de bakkers, dat de
bezorging in gevaar komt. Het is ech
ter niet tegen een prijsconcurrentie
door de fabrikanten van het brood.
WASHINGTON (Reuter) Het Amerikaanse Huis van Af*
gevaardigden heeft gisteren het bedrag, dat door president
Johnson voor het begrotingsjaar 1969 voor ruimtevaart is ge
vraagd, met ruim een miljard gulden verlaagd en op 14,5 mil
jard dollar vastgesteld. Het is het vierde achtereenvolgende
jaar dat er minder geld voor ruimtevaart wordt toegewezen. De
helft van het geld zal worden besteed aan het Apolloprogram-
ma voor een bemande ruimtevlucht naar de maan.
Verscheidene leden van het Huis
waarschuwden dat de VB. gevaar
lopen achter te raken ln de ruim
tevaart, door er minder aan uit te
geven terwijl de Sowjet-Unie er
steeds meer aan besteedt.
De besnoeiing betekent een over
winning voor de republikeinen, die
een verlaging met hetzelfde bedrag j a
hadden aanbevolen. De begroting
moet nog door de Senaat worden
goedgekeurd. Wordt zij van kracht,
dan zullen enige duizenden leden
van het ruimtevaartpersaneel ont
slagen worden.
HAAG (GPD) Het Residentie-Orkest zal dit jaar niet
lerconcerten kunnen verzorgen die al sinds de vorige
n de Kurzaal werden gegeven. In 1967 werd de concert-
in Scheveningen al teruggebracht tot de maand augus-
Nederlanders
worden echte
koffieteuten"'
DEN HAAG (GPD) In tien
jaar tijds is het verbruik van
f koffie in ons land per hoofd van
de bevolking met twee kilo toe-
4 genomen. In het afgelopen jaar
f werd per man 5.2 kilo geconsu-
J meerd tegen 3.2 kilo in 1958. De
f totale koffieomzet in ons land
J bedroeg in 1967 64.9 miljoen ki-
lo tegen 33,9 miljoen kilo ln 1958,
I J hetgeen dus bijna een verdubbe-
j ling is.
4
Gaat het kopje koffie er
steeds beter in. de belangstel
ling voor thee wordt juist min
der. In het afgelopen jaar werd
er 7 ons per hoofd van de bevol-
king verbruikt tegen 8 ons tien
1 jaar geleden.
ADVERTENTIE
iblieke belangstelling is het
seizoen zo teruggelopen, dat
j/tschappij Zeebad Schevenin-
Jconcerten moest subsidiëren.
Tl was er de laatste tijd voor
t sprake van een deling van
De MZS heeft niet langer in
yten willen delen, de gemeente
I 7 jhter niet op korte termijn
p garantie voor het tekort
komen. Daar het seizoen
«®n garantie voor het tekort
ageren van dirigenten en so-
lang tevoren moet worden
eid heeft het Residenaie-Or-
n de zomerserie moeten af-
7L
ioekt na naar mogelijkheden
npensatie ln de vorm van en-
tvoeringen op Houtrust. He(
>E(«" van de traditie houdt geen
1 met het gereed komen van
het nieuwe Congresgebouw, want ook
als het Residentie-Orkest dat gaat
bespelen zullen de eventuele zomer-
series in de toekomst toch weer in
Scheveningen worden gegeven.
Mr. P. van Dusseldorp van de MZS
betreurt de gang van zaken. Het is
zo goed als zeker dat ook de concer
ten en recitals, die altyd in samen
hang met het seizoen van het Resi
dentie-Orkest worden gegeven zullen I
komen te vervallen. De Maatschap-
py zoekt naar mogelijkheden om de
Kurzaal na het verkorte Holland j
Festival niet ongebruikt te laten.
In andere zalen ln Scheveningen
zal men tijdens het badseizoen Wim
Kan en een reprise van „Anatewka"
kunnen vinden. Over de opvoering
van andere musicals in het Circus
theater wordt onderhandeld.
■fr Een meerkoetenpaar in Nieuw
koop heeft wel een zeer ongewo
ne plaats opgezocht om een nest
te bouwen. Het koos daarvoor een
autoband uit, die hangt aan een
van de aanlegsteigers van een l langs de waterkant en onder de
jachthaven aan de Nieuwkoopse steiger vandaan gehaald. De broe-
plassen. De meerkoeten hebben I dende meerkoeten trekken veel
het nest zeer kunstig gebouwd I bekijks van de watersportliefheb-
van takken, stro en riet, allemaal I bers. Ze worden echter door de
jachthavenbeheerder op veilige j
afstand gehouden en voorts houdt
hij deze ligplaats vrij tot het broe- j
den en grootbrengen van de jon- I
gen ten einde is.
