ROLLADE
Russisch ruimteschip
bekijkt verduistering
van Paas-vollemaan
Dammen met Freek Gordijn
Door de
schaduw
Optreden
tegen de
haring-
worm
jenever
oorlog
m~n
r
Compensatie als btw
kosten doet stijgen
Loena-14
in liaan
9
BetermetBoter
om maan:
H. W. Filarski's bridgerubriek T
i r~y~y
LPCFCN-rXa
PUWUERBAO Tl APRIL HOT
mtmm nmn»
t ADVERTENTIE
(Van onze redacteur ruimtevaart)
I LEIDEN Met de Paas-vollemaan van dit
jaar zijn enkele bijzondere zaken aan de hand.
U weet ongetwijfeld, hoe de Paasdatum
•ordt vastgesteld. Eerste Paasdag is de eerste
ndag na de eerste vollemaan na de lente-
ening of het begin van de lente (21 maart),
iitmaal valt die Paas-vollemaan op zaterdag
13 april, vandaar dat het 14 april Eerste Paas-
Jagis.
Bij de twaalf of dertien vollemanen per jaar
treedt in enkele gevallen een gedeeltelijke en
ji zeldzamere gevallen een totale maansver
duistering op, maar het komt slechts zeer spo
radisch voor, dat juist bij die Paas-vollemaan
een eclips optreedt, zoals dat zaterdag a.s. het
geval zal zijn. Helaas zal het verschijnsel in
ons land slechts gedeeltelijk te zien zijn en dan
nog onder zeer ongunstige omstandigheden.
Voorts is er de bijzonderheid, dat deze
maansverduistering de eerste is, tijdens welke
metingen worden verricht door een om de
maan cirkelend of op de maan geland ruim
tevoertuig, namelijk de Russische Loena-14.
In de vorige week donderdag ge
speelde achtste ronde van de wed
strijd om het kampioenschap van de
HaagséDist/ricfcs Dambond verloor
Fermo Boog zijn gedeelde leiders
plaats door een eenvoudige maar lis
tige combinatie tegen Fred Ivens.
F. C. H. IVENS
In deze stand vervolgde wit met
21. 32—28? Er volgde toen: 21—27;
Ti. 28x17. 26—31: 23 37x26 27—32:
24 38x27, 19—23; 25. 29x18; 8—12;
26. 18x7. 2x31; 27. 26x37, 24—30. 28.
35x24, 20x47; wit kon toen de dam
afnemen ten koste van een stuk
door: 50—45. 47—24; 48—42, 24x47;
39—33, 47x40; 45x34.
SPRINGER
Een maansverduistering treedt op
'inneer zon. aarde en maan zich
i een rechte lijn bevinden en de
laan die zelf geen licht geeft
jaar slechts zonnelicht reflecteert)
lllih.dus in de schaduw van de aar-
I bevindt. Bij de meeste volle ma
ffen passeert onze buur in het heelal
Ie schaduwkegel op betrekkelijk
jorte afstand. Een enkele keer trekt
(j er gedeeltelijk doorheen, zodat
«i een gedeeltelijke verduistering
is. Totale eclipsen waarbij de
geheel in de schaduwkegel ver
fijnt zijn iets zeldzamer maar toch
n£)g betrekkelijk veel voorkomend.
Iiv|lk een totale verduistering vindt
instaande zaterdag plaats. U zult
jhter vroeg uit de veren moeten
het verschijnsel waar te ne-
i het is de vraag of dit de
waard is. want de omstandig-
len zijn uiterst ongunstig.
1 v(pm 4.io uur in de ochtend schuift
I maanschijf de schaduwkegel bin-
en geleidelijk wordt daarna de
pp" uit de zilveren schijf groter
en i dat die schijf om 5.23 uur geheel
verdwenen. Pas om 6.12 uur ver-
1 Jijnt weer het eerste lichtpuntje
i de schijf,
haduwkegel begint te verlaten
I 7.25 uur prijkt de maan wei
geschonden aan de hemel. Maar
»t voor ons in Nederland.
■Russisch verzet
llle^eii „vreemde
opvattingen"
:OSKOU (AFPDe zitting van
centrale comité van de Sow jet-
communistisch e partij
Moskou begonnen, is gis-
geëindigd. Volgens Tass is op
-oltallige zitting met algemene
het verslag goedgekeurd
*i partijleider Bresjnew over „de
■tidige internaionatle vraagstukken
de strijd van de Sowjetrussisobe
lunistisohe partij voor de een-
het wereldcommunisme"
de zitting wred Katoesjew geko-
tot secretaris van het centrale
ité. De 40-jarige Katoesjew was
ijleider in de provincie Gorki,
itarissen van het centrale comi-
zijn doorgaans verantwoordelijk
een speciaal onderdeel van de
Izaken op binnenlands of bui
lds terrein,
centrale comité deed voorts
beroep op de partijleden en alle
Iders om ..een offensieve oorlog
[voeren tegen de burgerlijke ideo-
zich actief te verzetten te-
de pogingen om aan de socia-
:he ideolie vreemde opvattingen
ae literatuur en beeldende kun-
ingang te doen vinden".
Te laag en te licht
Wanneer de verduistering om tien
over vier begint is de ochtendsche-
mer al enigszins ingetreden en staat
de maan al betrekkelijk laag aan de
westelijke hemel. Wanneer om 5.23 u
de totaliteit van de verduistering be
gint staat de maan nog lager en is de
hemel al geheel verlicht aangezien
de zon opkomt om 5.48 uur nog
geen half uur later. Het uitfloepen
van het laatste lichtpuntje van de
maanschijf is daardoor niet meer te
zien. Om 5.49 uur gaat de reeds in
de schaduw van de aarde verdwenen
maan ook nog voor ons Nederlanders
achter de horizon verdwijhen. zodat
wij de terugkeer en het aangroeien
van de maan niet kunnen gade
slaan al stellen wij ons ook op een
nog zo strategische positie op.
Ook al heeft men een gunstige
waarnemingspost betrokken, door de
volledig verlichte hemel tijdens de
periode van de totaliteit der verduis
tering kunnen wij in ons land niet
het boeiend verschijnsel zien van een
toch nog zichtbare verduisterde
maan. Zelfs wanneer de maan door
het centrum van de schaduwkegel
trekt zien wij de schijf bij een hel
dere atmosfeer toch nog afgetekend
in een fafscinerende dieprode tint.
Het blijkt, dat de maan nog altijd
enig zonlicht ontvangt, dat langs de
aarde scherend door de dampkring
wordt afgebogen, speciaal in het rode
deel van het spectrum.
Groot hiaat
Bijzonder fraai was dit vrschijn-
sel te zien bij de twee laatste in ons
land waarneembare totale verduis
teringen. die op 24 juni en 19 decern- j
ber van 1964 vielen. Dat was een
zeldzaamheid, twee in ons land zicht
bare eclipsen in hetzelfde jaar.
Bovendien waren die verduisterin
gen bijzonder omdat zij vooraf
gingen aan een ongebruikelijk lange
periode waarin ons land het zonder
goed zichtbare totale verduistering
zal moeten stellen. De eclips van za
terdag K door de omstandigheden
nauwelijks het aanzien waard. Onder
even miserabele omstandigheden zal
in de avonduren over enkele jaren
nog eens een in Nederland zichtba
re eclips optreden maar de eerst*
verduistering de echt de moeite
waar'd is kunnen wij pas weer be
wonderen op 18 november 1975 om
streeks 11 uur in de avond.
Loena-14
DEN HAAG (GPD)
Deze zomer zr! krachtiger dan ooit
worden opgetreden tegen handelaars,
die met haringworm besmette haring
ter consumptie aanbieden.
Het Minsterie van Landbouw en
Visserij zegt. dat man en macht
wordt ingezet om overal in den lan
de haring te onderzoeken op leven
de wonnen. Als de nood aan de
man komt. zullen niet alleen contro
leurs van de algemene inspectie
dienst haringkramen en viswinkels
aflopen, maar zullen ook andere con
trolediensten ingeschakeld worden.
Met deze maatregelen wil het mi
nisterie voorkomen dat er dit jaar
ook maar e en haringwormpatiënt
zou komen beter: dat er ook
maar één besmette haring wordt
verkocht
Het ligt voor de hand te veron
derstellen. dat de Russen hun jong
ste maanschot bewust gecoördineerd
hebben met de maansverduistering
van zaterdag ajs. Het is op het mo
ment, dat wij dit schrijven, nog al
tijd niet bekend wat de Russen be
ogen met de lancering van de Loena-
14 op zondag j.l., maar deze ruimte
capsule moet de maan of haar omge
ving al enigè dagen bereikt hebben,
wanneer de maan zaterdag door de
schaduwkegel van de aarde trekt.
Metingen van allerlei aard en foto's
ten tijde van de verduistering kun
nen mogelijk veel gegevens ople
veren. die iets vertellen omtrent
de gesteldheid van de maan en haar
directe omgeving. Zo kunnen nauw
keurige metingen op korte afstand
omtrent het verloop van de tempera
turen van 't maanoppervlak ten tij
de van het wegvallen van het zon
licht inlichtingen verschaffen om
trent de samenstelling van de maan-
bodem.
Zon al eerder
Het zou de eerste maal zijn dat
een ruimtevaartuig waarnemingen
doet met betrekking tot een maans
verduistering.
De Amerikanen hebben al eer
der een zonsverduistering uit een
ruimtevaartuig waargenomen. Op 11
november 1966 werd de laatste Ge-
minicapsule gelanceerd, bemand door
Lovell en Aldrin, voor een vlucht
van bijna vier etmalen. Tijdens die
vlucht nam de bemanning bij een
van de 59 omwentelingen om de aar
de op 12 nov. in de buurt van Zuid-
Amerika een zonsverduistering waar.
Van dit hemelverschijnsel, waarbij de
maanschijf voor de zon schuift en 't
zonnelicht van de aarde wegneemt,
werden foto's gemaakt, die allerlei
wetenschappelijke gegevens omtrent
SCHIEDAM (GPD>
Het produktschap voor gedistilleerde
dranken heeft zich tot de staatsse
cretaris van Economische Zaken ge
wend met het verzoek een bodem
prijs vast te stellen voor gedistilleerd.
Hiermee hoopt het produktschap een
einde te maken aan wat met noemt
„een ongezonde situatie". Deze situa
tie was een gevolg van het feit, dat
na de invoering van de nieuwe drank
wet in november van het vorig jaar
een groot aantal slijterijen „witte Je
never" begon te verkopen.
Tot voor kort. werd verondersteld,
dat deze dranken afkomstig waren
van Belgische distilleerderijen en en
kele Nederlandse ..buitenstaanders".
Enige dagen geleden bleek echter, dat
kartellid Joh. Vrijmoed en Zonen in
Schiedam ook neutrale, merkloze je
never op de markt bracht. Het pro
ducentenkartel ,.De vereniging de ver
enigde distillateurs" heeft zich niet tot
de minister of de staatssecretaris ge
wend. Het kartel stelt zich op het
ogenblik teweer tegen een ministerieel
besluit van 1964, waarin het opheffen
van het kartel werd aangekondigd.
De staatssecretaris heeft aangekon
digd. dat, het overleg over een wette-
lijke minlum-prijs voor gedistilleerd j
op ambtelijk niveau zal worden be
sproken.
BOOG
In deze positie vervolgde wit met:
2419? Zwart won toen door: 2832
37 x 17: 27—31, 36x27: 25—30, 34x25;
j 8—13, 19x8; 3x45.
De zaterdag daarop, in de zevende
ronde van het toernooi om de zil-
veren Rijswijk-trofee, kreeg Boog
j revanche in die zin. dat hij door
j een combinatie zijn stadgenoot Van
j der Slaay versloeg.
IS IS 0 M
m
m a
8 8
8 8
i
?•'.-*
BOOG
3 4 8
m «f
P M w m
W 0 i
w 0
Een combinatie die er ook nog wel
in wil, kwam voor in bovenstaande
stand in de zesde ronde van het
kampioenschap van de Haagse Dis-
trictsdambond tussen Ben Tims van
HDCODB en Leo Springer van RDG
zoon van wijlen oud-wereldkampioen
Ben Springer.
Wit. forceerde winst door: 30—25.
9—14; 33—29, 24x31; 37x17, 11x22;
32—28, 23x32; 38x9, 14x3; 25x23.
Tot besluit twee problemen uit het
kort geleden verschenen boek ..Se
crets et mei-veilles du jeu de dames"
van Henri Chiland.
1. 2, 6, 7, 9. 13, 16, 20, 30, 36.
1 2 3 4
17, 23. 26. 27. 28. 33, 38. 39. 45. 47.
5 11. 12. 13. 21. 24. 27, 33, 34.
1 2 3 4 8
1
8 8 8
8
8
8
8
8
15 23. 36. 37, 41,
46.
Voor de opgaven in het boek ver
meld onder zeldzame problemen,
geldt: wit speelt en wint. Oplossin
gen in een van onze volgende ru
brieken.
F. C. GORDIJN.
Schaakrubriek door W. H. v. d. Nat
Voetbal Fortuna '54 heeft ki
Geleen met 10 gewonnen van de
White. Bert Theunissen, de beste
speler van het veld, scoorde het I
doelpunt.
Voetbal Het Nederlandse mili- j
tftire voetbalelftal heeft in het West- j
duitse plaatsje Zeven met 21 ge- j
wonnen van de Bundesligaclub Wer-
der Bremen. De ruststand was 20.
Jeuring 'FC Twenteen- interna- j
tional Jan Klijnjan <DFC> scoorden 1
de Nederlandse doelpunten.
Het is vaak moeilijk, i
men lange tijd „op winst" heeft ge
speeld. tenslotte toch genoegen te
nemen met remise. En ook omge
keerd, de speler, die nogal in het
nauw is geraakt en eigenlijk wel j
heel tevreden met gelijk spel zou i
zijn. wil graag ineens het. onderste
uit de kan. als hij meent, te bemer-
ken, dat zijn tegenstander zich in
het nadeel gaat spelen.
Het volgende eindspel illustreert
beide situaties. Zwart schijnt, wel
heel goed te staan. De koning is ver
opgerukt maar, op toch nog een- l
voudige wijze kan wit zich staande
houden. Indien de witte koning maar
op de velden dl. d2, el. e2 heen en
weer stapt, dan kan zwart niets be- 1
ginnen. Zwart ka.n echter nog niet j
besluiten met. remise genoegen te I
nemen en probeert ten laatste nog.
door. laten we het een list noemen,
wit tot onberaden stappen te verlei
den En de witspeler, menende dat
de situatie in zijn voordeel gaat ver
anderen. loopt in de val en verliest
nog. Het ging zo: 1Kd3c4;
2. Kdl—c2. Kc4b54. KC2bS,
Kb5c4; 4 Kb3—b4, Kc6—d6; 5.
Kb4b5, Kd6d76. Kb5—cö. Kd7- -
e6: 7. Kc5c6. Wit meent stellig,
dat de zwarts pel er zich in 't onge
luk is gaan storten. En hij heeft
niet meer aan welk gevaar ook ge
dacht. Echter, de hele terugtocht van
de zwarte monarch blijkt een verra
derlijke valstrik te zijn geweest.
de
onthulden.
Eis van vakcentrales
ADVERTENTIE
Gewone doperwtjes
en een klontje
gewone, echte boter: lekker, lekker
niet gewoon meer.
(Van onze redacteur ruimtevaart»
De Loena-14, die zondag door de
Russen waarschijnlijk vanaf de basis
Baikonoer werd gelanceerd in de
richting van de maan. heeft de om
geving van dit hemellichaam gister
avond bereikte. De Russen zwijgen
nog altijd over de uiteindelijke be
stemming van de Loena over het doel
waarvan zij alleen hebben meege
deeld dat het gaat om „onderzoek
van de omgeving van de maan".
Het Engelse observatorium Jodrell
Bank ving gisteravond tussen 9 en I
10 uur signalen van de Loena op die
er op wezen dat in de buurt van de
n remraketten in werking wer
den gesteld. Korte tijd later verdwe
nen de seinen. Dit kon er op wijzen I
dat de Loena van de aarde uit gezien
achter de maan was gekomen. Tegen
tien uur keerden de signalen terug I
waaruit werd opgemaakt dat het
ruimteschip weer achter de maan te
voorschijn was gekomen. Men con- i
cludeerde, dat de Loena zo goed als
zeker in een baan om de maan was j
gebracht.
Wanneer de Loena om de maan
blijft cirkelen, zal zij daar metingen j
verrichtte ten tijde van de totale j
verduistering van de maan zaterdag j
a.s. Tijdens zo'n verduistering daalt j
de temperatuur van de maanbodem j
door het wegvallen van het zonlicht
in korte tijd honderden graden, om
daarna bij het terugkeren van het
zonlicht weer honderden graden war-
mer te worden. Deze scherpe tempe- j
ratuurschommelingen tijdens ver
duisteringen kunnen bepaalde erosie- I
verschijnselen op het maanoppervlak
verklaren. I
DEN HAAG (G.P.D.l Mocht d«
invoering van de belasting op de toe
gevoegde waarde (b.t.w.) leiden tot
een stijging van de kosten van le
vensonderhoud. dan zullen compense
rende maatregelen moeten worden
getroffen in de sfeer van de pre
mies voor de volksverzekering en/of
de hoogte van de kinderbijslag.
Dit «telt het overlegorgaan van de
drie vakcentrales. NW. NKV en CNV
in een adres aan de leden van de
Tweede Kamer. In het tegenwoor
dige systeem van omzetbelasting is
een groot deel van de drukverschil
len op het consumptiepakket welbe
wust tot stand gekomen om de be
lastingdruk op de minder-diaag-
krachtigen te verlichten. Ook in het
nieuwe stelsel, zo meent het overleg
orgaan. is deze doelstelling van groot
belang. In elk geval zal het „nul-,
tarief' moeten worden vastgesteld
voor produkten, waaraan de lagere
inkomensgroepen een groot deel van
hun inkomen besteden, zoals bv. gas,
water en elektriciteit.
Voorts wijst het overlegorgaan er
op. dat het ongewijzigd aanvaar
den van het wetsontwerp ernstige ge
volgen kan hebben voor bedrijfstak
ken. die in structurele moeilijkheden
verkeren Wanneer deze bedrijfs
takken, zoals de textiel, ook nog een
ernstige belastingverzwaring krijgen,
zal de werkgelegenheid ernstig in ge- j
vaar komen. Een verlaagd tarief is
roor deze bedrijfstakken gewenst en
noodzakelijk. Het overlegorgaan doet
een dringend beroep op oe Tweede
Kamer het wetsontwerp in deze zin
te wijzigen.
Want nu, juist op 't moment, da*
wit niet anders verwacht, dan da»t
zwart zijn pion d5 zal moeten ver
liezen, volgt de niet voorziene door
braak. 7g-5—g4: 8. Kc6—eft.
(„Nu zal de koning pion dö moe
ten loslaten" redeneert wit). 8
f5f4!9. e3xf4 top 93xf4 volgt
hSh4h3 enz.». 9h5—1x4!
10. g3xh4. g4g311. f2xg3. e4-*3
en deze pion. vrij gespeeld, gaat pro-
Bridgevraaf dezer week:
Noord is de gever, viertallen-
wedstrijd, allen kwetsbaar. Zuid
heeft:
8 4, H 10 9 7 8, 10 9 4.
4» H 8 3
Noord opent met twee Sansa-
fcout <2022 punten. Sansoerde
ling)-oost past. Wat biedt u met
dit noordspel conventies toe
gestaan. Antwoord elders op
deze bladzijde.
Op een enkele uitzondering na zijn
de resultaten van het Nederlandse
damesbridge op internationaal niveau
nimmer bijzonder indrukwekkend ge
weest. Over het algemeen zag men de
beste dames-resultaten van die lan
den. waar de speelsters regelmatig in
allerlei officiële wedstrijden tegen de
sterkste herenspelers kunnen uitko
men. In Nederland is dat niet zo. al
thans niet in voldoende mate. De
ADVERTENTIE
FRI KI presenteert kip op z'n lekkerst
Voor wie het fijnste wil
jaarlijkse damescompetities heb ik
wel eens een „gezellige entertainment
voor huismoeders" genoemd een
kwalificatie waarover de organisato
ren destijds nogal boos waren, maar
die niettemin de spijker op de kop
slaat. Want in die competities ont
moeten onze speelsters veel te weinig
tegenstand en bovendien is de paren-
wedstrijdwaardering met matchpun-
ten per spel eerder verderfelijk dan
goed op de speelsters rijp te maken
voor internationaal wedstrijdbridge
dat hoofdzakelijk op viertallenbasis
wordt gespeeld.
Ook op dit terrein kan men de NBB
de laatste jaren activiteit niet ontzeg
gen. Men heeft thans een damesgroep
gevormd van speelsters waarvan men
hoopt, dat tenminste een deel ervan
onder serieuze leiding op de duur tot
iets kan komen. Ook onze wereldkam
pioen Hans Kreijns geeft zijn daad
werkelijke steun aan dit streven en
men heeft o.a. een oefenprogramma
opgezet waarbij vele onzer sterkste
herenspelers regelmatig tegen le
dames 'uitkomen. Daarbij blijkt dan
wel dat het niveauverschil tussen de
ze dames en heren zeer aanzienlijk is.
maar wellicht prikkelt dat de speel
sters tot groter verzet en verschaft
het hen méér inzicht hoe de meesters
de moeilijke problemen behandelen.
Een spel dat onlangs te Utrecht in
deze oefengroep werd gespeeld toont
een biedprobleem dat enkele dames
niet konden oplossen:
10 9 8 6 4
-
•0- A H 8 4 3
10 5 2
maar vier ronden troef haalt en dan
schoppen speelt. Vermoedelijk bang
zijnde voor vijf of zes troeven bij
oost, misspeelde zuid het contract en
ging één down. waardoor oosts bru
tale doublet hem 200 opleverde.
Drie halten is een inferieur con
tract hoe komt men op vier schop
pen? Wanneer noord op één harten
antwoordt met één schoppen, moer
men met dit zuidspel wel de manche
willen wagen. Een goed dwangbod is
nu „drie-klaver", dat de wegen naar
alle mogelijkheden openhoudt. Met
Boender 'noord) als mijn partner
ging het: zuid een harten noord
een schoppen zuid drie klaver
noord drie ruiten zuid drie schop
pen noord vier schoppen. Zonder
enige moeite werd dit contract ge
maakt. Men kan het als bezwaar voe
len dat zuid mijn fraaie harten#
nooit herboden heeft, maar in een
biedproces kan men nu eenmaal niet
altijd alles tegelijk doen en moet
men een keuze maken. Die keuze w
hier te trachten de partner „te vin
den" en zich daarbij niet blind te sta
ren op de hartenkracht.
532
I v? 9 8 5 2
I B I 2
4» V 8 4
AH
;9 10 7 6 4
V 10 7
4. H B 7 3
V B 7
Q A H V B 3
O 6 5
4» A 9 8
Zuid gever, allen kwetsbaar. Het
bieden begon: zuid één harten OW
pasten noord één schoppen zuid
drie harten noord paste. Oost dou
bleerde, wat zuid nog de kans gaf
naax drie schoppen te gaan, maar
dat gebeurde niet. Ook bij klaverstart
is drie harten te maken mits zuid
Antwoord op bridgevraag:
Indien u een conventie speelt
(bijv. Staymar.) waarmee u er
achter kunt komen dat uw part
ner een vierkaart in een hoge
kleur heeft, kan ik u gerust stel
len hij zal een vierkaart har
ten aangeven. Indien u „dan"
besluit tot vier harten, kan ik u
niet gerust stellen. Noord had:
A H 5. A V 8 4, V B 7,
4» A 5 2 en na ruitenuitkomst
'van twee kleintjes) en een der
de-ronde aftroever in die kleur
gingen NZ één down. daar zij
tenslotte nog een klaverslag
moesten verliezen. Indien u
vroeger of later besloten had tot
drie SA, had u de jackpot ge
wonnen. want er zijn bij elke uit
komst negen slagen op te rapen
en bij ruitenstart zelfs tien. „Be
wijst" dit iets? Weinig, behalve
dan dat conventies een betrek
kelijke waarde hebben en „na
tuurlijke" bieders vaak ook met
het betere contract kunnen weg
lopen.
