van
puziek
nii-muziek
deze tijd tot
gedegradeerd
Dit jaar slechts drie
weken Holland Festival
v
AZEND TUMULT IN LAKENHAL
Indaiiks virtuoos spel
interlinie
Het Ned. Dans Theater
braeht „Untitled"
Uitbreiding van vormentaal
„De tijd is rijp''''
Pleidooi voor nieuwe
Nederlandse Opera
Er is genoeg interesse
TALRIJKE MANIFESTATIES:
Maar tot in polder
Flevoland toe
j*gsr~
Rath Doodeheefver
«NSDAG 27 MAART 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 15
len het wel héél mooi gevonden
hebben óók.
Voor ons persoonlijk „hóeft 't
niet," zoals het huidige afschuwelij
ke modewoord luidt. Daarom zijn
we halverwege stilletjes weggeslo
pen, hoewel dat by dit ooi-verdoven
de lawaai zeker niet zo stilletjes had
hoeven te gebeuren
In alle ernst tot slot: zouden
ontegenzeggelijk begaafde jongelui
hun energie niet beter kunnen ge
bruiken? Of is deze „muziek" dan
wel „anti-muziek" in deze tijd
slechts tot een louter commerciële
.stunt-business" gedegradeerd?
Want de verkoop van een grammo
foonplaat was er óók al bij
Nu: we gunnen de kopers de pret,
die voor hen zeker wel pret zal zjjn.
Anders hadden ze die plaat niet ge
kocht. Gelukkig niet voor ons.
Maarmisschien zijn wij niet
meer van deze tydEn dat is
In dit geval heus niet om over
te jammeren
H.
aten wij vooropstellen, op gevaar af niet met deze tijd mee
te gaan, dat de gisteren onder de titel „Muziek
deze tijd" door drie leden van de „Instant Composers Pool",
roduceerde cacafonie van schrille klanken, niet in een waar
museum als De Lakenhal thuishoort. Men kieze voor der-
jk fantastisch gekrijs liever een krankzinnigengesticht of
beatkelder. Hoewel de hoge officieren en schutters aan de
id van de Grote Pers geen kik gaven, zullen ze zich aan de
inde band in hun graf omgedraaid hebben
Eminente musici
iha Mengelberg (vleugel), Wil-
Breuker rietinstrumenten (kla-
basklarinet, tenorsaxofoon
en Han Bennink (slagwerk in
ei soort met zelfs Indiase in-
lenten, stealdrum enz.) zijn
;ens „ln hun soort" eminente
die daarbij, ondanks alle
etisch gepraat over „improvi-
duivels goed en bewust we-
?at ze willen en doen. Het is
overigens volslagen onduidelijk
zjj met dit tumult bedoelen
tie, razernij, het opwekken van
rie of zou 't toch heus
gemeend zyn?
leest iets in het foldertje van
O. over het .informeel bena-
en onmiddellijk invullen van
ositorische patronen, over num-
die in elkaar overlopen, uit
asismateriaal zijn ontstaan en
anders improvisatorisch
den gebruikt.
Potsenmakers
is alles: het resultaat is een
ran opzwepende ritmiek, van,
dat bij een vuurwerk heet,
oceaan van „gillende keuken
geen touw aan vast
nopen, hoe men zich ook muzi-
wetenschappelijk daartoe poogt
stellen. Dit is de explosieve
drie zich in het zweet huns
is werkende potsenmakers,
s ge niet beter wist aan
zijn door een door psychede-
middelen opgeroepen roes, die
muziek in de traditionele zin,
iort tot in het absurde uitgc-
„anti-muziek" maakt. De
:n worden nog extra verhevigd
microfoons zelfs tot in de
waardoor het snerpende
:r tot in het extreme wordt
Vraag een exemplaar
van het zojuist
verschenen jaarverslag
bij uw bankier
of commissionair
of zend een briefkaart
aan Interunie.
'ntery^tiQnale Beleggings Unie
''uniéïvPóstbus 6177 Den Haag.
Heit is intussen héél knap, héél
virtuoos enwellicht ook héél
intelligent dergelijke „schijn-jazz,"
Het trio van de „Instant
Com-posers Pool", dat gisteravond
in het museum „De Lakenhal" 'm
van katoen gafV.l.n.r. Misha
Mengelberg (piano), Willem Breu-
ker (rietinstrumenten) en Han
Bennink (slagwerk).
(Foto LD/Holvast).
die dikwijls aan kakelende kippen
herinnert, te lanceren en het zal al
lemaal wel ernstig, ondanks humo
ristische trekjes, bedoeld zijn. Maar
of er velen zijn, die nu om deze mu
ziek zitten te gillen, zoals zij zelve
dat doen, betwijfeleri wij. Hoewel
ze zaten er, ln de stijlvolle zaal, die
aandachtig meeschokten, zó dat het
lichaam ervan sidderde en ze zul-
Nieuw ballet van Hans van Manen
(Van onze kunstredactie)
Een samenvatting van zijn vormentaal en een zoeken naar
nieuwe mogelijkheden, dat zijn de elementen die op de voor
grond treden in Hans van Manens jongse ballet „Untitled". Het
ging gisteravond in de Amsterdamse Stadsschouwburg in pre
mière in de voorstelling, die het Ned. Dans Theater daar voor
een goed bezette zaal gaj.
President Robles
van Panama houdt
teugels in handen
President Robles van Panama
blijkt de teugels in het land vast ln
handen te hebben ondanks een po
ging van de oppositie om hem af te
zetten en een eigen man Delvalle
aan het roer te brengen.
Maandag deden leden van de Na
tionale Garde de enige strijd
macht van Panama een inval in
het hoofdbureau van de oppositionele
Nationale Eenheidspartij en air es-
teerden tweehonderd personen, onder
wie twee partijleiders.
De oppositie heeft brigade-generaal
Vaillarino, de bevelhebber van de Na
tionale Garde, verweten dat zijn ac
tie een onderdeel vormt van een
staatsgreep. De generaal zei echter
op een persconferentie, dat de inval
niet zomaar gedaan is. Er waren
voor de inval stenen gegooid naar de
leden van de garde die de straat
voor het hoofdbureau wilden vrijma
ken voor het verkeer. Hij zei ook dat
men bij de inval een tiental lichte
wapens had gevonden. Volgens de
oppositie zijn dit allemaal leugens,
die de inval en de arrestaties moe
ten rechtvaardigen. Zoals bekend
zette de nationale vergadering zon
dag president Robles af nadat de af
gevaardigden van de regeringspar
tijen de zaal hadden verlaten, omdat
hij, in strijd met de grondwet, poli
tieke steun had gegeven aan de re
geringskandidaat bij de presidents
verkiezingen.
Gisteren heeft de nationale garde
„tegen-president" Delvalle de toe
gang tot het parlement ontzegd. Om
aanhangers van Delvalle te verdrij
ven werden traangasbommen ge
bruikt.
Delvalle en andere leiders van de
oppositie tegen president Robles
hadden een speciale vergadering van
het parlement over het streven naar
afzetting van Robles willen bijwo
nen. Voordien hadden de gardisten
verhinderd dat een groep oppositie
leden onder leiding van de voorzit
ter van de nationale vergadering,
Arias, het gebouw betrad.
ADVERTENTIE
4 cro<^ert
Naar de mening van de Nederlandse Federatie van beroeps
verenigingen van kunstenaars staat niets de regering in de weg
om te besluiten spoedig aan de opbouw van een nieuwe opera
te beginnen. Dit schrijft de federatie in een brief aan de minis
ter van C.R.M., waarin zij o.m. stelt dat het belangrijkste pro
bleem, de centrale vraag is, of de regering wenst dat er in ons
land plaats is voor het muziekdrama als integrerend bestand
deel van het culturele leven. Deze vraag is volgens de federatie
niet van artistieke aard, maar een vraag van beleid, die beves
tigend moet worden beantwoord. Er is geen kunstleven denk
baar zonder operacultuur.
De subsidiëring van een aantal kor
te series voorstellingen onder de ver
zamelnaam Nederlandse Operastich
ting kan niet worden gezien als be
vordering van de operacultuur, aldus
de Federatie. Indien de regering haar
taak verstaat en besluit tot de op
bouw van een Nederlandse Opera dan
dienen daarvan uiteraard de conse
quenties te worden getrokken.' Deze
zijn allereerst van financiële aard.
Het komt de Federatie voor dat
een afzonderlijke voorziening op dit
punt gewenst Is, omdat de financie
ring van een Opera-instituut niet kan
worden opgevangen binnen het ge
bruikelijke accres van de kunstbe
groting. Men zal er rekening mee
moeten houden dat de kosten voor
ADVERTENTIE
een eigen instituut aanzienlijk zul
len zyn.
De Federatie is niet van mening
dat 't besluit om een nationaal Ope
ra-instituut te vestigen, afhankelijk
moet zijn van de beschikbaarheid van
een nieuw gebouw. Zulk een gebouw
moet natuurlijk verryzen maar het
positieve besluit kan eerder worden
genomen. De huidige presentatie van
operavoorstellingen is zeer inefficient.
Tot slot wijst de Federatie op de
belangstelling voor het operagezel
schap Forum, dat het publiek de
opera bezoekt .Ook is gebleken dat er
in het verleden en heden tal van Ne
derlandse kunstenaars zyn, die aan
een opera kunnen meewerken, al
moesten zij dat in het verleden en
heden voor een groot deel in het bui
tenland doen.
De Federatie meent dat de tijd rijp
is voor een besluit, om aan de behoef
ten van publssk en kunstenaars te
voldoen en zij geeft de minister in
overweging daartoe onverwijld over
te gaan. Daartoe is nodig dat een di
recteur wordt benoemd die zich hier
te lande volledig kan wijden aan
de opbouw van een nieuw instituut
en dat op korte termijn een eigen
orkest en een kern van sobsten wordt
geformeerd Aldus, zo besluit de brief,
kan een grondslag worden gelegd voor
de beoefening van de muziekdrama
tische kunst, zoals die past ln het pa
troon van de Nederlandse samenle
ving.
Brieven Koningin
Louise in veiling
Een verzameling brieven geschre
ven door Koningin Louise van Zwe
den en Noorwegen, die meer dan
15.000 pond (36.000 dollar) waard zou
zijn, zal op 19 april in Londen wor
den geveild.
In de collectie bevinden zich brie
van. die Koningin Louise tussen
de jaren 1857 en 1869 schreef aan
demoiselle Van Wauthier te 's-Gra-
venhage, een vriendin en vroegere
gouvernante van haar.
Koningin Louise was een Neder
landse prinses tot zy in 1856 trouwde
met Kroonprins Karei en zy in 1860
tot koningin van Zweden en Noorwe
gen werd gekroond.
De verzameling zal worden geveild
door de firma Stanley Gibbons, de
beroemde Londense postzegelverko
pers.
ADVERTENTIE
Ook in „Untitled" spelen de inter
menselijke relaties tussen twee
mannen, man en vrouw, twee man
nen en een vrouw een belangrijke
rol. Toch wekt het de indruk dat
Hans van Manen hierin vooral zijn
choreografisch materiaal heeft willen
ordenen en uitdiepen. Daarop wijzen
ook de kostuums van Jan van der
Wal: een gestyleerde „werkkleding",
zoals die in de studio wordt gedra
gen, in drie tinten bruin.
Op Witold Lutoslawski's „Funeral
music for string orchestra, dedicated
to the memory of Bela Bartok" expo
seert hij aanvankelijk een aantal ver
worvenheden, die uit bijv. zyn „Opus
12" of „Symphony in three move
ments" bekend zijn. Gaandeweg
mengt hij echter meer, nog niet eer
der aangehoorde, mogelijkheden met
twee en drie dansers in zijn reeds ver
trouwde bewegingen. De oorspronke
lijkheid. die hij daarin toont, bewijst
dat Hans van Manen nog lang niet
is „uitgepraat".
In „Opus 12" en „Metaforen" de
mannen-pas-de-deux was het uit
beelden van de al eerder genoemde
intermenselijke relatie doel. Met dit
nieuwe ballet blijkt dat Hans van
Manen die ook als uitgangspunt voor
het zoeken naar nieuwe vormen wil
gebruiken. Zo ontstond een wissel
werking. die ruime perspectieven
opent. ..Untitled" is dan ook een
werkstuk ln de meest letterlijke zin
van het woord: géén spectaculair
schouwspel; wel een blik in de ont
wikkelingsgang van de choreograaf.
Marian Sarstadt, Hans Ebbelaar en
Gerard Lemaitre komen de eer toe
duidelijk te hebben gemaakt wat de
choreograaf zich voorstelt. Ook in dit
geval bepaald geen sinecure. Leo
Driehuys en het Nederlands Ballet
Orkest zorgden voor een begeleiding,
die de intensiteit van Lutoslawski's
muziek gaaf overbracht.
(Van onze kunstredactie)
Met een bijzondere serie operavoorstellingen van Rameau's
„Platee" in de regie van Ton Lutz en onder directie van Bruno
Maderna begint op 14 juni in het Amsterdamse Carré voor het
eerst een Holland Festival dat drie weken duurt. Daartegen
over staat dat men ditmaal zelfs met de manifestaties tot in
Dronten, het plaatjs in de gloednieuwe polder Flevoland komt.
Daar zal namelijk de jeugdvoorstelling gespeeld worden, die
Arena, Caroussel en Scapino als „De krant" voorbereiden. In
ruim drie weken zal in de muzieksfeer aandacht worden
besteed aan de Weense school en aan de componist Claude De
bussy, die 50 jaar geleden overleed.
Een immer verwaarloosde presta
tie van Brederode, „Lucelle" zal door
Johan de Meester tot leven worden
gewekt met Johan Walhain, Ina van
der Molen, Joop Admiraal en Leo de
Hartogh ln de voornaamste rollen.
Deze Nederlandse toneelmanifestatie
kon in samenwerking met de TV ont
staan. Er zal dan ook vanuit Sche-
veningen een kleurenreportage wor
den gemaakt.
Er zal voor het festival via de TV
aandacht worden gevraagd ln een
reeks korte uitzendingen. Het Festi-
valbestuur maakt zich zorgen over de
beperkte mogelijkheden, die de ra
dio financieel heeft om Festivalma
nifestaties uit te zenden waardoor
automatisch de belangstelling in
het buitenland terugloopt ten koste
van onze kunstenaars.
Veel opera's
De operasector ls ook ditmaal weer
zwaar bezet. De Deutsche Oper am
Rhein komt met twee voorstellingen
Schönbergs „Mozes en Aaron" in
troduceren. Kort na de première in
Engeland volgt als een traditie een
nieuwe opera van Britten „The prodi
gal son" onder directie van de Engel
se componist zelf. Een Festivalproduk
tie van „Macbeth" (Verdi) onder di
rectie van Pradelli krijgt Venetiaan-
se medewerking. Naast „Platee", dat
met veel ballet een sterk visuele na
druk krjjgt dan nog van Richard
Strauss „Salome", een produktie die
Wieland Wagner onder zijn hoede
heeft.
Toneel
Amerikaanse studenten uit Califor
nia komen een grote reeks stukken
spelen zoals werk van O'Neill, Al-
bee, Beckett en twee mini-musicals
terwijl een aantal films, die op uni
versiteiten gemaakt zjjn zullen wor
den meegebracht. Het Wiener Burg
theater zal van Goethe „Iphigenia
auTauris" brengen in de regie van
Leopold Llndberg. .Don Juan" van
Molière wordt gepresenteerd in drie
voorstellingen door de Comedie Fran-
Alleen
maakt behang
in Fi.vacolor
kwaliteit
Fijn 20! Nu weet u tenminste
zéker dat u werkelijk behang
van topklasse koopt. Fixacolor.
't Staat op het staalboek. Samen
met het vertrouwde merk R&D.
Fixacolor. Een garantie dat u
voor 't zelfde geld het beste
krijgt. Kwaliteitsbehang van
Rath Doodeheefver. Vraag
uw vakman.
ontwerpers tn fabrikanten van behang
Vliegen nóg
veiliger
ny uit Tel Avlv genoteerd.
Muziek
caise, de in ons land door zyn jeugd- j Nelissen en Feike Boschma „La boi-
toneel al bekende Michael Croft heeft
de regie over een Engelse produktie
van Halliwell's „Little Malcolm and
his struggele against the eunuchs".
Het toneelprogramma wordt gecom
pleteerd door Studio 'dat met 3 pro
gramma's uit het lopende seizoen van
Arrabal. van Itallie en Lodewyk de
Boer verschijnt.
Ballet
Na het succes dat de Alvin Ailey
Company uit New York vorige maal
Het aantal passagiers, dat verongt»
lukte in vliegtuigen van de 116 lan
den aangesloten bij de Interna
tionale Organisatie van de burger
luchtvaart (ICAO), is vorig jaar met
37 procent gedaald, zo meldt deze
organisatie.
Er kwamen 674 mensen om het le
ven, dat is 252 minder dan in het
bijzonder ongunstige 1966, toen 926
passagiers verongelukten. De daling
van het aantal doden wordt relatief
A nog gunstiger, indien men bedenkt,
a™.?'Pa~ I dat het passagiersvervoer volgens een
ICAO-opgave vorig jaar met 20 pro
cent is toegenomen.
„Niets bekend over
ontwerpovereenkomst
met de Ver. Staten"
(Van onze Haagse correspondent)
Er is de regering niets bekend van
een ontwerp-overeenkomst tussen do
Verenigde Staten en een aantal
Europese landen, waaronder Neder
land, die de V.S. zou machtigen in
geval van binnenlandse moeilijkheden
in die landen in te grijpen. Ook weet
de regering niets van een stuk waar
van in het weekblad „De groene Am
sterdammer" een fotocopie werd af
gedrukt. Ook dat stuk zou slaan op do
ontwerp-overeenkomst. Dit antwoordt
premier De Jong mede namens d©
ministers Luns, Den Toom en Polak
op schriftelijke vragen van het eerste
kamerlid mr. J. H. van Wijk (PSP).
Op dezelfde wijze heeft premier
De Jong schriftelijke vragen beant
woord van het pacifistlsch-socialis-
tische tweede-kamerlid A. G van der
Spek. De premier is zelfs bereid te
verklaren, dat Nederland geen over
eenkomst van deze of dergelijk©
strekking heeft aangegaan of zal
aangaan.
Muziekmanifestaties vinden er in
het kader van het Festival ln bijna
alle plaatsen van enig belang in ons
land plaats. Het Concertgebouworkest
beperkt zich tot twee concerten door
opera verplichtingen, het Residentie-
Orkest speelt vier maal onder leiding
van Pierre Boulez, die zich tot de
Weense school zal bepalen. Het Rot
terdams Philharmonisch Orkest be
paalt zich onder verschillende diri
genten tot een klassieker repertoire.
Onder de kleinere ensembles, die
meewerken zijn enkele van de ra
dio ook uit België. Stockhausen komt
zijn „Hymne" in Nederland ten doop
houden, terwijl voor een uit drie con
certen bestaande Debussy-cyclus Jan
te k joujoux" samen zullen uitvoe-
Grafiek
Voor de in het Haags Gemeente
museum beoogde tentoonstelling van
nationale en internationale grafiek
hoopt men tydig op een oplossing
voor gerezen moeilijkheden.
Er is dit jaar in de grote steden
speciale aandacht voor de jeugd, die
men met faciliteiten naar de theater
voorstellingen wil trekken.
