Meester" Leo Joele is
0 jaar concertstemmer
ent grootste musici
van héél dichtbij
GEEN SUBSIDIE AAN KUNST
MENSZIJN AANTAST
DIE
^FIFflX
ATTRACTIEVE AQUARELLEN
VAN HANS VAN BLOOYS
Het Z. H. Blaastrio
in „Duivenvoorde"
IvIT J OL TEGENSTRIJDIGHEDEN
Minister mej. flr. Klompé
In Kunstzaal Heuffi
Nog geen superhomogeniteit
.Wy,
LEIDSCH DAGBLAD
'hui!
[rote zaal van het Amsterdamse Concertgebouw in de
J Geen mens in het pluche. De grote Leegte! Over het
ichte podium loopt de werkster met een stofzuigerslang,
uit het orgel klinkt een Toccata van Bach. Concertstem-
eo Joele (71) poetst intussen de klanken op van het kla-
i0 «1 vlak voor het voetlicht: „Wij zitten elkaar nog wei-
het muzikale vaarwater. Hij boven en ik". Zijn beader-
d, waaraan een grote amethist, draait met een stemkruk
aar aan in het precieuze mechaniek. „Ik ben gek op kla-
il. 't Doorzichtige van de toon, de kleurschakering in
Dit barokke instrument mag dan voor Joele de oor
bij uitstek zijn, de vier vleugels van de Amsterdamse
;empel houdt hij goed gestemd. Op 26 maart doet hij
jaar, in dienst van pianohandel Duwaer en Kettner.
auto op weg naar de zaak: „Ik heb pianoles gehad en
Jjlar zang. Toen ik wistdat ik met mijn talent altijd een
1 fiLur zou blijven, ben ik ermee opgehouden." Hoe hij als
J tetemmer wordt gewaardeerdlaat hij liever anderen
„Van Beinum noemde me: „Joele met de gouden han-
tsJen Mengelberg: „de voortreffelijke pianodokterDe
gj er" glimlacht bescheiden bij de door hem geciteerde lof.
Hij was aannemer. Maar geld inte-
Harmoilieuze I resseerde me niet." Het harmonium
was Joeles Jeugdliefde. Als kind „pin-
I gelde" hij al op het huisorgel bij zijn
zwerver grootmoeder in het Brabantse Wil
lemstad. Wat hem als kind had ge-
intrigeerd, bleef hem ook als volwas
sen vakman bezeghouden: het instru
ment zo te intoneren dat het nu eens
klonk als een fagot dan weer als een
trompet.
Van het harmonium stapte hij over
de piano. Eerst by een kleine
stemmerij in Den Haag. die het
.tingeltangelwezen" bediende, later
bij een grote zaak in Rotterdam, ten
slotte in de hoofdstad.
IB pï door glanzend gelakte
in de pianozaal van Du-
l twee hoog boven de Heilige-
t Joele zijn levensverhaal,
eruit als een vat vol tegen-
den. Hy houdt van mensen,
vlucht ze zo ver als hij kan
akanties: naar de westkust
ka, het Midden-Oosten en
Ook zijn ruim 30 jaar jon-
uw: „Toen we twee jaar ge-
huwelijksreis gingen, heb-
samen uitgemaakt dat we
maar beter apart op vakan-
ien gaan". De wiskundige
van de barokmuziek ligt
aan het hart, maar ook het
an de Oosterse muziek. Hij
onieus vindt hij zelf, „als je
uit je evenwicht bent, hoe
jjian harmonie brengen in het
int dat je stemt?" Maar rus
werver tegelijk. Voor al die
Hingen heeft hij maar één
jg: „Ik ben een tweeling. Ge-
zes juni 1896 om zes uur.
al zes speelt een merkwaar-
in mijn leven. Ik ben ook
op de zesde van de zesde
D1966".
Ook applaus
voor hem
itjn werk kent hij 's werelds
musici van héél nabij. Maar
ie vooral als mens: gespan
een concert met alle reac-
dien, voldaan erna. Hij wacht
overigens wel voor uit die
Jle klappen. Op het anecdoti-
f tok wil hij wel wat los-
loe hij applaus kreeg tijdens
eert van de beroemde Cho-
olker Alexander Uninsky.
zat stampvol. Wat wilt u,
opin zit je goed. 't Was vlak
pauze. Opeens houdt Uninsky
spelen. Hij wenkt naar mij.
ltyd by piano- en klavecim-
trten in de grote zaal voor
pla iets gebeurt. De F was bly
:htj, iken. Ik doe er snel iets
nk: tot de pauze zal die noot
d widen. Na twee minuten houdt
weer op. Wéér die F. Geroe-
ln de zaal. Ik moest snel im-
*n. Een kunstgreep doen.
!b ik 't mechanische onderdeel
C„ hoogste noot gepakt die
J ijj Chopin toch nooit gebruikt
idieF gestopt. Voor de
keer in m'n leven kreeg ik
pplaus".
Li Ier
Niet alleen de vleugels van het
Concertgebouw leent hy zyn scherpe
oor, ook het klavecimbel van het Ned.
Kamerorkest dat hy met zijn stern-
hamer door het hele land volgt. Tot
Limburgtoe by het Limburgs
Symphonie Orkest maakt hij zijn
stemmerscredo waar, dat het „de
toon is die de muziek maakt". Zijn
hoge leeftijd ten spyt denkt Leo Joele
nog niet aan ophouden: „Wat zou ik?
Ik voel me goed. Ik zou m'n werk
moeilijk kunnen missen. Ik heb een
erg interessant bestaan".
Grote interesse
voor v. Gogh in V.S.
Een onderdeel van de collectie
van de Vincent van Goghstichting.
bestaande uit. 90 tekeningen van
Vincent van Gogh die onderdak zal
vinden in het nieuwe museum in
Amsterdam, is van 13 januari tot 3
maart te zien geweest in het Mu
seum of Art in Toledo, Ohio. Deze
expositie heeft 95.000 bezoekers ge
trokken. zo deelde dr. V. W. van
Gogh mee. Van 14 maart tot 15
april is dezelfde verzameling ten
toongesteld in de National Gallery
of Canada in Ottawa. Eerder was ze
te zien in Dallas, Texas <60.000 be
zoekers) en in Philadelphia <80.000
bezoekers).
ADVERTENTIE
Gratis prachtige kleurenplaatjes
Bij elk doosje Van Nelle theebuiltjes vindt u een plaatje.
Historische automobielen in rijke kleuren. Leuk om te sparen.
Vraag het album aan. Goed verzorgd, met interessante numum
tekst bij elk plaatje.
VAN NELLE AFTERNOON THEEBUILTJES IBS5!
mnermg aan
Clara Haskill
nige over wie hij wel persoon-
worden is Clara Haskill. zy
ook dood. De briljante
um-pianiste werd volgens Joe-
<eld door haar mismaaktheid.
i tal rk, dat ze soms betwijfelde of
bliek wel naar haar kwam luis
tert Mn haar artistieke gaven. „Ze
uit medelijden", zei ze eens
Dor een uitvoering tegen de
t v* ïtemmer. Een andere aan-
le herinnering aan de gro-
tiU: „We gingen samen naar
dio voor een platenopname.
*erk ik aan mee al zo lang
uitbrengt. Ik pakte een
va'^ar tassen op. Toen zei ze tegen
Wt is de eerste keer, dat een
voor me draagt. Op dat mo
lk echt met haar te
Gesprek Spanje en
Engeland over
Gibraltar mislukt
In Madrid is gisteren officieel mee
gedeeld dat het jongste overleg tus
sen Spanje en Engeland over Gibral
tar „geen enkel positief resultaat"
heeft opgeleverd.
Een woordvoerder van het Spaanse
ministerie van Buitenlandse Zaken
zei dat de poging van de Britten om
van Spanje enkele concessies met be
trekking tot de toestand in Gibraltar
te krijgen, mislukt is. Engeland wil
de niet alleen praten over deze reso
lutie van de VN. Door dit menings
verschil zou het overleg mislukt zijn
Miljoenste Grote
Bos-atlas
Prins Bernhard heeft gistermiddag
in paleis Soestdijk het miljoenste
exemplaar van de Grote Bos-atlas in
ontvangst genomen, dat hem werd
aangeboden door de directie van
Wolters-Noordhoff NV in Groningen.
De Grote Bos-atlas verscheen voor
het eerst in 1877 onder de naam P. R.
Bos-schoolatlas der gehele aarde.
De 46ste druk verscheen in het
voorjaar van 1968 ruim 90 jaar na
de eerste druk en bevatte het mil
joenste exemplaar.
Leerlingen bij het middelbaar on
derwijs, die op hun paasrapport een
10 voor aardrijkskunde krijgen zal
een speciaal exemplaar van de atlas
worden aangeboden. genummerd
1.000.001 enz. gesigneerd door uit
gever en redacteur.
Een scherp oor
oeles carrière als stemmer be-
1 Heers Harmonium-fabriek.
de eerste wereldoorlog.
twee keer zoveel verdienen.
Studie
natuurparken
in Flevopolders
(Van onze parlementaire redactie)
De natuurbeschermingsraad gaat
advies uitbrengen aan het departe
ment van Cultuur. Recreatie en
Maatschappelijk Werk, over de mo
gelijkheden voor de aanleg van na
tuurparken in de Flevopolders.
Staatssecretaris Van der Poel
(CRM) zei gistermiddag in de Eer
ste Kamer, dat hij over dergelijke
parken in de nieuwe polders zal gaan
praten met de ministers van Volks
huisvesting en Ruimtelijke Ordening,
en Verkeer en Waterstaat.
Nieuwe uitgaven
Antiek: echt of
namaak
Gebrandschilderde
By Van Dishoeck te Bussum ver
schenen twee lezenswaardige, fraai
;e'ülustreerde boekjes. Velen interes
seren zich voor antiek, maar willen
niet bedrogen worden. „Antiek, echt
of namaak" door Maria Kist en Bet
ty Calfin helpt U op dit gebied een
heel stuk uit de droom. Dit boekje
bevat een aantal primaire gegevens,
zilver, brons, koper, tin en porselein,
met achterin een overzicht van de
belangrijkste stijlperioden en de ver
klaring van een aantal woorden en
begrippen. In elk opzicht nuttig en
leerzaam voor een ieder, die zich
voor „echt" antiek interesseert en
bovendien op aangename wyze ver
teld. In het by'zonder ook verhelde
rend, wanneer de vervalsingen ter
sprake komen.
XXX
Van de hand van de bekende kunst
historica mevrouw Elisabeth H. Ko-
revaar-Hesseling deed Van Dishoeck
verschijnen „Gebrandschilderde ra
men", waarin een overzicht wordt
gegeven van de kunst der gebrand
schilderde glazen, d.w.z. van de in
lood gevatte en beschilderde ramen,
die gloed en leven brengen in de
bouwwerken, die zij sieren. Het boek
je geeft een uitvoerig historisch over
zicht van de ontwikkeling. Na een
verflauwde belangstelling is in de 20-
ste eeuw weer een nieuwe bloeitijd
aangebroken.
Waarde en betekenis van het ge
brandschilderde glas voor de bouw
kunst worden tegenwoordig weer be
grepen. In tal van landen kan men
de fraaie resultaten van dit inzicht
bewonderen. Aan de hand van al of
niet gekleurde reprodukties heeft
mevrouw Korevaar de uitgebreide
stof summier doch zeer deskundig
Concertstemmer
Joele
,igevoelige handen
(Van onze parlementaire redactie)
Als een kunstwerk de waardigheid van het menszijn in
diepste wezen aantast, dan hoeft de kunstenaar niet op een
subsidie of prijs van de overheid te rekenen.
Dat zei minister Klompé (Cul- „Er worden bij het kunstsubsidie-
tuur, Recreatie en Maatschappelijk beleid geen algemene normen ge-
Werk gistermiddag in de Eerste hanteerd", aldus de minister
Kamer. Ze gaf daarmee antwoord op beoordeling is van geval tot geval
vragen die door A.-R. afgevaardigde anders. Uitingen van kunst moeten
Algra waren gesteld over de normen
die worden aangelegd bij de subsi
diëring van kunstwerken. De heer
Algra, die in voorgaande jaren nog
al opzien baarde met zijn scherpe
kritiek op toekenning van prijzen
aan schrijvers als Van het Reve,
sprak voor het laatst over dit on
derwerp. Het departement van C.
R. M. wordt overgenomen door zyn
fractiegenoot, prof. Verdam.
Minister Klompé zei dat zij „ont
zettend met dit probleem worstelt".
Of een kunstwerk kwetsend of
schokkend is, doet volgens de mi
nister niet ter zake. „Er zyn altijd
groepen mensen die gekwetst of ge
schokt zyn, verklaarde zij.
ADVERTENTIE
Verstopt?
ELKE DROGIST HEEFT HET!
de ruimte hebben ook als ze
schokken. Een misser moet daarbij
als risico worden genomen, zo ver
klaarde zij.
De minister zei verder bij de be
oordeling alleen rekening te houden
met de algemene rechtsopvattingen
en de internationale overeenkomsten
over de rechten van de mens. Als
een kunstwerk daarmee in strijd is.
worden geen subsidies of pryzen
van overheidswege toegekend.
De „Stichting Duivenvoorde" organiseert voor 1968 zeven
kamermuziekconcerten in de Mozart-zaal van het kasteel.
Meestal raken deze concerten uitverkocht, van sommige moet
herhaling plaatsvinden. Dit is bijzonder verheugend, want dezo
muziekavonden hebben de nevenbedoeling bij te dragen tot da
ongerepte instandhouding van het historisch bezit.
in een der Tafelmuzieken van Tele*
mann. Concerto in g van Vivaldi en
Triosonate in c van Quantz. Dezo
laatste sonate is dan een van de
500 composities voor fluit of fluit-
combinatie, die Quantz voor Frede»
rik de Grote schreef. Zoals men
weet, was deze Pruisische vorst
praktisch voor geen andere muziek
toegankelijk dan van zijn kamermu
sicus Quantz en van de opera-oom»
pondst Grauw.
De betreffende triosonate la me»
loddeus aantrekkelijk, maar sterk op
behagen afgestemd. Er lopen stippel»
lijnen van deze Quantz naar Vivaldi*
die in de verhouding „leerling-leer»
meester" hebben gestaan. Met Vi»
valdi's prachtige Concerto werd da
avond beëindigd. Telemann wint he#
van Quantz als veelschrijvend feno
meen: nabij 2000! Dikwijls ls dien#
muziek niettemin van uitstekend ge
halte. maar zy hecht zich niet,
ons althans is het nooit gelukt let#
van hem vast te houden (uitgezon
derd zyn Schulmeister-Kantate I
Voor gisteren was het Z.H. Blaas
trio geëngageerd, gevormd door
Maarten Karres, hobo, Jan v. d.
Berg, fluit. Ton Kerstens, fagot. In
de volledige bezetting traden zy op
-
Begaafd autodidact
der gevoel voor een harmonieus co-
loriet doen zijn impressies van land
I en water aan. soherp in de profile-1
behandeld en daarmee biieedraeen Tegenover de ultra-moderne schil- nI}8. J>-a- wanneer hij in contrast -
nnJHoH-.n I ders handhaven zich de traditioneel- rUke kleuren het silhouet van een en er anderen van doet genieten zo-
figuratieve: zij vinden nog steeds bij »d°rP in tegenlicht" uitbeeldt. H-.j als hij er zelf van moet hebben' ge-
velen een getrouwe aanhang. Beter behandelt een gevarieerde veelheid noten, toen hy het vlot en vooral
iets in huis, dat te begrypen is, dan van onderwerpen. Naast zijn in-kundig neerzette,
telkens voor raadsels geplaatst te drukken van Hoek van Holland j Hans van Blooys' knappe aquarel-
worden, zo redeneren zij. Zij mogen dient zyn funzinnige visie op de St ien beloven nog aile goeds voor de
dan door anderen voor „conserva- Servaasbrug te Maastricht of die op I toekomst
tief" gescholden worden, zij bezitten de Lutherse kerk in Zierikzee ge-
althans iets wat hun persoonlijke noemd te wordenbeiden in hun
oldoening en elke dag nieuwe soort ware juweeltjes. Zuiver van reeds
tot het ontdekken en waarderen van
de unieke schoonheid der gebrand
schilderde ramen met de steeds wis
selende lichteffecten.
Auteur Kurnitz
Hans van Blooys:
Herfstbloemen.
(Foto LD/Holvast)
J vreugde geeft.
sfeer is ook de blik op de Lekdyk KroePstentoonsi«»«ngen te zien is ge-
met 'de vertrouwde oer-oude huisjes weest- tot ze,fs in L'ssabon toe. In
Daarnaast zyn er de byzonder teder de strooIn van hedendaagse kunste-
Zo ontmoeten wy tot en met getroffen bloemenstillevens. waarvan naars- die zich °P een of andere
3 april in Kunstzaal Heuf te Was- wij voor alles het prachtige „Herfst- w^ze onderscheiden, verdient zyn
senaar de aquarellen van de in 1942 bloemen" willen memoreren:"zij bie- naam met ere genoemd,
in Rotterdam geboren autodidact den eén voor één 'n ware iust voor En dat hÜ zich door extravagante
Hans van Blooys, een kunstenaar, 't oog. „modegrillen" niet van een ééns ge-
wiens gote gaven op het gebied derkozen pad laat afbrengen en vast-
moeilijke aquarelleerkunst in het fi- Merkwaardig is, dat Hans van houdt aan een genre, dat hem bij
guratieve genre opmerkelijk zyn. Blooys dit alles zonder enige leer- uitstek ligt, verdient waardering.
Uitermate fris en helder, pregnant j school of beïnvloeding tot zyn waar-
(59) overleden
Harry Kurnitz, 59, schryver van
romans en veel toneelstukken en
films, is maandag gestorven. Afge
lopen wekeeinde kreeg hy een hart
aanval.
Onder zijn werk voor de film be
vindt zich: ..Witness for the prose
cution".
Hy schreef ook detectiveverhalen. in de lynvoering en met een byzon-1 devol, persoonlyk eigendom maakte J
Van een jong trio mag geen hu-
perhomogeniteit worden verwacht en
het in de hoogste mate „ééns-den
kend zijn". De techniek der drie is
aanzienlijk gevorderd. Nu waren er
enkele akoestische eigenaardigheden.
De fagot kreeg de meeste ressonans
mee en beheerste daardoor het
klankbeeld, de hoboklank werd nog
al wat gedrukt, zodat de fluit doof
helderheid over de hobo heerste.
Voor fluitsolo heeft v. d. Berg Te-
lemanns Fantasie in E vertolkt,
waarby hij het artistiekst leek in dé
cantilene-fragmenten. Voor fluit en
hobo ging een Echo Fantasie van
Haydn, een voortreffelijk stuk dat
in een milieu van intiem contact
tot een fijn duetteren kon worden,
verhoogd met een vleugje ironie.
Interessant werd een kundig en in
ryke afwisselingen geschreven Sere
nade uit 1945 van de Duitser Wolf
gang Fortner, die door haar neo-
barokke vormprincipes heel wel in
bet karakter van deze muziekavond
bleef passen.
V.
F aillissementen
nemen toe
In februari van dit jaar zyn er In
ons land 190 faillissementen uit
gesproken tegen 180 in februari
1967. Vooral Den Haag heeft een
zware tol moeten betalen, want do
arrondissementsrechtbank heeft zich
moeten beraden over 12 gevallen
tegen drie in dezelfde maand van het
vorig jaar. De gerechtsdienaren in
Rotterdam spraken 18 (10) faillisse
menten uit, die in Amsterdam 17
(18). In de eerste twee maanden van
het jaar werden er in totaal 378
(359) faillissementen uitgesproken.
Ook het aantal gevallen, waarin
een bewindvoerder maar eens moet
kyken of er nog wat te redden valt,
toont een stygende Ujn. Van de 19
(15) verleende voorlopige surséan
ces van betaling hadden er 2 (0) be
trekking op Den Haag, 1 (2) op
Amsterdam en 1 (1) op Rotterdam.
In 8 (7) gevallen werd definitieve
surséance verleend.
