„Kritische universiteit"
vrij ongrijpbaar begrip
Groep Achttien9
actief vredesbeleid
Oeverloos debat in
Sociëteit Minerva
Leerzaam
Het kan
Voor ons is sparen opeens
een stuk aantrekkelijker...
dank zij het Premie Spaarpian!
PREMIE
SPAARPLAN
Tsjoe En-lai: vampier
die bloed d rinkt van
China's stervend volk
VERDWIJNEND
NATUURSCHOON (2)
DINSDAG 12 MAART 1968
LEïDSCH DAGBLAD
Het lag voor de hand, dat de teach-in over de „kritische uni
versiteit" welke gisteravond in de grote zaal van de studenten
sociëteit Minerva was belegd door het Corpsdispuut Doctrina en
de universitaire debatingclub Pro e Contra, zou uitlopen op
oeverloze beschouwingen, aangezien niemand van de talloze
deelnemers zich eigenlijk goed bewust was wat nu onder de
term „kritische universiteit" meer concreet dan als kreet moet
worden verstaan. Er waren wel sprekers en toehoorders die het
voor zichzelf wisten, maar die oordelejn verschilden dan toch
sterk van man tot man en in die situatie verzandt een gesprek
al gauw in vage algemeenheden enerzijds en weinig impone
rende detailbeschouwingen anderzijds.
Niettemin hebben de vele honder
den, die in de grote zaal van Minerva
samenpropten, een leerzame avond
gehad, want er werden, zy het nu en
dan wat verbandloos, rake opmerkin
gen gemaakt over de universiteit als
maatschappij-instrument, als oplei
dingsinstituut en als plaats van zui-
vere wetenschapsbeoefening, over de
kritische maar toch ook zo kritiekloze
houding van de student, over de vaak
1 totaal ontbrekende doceerkwaliteiten
van de docenten, over de inefficiën-
I tie van de universitaire organisatie en
het gebrek aan toepassing van de we
tenschap in het universitaire bestel
In tal van universiteitssteden in
binnen- en buitenland wordt de laat
ste jaren heftig gediscussieerd over
de „kritisohe universiteit", de univer
siteit die de studenten in hun oplei-
dingstijd tevens maatschappij-kri
tisch leert denken. De academicus
wordt steeds meer een onmisbare
1 schakel in het op gang houden van
de maatschappelijke machine. Hij
draagt aldus een steeds grotere ver-
antwoordelijkheid voor de richting
waarin de maatschappij zich ontwik
kelt. Hij moet weten wat hy doet.
Door misbruik van fysica, biologie,
genetica, scheikunde en sociologie
wordt aan mensen schade toege
bracht. Daarom dienen de universi
teiten zich kritisch op te stellen ten
aanzien van maatschappelijke veran
deringen en invloeden en is politieke
[vorming van studenten noodzakelijk
^oor de ontwikkeling van het maat-
achappeiyk verantwoordelijkheidsbe
sef. Aldus diegenen, die pleiten voor
de „kritische universiteit".
Prof. dr. mr. C. A. van Peursen, die
als eerste voor de circa 500 aanwezi
gen een inleiding hield, zag gevaren
in een consumentenmaatschappy, die
de universiteit alleen in stand houdt
om academici te kunnen betrekken
ter verbetering van wasmachines en
dergeiyke. Hy wees op de noodzaak
van een streven tot bevordering van
objectieve wetenschapsbeoefening
waarby „vuile handen" worden voor
komen. Hy waarschuwde echter na-
drukkeiyk tegen een „kritische uni
versiteit" in die zin, dat deze gevoed
zou worden door de ideologie van het
conflict.
Democratisering
Drs. C. E. Vervoort behandelde in
het kort de structuur van de universi
teit. De moderne student maakt vol
gens hem terecht bezwaar tegen zyn
afhankeiykheid en stelt tegenwoor
dig hogere eisen aan de kwaliteit van
het onderwys. Hy mag dat doen om
dat het zyn eigen belang is, terwyi
bovendien niet vergeten moet wor
den dat veel meer dan de helft van
de studenten volwassen is dus tot
eigen oordeel in staat geacht. De roep
naar democratisering van de univer
siteit als vormingsinstelling is der
halve wel terecht. Maar wel moet
worden gerealiseerd, dat iemand die
tot taak heeft een beleid te voeren
daartoe ook in staat moet worden ge
steld. Er zyn vormen van „democra
tie" die door sommigen worden
gehangen, die een organisatie lam
kunnen leggen. Voorts wees hy op
noodzaak, dat de docenten verplicht
worden, te leren doceren, hetgeen in
het verleden nooit gebeurd is. Ter-
wyi een van hun belangrykste taken
het doceren is, worden zy vrywel al-
tyd uitsluitend benoemd op grond
van andere capaciteiten, namelyk
hun wetenschappeiyke gaven
De heer S. J. C. van Eyndhoven be
perkte zich in zyn inleiding tot het
uiten van kritiek door studenten,
welke kritiek, indien op aanvaardbare
wyze naar voren gebracht, veelal
zeer slecht door de docenten wordt
aanvaard. Deze kritiek moet echter
niet de vorm van kankeren aanne
men, maar opbouwend van aard zyn.
Over de wyze van doceren, de
en het afnemen van tentamens
echt wel eens gedegen kritiek mogen
worden geleverd, maar helaas houden
de studenten nog teveel hun mond
uit een drietal motieven: „Het zal
myn tyd wel udtduren", of „je doet
er toch niets aan" of „ik zal wel Uit
kijken om myn eigen ruiten in te
gooien".
Een fel betoog hield de uit Amster
dam overgekomen voorstander van de
„kritische universiteit" de student C.
M. Kilian, die onder meer verklaarde:
„Het is een ontzettend vitale nood
zaak om ontzettend veel te verande
ren, maar alles wat er gebeurt is
demisch geleuter. Het is volgens hem
betreurenswaardig, dat de studenten i
zelf zo lui en laf zyn dat ze hun mond j
niet open durven doen om op de on
telbare misstanden in het universi-1
taire bestel te wyzen. Deze spreker,
stelde, dat er nergens ter wereld zo
weinig wordt toegepast van de weten- j
schappelyke vorderingen als in de j J
universiteit als opleidingskliniek. Het
wordt tyd dat de student wakker
wordt en vecht voor een efficiënte,
flexibele, humane en op de levende
maatschappy ingestelde universiteit.
De student moet in dit alles meer een
doe-het-zelver worden dan een volg
zame ondergeschikte.
Na de inleidingen e<n de beant
woording van vragen door de inlei
ders besprak een forum nog vele as
pecten van de „kritische universiteit'
waarby een levendig gesprek met de
zaal ontstond.
Het was een heel ding voor
vele aan tradities gehechte
corpsleden: de grote sociëteits
zaal een hele avond af moeten
staan aan Jan-en-alleman voor
een massa-teach-in. En waren
het nu maar alleen Jannen ge
weest dan was het nog te ver
dragen. Maar zelfs de Janniee
mochten zo maar binnenkomen
en dat was toch wel strijdig met
alle heilige gebruiken.
Met straffe hand is er voor ge
zorgd, dat de bezorgdheid van
enkelen over deze traditie-door
breking niet uit de hand liep. De
brandspuiten bleven ongebruikt,
er waren geen incidenten. Men
had kenneiyk niet gedacht aan
de mogeiykheid dat „protestan
ten" ook de lichten houden kun
nen uitdraaien, maar wie op die
enkele ogenblikken duisternis
aanmerking maakt is een knies- t
oor. Want het experiment is t
zonder moeilijkheden verlopen. f
Het ligt in de bedoeling, ook in
de toekomst dergeiyke byeen- t
komsten in de grote zaal van
Minerva te organiseren, nu ge- f
bleken is dat het k&n. f
Rapport over vrede en ontwikkelingshulp
„Christelyke politiek behoort door
trokken te zUn van onvrede met de
huidige wereldsituatie. Zij zal de hoop
wakker moeten houden op de moge
lijkheid van een rechtvaardiger sa
menleving, waarin vrede heerst". Zo
luidt het uitgangspunt van het rap
port over de vredespolitiek en de ont
wikkettngshulp, dat de „groep van
ADVERTENTIE
We sparen. En hoe! Mijn man en ik doen mee aan het Premie Spaar
pian en kopen nu jaarlijks samen voor 500 gulden spaarbewijzen.
Straks krijgen we dat bedrag terug mèt de rente en... daar boven
op dan elk jaar nog eens 100 gulden premie van dit nationale plan.
Belastingvrij! Reken maar dat we met dat geld direct weer verder
sparen...
Misschien is het Premie Spaarpian ook iets voor Even een briefkaartje
Premie Spaarpian. Postbus 51Den Haag en u ontvangt vrijblijvend een brochure
over alle mogelijkheden (spaar- en effectenbewijzen, levensverzekeringen, hypo
theekaflossingen,spaarkasinschrijvingen, garantiekredletaflossingen).
Wilt u persoonlijk advies? Spaarbanken. Boerenleenbanken, Raiffeisenbanken,
Postkantoren, Banken. Borgstellingsfondsen, Hypotheekbanken, Bouwfondsen,
Spaarkassen, Levensverzekeringmaatschappijen, assurantie-tussenpersonen en
de Sociale Verzekeringsbank zullen u graag alles over het Premie Spaarpian
vertellen.
Basis voor persoonlijk bezit
achttien", het samenwerkingsorgaan
van KVP, ARP en CHU, heeft vast
gesteld..
Volgens het rapport mag worden
vastgesteld, dat voor een realistisch
en dynamisch vernieuwingsbeleid
aanknopingspunten te vinden zyn in
nieuwe vormen van internationale sa-
mewerking, alsmede de snelle tech
nologische ontwikkeling. De „groep
van achttien" wil een internationale
rechtsorde opbouwen, die de vrede
bewaart en wil deze vrede niet lan
ger laten afhangen van een wankel
evenwicht, berustend op de dreiging
van nucleaire massavernietiging.
Nauw samenhangend met deze vre
despolitiek staat de groep een ontwik
kelingsbeleid voor, dat is gericht op
de emancipatie van de achtergeble
ven landen. Deze emancipatie vergt
een aanpassing van de structuren der
samenleving, zowel daar als hier. Het
rapport spreekt zich uit voor een re
delijke internationale lastenverdeling,
die door de de ryke landen als ver
plichting zal moeten worden aan-
Punten
De groep van achttien wil voorts
concreet
1. Enige terughoudendheid t.o.v.
rechtse dictaturen en totalitaire re
gimes en betere contacten met de
communistische wereld.
2. Toelating van China tot de VN
en doorbreking van het isolement
waarin deze kernmogendheid ver
keert.
3. Stopzetting van de bombarde
menten op Noord-Vietnam en onder
handelingen over een politieke oplos
sing van de Vietnamese oorlog.
4. Nieuwe bezinniing op de uit
gangspunten van de NAVO en het
dienstbaar maken van deze verdrags
organisatie aan het streven naar ont
spanning tussen Oost en West.
5. Doorbreking van de impasse in
de EEG door toelating van Engeland
en uitbouw van de Europse gemeen
schappen.
6. Realistische benadering van het
Duitse vraagstuk, internationale er
kenning van het bestaansrecht van
Israël en een principiële verwerping
van de Zuidafrikaanse apartheids
politiek.
De groep van achttien heeft voorts
enige uitgangspunten geformuleerd
voor een politiek, die is gericht op het
functioneren van het gezag in de mo
derne samenleving. Daarin wordt uit
gesproken, dat de overheid de bur
gers actief by het beleid dient te be
trekken door te streven naar een zo
groot mogeiyke eenvoud en doelma
tigheid in het bestuur, het optimaal
betrekken van organisaties en bevol
kingsgroepen in het proces van be
sluitvorming, bevordering van de re
gionale en functionele decentralisatie
zo groot mogeiyke openbaarheid en
voorlichting, bevordering van het
recht van beroep en erkenning van
een zo uitgebreid mogeiyke verant
woordingsplicht. De groep meent ten
slotte, dat de overheid by haar op
treden eerbied dient te hebben voor
het eigen recht en de menseiyke
waardigheid van de burger.
Anti-Mao-gezinde Chinezen heb
ben in de provincie Kwangtoeng felle
aanvallen gedaan op premier Tsjoe
En-lai en de Chinese overheid vreest
dat de voorjaarbeurs in Kanton (15
april15 mei) zal worden verstoord
door dezelfde groeperingen, zo heb
ben reizigers uit communistisch-Chi-
na gisteren In Hongkong verklaard.
De reizegers verklaarden, dat de an-
ti-Mao-groepen pamfletten versprei
den waarin premier Tsjoe een „vam
pier die bloed drinkt van het ster
vende volk van China" wordt
genoemd omdat hy het Chinees-Ja
panse handelsakkoord onlangs heeft
verlengd.
Een zakenman vertelde dat hy een
enorm aanplakbiljet had gezien,
voorstellende een „naar bloed smach
tende vampier die met ontblote tan
den naar van honger stervende boe
ren kijkt". Daaronder stond geschre
ven: „Dit is het echte gezicht van
vampier Tsjoe". Het leger is intussen
begonnen huizen te doorzoeken naar
verdachten.
Het blad van het .Revolutionaire
comité van Binnen-Mongolië" (een
autonoom gebied binnen China)
heeft de voormalige eerste secretaris
van de communistische party van
Binnen-Mongolië, Oelan Foe, verwe
ten „de Mongoolse afscheidingsbewe
ging gesteund te hebben". Oelan Foe
is enkele weken geleden gearresteerd
omdat hy de leider zou zyn geweest
van een tegen Mao gerichte groepe
ring.
Volgens het blad heeft Oelan Foe
verklaard, dat „het centrale comité
van de Chinese communistische par
ty in de hoofdstad van Bin
nen-Mongolië voor de helft de macht
ln handen heeft en de Mongoolse
autoriteiten de andere helft van de
macht bezitten". Hy had hieraan
toegevoegd dat het „belangryk is dat
wy die helft in handen houden".
Mynheer de Redacteur,
Het ingezonden artikel „Verdwij
nend natuurschoon" in het Leidsca
Dagblad van jJ. zaterdag 9—3—'68
heeft my ertoe gebracht ter plaatse
te gaan kyken en inderdaad is de
ontluistering van het bos van Bos-
by de Rynsburgerweg schrikba
rend. Hoever gaat men hiermee
door? Wat is verder het doel van het
kappen van de statige bomenrijen
langs de oprijlaan naar perceel Ryns
burgerweg nr. 100, waarmee ook be
reids is begonnen? Komen hier nog
meer soortgelyke „kubussen" als die
welke het bos aan de zyde Wasse
naarseweg reed s hebben verdron
gen? Men kan als gewoonlyk weer
zeggen dat protesten te laat komen,
r hier komt altyd hetzelfde pro
bleem naar voren: achter het bureau
en de tekentafel worden de bouwplan
nen uitgedokterd. Af en toe dringt
hiervan iets tot de persorganen door,
r dat is kenneiyk onvoldoende en
vooral ook onvoldoende gespecifi
ceerd. De consequenties ervaart het
publiek pas, wanneer het te laat is
de uitvoering Is begonnen, zodat
wyziglngen nog slechts met grotere
bosten mogelijk zyn en daarom
meestal geheel buiten beschouwing
biyven.
Wanneer wy aannemen, dat de ge
meenteraad gedetailleerde plannen
wel tydig onder ogen krygt, dan ryst
de vraag, waarom dit college heeft
ingestemd met het grotendeels kap
pen van praktisch het enige fraaie
bosperceel, dat op loopafstand van
centrum en station is gelegen.
Hier had een prachtig complex voor
het publiek toegankelyk kunnen wor
den gemaakt! Of is het zo, dat rijks-
Instanties verantwoordelyk zyn voor
beleid dat voorbygaat aan duide
lijke belangen van gezondheid van de
Leldse bevolking? Dan vraag ik my
af of de gemeente wel geheel mach
teloos ls, waar het bovengenoemde
publieke belang een rol speelt.
Wie de situatie hei. afgelopen week
einde gezien heeft, krygt de indruk.
;r niet veel bos gespaard blyft,
terwyi het beste deel misschien al
weg is. Vooral aan de zyde van de
>enaarseweg ziet het overgeble
ven deel er niet florissant uit, ver
schillende bomen zyn omgezaagd of
omgevallen en hangen scheef tussen
andere bomen, die nog overeind
staan. Voorzover hier sprake is van
universitaire bouwplannen, kan de
vraag worden gesteld of er voor dö
landeryen langs de Wassenaarseweg
achter het bos geen gewijzigd bouw
plan kan worden opgesteld, zodat dit
ais wellicht openbare „groene
zoom" van de nieuwe gebouwen zou
kunnen fungeren, een welkome ver
zachting van de kille onpersoonlijk
heid, die meestal van de huidige
nieuwbouw afstraalt en een vergro
ting van recreatieve mogelykheden
wing.
tussen een zich uitbreidende bebou-
Initiatieven m.b.t het behoud van
de binnenstad verdienen de instem
ming van velen, maar het is bhjk-
baar nodig, dat het behoud van de
bestaande oudere boscomplexen in en
rond Leiden in de aandacht wordt
betrokken. Weliswaar worden nieuwe
beplantingen regelmatig aangebracht
in Leiden Zuidwest, maar wel
ke waarde moet hieraan worden ge
hecht wanneer met de andere hand
wordt genomen, wat met de
wordt gegeven? Bovendien krygt
men de indruk dat de jonge boomp
jes in Leiden de laatste tyd nauwe-
lyks enige groei vertonen, ongetwij
feld als gevolg van de toenemende
luchtverontreiniging door industrie,
auto- uitlaatgassen en lekkende aard
gasleidingen. Verder kunnen bomen
op trottoirs en pleinen nooit het apar
te karakter van een echt bos ver
vangen. Keer op keer hoort men.
ook door de overheid, de noodzaak
beklemtonen van recreatieve voorzie
ningen voor de bevolking.
Het belang van een voldoende vol
wassen bosbestand (de longen van
een stad!) ads middel tot het be
houd van een optimale gezondheid en
van onze fauna wordit hier blijkbaar
niet toe gerekend.
In de naburige gemeenten la de
ontwikkeling evenmin gunstig. 8traks
wordt er weer een aanslag gepleegd
op de bossen by Wassenaar en Voor
schoten, wanneer Rijkswaterstaat de
plannen voor verbreding v. Ryksweg
4 en de aanleg van de Leidse Baan
gaat uitvoeren. In Noordwyk aan Zee
en het noordeiyke duingebied zyn in
de afgelopen jaren praktisch alle
sparren en dennen verdwenen, waar-
schynlyk als gevolg van aantasting
door parasieten.
Dit alles en nu weer het gebeuren
in Leiden, wellicht gevolgd door de
sloop van Nieuweroord, de enige bui
tenplaats van allure, die de Ryns
burgerweg rijk is, zal er ongetwyfeld
toe meewerken dat in de toekomst
nog meer ziekenhuisruimte, revalida-
tie-centra en medisch universitaire
gebouwen nodig zullen zyn. Het be
lang van een preventieve gezond
heidszorg speelt biykbaar maar een
ondergeshcikte rol.
Nadat o.a. de Morssingel en de
Hoge Ryndyk voorby de Wilhelmi-
nabrug goeddeels van grote bomen
ontdaan zijn, schynt de gemeente
nu ook grote plannen te hebben met
het kruispunt Wassenaarseweg-Ryns
burgerweg- Houtlaan. Het is te ho
pen dat by uitvoering hiervan de
bestaande oude boomgroepen by dit
kruispunt gespaard biyven en men
er niet reeds is overgegaan deze
van het tekenpapier te vegen. Aan
de „ontbladering" in Leiden dient
met spoed een einde te worden ge
maakt, het is al erg genoeg dat el
ders op de aardbol ontbladering op
militair- strategische gronden plaats
vindt. Aan een verdere „escalatie"
hebben wy in Leiden geen behoefte.
Met vriendeiyke dank voor de aan
dacht, hieraan besteed.
Hoogachtend,
W. v. Rooijen
ADVERTENTIE
PmLÏPS BATrëRÏ jËNl
die móéten wel I
„Vainqueur" (Overwinnaar) it
de trotse naam van deze indruk*
wekkende fokstier uit Nièvre in
Frankrijk. De stier, die een ge*
uHcht heeft van 1.450 kg en toé
het ras Charolais behoort, maakt
een goede kans om eerste te wor
den ip de Salon de l'Agriculturo
in Parijs.
Verwaarloosd
volkstuincomplex
Hlerby vestig ik de aandacht van
de desbetreffende autoriteiten op da
ergeriyke toestand naby de nieuwe
brug over de zyi op het voormalige
volkstuincomplex „Ons Bulten". De
grotendeels in elkaar gestorte huis
jes vormen een ideale broedplaats
voor de ratten, die er dan ook welig
tieren. Het terrein onder de nieuwe
oprit heeft het aanzien vaneen open
riool en vormt een beschamend con
trast met de nieuwe brug. Hopeiyk
wordt ln deze situatie spoedig verbe
tering gebracht.
Met dank voor de plaatsing,
M. den Hartog,
Lombokstraat 39,
Leiden.
Levensgevaar
op Haagweg
Gaande via het Noordelnde naa»
de St. Leonarduskerk aan de Haag-
weg valt my de allermiserabelste
toestand van het verkeer aldaar
steeds weer op. Als men de overweg
is gepasseerd ls het al moeilyk om
over te steken; van de weg rechts la
het vaak één file van auto's en hel
kost al moeite om deze - als voetgan
ger te ontgaan.
Maar Iedere zondag by het uitgaan
van bovengemelde kerk is het voor
iedereen in het byzonder voor ou
den van dagen en hulpbehoevenden
een heksentoer om ten eerste de
Haagweg over te steken en ten twee
de naar het Noordelnde te komen
door de meestal onafgebroken
stroom van „wagens", van en naar
Den Haag, van en naar de Morsweg
onophoudeiyk ryden ze rakelings
langs de voetgangers heen.
En de m.i. zo nodige zebra's ho
maar! Laatstleden zondag maakte ik
het nog mee, dat een uit de kerk ko
mend meisje werd aangereden. Ze
werd zag ik de pastorie binnen
gedragen en het is maar te hopen
dat de afloop gunstig ls geweest.
Moeten er nu nog meer ongelukken
gebeuren, voordat er voorzieningen
worden getroffen?
Zoals gezegd: 'szondags, zo om
kwart voor twaalf bdj het uitgaan van
de kerk, ls de toestand aldaar mi
levensgevaariyk. Laat het gezegde
van het kalf en de put hier niet van
toepassing zyn!
Gevangenisoproer
in VS een succes
Het oproer van de gevangenen In
de staatsgevangenis van de Ameri
kaanse staat Oregon In Salem is een
succes voor de gedetineerden gewor
den. Byna al hun eisen zijn ingewil
ligd.
De gevangenen hadden onder meer
geëist dat zy niet zouden worden
vervolgd wegens de schade die ty-
dens de onlusten ls aangericht.
De gevangenisautoriteiten schatten
deze schade op ongeveer zee miljoen
dollar. De opstand brak zaterdag
middag uit, kenneiyk geheel onvoor
bereid, toen enige gevangenen kans
zagen het verbindingscentrum in be
zit te nemen. Kort daarop sloten
byna alle gedetineerden zich by de
opstand aan.
