vileda
De warwinkel van
de nienwe spelling
PIÏÏlTpS BATTERi JËNl
Commissie loopt 0111
de bezwaren heen
RUBE
Makarios
herkozen
en c 'óteren
DINSDAG 27 FEBRUARI 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
In Italië worden steeds meer
wild-west-films gemaakt. De Ita
liaanse filmster Sandra Milo
speelt de hoofdrol in de nieuwe
toestern „I killfor a dollar",
die in Rome wordt opgenomen.
Sandra flirt met drie mannen te
gelijk. echter alleen om de buit te
bemachtigen, afkomstig van een
roofoverval. Hier poseert Sandra
met een Venusbeeldje (niet van
Milo). dat een belangrijke rol in
de film speelt.
Getuigenverhoor
Hoepla-affaire
Drie getuigen zijn gisteren door de
Amsterdamse redhtibanfc gehoord in
zake de afspraken, die de VPRO
heeft gemaakt met de samenstellers
van het omstreden televisieprogram
ma „Hoepla". Door het plotselinge
stopzetten van de serie zijn de sa
menstellers Wim van der Linden.
Wim Schippers en Hans Verhagen
zonder werk komen te zitten en zij
eisen van de VPRO een schadever
goeding voor de twee afgelaste uit
zendingen van een serie van zes.
Uit de getuigenverklaringen van
de heren Poelstra, waarnemend
hoofd vcan de televisiesectie van de
VPRO, Hasebos, chef afdeling jeugd
programma's en Jaspers, producer-
regisseur bleek dat er duidelijke on
derlinge afspraken waren gemaakt
voor de uitzending van een serie van
minstens zes Hoeplaprogramma's en
dat deze ook in de programmering
waren opgenomen. De samenstellers
kregen per uitzending een afzonder
lijk schriftelijk contract toegestuurd
Afhankelijk van een nader overleg
tussen de VPRO-directie en haar
raadsman zal de advocaat van Hans
Verhagen overwegen een civiele pro
cedure aan te spannen tegen de
VPRO. De zaak zai eventueel die
nen op 25 maart.
Tv-cursus brugjaar
Teleac zal in maart, april en mei
tien uitzendingen wijden aan de pro
blemen in het brugjaar. het gemeen
schappelijk eerste leerjaar van het
voortgezet onderwijs. De cursus is
speciaal bedoeld voor de leerkrach
ten. die onder de Mammoetwet, die
in augustus in werking treedt, hun
nieuwe opdracht zullen dienen uit re
voeren.
ADVERTENTIE
die móéten weD
goedzijn^
Brigitte Bardot
wint proces
De Franse filmster Brigitte Bar
dot heeft een proces gewonnen tegen
het Italiaanse blad Playman, dat vo
rig jaar juni foto's van haar had ge
publiceerd die door een gat in de
heg van haar villa in Rome genomen
zouden zijn, terwijl zij en haar man
Günther Sachs naast een zwembad
lagen te zonnebaden. De directeur
van het blad werd veroordeeld tot
een voorwaardelijke gevangenisstraf
van vijf maanden en tien dagen en
betaling van bija 300 gulden aan Bri
gitte en haar echtgenoot elk. De fo
to's vormden volgens de rechter een
aantasting van Brigittes eer en waar
digheid.
Het is nu een jaar geleden dat het rapport van de Commissie
voor de spelling van bastaardwoorden verscheen. Na de aan
vankelijk vrij drukke discussie daarover in de pers, heeft het
publiek er de laatste maanden weinig meer van gehoord, maar
dit wil geenszins zeggen dat de zaak nu van de baan is. In de
Gazet van Antwerpen van 30/31 december van het vorige jaar
kon men lezen, onder het opschrift: „Nieuwe spelling komt er":
„Uit bevoegde bron konden wij ver-
emen dat de instanties, die zich met
de spellingswijzigingen bezighouden,
rustig hun werk voortzetten en zich
ten opzichte van de hele stemming
makerij tegen die hervorming gedra
gen zoals de spreekwoordelijke kara
vaan, die voorbij de blaffende hon
den trekt". Die „bevoegde bron" is,
naar wij reden hebben om aan te
nemen, een van de Belgische leden
van de spellingscommissie.
Het mag tegenover een dergelijke
zelfgenoegzaamheid, of die nu van
de commissie zelf afkomstig is, dan
wel van de artikelschrijver, wel eens
gezegd worden dat de kritiek op de
voorstellen van de commissie heus
niet alleen afkomstig is van kleine
keffertjes en onbevoegde leken, maar
dat zij komt uit de hoogste acade
mische kringen.
(Van onze
rtv-medewerkster)
De Rudi Carrell-show van
zaterdag gaat als officiële Ne
derlandse inzending naar het
achtste tv-festival in Montreux.
Dat is gistermiddag laat be
kendgemaakt door de werk
groep amusement van de NTS,
waarin alle omroepverenigin
gen zijn afgevaardigd. Dit is
dan voor de tweede keer dat
Carrell een inzending in Mon
treux krijgt, die mag meedin
gen naar de gouden, zilveren of
bronzen roos.
In 1964 won hij met de show
waarin Esther Ofarim optrad, de
Zilveren Roos. Buiten mededinging
worden dit jaar ingezonden: „Nina
meets Boy" een musicale show rond
Nina Simone en de Big Band van
Boy Edgar onder regie van Bob
Rooijens (AVRO) en de gisteravond
uitgezonden Show rond Ria Valk.
onder regie van Nico Hiltrop. Alle
drie de produkties zijn in zwart/wit
De concurrentie in Montreux, het
belangrijkste t.v.-festival op amuse-
mentsgebied dat Europa kent. met
deelneming van bijna alle landen ter
wereld, zal dit jaar groot worden
Van 25 april tot 2 mei worden door
een grote internationale jury. waarin
voor Nederland zitting heeft Dick
van Bommel, hoofd amusement NC
RV, niet alleen zwart/wit maar nu
ook kleurenuitzendingen gelijkelijk
beoordeeld. Vorig jaar werd kleur
slechts buiten mededinging vertoond.
Op verzoek van de organisatoren
de stad Montreux en de Zwitserse
gen op het vlak van de experimen
tele amusementsprogramma's, jazz
programma's en jongerenprogram
ma's in de amusementssfeer.
Ook dit jaar zal er weer een extra
prijs worden uitgereikt: de Chaplin-
prijs, aan te wijzen door een spe
ciale persjury.
Tweemaal in dit belangrijke festi
val wist Nederland een prijs te be
halen: in 1964 door Carrell en in
1967 door Dorus. Zy wonnen allebei
de Zilveren Roos. De laatste Carrell-
show een combinatie van Carrell
en Doruselementen zal ongetwij
feld hoge ogen gooien in Montreux.
59
Van alle Nederlandse hoogleraren
in de Nederlandse taalkunde zijn er
slechts twee, die de voorstellen steu
nen, en dat zijn de twee die er, hetzij
als opsteller, hetzij als adviseur di
rect bij betrokken zijn; vier hebben
zich er uitdrukkelijk tegen verklaard
en van de zevende (V. U.) zijn de be
houden opvattingen genoegzaam be
kend om te weten dat hij onder de
tegenstanders gerekend moet worden.
In België heeft de huidige nestor
der Nederlandse taalkunde uitdruk
kelijk stelling genomen tegen de voor
stellen. heeft de Leuvense hoogleraar
Pauwels zich er zeer kritisch over uit
gelaten en hebben de beide acade
mies voor taal- en letterkunde, de
Brusselse en de Gentse, de voorstel
len onaanvaardbaar genoemd.
Ongefundeerd
Toen het rapport van de commissie
werd gepubliceerd, was dit een novum
Vroegere wijzigingen in de officiële
spelling werden eenvoudig afgekon
digd nadat zij waren vastgesteld; nu
echter waren het de voorstellen
die als zodanig werden gepubliceerd.
Er werd dus gelegenheid gegeven tot
discussie vooraf. Maar het moet ge
zegd worden dat de commissie weinig
geneigdheid heeft betoond aan die
discussie deel te nemen. Nadat in de
pers een vrij groot aantal commenta
ren op haar voorstellen verschenen
was, heeft zij in „Uitleg", het week
blad van het departement van On
derwijs, een vrij oppervlakkig „com
mentaar op spellingscommentaren"
gepubliceerd <29 mei 1967), waarin zij
zegt dat zy alle aangevoerde argu
menten van de tegenstanders ver
wacht had en het „niet moeilijk valt
de bezwaren te weerleggen".
Inderdaad kon dat niet moeilijk
vallen omdat de commissie uitslui
tend reageerde op misverstanden om
trent het begrip fonologie en op de
minder gefundeerde argumenten, die
bij een dergelijke discussie in de dag
bladpers onvermijdelijk te berde wor
den gebracht.
Zij beschouwt daarmee blijkbaar de
zaak afgedaan, terwijl zy in feite om
de werkelijke bezwaren die aan haar
voorstellen kleven, zorgvuldig is heen
gelopen en geen aanstalten maakt
aan die ook door vakgenoten ge
opperde bezwaren, nog verder woor
den vuil te maken. Zij ziet slechts
met een superieure glimlach neer op
de „ongefundeerde kritiek" („Uitleg"
als voren. blz. 8) van het ondeskun
dig publiek en gaat onverstoord ver
der met haar heilige taak.
Niet weerlegd
De bezwaren, die de commissie ech
ter niet heeft weerlegd zijn:
1. De voorgestelde regeling kan niet
leiden tot „spellingrust", zoals in het
rapport (blz. 13) voorgegeven wordt,
maar slechts tot bestendiging en ver
groting van de onrust in de spelling.
De inzet van de huidige spellingstrijd
is: moet de Nederlandse spelling
voor praktisch gebruik fonologisch
zijn of niet. De voorgestelde regeling
behelst een fonologisering van de
bastaard- en van vele vreemde
woorden, die daar allerminst geschikt
voor zijn, maar voor de Nederlandse
woorden wordt slechts op enkele on
dergeschikte punten een meer fonolo
gische schrijfwijze voorgesteld. Hier-
wordt de kwestie volkomen op
haar kop gezet en het gevolg zal zijn
dat niemand tevreden is. De behou
dend gezinden uiteraard niet, maar
de radicale vernieuwers helemaal niet,
omdat de door hen bepleitte conse
quente fonologisering achterwege
blijft. De strffd zal dus voortduren.
2. De commissie decreteert dat de
wetenschappelijke en technische ter
men „vernederlandst" moeten worden.
Uit de verleden jaar door een dui
zendtal hoogleraren en wetenschap
pelijke ambtenaren ingediende petitie
echter reeds voldoende gebleken,
men in die kringen de voorge
stelde spelling niet zal aanvaarden,
omdat zfj alleen maar tot verwarring
kan leiden en geen enkel voordeel
biedt.
De invoering van de voorgestelde
spelling zou dan ook slechts leiden
tot het naast elkaar bestaan van ver
schillende spellingsystemen voor de
vreemde woorden, terwijl de opdracht
aan de commissie n.b. juist was het
vermijden van dubbele schrijfwijzen!
3. Op de middelbare scholen zullen
de leerlingen, juist in de periode dat
zij kennismaken met het Engels,
Frans en eventueel Latijn en Grieks,
in de Nederlandse les geconfronteerd
worden met woordbeelden van ter
men, die in het Nederlands uit deze
talen ontleend zijn, die daarvan zo
veel mogelijk verschillen, ln plaats
van, als tot nu toe. daarmee zoveel
mogelijk in overeenstemming zyn.
Zelfs als men, zoals de commissie
doet, aanneemt dat overeenstem-
mi n g in spelling geen steun is bij
het aanleren van de vreemde talen,
dan is het toch onbetwijfelbaar dat
een opzettelijk aangebracht en onno
dig verschil in spelling bij de
zelfde woorden alleen maar tot on
ze zekerheid en verwarrring
de leerlingen kan leiden.
,Sirkusen circa
Dat de voorgestelde spellingen he
lemaal niet zo eenvoudig zyn, wordt
fraai geïllustreerd door een onlangs
als „Vlaamse pocket" verschenen
boekje van H. Heidbuchel, getiteld
,3astaardwoorden spellen we nu
zoDit is een heel leerboek met
oefeningen, regels en woordenlijsten
om d eze nieuwe spelling, die in
Vlaanderen al druk toegepast wordt,
aan te leren, tegen de tijd dat ze of
ficieel zou worden ingevoerd. Daarin
leest men dan b.v.: „Als wij „sirkus"
(circus) zeggen, dan kunnen we dat
beter met eigen lettertekens schrij
ven en er een goed want onver
vangbaar Nederlands woord van
maken".
Hier ziet men het fundamentele
misverstand dat aan de hele kwestie
ten grondslag ligt: een vreemd
woord, op een andere wijze gespeld,
is ineens geen vreemd woord meer.
maar „goed Nederlands"! Als het
woord antiquair, met zijn volkomen
onnederlandse klank, dus als antikair
gespeld wordt (dit stelt de commissie
inderdaad voor!) dan is het een Ne
derlands woordMaar het woord
„circa" mag volgens de commissie
niet „vernederlandst" worden, want
dat is „klassiek Latijn". En de heer
Heidbuchel vindt het dus h eel ge
woon dat men in een volkomen on-
gezocht zinnetje, waarin men de ca- I
paciteit van een circustent, wil uit
drukken, zal moeten schrijven: „het
sirkus kan circa 3000 toeschouwers
bevatten"! En als ik het nu wil heb
ben over 't Circus Maximus in Rome,
wordt dat dan ook „Sirkus Maksi-
mus?" Of wordt het dan weer een
circus?
Warwinkel
Inderdaad, weinig anders dan een
circusvertoning is deze hele warhoof
dige „vernederlandsing' 'en men weet
niet waarover men zich meer verba
zen moet: over de kortzichtigheid
waarmee taalkundigen van naam een
dergelijke warwinkel in ernst kunnen
opdienen als een oplossing voor de
„spellingkwestie" (voor zover die In
derdaad zou bestaan), of over de on
nozelheid van de onderwijzers en le
raren, die deze „oplossing" als een
nieuw evangelie schijnen te willen
accepteren.
Men kan slechts hopen dat de
volksvertegenwoordiging wijzer zal
zijn en dit hele onbekookte plan,
blijkbaar ontsproten aan h et brein
van een in de fonologie liefhebberen
de departementsambtenaar, voorgoed
naar de ijskast zal verwijzen. Rust
in de spelling is alleen te verkrijgen
door de spelling met rust te laten.
Dr. C. Kruyskamp.
Redacteur Groot Woordenboek
der Nederlandse TaaL
Aartsbisschop Makarios is met
te meerderheid herkozen tot president
van Cyprus. Hij kreeg 220.911 stem
men of 95.45 procent. De andere kan
didaat, de 40-jarige psychiater Evdo-
kas, kreeg 8.577 stemmen of 3.71 pro-
Direct na de uitslag van de verkie
zingen heeft president Makarios, ver
klaard dat hij over enige dagen aan
secretaris-generaal Thant „bepaalde
voorstellen" zal doen om een einde
te maken aan de huidige politieke
impasse op Cyprus. De nederlaag
van zyn tegenstander die de steun
had van degenen die een onmiddel
lijke aansluiting van Cyprus bij
Griekenland „Enosis". voorstaan, wil
de zijns inziens niet zeggen dat er nu
een einde zal komen aan dit streven.
NEDERLAND 1
9.55 i
10.03 1
10.20 l
10.40 i
10.45 i
11.45 i
Pi po de clown
Nieuws
Twien: magazine voor tieners
Journaal en weerbericht
Gezond Europa? documentaire
Radtzky-mars
The American Portestant Church Choir
Hier en nu
De Hernhutters
Laatste nieuws
De bezetting
Sluiting
NEDERLAND 2 NTS
7.35 uur
8.20 uur
10.00 i
10.30 i
10.35 i
Pipo de clown
Suriname en de Nederlandse Antillen (kleur)
Van gewest tot gewest
De eenentwintigste eeuw
Journaal en weerbericht
Dubbelspion (kleur)
Denk-beeld
Carnavalsconcert
Laatste nieuws
Sluiting
UIT HET RADIOPROGRAMMA:
Mat carnaval
Slechts even heeft de zilver
vloot de feestneus van Mien als
nationale hymne kunen verdrin-
1 gen. maar gisteren was Mien er
weer: in Oeteldonk en voor de
O.W.-ers in kleur. Zo'n Carna
valsoptocht is wel een stuk leu
ker in kleur! Maar zelfs inkleur
bleef het een matte vertoning.
Er zat wat meer leven in „Mik",
waarin de Carnavalsvereniging
„De Krabbetukkers" de bloe
metjes binnen zette.
„De wonderlijke lotgevallen
van Ria Valk" kregen daarna
speciale aandacht, want de ge
ruchten willen dat dit program
ma een goede kans maakt uit
gezonden te worden naar Mon
treux. Best een lief programma,
aardig in de decors gezet, ver
zorgd van uiterlijk al was de na-
synchronisatie niet altyd even
perfect, beschaafd van muziek
en dans, kortom een zekere ver
liezer in Montreux, want daar
maak je alleen kans als je met
een show komt waarin wat per-
soonlykheid zit verwerkt.
Katholieken
Ben Sies had in Engeland een
gesprek met Engelse katholieken
die onlangs een studie hadden
gemaakt van het katholicisme in
Nederland. Zy waren zeer te
vreden over wat ze hier gezien
en meegemaakt hadden, veel in
spraak, het gezag als discipel,
geen sensatiebejag, volop inlich
tingen. Op de andere zender
legden de Indianen van Guate
mala om onopgehelderde rede
nen het loodje, evenals Hum
phrey Bogart in de film „High
Sierra", wat hoge berg betekent.
Het is wel een goed idee, het
brengen van zo'n cyclus rond één
figuur (in dit geval Bogart),
maar een nadeel is natuurlijk,
dat niet alle films waarin hy
speelde even goed waren. Dit
was bijvoorbeeld allerminst een
opmerkelijke film.
Interview
In „Achter het nieuws" kwam
wel een opmerkelijk interview
voor, namely k met. de heer Van
der Gouw, die 10 jaar heeft ge
zeten vanwege zyn activiteiten
in de oorlog, maar die zich nu
gezet heeft aan het schrijven
van boeken waarin hy allerlei
misstanden onthult. Het eerste
boek, Alias Teixeira", zal
het e e n en ander uit de doeken
doen over het springen van de
geiyknamige bank. In een nog te
schrijven boek zal hy het „Eng-
landspiel" ontrafelen en in een
derde boek zullen defensiezwen-
dels worden onthuld. Zyn uitge
ver is de heer Van Ammelrooy,
dezelfde die indertyd zo'n spek
takel heeft gehad met een boek
je over kamerlid Koekoek. Een
voldouder dus.
Nog even gemeld, dat we niets
wyzer werden over het conflict
tussen Verkerk en de anderen
enerzyds. en de KNSB ander-
zyds, waar alle kranten gisteren
verontrustende berichten over
hadden. De helden zyn biykbaar
vermoeid
VOOR DINSDAG 27 FEBRUARI
Hilversum 1, 402 m
KRO: 18.00 Stereo: Metropole-ork.
amusementsmuz. 18.20 Uitzending van
de Boeren Partij. 18.30 Nws. 18.45 Act.
19.05 Licht ensemble en solisten. 19.40
Conciliepostbus. 19.45 Zoekend geloven
godsdienstige vorming ln deze tijd.
20-00 M'n bier is (byna) op: vasten-
avondprogr. 21.15 Limburgs Symfonie
orkest: carnavalsconcert. 22.00 Kunst:
cultureel progr. 22.30 Nws. 22.40 Over
weging. 22.45 De zingende kerk; korte
beschouwing over het Gregoriaans.
23.00 Contekst: magazine waarin op de
dingen wordt doorgepraat. 23.30 Zin:
liedjesprogr. 23.55-24.00 Nws.
esprogr. 23.55-
Hilversum 2. 298
AVRO: 18.00 N'
18.25 My name is Dora
19.00 Tref pun
actuele zaken. 19.30 Nws. 19.35 Stereo
Promenade orkest: amusementsmuziek.
18.15 Radiojourn.
discussierubriek
20.00 Hou Je aan Je
literair s
werk. 21.20 Jazz Spectrum. 22.00
Nws. 22.40 Radlo-
Hilversum 1. 40' m
NCRV; 7.00 Nws. 7.10 Het levende
iroord. 7.15 Stereo: Klass. grjnuz. 7.30
t 7.45 Stereo: Klassieke
uit Mexico en M.AmeVlka.'9.35 Water
standen. 9.40 Voor de kleuters. 9.5
Klass. grammuz. 10.30 Sphinx: progi
KRO: 12.00 Van
16.02 Voor de Jeugd. 17.00 Omroep
Dubbelkwartetmod, liederen. 17.15
Recht op en neer. cabaretprogr. 17.30
Stereo: Lichte ork.muz. 17.50 Over
heidsvoorlichting. Mens en samenle
ving. Een uitzending van het ministe
rie van C.R.M.
Hilversum 2, 298 m
VARA: 7.00 Nws. 7.10 Ochtendgym.
7.20 Lichte gram.muz. (7.30 Van de
voorpagina: persoverzicht). VPRO- 7.55
Deze dag. VARA: 8.00 Nws. 8.1o' Act.
8.20 Lichte grammuz. (8.30-8.35 Van
alle markten thuis: praatje voor de
o. Oude 'muziek
der, 13.25 Stereo: Amusementsmuziek
(gr). 13.45 Gesproken portret. 14.00
Voor de kinderen. 15.00 Tenor en
plano: klass. liederen. 15.15 Gltaarreci-'
tal: Spaanse werken. 15.40 Omroep
dubbelkwartet: Franse volksliederen.
16.00 Nws. 16.02 Operetteprogr. (gr.).
16.50 VARA-dansorkest en solisten.
17.20 Voor de Jeugd.
Hilversum 3, 240 m en FM
NCRV: 9.00 Nws. 9.02 Lichte vokale
muziekjes. 10.00 Nws. 10.02 Mengel-
muze: nieuwe langspeelplaten. 10.30
Ramblers Radio Reprises. NRU11.00
Nws. 11.02 Operetteklanken. 11.30
Grenzeloos: miiz. uit alle windstreken.
(12.00 Nws.). 12.30 Musical-fragmenten
AVRO: 13.00 Nws. 13.02 Act. 13.05 Zet
'm op: vrolijk platenprogramma. 14.00
Nws. 14.02 Muz.boetiek: gev. muz.progr.
met Nederlandse artiesten. 15.00 Nws.
15.02 Arbeidsvitaminen- populair ver-
zoekplatenprogr. 17.00 Nws. 17.02 Act.
17.05-18.00 Gev. platenprogr. voor auto
mobilisten.
TELEVISIEPROGRAMMA'S
Nederland I
I Journaal. NTS: 19.06 De drie muske-
K. pan
beuren NTS: 20.00 Journaal i
overzicht. 20.20 Uitzending van de
Volkspartij voor Vrijheid en Democra
tie. 20.30 Uitzending Stichting Socu-
tera. 20.35 Nationale Finale Eurovisie-
Songfestival 1968 21,15 Les
De gelieven), speelfilm. (Rijkskeuring
18 Jaar). 22.40 Inburgeren, in'
rubriek. 23.05-23.10 Journaal.
lederlaiul II
NTS: 18.50 Plpo de clown. 19.00
>ppelijk
NTS: 20.00 Jot
KRO: 20.20 Kijk op kunst 21.00 De
rol van haar leven (Die Rolle ihres
Lebens), gefilmd TV-spel 21.25 De
10.50 Voor de kleuters. 11.00
»W5. n.ua Voor de vrouw. 11.40 Ste-
reo: Operamuz. (gr 12.22 Voor het
platteland. 12.27 Mededelingen t.b.v.
land- en tuinbouw
12.30 Promenade orkest: are
muz. 13.00 Nws. 13.10 Act.
ADVERTENTIE
zemen zonder zorgen
TIJDELIJK
I met gratis wafeldoekje
