Laat regering documenten
Indonesië openbaren"
over
vla-flip
Lekker!
Lange cao's bedreigd
GEEN RANCUNE'
Koop uw
nasi en bami met
oosterse wijsheid
/HOI IR. W. SCHERMERHORN,
Koopavond Rotterdam
verhit de gemoederen
MINISTER ROOLVINK LAAT NIETS DOOR
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 13
ADVERTENTIE
(Van onze Haagse correspondent)
Prof. fr. W. Schermerhorn zegt over zijn werk in Indonesië: „Wat mij het meest dwars
jt is, dat ik de loop van de dingen niet heb kunnen keren. Dat er mensen zyn gesneuveld voor
iets." Het tragische besef goedwillend m aar machteloos vermalen te zyn tussen de molen
zenen Den Haag en Djokja doet hem ook nu nog, 20 jaar later, bewogen over het „drama-Indo-
I, iesië" spreken. Hij was in 1946, 1967 een der meest verguisde mannen van ons land. „Wat je
1 iindert is, dat de mensen zo dom zyn, dat zy denken, dat het beleid van een enkele man de
1 up van de geschiedenis beïnvloedt. Die zelfoverschatting heb ik tenminste nooit gehad."
Raad van State, gaf desgevraagd het
I volgende commentaar op de uitspra
ken van prof. ir. W. Schermerhorn:
„Professor Schermerhorn heeft mij
destijds gevraagd of ik het dagboek
wilde lezen om na te gaan of er te
gen publikatie ervan bezwaren
zouden kunnen bestaan. Ik heb aan
zijn verzoek voldaan en hem vervol
gens in een persoonlijke brief mijn
visie gegeven. Op de waag of ik nu
van mening ben, dat tegen publikatie
van Schermerhoras dagboek thans
"Lheb ta„ dasfboek op niemand noE herren 20uden bestaan, moet
mnanteeroare schema»,., ommmchiinnik lk u na «.vee» het antwoord
fatsoenlijk, vind ik zelf". Hij lacht, schuldig blijven".
Tot op de Technische Hogeschool in Delft heeft hij de verdacht-
vikingen en de vijandschap ervaren. „Wat dat betreft hebben wij
ii deel wel gehad." Maar zijn omzien is er één zonder persoonlijke
tok. Hij zegt nu: „Ik héb het mogen beleven, dat er veel ver-
iierd is. Ik heb een bewogen bestaan gehad. Maar op geen enkele
jie koester ik rancune, tegen wie of wat ook."
instructies
Als voorzitter van de commissie-
leraal was hij tezamen met de he-
iM. van Poll en F. de Boer dege-
die in Indonesië tot overeenstem-
ng moest trachten te komen met
republiek-Djokja. In het keurslijf
i een onhanteerbare Haagse in-
uctie, onderhandelend met een
ntrouwige en wisselvallige tegen-
Hö, zocht het driemanschap zijn
in het moeras van de Indone-
the werkelijkheid.
de heer Schermerhorn, 73
uns, weer in het nieuws is geko-
•n, dan is het door zijn enkele ma-
publiekelijk uitgesproken verlan-
dit stuk vaderlandse geschiedenis
volledig mogelijk in de openbaar-
id te brengen. Dat die mogelijkheid
nu toe heeft ontbroken door de
tage bereidheid avn de Nederland-
overheid aan publikatie mee te
jken, verantrust hem nog steeds.
Al eerder
De wens van prof. Schermerhorn
liet van vandaag of gisteren. In 1955
f hij minister-president Drees of
bezwaren had tegen het open-
naken van het dagboek, dat de
Itter van de commissie-generaal
donesië in 1946 en 1947 had bij
lden Drees verzette zich niet.
dat deed wel dr. Beel, toen vi-
■premier. D eoverweging: „Er zijn
zoveel mensen in leven, die bij
beleid in die dagen nauw betrok
waren. Het kan de politieke te-
stellingen opnieu*" verscherpen".
De heer Schermerhorn hield zich
de staatsrechtelijke regel, dat
trheidsdocumenten in Nederland in
algemeen pas na 50 jaar in de
inbaarheid mogen komen. Welis-
ir was zijn dagboek geen docu-
nt in eigenlijke zin, maar de daar-
teciteerde telegrammen en brieven
ren dat wel. Hjj heeft nog wel eens
iraagd, wat de consequenties zou-
tjjn, als hjj zijn dagboek toch
laten verschijnen. „Dan zou er
bepaalde kanten een proces te
mp zijn begonnen. Dat wilde ik
t- mijn gezondheid was toen niet
Het dagboek acht prof. Schermer-
n niet het belangrijkste. „Ik wil
Sst niet de indruk wekken, dat het
daarom begonnen is. Trouwens,
,Als er kritiek in staat, dan is dat
minstens zoveel op mijn eigen partij
genoten als op de KVP".
Wat de heer Schermerhorn in fei
te voor ogen stx>nd was een parlemen
taire enquête, die alle gebeurtenissen
in de verhouding Nederland—Indo
nesië in de jaren 1945'50 objectief
in het lioht zou brengen. Beslist on
voldoende en te weinig onbevooroor
deeld acht hij het onderzoek dat dr.
J. Boon indertijd in opdracht van de
regering naar de periode 19451950
heeft ingesteld. De betrokkene was
een tegenstander van de commissie-
generaal geweest, had ook de
bevoegdheid personen onder ede te
horen. Prof. Schermerhorn weigerde
dan ook dr. Boon te woord te staan.
„Waarom wèl een parlementair on
derzoek naar de jaren '40—'45 en de
bevindingen neergelegd ln 19 dikke
delen en niet de geschiedenis van de
vjjf jaren er na'
ITALIË MEDIO
MEI NAAR
DE STEMBUS
(Van onze correspondent in Rome"*
Hoewel het nog niet helemaal ze
ker is ziet het er toch naar uit dat
Italië op 19 mei ter stembus zal gaan
om zowel een nieuwe Senaat als ook
een nieuwe Kamer van Afgevaardig
den te kiezen.
De datum van 26 mei die ook in
overweging wordt genomen, lijkt
minder geschikt daar men op die
zo vraagt de heer I dog de zomertijd wil laten ingaan en
Schermerhorn. Het argument, dat j dat geeft altijd grote verwarring en
sindsdien het parlement normaal algemene onbehagelijkheid, waarvan
heeft kunnen functioneren en
controleren, aanvaardt hij niet, zoals
hij reeds in 1961 in de Eerste Kamer
heeft betoogd. Want de handelingen
der Tweede Kamer uit de jaren '45—
'50, zegt hij, vormen slechts een flau
we afschaduwing van wat zich wer
kelijk heeft afgespeeld.
„Maar nu te helaas zo'n parlemen
taire enquête niet meer moge
lijk. Van Mook en Van Poll zijn dood
evenals andere belangrijke figuren.
Het is te laat." Wat hij nu wenst is
een regeringsopdracht aan een des
kundige, die toegang heeft tot alle
documenten en in een rijks-geschied
kundige publikatie de gebeurtenissen
vastlegt. „Dat is veel belangrijker
dan dat hele dagboek van mij".
Deskundige
Fatsoenlijk
Zo'n deskundige is er. Prof. Scher
merhorn noemt de naam van de
Haagse advocaat en procureur mr.
dr. C. Smit, die enkele briljante stu
dies heeft geschreven, zoals „Het ak
koord van Linggadjabi" en „De liqui
datie van een imperium". Het is na
tuurlijk niet toevallig, dat de heer
Schermerhorn de Haagse jurist dje
taak zou willen zien toevertrouwd.
Want mr. Smit is in het bezit van
Het was voor my ook geen zaak een van de twee exemplaren van het
ileven of dood. Ik heb sindsdien I dagboek van Schermerhorn. Hij
heeft het, zij het versluierd, voor zijn
werk over „Linggadjabi" gebruikt.
„Het feit, dat ik nu zoveel reacties
krijg, bewijst dat de zaak-Indonesië
tot velen van onze generatie sterk
spreekt. Waarom mag deze genera
tie het niet precies weten? Moet dan
iedereen eerst dood zijn?" De heer
Schermerhorn spreekt deze woorden
op emotionele toon uit. „Over vijftig
jaar is de kwestie alleen nog maar
van belang voor een handjevol histo
rici".
Verwacht hij onthullingen van een
geschiedkundige publikatie aan de
hand van al het officiële feitenmate
riaal? Hij schudt het hoofd, aarze
lend. „Ach nee hoewel, bij open
baarheid worden veel dingen beter
bekend en dus anders bekend.
Onthullingen Nee. dat durf ik echt
niet zo te zeggen". Zou het zich niet
tegen bepaalde personen richten?
„Nee, voor myn gevoel niet".
ADVERTENTIE
Binnen 15 tellen klaar:
Memoires
Zelf heeft hij dit werk geheel uit
handen gegeven. In de hoop, dat het
alsnog een deskundige als mr. Smit
mogelijk zal zijn de kroon op het
werk te zetten. .Nee, memoires wil
ik ook niet schrijven. Ik ben zeer be
nieuwd naar de memoires, die Jonk
man (toen minister van Overzeese
Gebiedsdelen) gaat schrijven
Altijd een griezelige zaak In de
gedenkschriften van Stikker bijvoor
beeld heb ik mezelf niet altijd zo pre
cies teruggevonden.
Je vraagt je af, hoe het dan wel
met anderen is gesteld. Nee, ik doe
het beslist niet. Er is altijd de kans,
dat het lijkt op een apologetisch ge
schrift. Ik beoog een betere metho
de".
Nogmaals, met grote nadruk:
.laat ze nu alleen maar eens de stu
ken openbaren". Dat moet wel snel
gebeuren. „Als ze nog langer wach
ten, dan hoeft het niet meer".
Commentaar Beel
Prof. mr. L. .J M. Beel, in 1955
vice-premier en minister van Bin
nenlandse Zaken in het ministerie-
Drees, thans vice-president van do
men een negatieve invloed vreest op
de opkomst der kiezers.
Er is op het ogenblik bij de senaat
een sooialistisch voorstel in behan
deling om de verkiezingscampagne
20 dagen te bekorten, namelijk tot 50
i.p.v. 70 dagen. In dat geval zou het
huidige parlement eerst tegen eind j
maart ontbonden behoeven te worden i
en zou men misschien nog enkele
van de talrijke belangrijke wetsvoor
stellen die in behandeling zyn kun
nen afwerken.
Ook Pakistan
akkoord met
regeling-Koetsj
Het Pakistaanse kabinet is van me
ning, dat Pakistan moreel verplicht
is de uitspraak van het internatio
nale tribunaal te aanvaarden, waar
bij 10 van de omstreden „rann
van Koetsj" aan Pakistan is toegewe
zen. In Karatsji is men wel teleur
gesteld over het kleine gedeelte van
de moerassige binnenzee, dat aan
Pakistan is toegewezen, maar men
is blij dat er hooggelegen land bij is.
is.
Britten meten
gauw met
Europese maat
De Britse technische Industrie
heeft besloten na een overgangspe
riode van vyf jaar in 1975 tot het
metrieke stelsel van maten en ge
wichten over te gaan.
Dit is een nieuwe stap op de door
Engeland ingeslagen weg naar „Euro
piaroisering". Over drie jaar wordt
het decimale muntsysteem ingevoerd
Deze week werd de Engelse klok
Neem Iglo. Dan proeft u lekker vlees. Lekkere krui
den. Goede groenten. Oosterse ingrediënten. En niets
meer. Dus geen bijsmaak. Dat hoort niet. Doe zoals
het wel hoort: neem Iglo nasi en bami. Dat is wijs.
NASI
GROOT PAK 2,60
KLEIN PAK 1,55
BAMI
GROOT PAK 2,60
KLEIN PAK 1,55
(Van onze Rotterdamse i alleen maar verheugend", zei ons
oorrespondent) voorzatter Klein van de midden-
„Er zouden wel eens winkelruiten staatsvereniging
kunnen sneuvelen, heb ik me laten n Lombardijen hebben de winke-
vertellen", zei ons een winkelier aan ers van buurtcentra stelling ge-
de Rotterdamse Meent. Het twistpunt n0Inen tegen de middenstanders van
van de koopavond, die op 15 maart *iart van Lombardijen". De
wordt ingevoerd, dreigt een gevaar- buurtcentra zullen niet geopend zijn
lijke toestand onder de winkeliers te tijdens een koopavond.
doen ontstaan. Voorzitter J.
Cate van de winkeliersvereniging op
de Meent zei ons: „Wanneer er col
lega's zijn, die hun zaak op vrij
dagavond toch open willen houden,
zouden er wel eens moeilijkheden
van kunnen komen. We nemen het
natuurlijk niet, dat een hele straat
I de zaken geopend moet houden, om-
dat een paar dat willen". De wrn-
j keliersvoorzitter vond niet. dat er
Willem Barendsz:
goede vangsten
De gang van zaken bij de Ned,
Maatschappij voor de Walvisvaart
thans genaamd Southern Sea Parti-
voorlopig een vergadering over deze cipatie Maatschappij, geeft een alles-
zaak gehouden behoeft te worden,
„We zyn algemeen van opinie, dat
we op een koopavond ook gewoon
moeten sluiten", zei hij.
In de middenstandsvereniging
„Alexandcrpolder" heerst ook enige
verwarring over het feit, dat som
mige winkeliers verklaard zouden
hebben tegen een koopavond te zijn.
Het adres van deze vereniging aan
de gemeenteraad was een van de
aanleidingen tot instelling van een
koopavond ln Rotterdam. „Onze con
currentiepositie werd indertijd hevig
aangetast door het feit, dat de om
liggende gemeenten wel een koopa
vond kenden en wij niet. Het feit,
dat veel winkels in het centrum van
Rotterdam hebben aangekondigd ge
sloten te zullen blijven, is voor ons
(Van onze Haagse correspondent)
Het nog maar pas op gang gekomen systeem van langlopende
cao s, waardoor de rust rondom de lonen telkens voor enige
jaren wordt gewaarborgd, wordt met mislukking bedreigd.
Bij de Algemene Kunstzijde Unie,
waar de eerste driejarige c.a.o. op 1
maart afloopt, wordt al niet eens
meer onderhandeld over een nieuw
langlopend contract voor de dertien
duizend werknemers, doch nog slechts
over een c.a.o. voor één jaar.
Voor de textiel wordt tegen het
eind van dit jaar weinig anders ver
wacht.
De vernieuwing van de driejarige
Philips-c.a.o. per 1 april is thans
eveneens een wankele zaak wegens
verschil van mening tussen de onder
handelaars over de mate van reële
loonstijging in de komende jaren.
Leidt dit tot een conflict, dan bestaat
ook hier kans. dat men terugstapt
naar een kort contract.
Gezien de toestand in de bedrijfs
tak van synthetische garens zien ook
de vakbonden er geen heil meer in
zich bij de AKU te baseren op een
contract dat langer moet lopen dan
een Jaar.
In Den Haag heerst de mening.
af de regering een heleboel moei
lijkheden uit handen zou nemen. Het
kabinet ziet op dit moment weinig
heil in afspraken op lange termijn.
Loonminister Roolvink gaat zelf
consequent door met het ophouden
van per 1 januari vernieuwde éénja
rige contracten.
Nadat de goedkeuringstermijn van
de c.a.o.'s voor lederwarenindustrie,
de glazenwassers het schoonmaak
bedrijf en die van de havens door de
minister is verlengd, heeft deze nu
zelfs ook een kleine c.a.o. zoals die
van de vloerbedekkingsfabriek Bala-
mundi in Muiden tegengehouden om
hem op de weegschaal te leggen by
het College van Ryksbemiddelaars.
Onderhandelingen over te vernieu
wen industrie-c.a.o.'s verlopen steeds
stroever. Het lijkt erop, dat dit wel
mede een effect is van de tactiek van
de minister, waarvan overigens nie
mand nog de preciese strekking kent.
De AKU in Arnhem en de vak
dat een niet vernieuwen van langlo- bonden hebben gisteren in principe
voorgoed met die van West-Europa pende C.a.o.'s op 1 november loopt overeenstemming bereikt over een
gelijk geschakeld.
ook die van de grote metaalindustrie nieuwe, niet meerjarige cao. Of hetvangen.
akkoord definitief wordt, hangt af
van de vakbonden, die hun leden en
hoofdbesturen van de inhoud van de
cao nog op de hoogte moeten stel
len. Sinds vorig jaar heeft de AKU
één cao, omdat de voormalige uurlo-
ners thans ook een maandsalaris ont-
ADVERTENTIE
De Velasques Keurkorps 7. Een nieuwe sigaar in een nieuwe verpakking
Natuurgedroogd, verrassend
mild en vol karakter.
7 voortreffelijke sigaren In
handige doos, die gemak
kelijk in uw colbertzak past
28 stuks in fraaie
luxe kist.
Steek eens op, zo'n Velasques Keurkorps 7!
7 Stuks 2,45 28 Stuks 9,80
zins prettig beeld te zien. Het ms.
„Willem Barendsz" meldt goede
vangsten en alle fabrieken van de
maatschappij in Zuid-Afrika wei-ken
naar tevredenheid. President-com
missaris J. M. Fentaner van Vlissin-
gen deelde dit aan aandeelhouders
mee in de te Amsterdam gehouden
jaarvergadering.
Er blijft volgens de voorzitter een
vraagteken staan bij de prijs van
vismeel. In Saldanha (Zuid-Afrika),
waar de zetel is gevestigd van de'
Southern Sea Fishing Enterprise
(PTY) Ltd, denkt men evenwel dat
het dieptepunt is bereikt en neemt
men aan, dat met tenminste een
zelfde prijs als in het laatste boek
jaar rekening kan worden gehouden.
De president-commissaris achtte
het nog te vroeg om iets concreets
te zeggen over de eindresultaten van
het per 1 juli begonnen verslagjaar
1967—1968.
Rey brengt bezoek
aan Den Haag
(Van onze Haagse correspondent*
De voorzitter van de Europese
oommissie, Rey, brengt vandaag op
uitnodiging van de Nederlandse re
gering een kort officieel bezoek aan
Den Haag. In de loop van de och
tend heeft hij in Huis Ten Bosch
een ontmoeting gehad met Koningin
Juliana, daarna lunchte hij met pre
mier De Jong en de gisteravond uit
Bonn teruggekeerde minister Luns.
Het is de bedoeling geweest, dat
de commissievoorzitter tijdens dit of
ficiële bezoek zou worden vergezeld
door de Nederlandse leden van zijn
commissie, de heren Mansholt eu
Sassen. Dr. Mansholt heeft de invi
tatie echter moeten afwijzen van
wege een bijeenkomst van het Euro
pese parlement in Luxemburg, waar
zijn aanwezigheid als landbouwdes
kundige was vereist.
Minder ongelukken
door adeinproeven
in Groot-Brittannië
(Van onze correspondent in Londen)
De ademproeven die de politie
automobilisten die er van worden
verdacht onder invloed van sterke
drank te rijden kan afnemen, blijven
een buitengewoon gunstige invloed
op het aantal verkeersongelukken in
Engeland uitoefenen.
In december 1967 daalde vergele
ken met december 1966 het aantal
doden op de weg met 33 1/3 procent
en nam het aantal gewonden met
22 procent af. De resultaten in de
eerste drie maanden dat de maat
regel van kracht is, waren op ver
rassende wijze boven verwachting
Men had er op gerekend dat jaar
lijks 200 levens zouden worden ge
spaard. Wanneer het zo doorgaat al»
thans, zullen het er zeker 1600 zyn!
Geen bemiddelaar
in kwestie Pueblo
Het Amerikaanse ministerie van
Buitenlandse Zaken heeft de geruch
ten ontkend dat een Zweeds diplo
maat, die onlangs in Zuid-Korea is
aangekomen, zou gaan bemiddelen
ln de kwestie rond de „Pueblo".
Woordvoerder McCloskey verklaar
de dat alle vragen over het doel van
het bezoek van Finnmark moeten
worden gericht tot de Zweedse rege
ring. Finnmark maakt deel uit van
de toezichthoudende commissie, die
door vier neutrale landen wordt ge
vormd. Deze landen zijn Zwitserland,
Polen, Tsjechoslowakije en Zweden
De commissie werd gevormd na de
Koreaanse oorlog en heeft tot taak
toe te zien op de naleving van de
wapenstilstandsovereenkomst.
