Nieuwe vormen in
le woningbouw
Reële kansen voor
experimentele bouw
1
J
ruiswoordraadsel
Kom er ACHT-er
wrbreking
n de
ntonigheid
pDAO 17 FEBRUARI 1098
gaat niet goed met de woningbouw in Nederland. Een kwart eeuw koortsachtige
activiteiten heeft de in de vijf oorlogsjaren opgelopen achterstand niet ongedaan
ien maken. Kwantitatief mag de woningnood dan al binnen niet al te lange tijd
et verleden kunnen behoren, kwalitatief zullen de plannenmakers en bouwers
jaren moeten voortploeteren om ons land een wooncultuur te geven, die beant-
dt aan de eisen van de moderne tijd.
ig zijn er in de bouwwereld steeds meer
in, die verder kijken dan hun neus lang is.
j, die hun blik richten op het buitenland,
i afvragen, waarom in ons land, dat vol-
talent kent, zo weinig visionair wordt ge
en die meer belangstelling hebben voor de
sen van de toekomst dan voor de voor-
fn van het ogenblik. Zij achten de tijd ge-
om minder uniforme woningwetwonin-
»t afwerking betreft iets luxueuzere wo-
ien te bouwen en anderzijds aan het expe-
iren te gaan met nieuwe woonvormen,
n de meest sprekende kenmerken van de
arin wij leven, is de verscheidenheid van
icdingspatroon. De keuzemogelijkheid is op
:td onvoorstelbaar groot geworden. Het be-
vaart houdt in, dat wy vele dingen kun-
en en vooral veel verschillende din-
merkwaardige verschijnsel doet zich even-
,dat die keus op het gebied van de huis
vrijwel nihil is. Pasgetrouwde paartjes
het huis nemen, dat hun wordt aangewe-
ar ook de ouderen, die willen verhuizen,
eigenlijk alleen maar keus maken waar
tft de straat waar het huisje staat,
ch nu bevindt in Zoutkamp of in Zie-
Bunnik dan wel in Bergen op Zoom, de
uw wij ken lijken' als twee druppels water
i. Het gangbare Nederlandse woningtype
de al even weinig opzienbarende indeling
van de flats een kamer van de voorkant naar de
achterkant al dan niet met tuindeuren, een gan
getje, een keuken en boven drie slaapkamers, een
douchecel met al dan niet een vaste trap naar de
zolder. Het is een ontstellende situatie, dat de fan
tasie van de volkshuisvesters bij dat meest sim
pele aller woningtypen lijkt te zijn opgehouden
Onthutsend
Niet alleen bij het woningtype, maar ook in
de stadsuitleg is die fantasie doorgaans ver te zoe
ken. Er zijn uitzonderingen, maar de regel is,
dat de nieuwe wijken zich in eentonigheid niet
onderscheiden van de wijken, die onze voorouders
hebben gebouwd. De straten rijgen zich aaneen
met als onderbreking slechts hier en daar een
pleintje of winkelcentrum
Het is allemaal twee recht, twee naadjes en als
men dan al enige variatie nastreeft, is die meestal
bijzonder ongelukkig gekozen in een situering van
hoog- en laagbouw zó dicht bij elkaar, dat de
flatbewoner, noch de man in een ééngezinshuis
er gelukkig mee is. In veel nieuwe wijken zyn er
onthutsende voorbeelden van te vinden.
De techniek ls de laatste tientallen jaren op
vrijwel ieder gebied met grote stappen vooruitge
gaan. Alleen op 't gebied van de architectuur lykt
de tijd te hebben stilgestaan. De bouwwereld
freewheelt en loopt nog steeds in hetzelfde starre
straatje als een eeuw geleden. Slechts hier en daar
is er een schuchtere poging gedaan om en dan
meestal doordat de particuliere bouw dat moge-
ïyk maakte een iets ander wykje te bouwen.
Moderne
woonpiramiden.
Binnenshuis
Wat de wooncultuur van de toekomst betreft zal
de architect ervan uit moeten gaan dat het leven
binnenshuis zich door de moderne techniek en de
toenemende welvaart aan het veranderen is. De
vrüe tyd neemt toe, hetgeen betekent dat de mo
derne mens veel meer uren in zyn woning door
brengt dan zyn vader of grootvader.
De belangstellingssfeer van de verschillende ge
zinsleden is bovendien van uiteenlopende aard ge
worden. Een enkele woonkamer waar het gezin
zie v me'; is alleen al door de
komst van de televisie een onding geworden. De
moderne architect denkt dan ook in huizen met
vrye kamers, dat wil zeggen ruimten die niet als
woonkamer en niet als slaapkamer zyn ingedeeld,
maar waarvan de bewoners later zelf de bestem
ming moeten bepalen. Het kunnen knutselka-
mers zyn het doe-het-zelf wordt een bittere
noodzaak maar ook studeerkamers, televisie
kamers e.d. Een modern huis moet een leefge
meenschap mogelyk maken van individuele men
sen, die zich op een centraal punt toch kunnen
formeren tot een gezin.
Ster
vori
mig
ft**-#
1"
inië
■m1 fli
Van
om
Mr»~
de
ten
dat
de
ich-
rdig
Van de andere
kant bekeken.
De Hoevelakense architect J. Verhoeven heeft in
deze richting gedacht, toen hij een dubbel huis
bouwde, waarvan hijzelf de ene helft betrok. Het
is een huis, dat in de internationale architec
tenwereld sterk de aandacht heeft getrokken. De
woning is stervormig. Het grote woonvertrek heeft
daardoor behalve de functie van ontmoetings
punt met veel ruimte en licht ook de mogelijk
heid tot het terugtrekken van de gezinsleden in
diverse zelfstandige hoekjes.
Bovendien zijn er kamertjes voor de diverse ge
zinsleden. De architeot heeft in Hoevelaken een
wykje ontworpen, dat mede door de sterke be
bouwingsdichtheid zonder verlies van privacy
de twee kenmerkende eigenschappen van het
maatschappelyk verkeer tot uitdrukking brengt,
nj. 't deel hebben aan de gemeenschap en de
mogelykheid, zich daarvan los te maken. Archi
tect Verhoeven heeft zich geschaard achter het
werk van de heer A. van Dien, promotor van de
progressieve vormgeving, die een werkgroep
heeft opgericht met als voornaamste doelstelling
het mee helpen bouwen van nieuwe woonvormen.
Het uitgangspunt van deze groep is, dat de Ne
derlander anno 1970 iets meer over moet hebben
voor zyn huis, maar dat hij dan ook een func
tionele woning krygt, waarin 't goed is te leven
en waarin gebroken wordt met eentonigheid en
sleur, die de woningbouw tot op heden kenmerkt.
De groep waarin vooraanstaande architecten en
voorts mensen uit het bedrijfsleven, parlemen
tariërs en vertegenwoordigers van allerlei groepe
ringen, die op de een of andere wyze met het
bouwen en wonen te maken hebben, zoals eco
nomen, medici. e.d. zitting hebben, probeert haar
plannen dienstbaar te maken aan het streven van
de regering om voor de experimentele bouw 2,5
miljoen gulden te voteren.
Moderne piramiden
In afwachting van de resultaten van hun stre
ven om een willig oor te vinden by de overheid,
zyn de leden van de stichting niet gaan zitten
afwachten. Zo zyn er in Hoevelaken experimen
tele woningen in aanbouw en zyn er vergevor
derde plannen om ook in Hamersveld (gedacht
wordt aan 250) en in andere gemeenten plannen
té realiseren. Voor Amersfoort staat dan nog
een heel belangryk project op stapel, namelyk
de bouw van drie woonpiramiden.
De tekeningen zyn al klaar en de plannen zyn
goedgekeurd. De architect heeft de woonpirami
den byzonder groots opgezet. De verzorgings
flats worden trapsgewyze gebouwd en dus niet
zoals de overal elders in ons land verryzende
kubussen, nog onlangs door de architectuurcriti
cus Wiekaert „wachtkamers des doods" ge
noemd. De verschillende wooneenheden zijn van
grote verscheidenheid, zowel van vorm als om
vang en er zijn vele gemeenschappelyke voor
zieningen, zoals een supermarkt, een bankkan-
toortje, verschillende winkels, een kegelbaan,
een wintertuin, niet te vergeten een verpleegaf-
deling en een restaurant.
Dank zy dit revolutionaire project, zou de nieu
we Amersfoortse wijk een voorbeeld kunnen wor
den voor het gehele land. Het zou een wyk kun
nen zijn, waarin het over vyftig jaar nog goed
wonen is.
ONT A AL
izo
te waar betaald moet wor-
krlandse omroepvereniging
tod die ziek of gewond is
v'an een etmaal
ig
Hls ons
18. paradys
20. door middel van
21. Rotterd. Tramw. My.
22. de aangerechte tafel
24. eer bewyzen
26. tydsbestek
28. prikkelig zoogdiertje
30. smal toelopende baan in rok
32. oefen-proeftyd
35. stomdronken
38. -gun: vuurwapen
39. houten (glazen) bolletje
41. 12-1 uur 's middags
43. groente
44. vorm van onderwys
45. berg waarop Mozes stierf
48. kleine deeltjes in de lucht
50. maanstand
51 gelofte
53. -noot: zaad van de Kolaboom
55. (kleine) hoeveelheid
57 zie 18
59. zeer verfynd maar innerlijk
kracht missend
62. tovergodinnen
64. vereniging van geestelijken
65. aanwyzend voornaamwoord
68. een onzer zintuigen
70. wild zwyn
72. gebouw van autotentoonstellin
gen in Amsterdam
73. Japanse munt
75. hert
77. vuur, aanvalsgeest
79. tuberculose
80. gesteente in dunne lagen
81. insnydingen maken
83. zeer vochtige
85. meisjesnaam
86. staak met dwarsklamp als voet
trede
87. deel van onze veestapel
VERTICAAL
1. bedeesde
2. lang. slank
3. ten bedrage van
4. koeien
42.
ongaarne
5. zie 64 horizontaal
46.
aanbieding
6. specery
47.
-grafie: het kleurendrukken van
7. by het woord (ad vocem)
olieverf op linnen
8. reinigingsbad
49.
achtergrond
9. snede
52.
medeiyden
10. naam en woonplaats
54.
vlaktemaat
11. leren zweep
56.
hemellichaam
12. knaagdier
58.
ontkenning
13. boom
60.
de vier weken voor Kerstmis
19. heftige
61.
gedeelte
23. muziekteken in de psalmen
63.
knorrig
25. edelgas
66.
dronken, verzadigde
27. vorm van technisch onderwys
67.
ooievaar
29. weg met bomen
69.
loods
31. bloem
71.
ranzig (Z.-Nederl.)
33. gestold sap
73.
groente
34. -kind: reus
74.
lidwoord
36. smet
76.
gemeente op de Veluwc
37. stel byeenhorende zaken
78.
zeer vochtig
39. stad in Duitsland
82.
lengtemaat
40. roe
84.
element Titanium
OPLOSSING VAN
VORIGE OPGAVE
De eerste prijs van f5.werd
toegekend aan Mieke Zeilstra, Hof-
laan 15 te Leiden, de twee pryzen
van t 2,50 aan mevr. M. van Wen-
gen, Prinses Irenelaan 22 te Oegst-
geest en aan mevr. P. Vogelaar,
Westeinde 12 te Lei muiden.
De prijzen worden de winnares
sen toegezonden.
Oplossingen onder het motto
„Kruiswoordraadsel" dienen voor
woensdag as. te 9 uur v.m. in het
bezit te zajn van de redactie, Witte
Singel 1 te Leiden. Onder de goe
de oplossingen stellen wy een eer
ste prijs van f 5.en twee prijzen
van f2.50 beschikbaar waarnaar
alleen abonnees kunnen mededin
gen.
Kunt u de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt u elders in dit nummer.
