„Verkeer dreigt de Leidse
binnenstad te verstikken"
Nieuwe hartkleppen zijn geen
alternatief voor nieuw hart
3
23
Nederland
ligt niet
achter
Salarisverhoging van
V0 is te weinig
Bouw van
sporthal
aad gaat in grote
lijnen akkoord met
verkeersrapport
GOUDEN RING
AS PR
ASPR
Quick Up...'t is goed. Ko drinkt 't.
Raden van Leiden
en Zoeterwoude
krijgen een nota
Toelichting Leidse specialisten:
IINSDAG 16 JANUARI 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
levr. N. A. den Haan-Groen in Leidse raad:
Hoewel de Leidse raad, die gisteravond bijeenkwam, niet met
behandeling van het verkeersrapport gereed is gekomen
i half twaalf werd de discussie afgebroken; in de eerstvol-
nde zitting van 5 februari gaat men verder kan reeds thans
Airprden vastgesteld, dat alle fracties waardering hebben voor
inhoud van dit rapport. De kritiek richtte zich in hoofdzaak
jen enkele detailpunten. Algemeen was men van oordeel, dat
Haarlemmerstraat tussen Blauwpoortsbrug en Pelikaan-
aat tot voetgangersgebied (met een proef op zaterdag) moet
orden verklaard en dat overgegaan zal moeten worden tot
jt aan één zijde parkeren in de Breestraat.
lechts kritiek
op details
31Voor wat de Haarlemmerstraat
5Jtelt had de raad bezwaren te-
l afsluiting (voor auto's en Ce
lwagens) van 's ochtends 9 uur
's middags 5.30 uur. Dit moet,
or deelde de raad, van 10 tot 5
worden. De wethouder, belast
verkeersaangelegenheden,
r. N. A. den Haan-Groen,
toe daarover met de winke-
in contact te treden.
(1)e heer De Bree (KV?)die de
sie over deze nota om 9
opende in recordtempo
n alle overige voorstellen af-
jaan zei, dat de inhoud van
rapport op zijn fractie een
goede indruk had gemaakt.
dient echter voor gewaakt te
len, dat het toeristisch verkeer
txr:|e toekomst Leiden niet links laat
Cn. Vrije parkeerplaatsen zijn
deifrijwel niet meer te vinden. Me-
VO(inet het oog op het Elisabethzie-
huis zag hij gaarne de Hooigracht
%:!s nu in de blauwe zóne opgeno-
i Faciliteiten dienen z.i. ook en
■injflgeldt niet uitsluitend de Hooi-
)ht verleend te worden aan art-
vroedvrouwen en wijkverpleeg-
un), die zich veelal van een auto
jbnen. Ook met invaliden en ge-
dicapten dient rekening te wor-
mfcigehouden.
Parkeerplaatsen
ri boven het water
heer De Bree deed de sugges-
im langs kademuren en walkan-
parkeerplaatsen op palen boven
.water te bouwen. Dit geeft geen
jmmering voor de scheepvaart en
de waterhuishouding niet aan.
halve autowrakken dienen
stad verwijderd te worden
lemen deze wrakken onnoodig
ierruimte in. Het afsluiten van
aarlemmerstraat wenste de heer
Iree en vele sprekers na hem
:perkt te zien van 10 tot 5 uur.
heer Pompe (Noodraad) vroeg
;t niet mogelijk was om de blau-
ine in de gehele stad in te voe-
met „pasjes" voor vrij parkeren
autobezitter/bewoners bij hun
en artsen,
ir het bedienend verkeer (bak
en melkboeren) dient z.i. de
riemmerstraat steeds toeganke-
zijn. Meer aandacht moet be-
worden aan de gevaarlijke ver-
ituatie op de Haag- en Mors
|ele of 1
;tr4iit de
i Grachten
overkluizen
fc ons aangeboden rapport vormt
)ed begin, doch er zal meer op
n volgen", aldus de heer Roor-
*^|(P. v. d. A.) o.a. een studie over
plaats van het openbaar vervoer.
Jfle nota heeft spreker een analyse
jj binnenstadsactiviteiten gemist.
ÊfS-
ADVERTENTIE
•«SgWAlgJ»
zoekt U een
1
ii! voor dame of heer
Juwelier v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
heeft hem.
Ook met briljant.
Altijd voordelig,
's Maandags gesloten.
1
Alvorens tot beperkende maatrege
len over te gaan, zal het noodzake
lijk zijn, dat er in de stad goede
stallingsgelegenheden komen voor
fietsen en bromfietsen tegen een
aantrekkelijk tarief. Met het aanwij
zen van de Turfmarkt en de Stille
Rijn als blauwe zóne is 'spreker niet
zo gelukkig. De oversteek Beesten-
markt/Narmstraat ziet spreker als
een grote verkeersopstakel. Voorts
geeft het verkeer, komende uit de
Morsstraat, een opstopping van de
hoofdroute. B. en W. zullen zich z.i.
op korte termijn moeten beraden over
de (hopeloze) verkeerssituatie langs
het Rapenburg (westzijde).
In de binnenstad zullen parkeer
terreinen moeten komen waar men
(tegen een hoger tarief) lang parke
ren kan. Laten wy, aldus spreker, de
grachten overkluizen, dan eerst kan
er sprake zijn van een moderne bin
nenstad. Wie dan over een oud-Hol
landse stad wat mijmeren wil, kan
altijd nog terecht op het Rapenburg
en rond de Pieterskerk.
„Glippertje"
Mevrouw Geelkerken-Brusse (Prot.
Chr.), die eveneens erkentelijk was
voor de inhoud van het rapport, dat
zij zag als een bescheiden aanloop,
pleitte ook voor een speciale studie
t.a.v. het openbaar vervoer. In plaats
van een minibus in de Haarlemmer
straat, zag zij gaarne een „glipper
tje", waar je gemakkelijk op- en af
stapt en een stukje mee kan rijden,
door deze straat gaan.
Is het Rapenburg reeds nu niet in
de blauwe zóne op te nemen? Par
keergarages zijn een moeilijk pro
bleem.
Wie bouwt en wie betaalt de ex
ploitatie? Aandacht zal besteed die
nen te worden aan de spoorwegover
gang in de Haag. en Morsweg, voor
al nu de N.S. met mei een halfuur-
dienst naar en van Utrecht gaan in
voeren.
De heer Frans (PSP) ook al blij
met het rapport vroeg eveneens
naar de financiële opzet van par
keergarages. Binnen drie jaar zal z.i.
een plan rond moeten zijn over de
aanleg van twee ringwegen.
Parkeergarages
De fractievoorzitter van de VVD,
de heer Portheine, die als laatste
spreker zijn licht over deze nota liet
schijnen, vond het rapport een kloek
stuk werk, dat de leefbaarheid van
de stad ten goede zal komen. Een
snelle sanering van de Camp komt
z.i. de parkeerruimte ten goede. Voor
een overkluizing van grachten voelde
de heer Portheine niets. Mede voor
langparkeerders, die straks vrijwel
geen ruimte kunnen vinden, wordt
de noodzaak tot bouw van parkeer
garages urgent. Het aan één zijde in
de Breestraat parkeren, komt het
openbaar vervoer ten goede. De mo
gelijkheid om straks in het bussta
tion van de NZH aan de Rijnsbur-
gerweg te parkeren, dient met belde
handen aangegrepen te worden. Ook
de heer Portheine wenste de Hooi
gracht reeds nu in de blauwe zóne
te nemen.
Openluchtmuseum
Wethouder, mevrouw Den Haan-
Groen, die om elf uur voor haar
verdediging aan het woord kwam, zag
het verkeersprobleem in hoge mate
actueel. Het verkeer dreigt de Leid
se binnenstad te verstikken. En dit
verstikken zou betekenen: verval,
waarvan het slot zou zijn, dat Leiden
terugvalt tot een openluchtmuseum.
Vere, Zierikzee, Stavoren, Frane-
ker, Hoorn, Enkhuizen enz. zijn er
een voorbeeld van. Ook deze ste
den vervielen tot een openluchtmu
seum, wel niet door het monster
„verkeer", zoals wij dat kennen, maar
wel door ongunstige ligging ten op
zichte van handelroutes. Dus voor on
bereikbaarheid.
Reeds nu, aldus de wethouder, is
een zekere verstikking aanwezig wat
de parkeerruimte betreft. De lang-
parkeerder verdringt de kortparkeer-
der.
Een te groot aanbod van één der
verkeersdeelnemers kan de anderen
verstikken. Het verkeer is n.l. een
complex van gebeuren.
De gemeente heeft te zorgen, dat
in de toekomst het klimaat van de
Leidse binnenstad gehandhaafd blyft,
dwz: het woonklimaat, het werkkli-
Academische
Aan de Leidse Universiteit zyn ge
slaagd voor de volgende examens:
Kandidaats II geneeskunde, de dames
P. E. M. de Haas (Noordwyk aan
Zee), N. R. Henry (Oegstgeest), R.
J. F. Hudig (Rotterdam), E. Trom
mel (Delft) en C. M. Veldkamp (Den
Haag) en de heren G. W. van Ge-
mert (Den Haag), J. A. van Hegel-
som (Den Haag), R. Jonquière
(Delft), J. M. Matthysen (Midsland
Terschelling), S. Nuijen (Voorhout),
J. Oudshoorn (Leiden), W. B. Ovaa
(Rotterdam), H. J. van Riel (Oegst
geest), F. J. Veenland (Haren, Gro
ningen) en J. A. Zonneville ('sHeer
Arendskerke, Zeeland)doctoraal pe
dagogiek, de heer E. O. J. Jozefzoon
(Zoeterwoude)kandidaat Franse
taal- en letterkunde, de heer I. J. A.
C. Mulders (Den Haag) en mevr. G.
E. ChompffBosch (Boskoop).
ADVERTENTIE
Rillerig? Onprettig?
Pas dan op voor grie
Neem direct 2 'ASPR
'ASPRO' bevat alles
een opkomende grie
snel en doeltreffend
bestrijden.
In de juiste doserin
óók voor kinderen!
Uetét&u* ofi
en re-
Bij alle maatregelen die in de toe-
komst zullen worden getroffen zal
centrum voor alle verkeerssoorten be
reikbaar moeten blijven. Dat is het
beleid in de nota vastgelegd.
Door herindeling van parkeerterrei
nen en aanleg van nieuwe en beper
king van parkeertyd per voertuig
worden parkeermogeiykheden in het
centrum belangrijk vergroot. Het ef
fect van de maatregelen ls dat er
ruimte gevonden wordt voor ca. 2600
kortparkeerders extra.
Mevr. Den Haan-Groen, die vele
conclus'iïs en cijfermateriaal aan
haalde uit de door ons uitvoerig ge
publiceerde nota, merkte op, dat B.
en W. denken aan een proefperiode
van circa een jaar. Indien wjj deze
zomer kunnen starten met de zater
dag-afsluiting van de Haarlemmer
straat, zyn wy volgend jaar mis
schien zover om ook op de andere
werkdagen tot afsluiting over te gaan.
Zeer binnenkort zal een gesprek met
geïnteresseerden plaats vinden over
de bouw van parkeergarages. Het
thans de raad voorgelegde rapport
geeft alleen hoofdlijnen aan. Over het
openbaar vervoer komt nog een af
zonderlijke studie. Ook de situatie
langs het Rapenburg komt nog aan
de orde. Dit is reeds bij de begro
tingsbehandeling toegezegd. De sug
gestie van de heer De Bree (parke
ren boven het water) zal nader be
keken worden.
De Leidse raad, die gister
avond zijn visie gaf over de ver-
keersnota, kon zich akkoord ver
klaren met het aan één zijde par
keren op de Breestraat. Op de fo
to het straks verboden gedeelte.
(Foto L.D./Holvast)
Om half twaalf onderbrak mevr.
Den Haan-Groen haar verdediging.
In de zitting van 5 feburari, wan
neer dit rapport het eerst aan de or
de wordt gesteld, zal zij antwoorden
op verdere vragen en suggesties.
ADVERTENTIE
Iiuhistriescliap „De Grole Polder"
De gemeenteraden van Leiden
en Zoeterwoude krijgen bin
nenkort een nota van het In
dustrieschap „De Grote Pol
der" ter kennisneming en be
studering toegestuurd. In de
ze nota wordt een overzicht
gegeven van de activiteiten
van het „schap" sedert de
oprichting in 1957 en van de
oorzaken, die tot dusver de
beoogde industrievestiging
op het Zoeterwoudse gebied
in de weg hebben gestaan.
Het „document" werpt bo
vendien een (voorzichtige)
blik in de toekomst van het
industrieschap.
In Nederland zou men wat de
technische vaardigheid betreft in
staat zyn tot een harttransplantatie
voor zover men daaronder uitslui
tend de chirurgische ingreep ver
staat. Maar een dergelyke trans
plantatie vereist ook de organisato
rische opbouw van een hecht me
disch team waartoe men in ons land
nog niet is overgegaan. Bovendien
is er een grondig inzicht voo rnodig
in het vraagstuk van de immunolo
gische afweerreacties die een rol spe
len in het blyvend succes van een
zuiver chirurgisch geslaagde In
greep. Naar de mening van de Ne
derlandse specialisten ontbreekt het
daaraan in ons land nog. DM laat
ste is mede het gevolg van het feit,
dat een klein land als het onze over
beperkte researcli-middelen beschikt,
waardoor een keuze uit vele moge
lijke richtingen van speurwerk moet
worden gedaan. In Nederland ging
die keuze enige jaren geleden niet
in die richting, waardoor het thans
niet verantwoord is ingrepen
verrichten, die de transplantatie
teams in Zuid-Afrika en Amerika in
het wereldnieuws hebben gebracht.
Daarbij komt nog, dat de medische
ethiek van land tot land sterk ver
schilt, zonder dat men kan zeggen
dat de ene opvatting beter is dan
de andere. Misschien dat daardoor
bij de Nederlandse medici iets meer
nadruk wordt gelegd op de wenselijk
heid, de immunologische afweerre
acties volledig te doorgronden, ter
wijl elders andere motieven voor het
al of niet verrichten van een nieuw
soort chirurgische ingreep een voor
aanstaande rol spelen.
Integer
Het is dan ook boven iedere twij
fel verheven, dat aan de integriteit
van de Zuidafrikaanse chirurg Bar
nard en zijn Amerikaanse collega's
niet mag worden getornd. Zij zijn
er ongetwijfeld van overtuigd, een
harttransplantatie te kunnen verrich
ten en deze ingreep door herstel van
de paitiënt te kunnen laten volgen,
hetgeen betekent, dat zy medisch-
etisch volkomen verantwoord
werk zyn gegaan.
Aldus kort samengevat de uitlatin
gen die gisteren tydens een perscon
ferentie in het Leids Academisch
Ziekenhuis zyn gedaan door vier
Leidse en Rotterdamse medici, die
nauw betrokken zyn by het probleem
van orgaantransplantatie, te weten
prof. dr. A. G. Brom, hoogleraar
in de thorax-chirurgie te Leiden, prof.
dr. J. Nauta, hoogleraar in de tho-
rax-chirurgie te Rotterdam en tot
voor kort lector in Leiden, prof. dr.
W. van Bekkum, by zonder hoog
leraar in de experimentele transplan-
tatiebiologie in Leiden en de direc
teur van het Leids Academisch Zie
kenhuis de heer M. W. Jongsma.
Fundamenteel
verschil
Een in vele opzichten geheel van
de harttransplantatie verschillen
de chirurgische ingreep is de ver
vanging van hartkleppen, op welk
gebied in ons land wel belangryke
resultaten zyn geboekt. Het funda
mentele verschil is wel, dat het by
deze ingreep gaat om verbetering
van de hartklepfunctie, terwyi hart
transplantatie de oplossing kan ge
ven voor defecten in geheel andere
hartfuncties, in het byzonder die van
de pomp-activiteit, dus de spierfunc-
tie. Het is dus geenszins zo, dat
de hartkleptransplantatie in de plaats
zou kunnen komen van harttrans
plantaties zoals deze in Zuid-Afrika
en Amerika zyn verricht.
By hartklep-vervanging kan men
nieuwe kleppen uit kunststof aan
brengen, dan wel hartkleppen van
overledenen (homotransplantatie) of
van dieren (heterotransplantatie).
Met laatstgenoemde ingreep heeft
men in ons land nog geen ervaring
opgedaan.
Vervanging door hartkleppen van
kunststof heeft over de gehele we
reld al tienduizenden patiënten baat
gegeven. Er is echter het kleine na
deel aan verbonden, dat zich bloed-
stollingsverschynselen kunnen voor
doen, die dan weer met bepaalde
geneesmiddelen moeten worden be
streden, waarby altyd risicofactoren
een rol biyven spelen. Voor vervan
ging door menselyke hartkleppen
komt om pathologisch-anatomische
redenen echter slechts een klein ge
deelte der patiënten in aanmerking,
hoewel zich by deze techniek niet
het nadeel van de bloedstollingsver-
schynselen voordoet.
Te vroeg
voor oordeel
Het is derhalve niet te zeggen wel
ke van deze technieken het beste
is over het algemeen, vooral nu met
de vervanging door kunststofkleppen
veel meer ervaring over langere tyd
is opgedaan. Op den duur zal men
beter de voor- en nadelen tegen el
kaar kunnen afwegen, wanneer er
gegevens beschikbaar komen over
hoe de patiënten het maken b.v.
twintig jaar na de transplantatie.
In Amerika werd de eerste hart
patiënt van kunststofkleppen voor
zien in 1960, in Nederland in 1962.
De eerste homotransplantatie vond in
1962 in Londen plaats en in Neder
land geruime tyd later.
Heterotransplantaties zyn onge
veer een jaar geleden voor het
,erst uitgevoerd in Parijs en
Nieuw Zeeland en daarna enkele ma
len in Leeds. De resultaten zijn tot
dusver gunstig, maar de tyd voor
een gedegen oordeel is nog te kort.
Dood materiaal
By transplantatie van menselyke
hartkleppen bestaat het grote voor
deel dat men met dood materiaal
te maken heeft, dat door onderkoe
ling en radioactieve bestraling vol
komen steriel is gemaakt en daar
door geen immunologische afweerre
acties oproept zoals een geheel hart,
dat in min of meer levende condi
tie overgeplant moet worden. De
vier medici, die deze voorlichting
verstrekten, verklaarden nadrukkelijk
dat Nederland geen achterstand heeft
op het terrein van de hartchirurgie
en de transplantatie, doch de activi
teiten anders gericht heeft dan de
teams, die de harttransplantaties van
de laatste maanden verrichtten.
De ethische problemen, verbonden
aan harttransplantatie, ontmoet men
niet bij transplantatie van hartonder-
delen, omdat het by het laatste om
beslist dood materiaal gaat. Men zal
nog zeer intensief moeten zoeken
naar ethische normen, die transplan
tatie van levend materiaal als een
hart veroorloven, doch onoverkomen-
lyke bezwaren bestaan er niet, wan
neer men een verantwoord criterium
vindt voor het verschil tussen leven
en dood van een mens. Vooralsnog
ïykt het aanbevelenswaardig, dit cri
terium afhankelyk te maken van de
hersenfunctie.
De (concept-)nota is gistermiddag tij
dens een openbare vergadering in
het Leidse Stadhuis door de Raad
van Bestuur van het Industrie
schap onder de loep genomen en,
nadat de puntjes op de i waren
gezet, in haar geheel goedgekeurd.
Het Industrieschap komt er in de uit
vyf hoofdstukken bestaande nota
rond voor uit, dat de kwestie van
de grenswijziging het betreffen
de gebied zou aanvankelijk aan Lei
den worden toegevoegd tot ver
tragingen in de werkwijze heeft ge
leld.
De nota stelt behalve de werkwijze
van het „schap" zowel de werk
zaamheden die reeds verricht zyn
als die welke nog verricht moeten
worden uitvoerig aan de orde.
Wat de verwachtingen voor dit jaar
betreft, zodra de schadeloosstelling
door deskundigen aan de rechtbank
is geadviseerd, zal de verwerving
van circa 20 ha in het westelyk
deel van de Grote Polder door mid
del van onteigening in[ dit jaar mo
gelijk kunnen zijn. Momenteel
wordt gewerkt aan een exploita
tie-opzet.
Omtrent de ongeveer 40 ha In het
oostelijk deel ls reeds in beginsel
overeenstemming met de eigenaar
verkregen over particuliere exploi
tatie, hetgeen definitief kan worden
zodra de exploitatie-opzet gereed
en aanvaardbaar Is. Ook die grond
kan dan spoedig beschikbaar ko
men.
Met de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voor Rijnland is intern
een werkgroep gevormd, die op een
tijdstip, dat gronduitgifte in zicht
komt, de gegadigden voor industrie
vestiging nogmaals aal enquêteren.
LEIDSE RAAD VAN OORDEEL:
De economische
wereldvernieuwing
Het hoofdbestuurslid van de Bel-
lamy-beweging in Nederland, de heer
J. Bogaard uit Den Haag, geeft mor
genavond om 8 uur in het gebouw
Breestraat 19 een uiteenzetting over
de economische wereldvernileuwing,
zoals de Amerikaan Bellamy die heeft
beschreven.
Deze lezing is er een uit de serie
„kennismaking met richtingen en
overtuigingen buiten de eigen kring",
die uitgaat van Experimenteel ker-
kewerk van de Hervormde Gemeente
in Leiden. De avond staat onder lei
ding van dr. P. L. Schoonheim.
Bij het Leidse gemeentebe
stuur is gisteren de goedkeu
ring binnengekomen voor de
bouw van een sporthal aan de
Boshuizerlaan.
,.Het is niet zo verwonderlijk, dat er stemmen opgaan om de
minister van Binnenlandse Zaken maar te laten verdwijnen.
Een verlopige verhoging van 2% van de ambtenarensalarissen
is veel te weinig. Vooral de laagst bezoldigden worden hierdoor
getroffen. Deze verhoging is niet voldoende om de kostenstij
ging in 1968 op te vangen".
H. Amptmeijer en
J.A. v.d. Horst
raadslid
Om aan deze uitspraak kracht by
te zetten, diende het raadslid, de
heer Van Baaren (P.v.d.A.) gisteren
in de Leidse raad een voorstel in van
de volgende strekking: De raad der
gemeente Leiden, gezien de door het
Centraal Planbureau in het Centraal
Economisch Plan 1968 uitgesproken
verwachting, dat in 1968 de pryzen
met tenminste 3% en het loon per
werknemer met tenminste 5% zal
sty gen, is van oordeel dat een voor
lopige salarisverhoging van 2% voor
de ambtenaren in het algemeen en
voor de laagstbezoldigden in het by
zonder, te laag is om de kostenstij
ging in 1968 te kunnen opvangen. De
raad verzoekt het College dit ter
kennis van het Kabinet en de Tweede
Kamer der Staten-Generaal te bren
gen.
De heer Van Baaren diende dit
voorstel in by de behandeling van
het voorstel B. en W. te machtigen
de verhoging van het salaris van het
daarvoor in aanmerking komende ge
in een teperson eel, by wyze van voor
schot, met 2% te verhogen.
Het voorstel was mede ondertekend
door de heren Lamers (Prot. Chr.),
Ham (KVP) en Frans (PSP).
Wethouder Menken deelde mee, dat
het College in meerderheid geen be
hoefte aan dit voorstel heeft. De ver-
wachtig is gewettigd, dat mocht biy-
ken, dat deze verhoging onvoldoende
is, zy door een na-calculatie wordt
ingelopen. Voor het geval er een
meerderheid in de raad voor het
voorstel-Van Baaren wordt gevonden,
zal het College aan de inhoud daar
van gevolg geven. De motie, instem
ming gebracht, werd aangenomen
met 23 tegen 11 stemmen. Het voor
stel van B. en W. werd daarna z.h.a.
aangenomen.
Aan de behandeling van de voor
stellen ging deze avond het onder
zoek van de geloofsbrieven van de he
ren J. A. v. d. Horst (P.v.d-A.) en
H. Amptmeyer (P5P.) vooraf. De
geloofsbrieven waren in orde, zodat
werd voorgesteld om de heren Van
der Horst en Amptmeijer in de zit
ting van 5 februari als raadslid te
installeren. De heer Amptmeyer
volgde deze avond vanaf de publieke
tribune een deel van de beraadsla
gingen. Hetzelfde deden de heren mr.
Van Ballegoyen de Jong en Jonge-
jan, resp. directeur en rayonchef van
de N.Z.H.
