1651
„Vanitas
Bailly
"-stilleven van
uit het jaar
David
magnifieke kleuren
Onbevredigend recital
van Erna Spoorenberg
Twee meisjes
aangereden en
toen afgetuigd
Kunsthandelaar Acherman
in Luzern gearresteerd
Meer vereist dan
alleen mooie stem
RIJKE AANWINST VOOR LAKENHAL In Woubrugge i
-
kaleiooscoQP
kunst
Hans Boelee nana afscheid
van „De Kleine JLofstem"
Gisteren was het in het tjokvolle bovenzaaltje van „Het oude
Raedthuys" in Woubrugge de speeldag van „De kleine Lof-
stem". D.w.z. voor spelen en zingen in „Het Geheim van de Hof
maarschalk", de overbekende operette van J. A. Tj. v. d. Wal
en L. C. J. van As. Echte zangnummers hadden wél het Kleu
terkoor en het Meisjeskoor. Alles bijeen een 80 kinderen van
wie Hans Boelee afscheid nam wegens zijn cantoraat en zijn
organistenbenoeming in Driebergen.
Van Mieris nog de ganse 18de eeuw
stand hield. Waar Bailly's leerlingen
reeds met een of meerdere werken
in de Lakenhal vertegenwoordigd
waren, is het verheugend, dat ook
hun meester in hun kring is terug
gekeerd. De Vanitas van David Bail
ly is als nieuwe aanwinst tijdelijk in
de nis, voorafgaande aan het Harte-
velt-zaal. opgesteld. Wij wensen di
recteur Wurfbain geluk met zyn
fraaie „vondst." want hiervan is
ongetwijfeld sprake!
We hebben onlangs, ter gelegen
heid van de kerstviering in de Herv.
Kerk, over Boelee's verdiensten voor
veel koren om Leiden bericht. Hij
heeft deze nu alle losgelaten, met uit
zondering van het kerkkoor in Bo
degraven. De jeugd heeft hem na de
operette, onder aanvoering van de
koor-assistente, toegezongen met een
gezang dat hij zelf eens met hen in
studeerde, aanvangend (na een ge
ringe tekstwijziging) met de woorden
„Zegen hem". Het spreekt vanzelf,
dat men hem niet zonder aandenken
J huiswaarts liet gaan. Zo was dan zyn
I tweede afscheid van „De Lofstem".
De operette werd voorafgegaan
door drie speelliedjes van het Kleu-
I t.erkcor en vijf luchtige dingen van
het Meisjeskoor, in een beboste
omgeving als podiumdécor met
Hans Boelee zelf aan de vleugel, üe
pianoklank en de zang hadden door
de zaalomstandigheden geen innig,
elkaar doordringend verband. Daar
door was er wel wat te weinig toon-
golving, maar de klankkwaliteit bleef
zichzelf. Het leek ons in overeen
stemming met het goede gebruik, bij
dit afscheid en het veel te kleine po
dium. kritische beschouwing buiten
spel te laten. Het kon hier niet ideaal
zijn. maar stellig heeft niets iemand
belet om zelf met voldane, gezelli
ge en hartelijke indrukken en met
waarderende gevoelens heen te gaan.
V.
V. GOGHS ZOUDEN VERVALST ZIJN
'j museum „De Lakenhal" is, zoals reeds kort gemeld, met een
lg' tige aanwinst verrijkt: onlangs kon, met financiële steun van
kreniging Rembrandt, de Vereniging van Belangstellenden in
ienhal en de Stichting Openbaar Kunstbezit, in een Londense
liandel worden aangekocht een groot, in magnifieke kleuren
Wen en prachtig geconserveerd schilderij van David Bailly.
lellende een zogenaamd „Vanitas" stilleven met een portret
ten onbekende jongeman. Het stuk draagt het opschrift: „Va-
Jvanitum Omnia Vanitas": „IJdelheid der ijdelheden, Alles is
Het is voluit gesigneerd, gedateerd 1651 en meet. 89 x 122
prijs van het schilderij bedraagt 7000 pond, d.i. plus minus
van de „Potter van de stier," Har-
men en Pieter Steenwijck en Jan
Davidz. de Heem. Een Vanitas-schil-
derij van Harmen Steenwijck hangt
nu terzijde van dat van Bailly.
Men mag In Bailly een eerste ex
ponent zien van de typisch Leidse
manier van „fijn-schilderen," die
stellig verband houdt met de aanwe
zigheid van de Universiteit en die
met Gerard Dou en het geslacht
Anton Achermann, wiens kunstzaal in Luzern vorige zomer
internationaal in opspraak kwam omdat er vervalste schilde
rijen in tentoongesteld zouden zijn, is gisteren gearresteerd.
Een woordvoerder van de politie heeft gezegd, dat hij ver
dacht wordt van bedrog wegens het ten verkoop aanbieden van
vervalste kunstwerken tijdens een tentoonstelling van aan Vin
cent van Gogh en Franse impressionisten toegeschreven schil
derijen.
De politie heeft in augustus vorig ermann het motief ervoor „eenvou-
Jaar een inval gedaan in de kunst- dig belachelijk" te vinden. De heer
zaal van Achermann en er 126 wer- De Boers commentaar was:,Het is
ken in beslag genomen met het ar
gument. dat Achermann zich niet ge-
houden had aan een bevel, op te hou
den met het gebruiken van namen
van impressionistische meesters in
reclame-materiaal voor de tentoon
stelling.
Achermann en de eigenaar van de
schilderijen, de Nederlandse kunst
handelaar Jelle T. de Boer, schatten
de waarde waarde ervan op ongeveer
acht miljoen Zwitserse frank (bijna
7 miljoen gulden). Maar Zwitserse
kunstkenners ramen de waarde op
niet meer dan 20.000 frank (17.200
gulden).
Nadat de politie de schilderijen In
beslag had genomen, verklaarde Ach-
:hilderij, dat vervaardigd is
Iddel van geglaceerde verf,
iseert de vergankelijkheid,
in overeenstemming met een
k Leidse traditie, waarbij
jer. schedel, rozen, pijp en
rijzen op de kortstondigheid
t leven.
aid ongewoon zijn in dit ver-
et in grijze tonen gehouden
Hjks zichtbare vrouwenpor-
:hter het fluitglas, de ovale
van Bailly zelf en van
Brajibekende vrouw op tafel en
id het breed geschilderde man-
Üftret, waardoor het vermoeden
wordt, dat men hier te doen
tjinet een aanpassing van het
5 ans algemeen gehouden Va-
notie f op een meer individueel
fcolang de identiteit van de
9.95nan (geheel links) met het
J-ntret van Bailly in de hand
q sen blijft, is het niet moge-
ig lerin nadere opheldering te
Als curiositeit vermelden
op een der schuttersstukken
lemière opera
Verboden inrij"
3(
zjboden inrij", de kluchtige ope-
VVim Thijsse en Alain Teis-
oèd (leefde gisteravond zijn eerste
kaarschynlyk enige) uitvoering
20 it Scheveningse Circustheater.
serk duurt ruim een uur. De
lie voor ongeveer driekwart be-
reageerde met een applaus,
i lider werd toen de componist
er!l e het podium op kwam.
Ilen inrij" ontstond in 1963-
et enige doel was een zo breed
publiek wat verstrooiing te
Het Zuid-Hollands Orkest
leiding van Jan v. d. Waart
voor de begeleiding,
tenor Tabe Bas zong de hoofd-
01 an Eric de schilder. Verder
d' ai mee Jeanette van Dijck (so-
;ri I. Rosemary Round (sopraan),
'gorelli en Chris Verhoog «beiden
D, de tenor George Groene-
de alt Rijkje Wolleswinkel.
1 j torevaar vertolkte een gesproken
Tt Ravesteijn een manische rol.
bij Ibretto van Teister bevat bui-
Koon dikwijls de letter A. Dit
ttfn oorzaak in het feit, dat
P4 wnponist aan Teister verteld
ja® ^at de A-klank gemakkelijk te
is. De componist zeide: „Ik
niet dat er een opera-libretto
'arin zo vaak deze letter voor
van Floris van Schooten in de Pers
van de Lakenhal, voorstellende het
„Oranje- Wit- Groene vendel" een
door Bailly vervaardigd zelfportret
(derde van rechts) voor komt, waar
mee hij de somma van twaalf gul
den uitspaarde.
David Bailly echtgenoot van de
Leidse Agneta van Swanenburgh,
met wie hij op 58-jarige leeftijd
trouwde werd in 1584 ln Leiden
geboren, als zoon van de schrijf
meester Pierre Bailly, die ook zijn
eerste leermeester is geweest. Por
tretschilderen leerde hij van 1601-
1607 bij de schilder Cornells Van der
Voort in Amsterdam, waarna hij
zyn leertyd afsloot met *en vijf jaar er °P vocaal
Tweede Toonkunst concert
Centraal Beheer
naar Apeldoorn
(Van onze A'damse correspondent)
De coöperatieve vereniging Centraal
Beheer gaat Amsterdam verlaten. De
raad van toezicht van deze in het
gebouw van het Gemeenschappelijk
Administratie Kantoor ondergebrach
te verzekeringsmaatschappij heeft be
sloten in de gemeente Apeldoorn een
nieuw hoofdkantoor te bouwen. Gis
teren is dit besluit meegedeeld aan
de ondernemingsraad. Het 600 man
tellende kantoorpersoneel zal bij de
verplaatsing financieel tegemoet wor
den gekomen.
Centraal Beheer (opgericht in 1909)
is gespecialiseerd ln levens- en scha-
j deverzekeringen voor bedrijven. De
jaarlijkse premie-inleg bedraagt 110
miljoen gulden, waarvan de levens-
I verzekering ruim 70 miljoen gulden
uitmaakt.
is allemaal jaloezie van de Zwitserse
vereniging van kunsthandelaars
(waarvan Achermann geen lid is).
Ik sta voor de volle 100 «7- als kunst
handelaar in voor elk schilderij en
voor elke tekening".
Staartje van de
zaak-Ra jakowilsj
in Joego-Slavië
Zes ambtenaren van de Joegosla
vische veiligheidsdienst en de militie
moeten zich, aldus het partijblad
„Borba", verantwoorden wegens hun
optreden in de zaak-RaJaJcowitsj. De
voormalige SS-offioier en medewer
ker van Eichmann is er, zoals be
kend, begin oktober in geslaagd zich
door de vlucht uit Joego-Slavië aan
arrestatie en uitlevering aan Neder
land te onttrekken. Een speciale com
missie van de Joegoslavische regering
heeft de zaak onderzocht en de afde
lingschef Mutavcic van het ministerie
van Binnenlandse Zaken als hoofd
schuldige aangewezen. Hij is Inmid
dels ontslagen. Zijn collega Turk van
het secretariaat van Binnenlandse
Zaken der volksrepubliek Slowenië
heeft zelf ontslag genomen uit de
staatsveiligheidsdienst.
In het rapport van de commissie
wordt gezegd, dat gebrek aan waak
zaamheid en onvoldoende coördinatie
tussen de staatsveiligheidsdiensten in
Belgrado en Slowenië de vlucht van
Rajakowitsj naar Oostenrijk moge
lijk hebben gemaakt.
Hij vestigde zich in 1613 wederom
in Leiden, waar hij tot zijn dood in
1657 verbleef. Hij genoot vooral be
kendheid als tekenaar en schilder
van betrekkelijk kleine portretten,
waarvan een aantal bewaard is ge
bleven. Zijn stillevens zijn evenwel
zeer schaars. Het nu verworven stuk
is het enige ter wereld in een open
bare verzameling. Toch heeft Bailly
juist met stillevens en Vanitasvoor-
stellingen school gemaakt: leerlin
gen van hem, die dit genre beoefen
den, waren Pieter Potter, de Vader
DE SP0RTT0T0
Officieel programma van
het 7e reserve-formulier
20 en 21 januari 1968
Coventry-New Castle 1
Leeds-Everton 2
Liverpool-Southampton 3
Notts. Forest-W. Bromwich h
Sheffield-U.-Manchester C. 5
Stoke C.-Chelsea 6
Sunderland-Burnley 7
Tottenham-Arsenal 8
Wolves-West Ham 9
Fulham-Leicester 10
Manchester U.-Sheffield W. 11
Blackburn-Birmingham 12
Aston Villa-Charlton 13
Milwall-Middiesbrough res. 14
Portsmouth-Norwich res, 15
Voor het geven van een liederenavond, het moeilijkste dat
denkbaar is, geldt vóór alles het woord:
„Velen zijn geroepen, maar weinig uitverkoren". Daaraan
moesten wij denken, toen de sopraan Erna Spoorenberg gister
avond in de, Zuiderkerk op het tweede Toonkunstconcert haar
recital gaf, in samenwerking met de uitmuntende pianist Geza
Frid.
Inderdaad: een liederenavond eist
zó ontzaglijk veel op zangtechnisch
zowel als declamatorisch gebied, aan
veelzijdig expressief vermogen en
verinnerlijkte voordrachtskunst om
waarlijk van het begin tto het einde
te boeien, dat iemand, die daav-
voor niet in elk opzicht over een ge
lukkige predispositie beschikt, er lie
ver maar niet aan moet beginnen.
De beroemde zangpedagoog Julius
Stockhausen heeft eens gezegd:
„Mann muss dem Sanger (Sangerin)
für seine Ausbildung die gehorige Zeit
lassen". Nu weten wij wel dat Erna
Spoorenberg reeds lang zingt, maar
of zy lang genoeg gestudeerd heeft,
om juist van een liederenavond waar
lijk een uitzondelyk muzikale en cul
turele belevenis te maken, daaraan
twijfelen wy na wat zij ten gehore
I heeft gebracht toch wel zeer.
Zeker: zy heeft een reine, perfect
geegaliseerde stem, die echter In de
j hogere regionen in het forte wel eens
I scherp klinkt, maar de keuze van
haar liederen bewoog zich toch te
veel in dezelde ztemming, en sfeer,
om deze avond lot een contrastrijke
aangelegenheid te doen uitgroeien,
zoals dat toch geboden is. Er was veel
lieflijkheid, veel tederheid, doch zij
schoot in geemotioneerde uitdruk
kingskracht tekort, daar waar dit wel
degelijk een eerste voorwaarde was.
Interessant was de kennismaking
met enige Italiaanse liederen van
Schubert, de melodieuze en knap ge
schreven „Vocalises" van Marius
Piothuis werden al even knap, met
buitengewone adembeheersing en ge
voel voor timbre-schakering gezon
gen, wat niet wegneemt, dat wij zulk
een opgave zo zonder tekst, tamelyk
zinloos achten.
Luigl Dallapiccola, die veel van
Schönberg heeft geleerd, doch deson
danks erin slaagde een eigen stijl te
vormen, heeft met zijn „Quattro li-
riche" cp teksten van Antonio Ma-
chado, een bewonderenswaardige bij
drage geschreven tot de lied-litera
tuur, met als bekroning het verstilde
„La primavera ha venido" („De len
te is gekomen"), waarvan speciaal
Geza Frid met klanken, die als in 't
niet leken te verdwijnen, iets héél
aparts maakte.
De liederen van Richard Strauss in
het bijzonder vereisen veel sterker
expressie en minder vlakheid, dan
waarmee Erna Spoorenberg deze
bracht. Men denke aan het ontroe-
het hart kan treffen\)f aan het bewo
gen „Zueignung", met het allesover-
treffende „Habe Dank", waarin Erna
Spoorenberg aan warmte gelijk
ook in diverse andere liederen be- j
paald tekort schoot. Intussen, dient j
het laatste lied eigenlijk door een j
man gezongen te worden. Héél innig
klonk het befaamde „Morgen". Met
een reeks prachtig gekozen Mozart- j
liederen, waaronder enkele onbeken
de, doch waarbij van een climax geen
sprake was, heeft Erna Spoorenberg
haar recital besloten en daarmee, ge
heel ingezongen, het beste van de
avond geschonken. Maar ook hier
bleef het gebrek aan de nodige varia
tie als een te groot bezwaar gelden,
om volledige voldoening te geven.
Geza Frid was een fijnzinnig, be
scheiden en volgzaam accompagna-
teur. Ilij beantwoordde geheel aan de
verwachtingen, die wij van hem ge
koesterd hadden.
Tot besluit heeft Erna Spoorenberg
na het hartelijke applaus, nog Schu
berts vermaard „Wohin" als extra
gezongen.
En in dit luchtige genre, zoals ook
elders, wanneer de lichte toets gebo
den was, het meest voldaan. H.
Overvallen in Limburg
(Van onze Roermondse correspondent)
De politie in Zuid-Limburg zoekt naar opheldering van twee
even brutale als drieste overvallen, die in het voorbije week
einde hebben plaatsgehad.
Pompbediende
neergeslagen
pende, aangrijpende .Allerseelen* waar sopraan Erna Spoorenberg
De Slttardse politie is nog niet veel
I gevorderd bij de opsporing van een
De pianist Geza Frid en de 21-jarige fabrieksarbeider uit Echt,
i de tekst de toehoorder recht in
(Foto L.D./Holvast
die zaterdagavond op 'n donkere weg
tussen Sittard en Nieuwstadt de zus
jes Wil ma (14) en Jozee (16) l'Es-
poir uit Nieuwstadt opzettelijk met
zUn auto een Fiat 600 van de
weg reed en de twee kinderen daarna
met een knuppel te lijf ging. De poli-
i tie in Sittard neemt nog aan, dat de
man na die oven-al in het Juliana-
kanaal by Born is gesprongen, hoe
wel dreggen tot nu toe nog geen re
sultaat heeft gehad, zyn auto werd
iop ongeveer één kilometer van het
Van de teruggevonden auto ls de
voorruit versplinterd en een spatbord
gedeukt. De knuppel ls na lang zoe
ken door een inwoner van Sittard in
het struikgewas gevonden. Het bleek
een steel van een byi te zyn.
Bijzonder merkwaardig la, dat de
meisjes noch iemand van hun fami
lie of kennissenkring de jongeman uit
Echt kennen. De politie vermoedt, dat
hy de aanslag op de twee kinderen
In een vlaag van razerny heeft ge
pleegd. Een onderzoek ln Echt weea
uit, dat hij daar overspannen van
huis is gegaan.
Drietal
In Geleen zoekt de politie drie
mannen, die in het voorbije weekein
de pompbediende P. de Jong (26) ln
kanaal teruggevonden. Al zijn auro- cle Groenseykerstraat in Geleen van
bescheiden, zijn paspoort en overjas zlJn geldtas met i 2400 hebben be
lagen er nog in roofd. Ook van dit drietal bleef de
politie tot nu toe het spoor bijster.
De meisjes vertellen, dat ze de man De pompbediende werd van achter
eerst hebben zien voorbij rijden. Bij I aangevallen en neergeslagen Hij
de volgende kruising van wegen keer- erd met een pistool ln bedwang ge-
de hij het voertuig en reed op de km- houden, toen twee van de drie man-
deren In. De oudste kwam op de mo- nen hem de tas met geld afnamen
torkap terecht en brak onder meer I „ik heb niet eens gezien of ze ge-
twee vingers. Amper van de schrik maskerd waren", zegt de ixunpbedien-
bekomen stónd de man plotseling.de. „Ik schreeuwde nog om hulp
tussen haar ln en sloeg er met een Imaar voor iemand hier kon zjjn wm-
stuk hout flink op los. Opnieuw werd ren de rovers al gevlucht"
de oudste het ergst getroffen. Wilma Monteur Theewissen. die in de na
zag kans weg te lopen. De meisjes bijheid woont, vond de pompbediende
danken wellicht hun leven aan del later met een hersenschudding en
komst van een automobilist. Daardoor bloedend uit enkele ernstige hooftl-
sloeg de overvaller op de vlucht. I wonden op de grond liggen
ISDAG 16 JANUARI 1968 LEIDSCH DAGBLAD
