Leidsch Dagblad | 1968 | 13 januari 1968 | pagina 6

De sleutel tot het vers

-"vrouwelijke krac

een vrl. adm. kri

Beklaagden volgens

de eis veroordeeld

,DIT IS EEN BESPOTTING9

BOEKHOUDER

EENGEZINSWONING TE KOOP

DOKTERSPRAKTIJKWONING

ervaren monteurs

electromonteur

Fa. Beuk

WONINGRUIL

HUIBERS

FLAT TE HUUR

VOORSCHOTEN

De N.V. UMACO -

representatieve mnl. KRA(

WOONHUIS MET TUIN

BOEKHOUDER-ADMINISTRATEUR

AUTOMOBIELBrDRIJF BEUK

a

J. ONDERWATER CO. EXPORT N.V.

secretaresse

4. RUIGROK INDUSTRIE

PAGINA

LEIDSCH DAGBLAD

ZATERDAG 13 JANUARI 1W

Martien J. G. de Jong Van Bilderbeek tot Lucebert.
Tekst en context van Nederlandse gedichten.
A. W. Sijthoff, Leiden.

Ik vraag me wel af waarom ik nooit eerder werk van deze
hooggeleerde in handen heb gekregen. Ik neem aan dat zowel
zijn „Leopolds Cheops, een interpreterend essay met tekst
uitgave" als zijn „Twintig poëziekronieken" beide vermeld voor
in dit boek, bij dezelfde uitgever verschenen zijn. Voorts
zijn van hem gepubliceerd „Verzen en Vragen" waarvan een
elfde druk in de handel is, een werk over Bilderdijk en „Het
Kerstvisioen van Berta Jacobs". Dat ik van al deze werken
zelfs nooit maar een spoor gezien heb, lijkt mij toch een reden
om aan te nemen dat er ergens iets mis is met het uitreiken van
bespreekexemplaren en misschien ook met de boekhandel.

Men begrijpt wel dat ik deze op
merking niet maken zou als dit werk
van Martien M. G. de Jong (1929)
me niet interesseerde. Dat doet het
me namelijk zéér. Ten eerste is
ieder verhelderend geschrift betref
fende het begrip verzen in mijn
ogen belangrijk en ten tweede blijkt
deze De Jong te weten waar hy het
over heeft. Met dit laatste bedoel ik
dat hy blyk geeft van een diepe ken
nis en een lucide inzicht in poëzie
van oud tot jong en dat hy een ge
degen belezenheid bezit op het ge
bied van het literaire essay, zyn
kennis van schilderkunst en muziek
nog daargelaten.

Het inleidende hoofdstuk van De
Jongs „Tekst en context van Neder
landse gedichten" is getiteld „Op
Zoek naar de Sleutel". Met deze
sleutel is bedoeld de sleutel tot ver
zen in het algemeen en tot een vers
in het byzonder. Het doel van de
auteur is kort gezegd: te bewyzen
'inderdaad) dat, hoewel de sleutel
tot het vers in de beleving ligt, de
reflectie „deze beleving kan verdie
pen en zefls veroorzaken." Onder
reflectie verstaat de auteur interpre
tatie van een bepaald gedicht door
een derde of door de lezer zelf aan
de hand van studie. De Jong ba
seert zyn overtuiging op eigen erva
ring. Voorts zegt hy dat hy dit boek
niet heeft geschreven voor de on-
willigen, doch eerst recht voor alle
anderen.

De Jong gaat uit van het stand
punt dat een vers geenszins een on
aantastbaar heiligdom is en het ver
staan van verzen geen genade. Het
gaat er, zegt hy, in de eerste plaats
om de woorden en de zin daarvan
te begrepen. Daar moet ik het gron
dig mee eens zyn en het „lezen wat
er werkeUjk staat" heb ik eenmaal
zelf gepredikt. Een tweede kwestie
is de vraag in hoeverre een lezer
moet gaan zoeken naar de achter
gronden die in een vers een rol kun
nen hebben gespeeld. De Jong doet
dit by zyn uitleg van het vers van
Bilderdyk genaamd „Gebed" waar-
by hy zeker tot heel interessante
conclusies komt. Ik vraag me al
leen af of men van de hedendaagse
lezer, niet-filoloog, mag verwachten,
dat hij er de oude liefdesbrieven
van het eind van de achttiende eeuw
op zal gaan nalezen. Goed, kan men
antwoorden, dan moet hy Willem
Bilderdyk maar laten voor wat hij
is. Hetwelk dan ook gewoonlyk ge
daan wordt, m.i. ten onrechte.

Boeken maakt

Een ander geval wordt het ech
ter met het hedendaagse vers van
Paul van Ostayen genaamd „Boere-
Charleston." Vooropgesteld dient al
weer dat lk De Jongs' verklaring
van dit komische vers volkomen
aanvaard en het ook altyd in die
zin gelezen heb. Daar gaat het dus
niet om. Voor my duikt met deze
manier van interpreteren een ander

probleem op n.l. dat van de dich-
teriyke verantwoordeiykheid. Loopt
een dichter niet de kans dat door
het gebruik van aan mode sterk on
derhevige begrippen, zoals „Charles
ton" of in een ander vers, Rodica
en Dodica, de Siamese tweeling uit
het eenmaal beroemde circus van
Barnum en Bailey, zyn vers wat
men noemt „dateren" zal? De kwes
tie Bilderdyk ligt m.i. anders, om
dat het daarby gaat om voor ieder
ontwikkeld mens te bevatten, zy het
ook verouderde, levensvormen.
Maar by Van Ostayens' vers is het
nu, precies dertig jaar later, nodig
als men jong is om een naslagwerk
te raadplegen en dat nog niet eens
alleen; het gaat ook nog om nauwe-
Ujks meer na te voelen begrippen.
Doch nogmaals, De Jongs' tekstver
klaring is zuiver en zonder toevoeg-
selen.

Ik zal niet ieder onderwerp in dit
boek bespreken, want dat zou ten
eerste te veel ruimte vergen en ten
tweede koester ik b.v. niet des
schryvers bewondering (of koestert
hy die niet?) voor de letterkundige
overtuiging noch ook voor de verzen
van P. N. van Eyck. De eerste is
my, heel kort gezegd, te moralise
rend en de tweede zyn te middelma
tig.

Met grote aandacht heb ik weer

zyn explicatie van het gedicht
„Oogst" van Lucebert gelezen. Hier
in en hoe gecompliceerd is dat
niet bewyst de auteur inderdaad
de juistheid van zyn stelling dat het
om goed lezen gaat. Zyn vondst van
het gebruik van apokoinou, het ha
twee richtingen functioneren van
een bepaald zinselement, is interes
sant en de wyze waarop hy zich
houdt aan de tekst en veelal alleen
een uitstap maakt naar een ander
vers van dezelfde dichter, is goed.
Het gekke is dat ik persoonlyk, De
Jongs' verklaring aanvaardende, dit
vers toch even anders zou lezen. Ik
zou het meer in de richting van de
herfst zoeken voor wie dit boek
gaat lezen; de behandelde verzen
zyn uitklapbaar afgedrukt wat
wellicht beter past by de erotische
dubbele bodem van het vers, die De
Jong aantoont. Hoezeer ook eensge
zind als lk ben van Martien J. G. de
Jong, één bezwaar wil ik nog ma
ken. Ik ben een beetje bang voor
dat „buitentextueel voorwerk." In
dien dat laatste niet verricht wordt
door lieden zoals deze schryver, lie
den dus die toch blykbaar geboren
zyn met een bevattingsvermogen
voor poëzie, dan kunnen er de vre-
selykste dingen gebeuren.

Ik weet daar staaltjes van

CLARA EGGINK

Sonniugprijs
voor Köstler

De C. J. Somningprys 1968 is toe
gekend aan de politieke journalist
van Hongaarse afkomst Arthur Köst
ler. De prys is vernoemd naar de
overleden Deense schryver en jour
nalist C. J. Sonning en is eerder
al toegekend aan o.m. Albert
Schweitzer, Winston Churchill, Ber-
trand Russell en Niels Bohr. De prys
gaat gepaard met een bedrag van
125.000 Deense kronen en zal worden
uitgereikt op 19 april a.s., de
jaardag van Sonning.

Opdracht aan

van der Maas

De Haagse kunstenaar Pim
der Maas heeft van het gemeente
bestuur van Den Haag opdracht ge
kregen tot het maken van een giet-
yzeren beeld, dat een plaats
krygen in een plantsoen aan
Beethovenlaan in Den Haag. Het
beeld wordt ongeveer drie meter
hoog. Het zal omstreeks september
1968 gereed zyn. Het ontwerp van
Van der Maas wrerd gekozen uit een
vyftal ontwerpen, welke alle werden
ingediend door Haagse kunstenaars.
De gemeente Den Haag heeft in de
loop der jaren vele tientallen beel
den langs de openbare weg ge
plaatst.

Lessen in lezen

By Bert Bakker/Daamen N.V. ver
scheen de bundel „Lessen in lezen",
een bundel essays uit 12 jaargangen
van het bekende literaire maandblad
„Maatstaf". Een grote verscheiden
heid van onderwerpen wordt hierin
behandeld, met lezenswaardige by-
dragen van W. Hellinga, Eduard Ree-
ser, P. N. van Eyck, Jan Hulsker, 3.35-4.75, gulste
M. Nyhoff, PaulRodenko, GerritBor-
gers, J. W. F. Werumeus Buning,

J. Meulenbelt, S. Carmiggelt, Wim
Brinkman en P. H. S. Batelaan. Een
selectieve verzameling waardevolle

Marktberichten

nuchtere kalveren 1931, schapee]

versgekalfde koelen 975-1425, 1
1 1050-1275, neurende®

koeien (gesl.
vaarzen 885-1
730. graskalveren 350-550.

Proces in Moskous

Alle vier beklaagden in het Moskouse literaire proces werden
gisteren schuldig bevonden aan anti-Sowjet activiteiten. Zij
kregen straffen variërend van 1 tot 7 jaar zoals door de open
bare aanklager geëist was, aldus wordt van de zijde van de ge
heime politie te Moskou meegedeeld.

Het vonnis en de uitspraak kwam enkele uren nadat Pawel
M. Litwinow, kleinzoon van de voormalige minister van Bui
tenlandse Zaken en mevrouw Daniël, vrouw van de gevangen
zittende schrijver Joeli Daniël, het besloten proces aan de kaak
hadden gesteld als een bespotting en een beroep hadden gedaan
op de wereld-opinie het te veroordelen.

Noch mevrouw Daniël noch dr. Lit-
winov mochten het proces bywonen,
maar zy baseren hun beschuldigin
gen op mededelingen van de weinige
verwanten die de rechtszaal wel bin
nen mochten, zy zyn elke dag van
het proces, waar nog geen woord
over in de Russische pers heeft ge
staan, by het gerechtsgebouw aanwe
zig geweest. Volgens het tweetal
staan de getuigen-4-decharge onder
zware druk. zy mogen van de rech
ter „alleen datgene zeggen wat in
het door de KGB opgestelde pro
gramma past". De getuigen komen
na de ondervraging de zaal uit
..ze worden er eerder uitgeduwd"
in een „depressieve toestand die aan
hysterie grenst". Drokolowsky
speelt volgens de ondertekenaars van
het manifest duideiyk een provoce
rende rol. In deze gespannen atmos
feer kan er geen sprake van zyn

dat het proces objectief is,, dat er
ook maar enig recht wordt gedaan.
Het vonnis stond al vanaf het begin
vast. „wy doen een beroep op de
openbare wereldopinie en in de eer
ste plaats op de publieke mening
in de Sowjet-Unie. Wy doen een be
roep op ieder in wie een geweten
spreekt en die voldoende moed heeft"
zeggen mevrouw Daniel en dr. Lit
winow. Zy bepleiten een nieuw pro
ces waarin alle wetteiyke normen
in acht worden genomen en waarby
interntionale waarnemers aanwezig
kunnen zyn.

«Dit proces," «eggen ze, is geen
haar beter dan de processen uit de
jaren dertig „die zoveel schande en
zoveel bloed over ons brachten dat
wy er nog steeds niet van hersteld
zijn". Het beroep was niet gericht
aan de Russische kranten, „want dat
is zinloos".

De vrouw van Yuri Galanskow, een van de veroordeelde jonge
Russische intellectuelen, wordt weggedragen door Pavel Litvinow,
kleinzoon van de voormalige minister van Buitenlandse Zaken, en
de zoon (rechts) van de schrijver Yuri Daniël. Litvinow heeft met
mevrouw Daniël, echtgenote van de schrijver, die eerder werd ver
oordeeld, een beroep op de wereldopinie gedaan.

Expositie
Primo Conti

De Italiaanse ambassadeur in
land, de heer Don Livio Theodoli,
heeft gistermiddag in het Centraal
Museum in Utrecht de tentoonstel
ling „Primo Conti" geopend. Deze
positie van de Italiaanse schilder
beeldhouwer, die tot en met 3 maart
is te bezichtigen, kwam tot stand in
samenwerking met de Ftyksacade-
mie van Beeldende Kunsten in Am-
stedam. Er is een keuze te zien van
schilderyen en beeldhouwwerken in
brons van deze kunstenaar van 1911
tot heden.

'Die Jahreszeiten'
in Sassenheim

De jaarlijkse uitvoeringen van he
chr. gemengd koor „Com nu met
sangh" behoren tot de hoogtepun
ten van het culturele leven in Sas
senheim.

Het is een traditie, dat dit koor
oratorium ten gehore brengt. Verle
den jaar was dat „Der Messias"
Handel. Dit Jaar is de keus gevallen
op „Die Jahreszeiten" van Haydn.
Het koor wordt tydens deze opvoering
op donderdag 18 januari a.s. (in de
Geref. Kerk aan de Julianalaan ter-
zyde gestaan door de volgende solis
ten: Lize Schoo, sopraan, Arjen Blan
ken, tenor, en Guus Hoekman, bas,
De muzikale begeleiding wordt
zorgd door het Zuidhollands orkest,
Dicky Zwart, piano en dirigent Cor
Kool.

In één maand
1000 overweg-
waaghalzen

De machinisten hebben op ver
zoek van de afdeling verkeerskrni-
singen van NS in september van hei
vorig jaar precies bijgehouden, hoe
vaak de schrik hen om het hart
sloeg door het gedrag van wegge
bruikers op overwegen. Uit de defini
tieve uitslag van deze enquête bljjkt,
dat die maand 1026 weggebruikers
pas op het laatste moment voor de
overweg stopten of nog gauw vlak
voor de trein overstaken. Daarby be
trof het 705 keer waaghalzerij op
overwegen, die zyn beveiligd met
automatische halve overwegbomen
of automatische knipperlichten. In
niet minder dan 253 gevallen zig
zagden de weggebruikers vlak
een trein tussen de gesloten halve
overwegbomen door

885-1075, gulste pinken I

kalveren 70-215, nuchtere kalïj

120-145, lammeren 90-130, 10-w
en 140-165 drachtige varkens
slachtvarkens 300-400,
90-105, biggen 63-73, stieren!
ït kg gesl. gew.) 4.00-4.50,
eren 450-550 vette kalveren
gew.) 3.20-4.30, Overzicht: gebrul»
aanvoer rustig, gulste koeien
pinken kalm, varkens rustig,

kalm, vette kalveren traag, I

del: alles niet prysh., nuchtere
ren redelijk, biggen redelijk. sL
koeien rustig, handel: alles prijs^

Fabrieksedammer 3,01; middelbare|el
Goudse volvette 3,28, Handel redel|

RIJNSBURG, 12 Jan.
ig Flora: Am. anjer:

1-35, Dusty 30-37; rode 28-35;

Anthurlum 165-250; Euphorbli
-50; Hyacinten: Ostara 20-28; I
24-29; Pink Pearl 20-27;

'jO-115; Apeldoorn 200-225; Deraf

Flower Record 50-75; Carltonl

RIJNSBURG. 12 Jan. Grodl
veiling: waspeen 410-570; Al 920-M
BI 920-1170; breekpeen 330 per™
bcerekool 42; grone kool 12-19; i
kool 7-13 per kg; selderij 18 per
knolsèldery 5-27 per stuk.

AALSMEER, 12 jan. Bloemen
ilng. Anjers: per stuk: William
27-34; rose 30-35; witte 28-33; (f
20-26; Arthur 23-30; Shocking 2IL
20-26; Keefer 18-23. Rozen: Parel]
Aalsmeer 44-54; Baccara 100-125; if
Duisburg 85-105; Jr. Miss 60-85;
Verhage 70-90; Pink Sensation 6(k
Super Star 100-115; Carol 41-48:1

80-110; Cyclamenbloemen 70-£
phorbia 60-80; Fresia 140-180; uen
25-40; Iris 130-180; Nerlne 65-100; I
Plumosus 100-145; Tulpen 170-1
Narcissen 100-140; Hyacinten 20
Stepman 4 kop 85-110; 2 kop 40.
Mar. Legraye 4 kop 40-60; 2 kop" 1
33, Lavaliënsis 80-110; Koster 100-lgei
Forsythia 80-100; Prunus, vertakt |p<
190; triloba 60-88. L

KATWIJK AAN DEN RUN. 12 Jager
Groenteveiling. Waspeen (per klsthn
8.70-11,30; A2 2,60-7,50; Bl 10,00-1:
B2 2.40; Cl 3,20-4.80; C2 2,20-3,(0 a
breekpeen per kist 3,80-4,10; boete
kool 38-49; groene kool 32; knols^e
rljj per stuk 17-27; prei 45-62; iaa
kool 9-21; ijlen per kist 3,60-5,60;
lof 46-79; witte kool 11; peterselie0

verkocht.

BOSKOOP. 12 Jai
ling. Forsythea I 50-44; II 39-
29-26: IV 17-14, per bos 90-75;
(kort) 27. Azalea lndlca 85-75;
nleblad 58-47.

VAN HET IIARIN
EN VISFRONT

SCHEVENINGEN, 12 Jan. Gij
morgen was aan de markt de t) e
logger KW 15 met f 54.400, Vq r

AANNEMERSBEDRIJF te Leiden vraagt voor spoe
dige Indiensttreding:

in het bezit van of studerend voor diploma
M.B.A.

Ervaring in branche gewenst.

Brieven met volledige inlichtingen en referenties
onder no. 67299 bureau van dit blad.

Huis incl. ged. vaste vloerbedekking en keukengeiser.
Binnenkort leeg te aanvaarden.
MAKELAARSKANTOOR

VAN DER DRIFT Zn.

Oude Vest 29 - Leiden - Telefoon 0171020513

Technisch Handelsbureau
L. RODENHUIS - Oegsfgeesl

vraagt voor spoedige indiensttreding een

MEDEWERKER/CORRESPONDENT

Leeftyd tussen 25 en 35 jaar.

Gevraagd wordt een gedegen kennis van de

Duitse en Engelse taal.

Geboden wordt een zelfstandige functie op een
klein handelskantoor.

Een goede salariëring met perspectieven.
Schrifteiyke sollicitaties aan c

VAKANTIE REIZEN 1968. Volledig verzorgd.

Meerdere 10-daagse reizen naar Oostenryk-Tirol v.a. f 159,-.
Zes en acht dagen Valkenburg met buitenlandse dagtocht
v.a. f 84,50. Halen en brengen naar Valkenburg met buitenl.
dagtocht f 26,50. Voor bejaarden - groepen en gepensioneer
den speciale tarieven. Vertrek af Leiden - Den Haag - Rot
terdam. Vraagt gratis prospectus.

Reisbureau DE PELIKAAN, Houthemerweg 46, Valkenburg
(L.). Telefoon 04406—2523.

op le stand Laan van Meerdervoort, Den Haag.
9 kamers. Nieuwe c.v. gas. Kelder. Badkamer. Voor-
en achtertuin. Prys f 122.000,— k.k.
Inl.: Makelaarskantoor Reichman en Rommelaar.
Van Boetzelaerlaan 13, Den Haag, tel. [phone]*

Wy zoeken voor ons gezin
van 4 volwassen pers. zelf
standig

BESCHAAFD MEISJE
per half februari, van ma t/'m
vr. yan 8.30—16.30 uur.

L. A. VAN DEN BERG,
Ryksstraatweg 38, Wassenaar
telefoon 01751—3195.

Jong echtpaar, acad., geen
student, zoekt i.v.m. verlate
oplevering van huis voor de
mnd. april, mei en juni een

Tijdelijk onderkomen

in of omg. Leiden, gemeub. of
ongemeub., met kookgel.
Max. f. 250.p. mnd.
Starreveld, Ryn- en Schie-
kade 10b, telef. 01710-34790.
Voor 11 uur en na 18.00 uur.

GEVRAAGD voor onze FIAT-afdeling

en voor ons touringcarbedryf een

voor rep. radio's, bandrecorders en elektr. insta]
van eigen wagenpark en verdere aanvullende werl
zaamheden.

Sollicitaties na telefonische afspraak met de personeelschef
telefoon 01719—2545.

JAN KROONSWEG 65 NOORDWIJK AAN ZEE

Aangeb.: 4-KAMERWONING

met douche, 2 balkons, huur
f 108,p. mnd. Gelykwaardige
woning gevraagd in Katwyk

Tarief „SLEUTELTJES'

(max. 30 woorden)
120 woorden fl,75
2130 woorden f 2,75
(een woord hoogstens 12 let
ters). Bewysnummers f0,15
extra. Toezending
brieven f 0,50 meer.

REPRODUKTIES, los en op paneel.
Keramische wandversieringen

staande figuren, kinderkopjes, vazen, enz., ei

Kapitaal-deelname gezocht

energieke directeur

met f 100.000,eigen kapitaal,
ren aan het bureau van dit blad onder

Huurprys nader overeen te komen.
MAKELAARSKANTOOR VAN DER DRIFT A ZN.,
Oude Vest 29 - Leiden - TeL [phone]

MAKELAARDIJ IN ONROERENDE GOEDEB1
Wilhelminapark 58 - Utrecht
zoekt met spoed in HAZERSWOUDE

(event, gepensioneerde)

Dageiyks voor de middaguren.
Eventuele reiskosten worden vergoed, i
De werkzaamheden zullen bestaan uit het verstri
van inlichtingen op 't bouwplan aan adspirant k]
Uitsluitend schrifteiyke sollicitaties aan bovengen»
adres.

AANGEBODEN

te Leiden, medio maart leeg te aanvaard
kerend in uitmuntende staat, bestaande uia
kamer, keuken, toilet, eerste etage grote i
mer, douche, toiletr, grote zolder.

PRIJS f 35.000,— k.k.

Vestigingsvergunning noodzakelyk.
Overname van enige vaste goederen.
Brieven aan het bureau van dit blad onder numi

GEVRAAGD een zelfstandige

by voorkeur met opleiding op M.B.A.-niveau, voor
ons FIAT garagebedryf.

Schrifteiyke sollicitaties met opgave verlangd salaris etc.

GOLFWEG 19 NOORDWIJK AAN ZEE

AUTO KORTEKAAS N.V.

OFFICIEEL VOLKSWAGENDEALER IN DE RIJNSTREEK
Gevestigd te Alphen en Nieuwkoop
vraagt voor spoedige indiensttreding

EEN EERSTE MONTEER
EEN LEERLING MONTEER

Sollicitaties worden gaarne ingewacht by de directie van

AUTO KORTEKAAS N.V.

TE LISSE, vraagt op korte termyn

Steno, moderne talen, vooral Engels vereist.

Deze zelfstandige functie gaat samen met een
goede honorering in overeenstemming met de be
kwaamheid.

Sollicitaties suhriteiyk of mondeling te richten aan de
directie van J. ONDERWATER CO., Export N.V.,

p.o. box 23 Lisse, telefoon 025327948.

GEVRAAGD op klein handelskantoor

EEN KANTOORBEDIENDE VROUWELIJK

Spoedige indiensttreding gewenst.
Wy bieden een prettige werkkring
goede salariëring.

H. P. den Haan

RIJNSBURG

N.V. Chemische Reinigingsbedrijve
van der Hors!

die na een inwerkperiode de afdeling stoppagel
ratie-suede voor haar 30 filialen kan verzorgen
Enige administratieve kennis en winkelervarinj
wenst doch niet noodzakelyk.

Zelfstandige werkkring. Voor goede kracht goedi
riëring.

Sollicitatie mondeling of schrifteiyk 3 Octol
2 B. telefoon 42144.

KATWIJK AAN DEN RIJN
VALKENBURGSEWEG 26 - TELEFOON 01*

zoekt wegens uitbreiding van haar afdeling

leeftyd circa 18 tot 21 jaar.

Opleiding: U.L.O. of handelsavondschoO
alsmede diploma typen.

Zy, die een leuke baan zoeken met een goed salarL'
wy uit te solliciteren.