'rof. BROM: Ik zou het wel
iiiinen maar ik durf nog
niet
bewondering voor de
%noed van Barnard
S"
Goede vraag
naar vlees
Optreden tegen
illegale bouw
Royale parkeerplaatsen
aan grens van de stad
eids chirurg over transplantaties
Honden
....en dan met de bus
naar de city
|EDAG 6 JANUARI 1968
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 3
R
ïeodor Billroth, specialist op het gebied
eS;Jde maag- en keelchirurgie, heeft zo om-
ur. ieks 1890 beweerd, dat elkeen, die het zelfs
zatx zou wagen het hartzak je van de mens
18 jpenen, als een misdadiger moest worden
30- fhouwd.
Leidse hoogleraar in de chirurgie van de
ezlcjtkas, prof. dr. A. G. Brom, haalt in deze
iur. en de woorden van zijn anno 1894 gestor
ven collega gaarne aan, want zomin als aan
het eind van de vorige eeuw kon worden voor
zien hoever de hartchirurgie ooit zou reiken,
zo min is het thans mogelijk in de toekomst te
kijken. Daarom behoort prof. dr. A. G. Brom
niet tot degenen, die bij voorbaat zeggen, dat
harttransplantatie nooit met succes zal
worden bekroond. Hij behoort wel tot de
genen, die zeer eenvoudig vaststellen dit nu
nog niet te weten.
>7 O
9.IJ
Jr- wijl in Zuid-Afrika de mo-
heid, dat tandarts Blaiberg, van
a mans hart voorzien, een zacht
lawlfct eitje zal mogen eten, ijlings
■wereldnieuws wordt verheven,
agev) prof. Brom over de proeven
le Amerikaan Norman E. Shum-
;n die de techniek der harttrans-
Hngatie heeft ontwikkeld via hon-
m- In experimenten op honden
werd uit zo'n proefdier het
hart verwijderd, om er vervol-
ur: weer te worden ingezet. „Na een
was aan zo'n hart van enige
idenle niets meer te bemerken".
voo!ar van de honderden operaties
bij de ene hond het hart van
igtendere hond kreeg, liggen de
taten anders: slechts één hond
311*1 langer dan twee jaar leven
i.; 'ireeg zelfs jongen)zeven an-
honden stierven na één tot ze-
enkbiaanden. Dat zijn de enige, die
^®jnenselijk ingrijpen in hun on-
uur|dig bestaan, enigszins langdurig
chiin overleefd.
'ag,rttemin: een mens kan veel meer
en dan een proefdier. Hij be-
niet zo snel en het kan zijn
ar izijn afweermechanismen min-
ieftig werken dan die van hon-
f)Het is ook mogelijk dat een ge-
jDl^vlanteerd hart minder reacties
vc*ept dan bijvoorbeeld een getrans-
laglteffde nier, of een lever. Prof.
m:„Het kan meevallen".
T Buis Wasjkansky heeft na de ope-
>evf n°S achttien dagen geleefd, een
'liOfin Amerika slechts enkele uren.
SS
opft c
uuf pro:
HU
Moord?
dan de Duitse NobelprUswin-
prof. dr. Werner Forszmann ge-
HU stak by zichzelf in 1929
jr de armslagader een katheter
eigen vinding tot in het hart.
n uitdrukkelijke verboden in.
och heeft hü in de Frankfurter
meine Zeitung de Zuidafrikaan-
lirurg dr. Christian Barnard voor
oeten geworpen, dat hU het
gebod van de chirurgie:
schaden" heeft overtreden,
te opereren zonder voldoende
omtrent de weefselreacties,
stuk komt het woord „moord"
Hy zegt, na te hebben geschil -
hoe chirurgen met getrokken
gereed staan om de sterven-
snel mogehjk van zUn hart te
„Hier worden alle pUlers
het medisch denken en van de
jselykheid brutaal omver gerukt
de afgrijselyke mogelUkheden,
%aaruit kunnen voortvloeien, mo-
Fg3 dan fantastisch hjken, zU val-
iniet te loochenen. Men behoeft
,e I slechts voor te stellen hoe in de
lcd of andere kliniek artsen verlan-
nad op verkeersslachtoffers staan te
f ^hten, niet om hen te helpen en te
i pzen, maar om hun lichamen en
pmee hun individualiteit tot
pdstof te verlagen.
Hioe denkt prof. Brom over colle-
ullBarnard? „Ik bewonder de moed
HJ de man. En hU moet niet alleen
jei|dig zUn, maar ook een optimist.
pnisch zouden wU die operatie
kunnen doen, wU zouden de or-
ilsatie daarvoor kunnen opbou-
"T Maar ik zou het nog niet dur-
..te vrouw van Wasjkansky wenste
v,p bloemen bU de begrafenis van
ADVERTENTIE
Wt'
v BRILJANTEN SIERADEN
Moderne diamantcollectie.
I Ringen met briljant reeds
vanaf f75.
Ook verlovingsringen
Juwelier v. d. Water
Haarlemmerstraat 181
AltUd voordelig,
's Maandags gesloten.
haar man. Het geld moest naar de
nabestaanden van het meisje Dur-
vall, dat een gezond hart bezat.
Prof. Brom: „Ik durf niet te on
derstrepen, dat het absoluut onmoge-
lUk is". HU gaat nog een stap ver
der: „Tot nu toe hebben wU opera
ties gedaan om het leven beter dra-
gelUk te maken, voor mensen, die
zwaar leden, of om te genezen. Dat
is altUd de lUn geweest: helemaal
beter maken. Maar niet voor één of
twee jaar. Een tUdelUke levensver
lenging dat vind ik wel discu
tabel dat is een kwestie van ethiek
waarover het laatste woord nog niet
is gesproken".
Begrip „dood""
„Tot nu toe waren er twee opvat
tingen over het medische begrip
dood. De eerste signaleerde dat wan
neer bij het hersenonderzoek geen
reacties meer werden vastgesteld,
mocht worden gezegd, dat de dood
was ingetreden, hoewel hart en lon
gen nog zouden kunnen werken. De
tweede is die van de voorzitter van
het Amerikaans genootschap van ge-
rechtelUke geneeskundigen: de me
dicus maakt uit wanneer iemand
dood is. Als het punt is bereikt, dat
de patiënt niet meer k&n leven, dan
mag hU dood worden verklaard.
Maar die Amerikaan zegt ook: dege-
Leidse veemarkt
ne die de dood vaststelt, mag met de
transplantatie niets te maken hebben.
Het klinkt wat grof, maar men kan
niet harten stelend door de wereld
gaan".
Blamage
Forszmann. in de „Frankfurter
Allgemeine Zeitung", noemt het
doodvonnis, dat werd voltrokken aan
de SS-arts Karl Gebhardt, die zonder
toestemming van de slachtoffers
transplantatie-experimenten had ge
daan op gevangenen. HU wil daar
mee zUn vraag ondersteunen of wel
voldoende is zorggedragen voor een
degelUke, ook juridisch onaantastba
re, toestemming van de nabestaan
den om het hart van hun dierbaren
voor transplantatie te gebruiken.
Maar prof. Brom zegt: „Dat is een
ten onrechte blameren van Barnard.
Twintig jaar na de oorlog is nog eens
nagegaan of de verwerpelUke expe
rimenten van de SS, enige weten-
schappelUke betekenis hadden. Dat
was niet het geval. Zoals ik zei: ik
bewonder de moed en het optimisme
van Barnard. En h et zou niet het
eerste geval zUn, waarin Juist die
moed en dat optimisme voor een gro-
wetenschappelUke vooruitgang
zorgden. BU voorbeeld: de open hart
chirurgie, die we nu dageiyks uitvoe
ren is mogelUk geworden doordat in
Ben W. van Leiden:
Er zijn in Leiden aannemers
die in opdracht van hun
cliënten werkzaamheden ver
richten zonder in het bezit te
zijn van de hiervoor ver
eiste bouwvergunning. Het
„kwaad" schijnt trouwens
hand over hand toe te nemen.
Dit blijkt althans uit een
brief, die burgemeester en
wethouders van Leiden de
zer dagen hebben verzonden
aan de drie aannemers- en
patroonsbonden voor Leiden
en omstreken. B. en W. schrij
ven in deze brief het volgen
de.
Ingevolge het bepaalde in artikel
47 van de Woningwet is het verbo
den te bouwen zonder of in afwij
king van een schriftelijke vergun
ning van ons college. Krachtens de
bouwverordening valt daaronder
o.m. elke verandering van een be
staand bouwwerk, dus ook inwendige
verbouwingen. In de Bouwverorde
ning wordt de volgende definitie van
een bouwwerk gegeven:
„elke constructie van enige om
vang van hout, steen, metaal of an
der materiaal, welke op de plaats
van bestemming hetzjj direct of in
direct met de grond verbonden is,
hetzjj direct of indirect steun vindt
in of op de grond".
Wordt zonder de vereiste vergun
ning gebouwd, dan zjjn wij bevoegd
om belanghebbende aan te schrijven
het geheel in de oorspronkeiyke toe
stand terug te brengen en dit zo
nodig, op kosten van de overtreder,
te doen uitvoeren. Onder die om
standigheden worden belanghebben
den veelal onnodig gedupeerd. Al
wordt meermalen op een desbetref
fende aanwijzing achteraf nog een
verzoek om bouwvergunning inge
diend, tydens de beoordeling blijkt
dan maar al te vaak, dat niet kan
worden voldaan aan de bouw- en
woontechnische bepalingen van de
Bouwverordening of aan redeiyke
eisen van welstand. Een bouwver
gunning moet dan alsnog worden ge
weigerd. Een dergeiyke gang van
Op grond van het vorenstaande
moeten wij u er met klem op wüzen.
dat in de toekomst krachtig zal
worden opgetreden tegen deze over
tredingen.
Aangezien mag worden veronder
steld dat uw leden met de wette
lijke bepalingen op de hoogte zyn
en uit dien hoofde zich niet aan
hun verantwoordelijkheid kunnen
onttrekken, zullen wü voortaan, bij
het constateren van illegaal bouwen,
onverwijld het werk doen stopzetten
en belanghebbende eventueel aan
schrijven het geheel in de oorspron
keiyke toestand terug te brengen.
Voorts behouden wU ons het recht
voor om, in de gevallen die daartoe
aanleiding geven proces-verbaal te
doen opmaken tegen degene die de
werkzaamheden uitvoert.
De brief is verzonden naar de be
sturen van de Ned. Aannemers en
Patroonsbond voor de Bouwbedrij
ven in Nederland, afdeling Lelden
en Omstreken, de Ned. Katholieke
Aannemers en Patroonsbond, afde
ling Leiden en Omstreken, en de
Ned. Christeiyke Aannemers en Pa
troonsbond, afdeling Leiden en Om
streken.
Holiday Inn
opent 1 april
Tot bedryfsleider van de eerste
Europese Holiday Inn, die zoals be
kend in Leiden wordt gebouwd, is
benoemd de heer Andrew Velthui-
sen uit Den Haag. De heer Velthui-
sen zal in deze functie worden by-
gestaan door zUn echtgenote. Het
echtpaar heeft een ruime hotel
ervaring opgedaan, zowel in het bin
nen- als buitenland.
De Holiday Inn zal op 1 april a.s.
zUn deuren voor het toerisme open
stellen.
1953 het lichaam van een kind werd
aangesloten op het hart-long systeem
van zUn moeder. Of op dat van vrU-
willigers. Dat is veertig keer gedaan
en er is nooit iets gebeurd, maar
niettemin werden de gezonde men
sen, die als motor fungeerden aan
een wezeniyk gevaar bloot gesteld.
Uit dat begin is toen de hart-longma-
chine ontwikkeld.
Prof. dr. A. Gm Brom, gefoto
grafeerd toen hij enige tijd gele
den het eredoctoraat van Leuven
ontving.
De eerste marktdag van het nieuwe
jaar zette goed in. Over het alge
meen kenmerken de eerste markten
na de feestdagen zich door een flau
we stemming by een matige koop
lust. Niet zo ditmaal. Er waren veel
mensen op de markt en het onbrak
ook niet aan kooplust. Het achter ons
liggende jaareinde, met zijn vele zon
en feestdagen waarop het menu niet
alleen bepaald is gebleven bij bout,
heeft een goede vleesafname te zien
gegeven, waardoor de voorraden aar
dig waren geslonken. Ook deze eerste
week van het jaar was er weer een
goede vleesafname. Er was daardoor
een goede vraag, terwyi het aanbod
aan de korte kant bleef. De slacht
veesector gaf dan ook een goede en
vlotte handel te zien by duurdere
prijzen. Ook het wolvee en de vette
kalveren bleven stijf duur. Met de
varkens was het echter iets minder,
hetgeen voor de tüd van het jaar
niet ongewoon is.
De totaalaanvoer bedroeg 2067 die-
Gebruiksvee In deze afdeling een
zeer korte aanvoer. De meeste melk
veehouders kregen echter weer wat
ruimte in hun stallen vrU waardoor
er weer iets meer vraag was. BU het
korte aanbod verliep de handel in de
sector melk- en kalfkoeien dan ook
willig en bleven de dieren stijf aan
de prUs. Ook de sector vare koeien
was maar mager bezet. De goede
kwaliteiten waren wel te plaatsen
maar deze dieren zUn over het alge
meen te duur tegenover de vetten.
De handel bleef dan ook kalm, hoe
wel men van geen prUsdaling wilde
weten. Notering melk- en kalfkoei
en van f 925 tot f 1225 en f 1625. Vare
koeien van f 675 tot f 975 en f 1275.
Vette koeien De aanvoer van
vette koeien was als overal elders aan
de korte kant. De stalkoeien staan
nog te kort op stal terwUl de land-
koeien op zUn. De eerste week van
het jaar is de vleesconsumptie na de
feestdagen erg meegevallen waardoor
de voorraden dienden te worden aan
gevuld. Er waren dan ook veel ko
pers op de markt en de vraag was
groter dan het aanbod. Het ging in
de handel dan ook vlot toe en de
dieren waren behooriyk duur. Note
ring per kg geslacht gewicht: vette
koeien van f 3,55 tot f 4,10 en f 4,70.
Slachtstieren van f 4,20 tot f 4,40 en
f 4,65. Worstkoeien van f 3,30 tot f 3,50.
Vette kalveren In deze afdeling
weer een zeer kleine aanvoer. Zoala
reeds eerder werd opgemerkt raken
de dieren van de oude mest op, ter
wUl de nieuwe mest noch niet slacht-
rUp is. BU het korte aanbod zyn er
ook nog maar weinig dieren van goe
de kwaliteit. Hoewel er nagenoeg
geen export is en het kalfsvlees voor
de binnenlandse consumptie te duur
is, bleef het aanbod toch beneden de
vraag. BU een goede tot vlotte handel
bleven de dieren daardoor duur. No
tering per kg levend gewicht van
f 3,50 tot f 3,80 en f 4,30.
Wolvee Voor de tyd van het Jaar
was de aanvoer in de sector wolvee
nog met goed te bestempelen. Door
dat er geen overvoerde markten zUn
geweest, zyn deze'dieren de gehele
winter duur geweest. Bij geringe con
currentie van Ierse lammeren is de
vraag en afname voor de export nog
steeds goed. Toch was er wel een be
paalde terughoudendheid in de han
del merkbaar. De kwaliteiten van de
dieren lopen terug en men besteed
meer aandacht aan het gewicht, niet
temin bleven de dieren stug duur.
Notering: vette schapen van f 115 tot
f 135 en f 150. Vette lammeren van
f 130 tot f 170 en f 195. Slechts enkele
dieren kwamen boven de top van de
notering uit.
Varkens voor fok en mestery
In deze afdeling weer meer aanvoer
bU minder vraag, een verschUnsel
dat zich op de eerste markten van
het jaar veel vooerdoet. Daarby zUn
er in de afgelopen week ook weer
minder slachtvarkens verkocht het
geen altyd in de handel voor het le
ven doorwerkt. Toch wisten de prij
zen zich ondanks een matige handel
nog wel te handhaven. Notering i
drachtige zeugen van f 325 tot f 375
en f 450. Schrammen van f 85 tot
f 90 en f110. Bi ggen van f 57 tot f 62
en f 67.
Slachtvarkens De handel in
slachtvarkens liep weer iets terug,
hetgeen ook wel in de verwachtingen
lag. De kerstweek heeft een bUzonder
goede consumptie van varkensvlees te
zien gegeven en de mindere afname
in de afgelopen week heeft eigeniyk
niemand verwonderd. Of de lichte
prUsdaling tot staan zal komen blijft)
afhankeiyk hoe vraag en aanbod
zich ontwikkelen zullen. Prijs per kg
levend gewicht: lichte slachtvarkens
van plm. f 2,22 tot f 2,27. Lichte
slachtzeugen van plm. f 1,60 tot f 1,63
en f 1,70.
Doodstraf
Ander voorbeeld: We kunnen plas
tic hartkleppen aanbrengen. Dat is
aanvankeiyk op dieren geprobeerd,
maar er kwam nogal wat stolsel
voor, juist op die kleppen. Het zag er
wel naar uit, dat dit verschUnsel zich
by mensen i n mindere mate zou
voordoen, maar er is moed voor no
dig om het dan inderdaad op mensen
toe te passen. Forszmann en De Vaal
zullen daar dan ook bezwaar tegen
moeten hebben: er bestond immers
gevaar voor de gezondheid en de
dier-experimenten waren mislukt.
Toch ging het by de mens goed".
Christian Barnard in een BBC-in
terview: over twintig jaar zullen spe
ciale varkens worden gefokt om har
ten, nieren en levers te produceren
voor transplantatie op mensen.
Forszmann: „In politiek wisselval
lige tyden worden de vooruitzichten
nog kwalUker. Men zal de weder-in-
voering van de doodstraf bepleiten en
het begrip van boetedoening misbrui
ken, doordat men het in verband zal
brengen met de levering van orga
nen. Terechtstellingen worden dan
niet meer voltrokken door de beul.
maar in klinieken, anti-septisch, door
chirurg en anaestesist".
Niet achter
Prof. Brom: „Ik weiger Barnard
primair te veroordelen. Wy doen hier
in Nederland zo'n harttransplantatie
nog niet omdat wij zoiets langzaam
willen opbouwen. Eerst andere orga
nen, waarby het vraagstuk wat ge
makkelijker valt te bestuderen. Ove
rigens kan de Nederlandse hartchi
rurgie zich meten met die in elk an
der medisch centrum ter wereld".
Barnard voor de BBC, in antwoord
op de vraag wat hy zou hebben ge
daan als hy voor de eerste hart
transplantatie ter wereld had moeten
kiezen, tussen een kapper van middel
bare leef tyd en de president van de
VS: „Over het geheel genomen pro
beren we eeriyk te zyn en de ziekste
man het eerst te opereren. Maar ik
denk dat U, net als ik weet, dat het
opereren van de president van de VS
Je toch iets meer aanspoort".
Prof. Brom: ,Als dit lukt zUn er
zovéél kandidaten, dat er nooit ge
noeg harten zullen zyn. Wie moet het
dan krUgen? Die selectie-problemen
kennen we nu al van de nier-trans
plantaties. Sommige andere institu
ten hebben nu gezegd dat ze even
eens een harttransplantatie voorbe
reiden. Ik vind dat je zoiets niet van
een paar maanden meer of minder
moet laten afhangen. We wachten op
de Zuidafrikaanse rapporten. We
moeten eerst weten wat er precies
met Wasjkansky aan de hand is ge
weest. Maar als tien anderen het nu
ineens ook gaan doen, dan weten we
over een half jaar zeker of het kan
of niet. Maar dat is er dan ook de
enige positieve kant van. By
een nier-transplantatie kun je nog
terug als het niet lukt. Maar zo'n
hartdat is eens..,, en voor al
tyd".
Directeur N.Z.H.:
Mr. J. P. A. van Ballegoijen de Jong, de nieuwe directeur van
de N.Z.H. gistermiddag hadden wij een ontmoeting met hem
is een man, die zich er terdege van bewust is, dat zijn dienst
in een openhuis leeft: als even een vertraging optreedt „kan
kert" men op de bus.
Voorts is hij er bij de aanvaarding van zijn functie van bewust,
dat de plaats van het openbaar vervoer in het verkeer wel het
zwaarste vraagstuk zal zijn, waarmee hij wordt geconfronteerd.
Goede suggesties
in verkeersnota
Nu dit vraagstuk ook in Leiden
ivordt aangepakt (in de verkeers
nota) sprak hij met bijzondere
waardering over de inhoud van
dit rapport, ivaarvan hij de be
handeling in de Leidse raad
hoopt bij te wonen. Er zitten, al
dus mr. Van Ballegoijen de Jong,
goede suggesties in, maaren
dit geldt voor vele plaatsen in ons
land: ivil een stad haar centrum
positie handhaven, dan moeten
er aan de rand van een gemeen
te royale parkeerplaatsen worden
aangelegd, met een goede fre
quente doorverbinding met de
Wetswijziging
rijden onder
invloed op komst
(Van onze Haagse correspondent)
Minister Bakker (Verkeer en Wa
terstaat) en minister Polak (Justi
tie) hebben het plan te bevorderen
dat de wetgeving met betrekking tot
het besturen van voertuigen onder
invloed van alcoholhoudende drank
op korte termUn wordit herzien.
ZU zeggen dit in antwoord op
schriftelijke vragen van het tweede-
kamerlid Oele (P.v.d.A.).
De ministers zeggen verder in hun
antwoord dat ze voordat ze hun
standpunt wat. betreft ademtest en
bloedproef definitief zullen bepalen
het advies van de Raad van de Wa
terstaat willen afwachten. Dit ad-
vies zal spoedig worden uitgebracht. I het afgelopen jaar met
city. Z\jn de mogelijkheden er,
dan zal de N.Z.H. daarvoor zorgen.
Mini-bussen
Of het verkeer in de binnenstad
met het inleggen van een minibus is
op te vangen hierover wordt in
de verkeersnota gesproken acht
te de directeur van de N.Z.H. nog
zeer onwaarschUniyk. Een proef,
welke in dit opzicht in Hamburg en
Parys is genomen, "werd geen suc
ces. De in de nota gesuggereerde
gedachte is zJ. nog zeer prema
tuur. Het kan echter een punt van
overleg worden. Overigens: de hui
dige stadsbussen beantwoorden al
aardig aan een mini-bus. Ze zyn
smaller en 2M meter korter dan on
ze bussen op de interlokale lUnen.
Auto's in
N.Z.H. garage
In navolging van het Haarlemse
voorbeeld zal worden onderzocht
om. tegen betaling, voor personen
auto's parkeerruimte in het auto
busstation aan de RUnsburgerweg
te vinden. In het parkeergeld is dan
tevens een stadsrit (vlca versa de
RUnsburgerweg) inbegrepen.
Leids stadsnet
T.a.v. de algemene gang van za
ken by N.ZH. deelde de directeur
ons mee, dat al zal de maatschap-
pU in 1967 nog aan de goede, veilige
kant van de rode streep eindigen,
de verminderde vraag naar open
baar vervoer, met name op de in
terlokale lynen het particuliere
autopark wordt steeds groter en
de steeds stijgende kosten, het moei-
lUk maken een redeiyk rendement
te behalen. Het vervoer daalde in
ruim vUf
Mr. J. P. A. van Ballegoijen
de Jong.
(Foto L.D./Holvast)
procent (van 52.7 tot 50 miljoen)
reizigers. Daarentegen bleef het
aantal gereden kilometers, waarin
het dienstbetoon tot uitdrukking
komt, slechts weinig beneden het
niveau van 1966 (ruim 28 miljoen).
In de Sleutelstad is de ontwikke
ling van het stadsvervoer, gezien
tegen de achtergrond van de alge
mene tendens, niet ongunstig te
noemen. De N.Z.H. is er in ge
slaagd om het chauffeursbestand
ook in 1967 op peil te houden, t.w,
695 man, waarvan 330 in Leiden.
De ervaringen in Leiden hebben ge
leerd, dat het Inpassen van interlo
kale lUnen in de stadsnetten veelal
een efficiënte oplossing betekend.
Sluitpost
Mr. Van Ballegoyen de Jong, die
zich niet aan de indruk kon onttrek
ken, dat het openbare vervoer als
de sluitpost van de verkeersreke-
ning wordt gebruikt, hoopte, dat
daarin verandering zou komen. De
Leidse verkeersnota geeft daartoe
goede suggesties. Zonder de bus
en dit dient de privé-automoblllst
zich te bedenken zouden er wel
licht nog een dertig of veertig auto's
meer voor hem in de file staan.
