Rosenerantz en Guildenstern:
fascinerend en flitsend
wip
een stik
kaas
uit het
vuistje
Gijsbreglit van Aemstei
en Nieuwjaarswensen
Imponerende prestatie
Kloris
ARISTOFANES' „DE VREDE"
(jINSDAG 2 JANUARI 1968
LEIDSCH DAGBLAD
Haagse Comediespeelt Stoppard:
Onderscheidingen
voor Engelse
sportlied^
en
Successen voor de Bona Stars-teams
(Van onze kunstredactie)
Tom Stoppard heeft met .Rosenerantz and Guildenstern are
'dead" een briljant toneelstuk geschreven, dat twee bijfiguren
dit Shakeseare's tragedie „Hamlet" uit drie dimensies naar een
vierde tilt. Men zou zich kunnen verbeelden, dat achter de
schermen van Stoppard's stuk de gehele „Hamlet1' zich vol
trekt, waarvan nu maar flitsen aan de openbaarheid komen.
I Om het nieuwe jaar niet al te zwaarwichtig te beginnen: )rRosen-
\crantz en Guilenstern zijn dood" heeft met de Shakespeare-tragedie
weinig of niets te maken, hoe dienstig het ook is van „Hamlet" iets
ie weten om des te meer ervan te kunnen genieten. Het is een uiterst
modern existentiestuk en dat dan met meer verrukkelijke ivoorden-
fonkeling dan Beckett eraan zou meegeven, met meer sublieme thea-
\termachinaties óók.
De vroegere vrienden van Hamlet
^ijn studentikoze, radde praters ge
worden. Zij zoeken naar de raadsels
tan het leven en proberen die te
vinden uit de soms wonderlijke rea
liteit. De halve dromen, die de twee
'oedsel geven voor hun onzekerheid.
Sosencrantz en Guildenstern duike-
m draaien als vliegen om el-
caar heen in een onbegrensde ruim-
Stoppard laat ze zien in filmische
Bcèneverbinding.
Veel moed
„Haagsche Comedie" heeft de
moed gehad dit flitsende en fasci-
nerde stuk op het repertoire te ne-
moed omdat er veel van de
toeschouwer wordt geëist. De in
spanningen, die Paul Steenbergen
zich heeft getroost maken het ech
ter ten volle waard één of liever
nog tweemaal naar deze nieuwjaars-
produktie van het Haagse gezelschap
gaan kijken, want wat gepres
teerd wordt is in vrijwel alle op
zichten imponerend.
Allereerst de prestaties van Kees
Coolen en Wim van Rooij in de twee
titelrollen. De eerste als Rosenerantz
zette zijn snelle groei naar het eer
ste plan van de laatste tijd verras
send voort met een prachtige veel
eisende prestatie, die hem met zyn
partner tweeeneenhalf uur op het to
neel hield. Wim van Rooij met een
vinniger toets dan de spitse Rosen
erantz bracht bij hem nog niet ge
ziene kwaliteiten aan het licht. De
derde en eigenlijk niet minder be
tekenisvolle rol was die van de voor-
man-toneespeler, een veroverende, rij
ke uitbeelding van Eric van Ingen,
die met superieure zelfspot, de iro
nie kleur gaf die Stoppard naar de
toneelspelers afvuurt. Deze toneel
leider is in wezen de werkelijke
Hamlet van dit stuk. Hij kan met
een wat cynische levenswijsheid de
twee nog niet zo ervaren gasten op
het kasteel rad partij geven, waartoe
de echte Hamlet krachtens de van
Shakespeare bekende dialogen be
perkt in staat is.
In de regieversie van Paul Steen
bergen was gekozen voor een zeke
re zwaarte voor de twee, een ver
eenzelviging met de universele, zoe
kende mens, waar anderen het twee
tal wel lichter toets hebben verleend,
men kan zich voorstellen als knapen
met veel aangeleerde wijsheid, die
enigszins buiten hen zelf staat. Dat
was nu niet het geval in de scènes
waar Rosenerantz en Guildenstern
werden geconfronteerd met Ham
let, een wazige, melancholische jon
geman met scherpe rake aanvallen
knap gespeeld door Jaap Wieringa.
Essentie
Als men het belang van de Ham-
let-authenciteit opheft is dat wel te
vergeven. De essentiële waarde van
Stoppards werk kan ermee gediend
worden. Paul Steenbergen en Dolf
de Vries voegden sprit toe aan
die van de schrijver, die door Bert
Voeten niet beter in het Nederlands
gediend zou kunnen worden, want
zijn vertaling leek gelijkwaardig aan
het Engels.
Hoe Polonius (Gfjsbert Tersteeg)
zeer geestig bekende Shakespeare-
zinnen wegmoffelde was een illustra
tie van de regiekracht in de lijn
van Stoppard. Het hof aan de Sont
was verguld tot een Chinees sprook-
Carl Aarvold, voorzitter
Engelse lawntennisbond en
de prominenten in de strijd
Wimbledon dat zowel
ADVERTENTIE
<3 VOEDZAAM MA*.
V fl.
als voor profs toegankelijk is, is door
:en j Koningin Elizabeth in de adelstand
pakkende vondst om de verbazing I verneven. De zestigjarige Aarvoia
voor een onbegrijpelijke wereld te krijgt deze onderscheiding echter niet
tonen bij Rosenerantz en Guilden- voor zijn tennisactiviteiten, maar
stern. Zij waren als contrast in een wegens zijn verdiensten voor 't Brit-
alledaags leerplastic gestopt, een I se recht. Hij is rechter in Londen,
uitstekende beurt van Hans Noord- 1 Op jeugdiger leeftijd is hij zestien
hoek Hegt, die een tot opmerkelijk maal in het Engelse rugbyteam ge-
De Bona Stars-teams zijn in het
Celeritas-toernooi in Groningen bij
zonder succesvol geweest. De heren
sleepte de eerste prijs in de wacht,
terwijl de dames de tweede plaats
voor zich opeisten. De 1ste wedstrijd
voor de heren tegen het Utrechtse
de I Taveno leverde weinig problemen op.
an 1 Vooral Wim Stol was goed op schot.
:en j Na een 16—5 voorsprong werd een
amateurs 1 2421 eindstand bereikt
deel van de Leidenaars. In de tweede
wedstrijd ontmoette de Stars Pink
Stars met o.a. oud-international Jan
Kamman. Na een gelijkopgaande sco-
prestaties gevoerde groep toneel-spe-
Iers bovendien kleurig in de kleren
stak. De bewegingen van Albert Mol
moeten eveneens genoemd worden.
Het décor van Hep van Delft was
zeker mooi in de paleistaferelen. Dit
blijspel vraagt echter een grotere
ruimtelijkheid dan een ltfsttheater
vermag te suggereren. Dat lijkt dan
ook zonder meer te wijzen naar een
van achteren opgeheven speelvlak om
althans aan de onaardse suggestie
te raken.
Mildenberger
verdedigt titel
met succes
wvvzaaoA
Toneelschrijver Roger
Ferdinand -69- overleden
(Van onze correspondent)
Na een longontsteking is zondagmiddag in zijn woning in de
buurt van Parijs plotseling de bekende Franse toneelschrijver
Roger Ferdinand op 69-jarige leeftijd overleden. Ferdinand is
ook enkele jaren directeur geweest van het Franse conservato
rium voor dramatische kunsten, terwijl hij zijn activiteiten ver
der verdeelde over theater en film, waarvoor hij talrijke sce
nario's en dialogen schreef.
Cecil Day - Lewis
hofdichter
Cecil Day-Lewis, een
staand Engels dichter, is gisteren
benoemd tot hofdichter. Hij volgt in
deze erefunctie wijlen John Mase-
field op, die bijna 40 jaar hofdich
ter was.
Cecil Day-Lewis is Engelands ne
gentiende hofdichter, een officiële
functie waaraan een jaarwedde ver
bonden is. De hofdichter schrijft
verzen voor ceremoniële gelegenhe
den. Er zijn de laatste tijd' stem
men opgegaan om deze post, die al
sinds de 17de eeuw bestaat, als niet
meer in deze tijd passend af te
schaffen.
kozen,
De blonde Australische zwemster
Linda McGill werd verheven tot
Member of the British Empire. Zij
heeft deze zomer een nieuw dames
record gevestigd in de kanaalzwem-
merij. In 9 uur en 59 minuten zwom
ze van Frankrijk naar Engeland, on
danks het feit dat ze twee uur voor
aankomst haar zwembril verloor.
Oorspronkelijk had ze in een topless
badpak willen zwemmen, maar we
gens de kritiek op dat voornemen be
sloot ze toch maar een conventioneel
badpak te dragen.
De veertigjarige cricketer Tom
Graveney kreeg de Order of the Bri-
tisch Empire, terwijl hij in West-In-
dië is voor de test matches. Op een
leeftijd waarop de meeste cricketers
aan ophouden denken, bereikt juist
hij zijn grootste vorm.
Mike Hailwood, de Honda-motor-
coureur, die bij de TT op Man drie
nummers won en die negenvoudig
XJ-Gl, UlUCUlgC GG11U 111
wereldkampioen is, werd verheven tot ronde reeds raakte Zech
re zegevierden de Leidse heren met
2127. De wedstrijd tegen de num
mer 2 van andere poule was al snel
in een beslissend stadium gebracht.
Vla 12—0 zegevierde Bona Stars met
4912. In de finale kregen de Stars
het weer op te nemen tegen Pink
Stars, dat bij de rust 'n 2218 voor
sprong nam. Maar de grotere routi
ne bracht de Leidenaars na de her
vatting de winst: 4138. De dames
hadden het geluk bepaald niet aan
hun zijde. De eerste wedstrijd tegen
Taveno ging in de laatste minuut
verloren: 1113. In de tweede wed
strijd tegen Boreas wisten de Leidse
dames de in het begin veroverde
voorsprong tot het einde toe te be
houden: 2017.
Met een 14—4 zege op Jugglers werd
de finale ingestapt. In de eindstrijd
(tegen Celeritas) wonnen de Leidse
dames na veel spanning met 4138.
De eindzege was echter toch voor Ce
leritas, daar het doelpunten gemid
delde in het voordeel van de Gro
ningers uitviel.
MBE, net als Linda McGill.
Atletiek Jan Zijderlaan uit
Gouda is zondag bij een cross over
achtduizend meter in Boechout (Bel
gië) als tweede geëindigd. Hij bleef I einde
met zijn tijd van 25 min. 43 sec. zeven I punten voorsprong
Karl Mildenberger, de 30-jarige
Westduitse Europese bokskampioen
in het zwaargewicht, heeft zaterdag
avond in het met 7000 toeschouwers
tot de laatste plaats bezette Sportpa
leis in Berlijn, met succes zijn titel
verdedigd tegen zijn landgenoot, de
één jaar jongere, maar 8*A kg zwaar
dere en ook een hoofd grotere Ger
hard Zech. Mildenberger, die veruit
superieur was hij kreeg negen ron
den op zijn naam, tegen Zech slechts
vier won overtuigend op punten.
Alleen door zijn grote moed bleef
Zech, die ook in 1965 tegen Milden
berger om de Europese titel bokste
en toen eveneens verloor, de volle
vijftien ronden op de been.
Het bloedige gevecht
het
rechter oog geblesseerd werd ge
leid door de Nederlandse scheids
rechter Ben Bril, wiens commentaar
na afloop was: ,,De leeuwenmoed van
Zech heeft mij verrast. Mildenberger
was overtuigend sterker en aan het
het gevecht had ik-zeven
hem. Er was
Jos Peeters
mij geen twijfel over de uit-
Als toneelschrijver kan hij terug
zien op een bijzonder omvangrijk
oeuvre dat niet minder dan 40 titels
omvat. Tot zijn bekendste stukken
behoren „J 3" dat de Franse jeugd
onder de Duitse bezetting tot onder
werp had en „Les croulants se por
tent bien (De oudjes doen het nog
best) dat eveneens meer dan 1000
voorstelling alleen al in Parijs heeft
beleefd. Verschillende werken
zijn hand zijn ook in ons land op*
voetrd, ofschoon Roger Ferdinand
vooral wel bekend zal blijven als
der waardigste vervaardigers
successtukken voor de Parjjse bou-
Actui teel
amusant s
Felle kritiek op de leiders
(Van onze kunstredactie)
De toneelgroep „Centrum" heeft deze keer geen nieuwjaars
wens nodig gehad om haar première van gisteravond in de
Haarlemse schouwburg een actueel en toepasselijk karakter te
geven. Het spelen van „De Vrede" van Aristofanes op de door
Paus Paulus als „Dag van de vrede" gekozen datum was op
zichzelf al toepasselijk genoeg. En aan actualiteit ontbrak het
evenmin, want veel van de toespelingen die Arisofanes 24 eeu
wen geleden maakte op allerlei misbruiken en wantoestanden,
in het bijzonder op die in Griekenland (waar militaire figuren
toen ook al de macht hadden veroverd), hadden evengoed nu
kunnen zijn geschreven.
Maar Aristofanes had tenminste dit op zijn huidige landgenoten
voor, dat hij ongestraft de felste kritiek kon laten horen op de
Atheense regeringsleiders. Ook in „De Vrede", geschreven in 421 v. C.,
toen Griekenland was verarmd en verwoest door de oorlog tussen
Athene en Sparta, richt de schrijver zijn vlijmscherpe spot op de
oorlogshitsers en -profiteurs die de ellende veroorzaakt hadden.
De hoofdpersoon van „De vrede'
ls een wijnboer, Trygaios, die, uitge
plunderd door rondtrekkende troe
pen, op een reusachtige mestkever
(parodie op het legendarische ge
vleugelde paard Pegasus) naar de
Olympus vliegt om Zeus zelf om vre
de te smeken. Maar Zeus heeft zich
van de Grieken afgekeerd, vertelt
de hemelse paleiswachter Hermes
hem, en de oorlogsgod heeft de vre
de gevangen gezet. Na Hermes te
hebben bepraat en omgekocht weet
Trygaios haar met behulp van an
dere boeren te bevrijden. Als belo
ning mag hij na zijn terugkeer de
godin „Lente-heerlijkheid" trou
wen, maar eerst proberen allerlei
tegenstanders van de vrede, zoals mi
litairen en wapenfabrikanten roet in
het eten te gooien. Trygaios is hen
echter allemaal te slim af en ten
slotte kan het bruiloftsfeest worden
gevierd.
Brechtiaans
Er is voor deze opvoering aan de
oorspronkelijke tekst van Aristofanes
nog al wat gedokterd, eerst door
de Duitse toneelschrijver Peter Hacks
en daarna door de dramaturg van
Centrum, Hans Roduin, die de be
werking van Hacks opnieuw heeft
bewerkt. Niettemin is het eindresul-
II taat zeer acceptabel, want de gro
te lijn en de bedoeling van het blij
spel, evenals de volkse toon, de rui
ge grappen en de snaakse toespe
lingen op toneel en publiek, komen
er verjongd en verfrist in te voor
schijn.
Helemaal in stijl daarmee heeft de
Duitse regisseur Peter Kleinschmidt
het stuk ten tonele gebracht: met
de ideale combinatie van kinderlijk
heid en raffinement, kleurig, speels
en dartel, in een hier en daar
Brechtiaanse aanpak, maar gelukkig
toch zonder van de brutale satire
een gewichtig „leerstuk" te maken.
Een opvoering waarin niet alleen de
wenende grappenmaker, de politieke
satiricus Aristofanes volledig aan
zijn trekken komt. maar eveneens
de rasecte, trefzekere toneelman, die
Indertijd door L. Simons terecht „de
vader van alle moderne revueschrij
vers" werd genoemd.
Verrassende Romer
Middelpunt van deze verrassend
vindingrijke en temperamentvolle
opvoering is Piet Römer als de
goedwillende, met boerenslimheid uit
geruste idealist-uit-eigenbelang Try
gaios. Een bijzonder geslaagde ko
mische creatie is de groteske koor
leider van Allard van der Scheer.
Ook Joop Admiraal draagt als een
verwijfde hemelwachter Hermes enige
kostelijke scènes bij. Maar ook de
kleinere rollen en die van de koor
leden worden met toewijding ver-
v-;d, al zal aan de verstaanbaarheid
van de koren nog gewerkt moeten
worden.
Het geestdriftige applaus aan het
slot gold dan ook stellig het totaal
van deze zeer geslaagde, onderhou
dende opvoering, waaraan ook de de
cor- en kostuumonderwerper Roger
Chailloux en de componist Misja
Mengelberg niet te onderschatten bij
dragen hebben geleverd.
kunst.
Friese
romanprijs
toegekend
Tijdens de 33ste jaarvergadering
van de „Kristeljjk Fryske Folksbi-
bleteek" is de uitslag bekend gemaakt
van de door deze vereniging uitge
schreven romanprijsvraag 1967. De
eerste prijs, o.m. een bedrag van
f 2.500,-, werd toegekend aan het ma
nuscript „Swarte keap" (Zwarte
handel), geschreven door de heer S.
M. van der Galiën in Harderwijk.
Het is een roman die handelt over
de nog heden ten dage bestaande sla-
ventransporten in de Soedan. De
tweede prijs was voor „It roer ut han
den" (Het roer uit handen) van de
heer P. Akkerman uit Schiermon
nikoog. Dit boek behandelt conflicten
tussen de generaties.
Verder werd meegedeeld, dat de
KFFB een vereniging met bijna
12000 leden voor het komende jaar
een groots opgezet ultgaveplan heeft
opgesteld. Zo zullen o.m. 8 romans,
8 gedichtenbundels, enkele novellen
en een kinderboek worden uitgege-
Wat het onderwerp betreft gaat de
voorkeur hierbij uit naar een boeren
roman nieuwe stijl, waarin heden
daagse problemen in het landbouw
bedrijf, zoals ruilverkaveling, EEG,
mechanisatie e.d. worden behandeld.
Traditiegetrouw is op Nieuwjaarsavond in de Stadsschouwburg in
Amsterdam de galavoorstelling gegeven van de „Gijsbreght van
Aemstei" van Joost van den Vondel. Onder de talloze genodigden
bevonden zich o.a. de minister van Onderwijs, de heer Veringa, de
burgemeester van Amsterdam, dr. I. Samkalden, en zijn voorganger,
mr. G. van Hall, een aantal wethouders en vele andere hoogioaardig-
heidsbekleders.
De hoofdrol in het treurspel, dat ten tonele werd gebracht dooi
de Nederlandse Comedie, werd gespeeld door André van den Heuvel.
Badeloch werd vertolkt door Ellen Vogel. De regie was in handen van
Henk Rigters.
Na de pauze volgde zoals gebrui
kelijk de klucht van Diedrick Buy-
sero „De bruiloft van Kloris en
Roosje" met de Nieuwjaarswens van
Evert Werkman, uitgesproken door
Thomasvaer en Pieternel (Wim van
den Brink en Nel Koppen).
Gememoreerd werden o.a. diverse
gebeurtenissen in het afgelopen jaar,
zoals de -kabinetswisseling en de
trouw van minister Luns aan ieder
kabinet, het succes van D'66, de
krantenfusie en het vertrek van bur
gemeester Van Hall, die ondanks zijn
fouten ,,de stad geen kleine dienst
had bewezen". Bij deze woorden ap-
plaudiseerde het auditorium hevig
en langdurig. De buitenlandse poli
tiek kwam naar voren in de kwes
ties Vietnam, Israël en Grieken
land.
Thomasvaer en Pieternel herdach
ten het heengaan van de vroegere
burgemeester van Amsterdam d'Ailly,
de schrijver Jan Mens, de compo
nist Matthvs Vermeulen, Rosa Snier,
Max Tak. Mien Duymaer van Twist.
Soohie Kohier en Chris de la Mar.
De eerste wens voor het nieuwe
jaar werd zoals gebruikelijk gericht
tot Koningin Juliana. De tweede was
bestemd voor de regering, die naar
de smaak van Thomasvaer een soort
Forsyte-Sage was.
De rest van de wensen waren voor
bet echtpaar Samkalden. de wet-
l'ers en raadsleden van Amster
dam. Er was een speciale wens voor
louder Polak voor zijn .geduld
met de prozaprijs voor Jan Cremer".,
Ellen Vogel en André van den
Heuvel in de „Gijsbreght van
Aemstei".
In de Stadsschouwburg te Am
sterdam spraken ook dit jaar
Thomasvaer en Pieternel hun
Nieuwjaarsioensen uit en wél
door middel van Nel Koppen en
Wim van den Brink.
Coler kandidaat
UEF A-bestuur
(Van onze correspondent)
De KNVB heeft een van zijn vice-
voorzitters, de heer Jos Coler, kan
didaat gesteld voor het bestuurslid
maatschap van de UEFA, de Europese
Voetbalunie. Deze kandidaatstelling
betreft, volgens de Sportkroniek, de
vervulling van de door het overlijden
van Lo Brunt ontstane vacature.
Interscholaire
schaakcompetitie
Onder auspiciën van de LSB wordt,
evenals andere jaren, een competitie
lussen schoolteams gespeeld. De win
naar van deze zestallencom petitie
krijgt het recht de LSB te vertegen
woordigen in de voorronden voor het
nationaal kampioenschap. Wie die
winnaar zal zijn, staat na de derde
ronde nog niet vast; het Stedelijk
Gymnasium weigerde zich bij voor
baat neer te leggen bij de hegemonie
van het geroutineerde team van het
Visser 't Hooftlyceum (het voormalig
Chr. Lyceum Kagerstraat, vorig jaar
finalist bij het nationaal kampioen
schap) Hoewel hoofdklassespeler Eric
de Vries, de troef van de gymnasias
ten, tegen Kees Scherpenisse niet
verder kwam dan remise, wist het
Gymnasium een draw te bereiken.
Nog verrassender was de grote zege
van het Rijnlands Lyceum op het
Rembrandt Lyceum: de Oegstgeeste-
naren hebben, naar we hopen, voor
goed gebroken met de traditie van
grote nederlagen.
De ranglijst wordt thans aange
voerd door het Stedelijk Gymnasium,
maar dit heeft, anders dan het Visser
"t Hooftlyceum, zijn kansen niet meer
geheel in eigen hand.
Uitslagen: Sted. GymnasiumVis
ser 't Hooftlyc. 3-3; Rembrandtlyc.
Chr. Lyc. Schubertln. 33; Rijnl. Lyc.
Rembr. Lyc. 51; Chr. Lyc. Schu
bertln.Sted. Gymnasium Vz5Ms;
Visser 't Hooftlyc.Chr. Lyc. Schu
bertln 60; Sted. GymnasiumRijnl.
Lyc. bVz—Vi.
Stand na de 3e ronde:
gesp. gem. brd.p.
Sted. Gymnasium 3 5 14
Visser 't Hooftlyceum 2 3 9
Rijnlands Lyceum 2 2 5M
Rembrandt Lyceum 2 14
Chr. Lyceum Schubertlaan 3 1 3'A
In de tientallencompetitie om het
kampioenschap van de LSB geeft het
Visser 't Hooftlyceum blijk van zijn
voornemen de beker voor de 8ste ach
tereenvolgende maal te veroveren.
Het tiental van het Rijnlands Ly
ceum deed het als geheel evengoed
als de eerste zes borden, althans te
gen het Rembrandt Lyceum.
Uitslagen: Sted- GymnasiumVis
ser 't Hooftlyc. 37: Rijnl. Lyc.
Rembr. Lyc. 8—2; Sted. Gym.—Rijnl.
Lyc. 91;
Dorpmans leidt
Ajax-Feijenoord
(Van onze correspondent)
De op zondag 14 Januari in het
Olympisch Stadion te Amsterdam te
spelen wedstrijd AJax—Feijenoord zal
worden geleid door de hr J. F. Dorp
mans.
E. B. Folkertsma
- 74 - overleden
