wereldeconomie kreeg
en gans ander aanzien...
Andermaal James
Joyce
NOURILAX
DEVALUATIE
Door devaluatie met
hoge discontovoet
a;
Kerkdiensten Leiden en omgeving
LEIDSCH DAGBLAD
Was me het weekje wèl in de financiële wereld. Zo lang
en i^erhand is iedereen er wel beu van nog meer over de devalu-
lelin ie van het pond sterling te lezen of te horen,
mej Toch komen we er niet onderuit om de zaak opnieuw aan de
|e te stellen, omdat de wereldeconomie in de afgelopen dagen
n geheel ander aanzien heeft gekregen. Daarvan zal ons land
!Sb! de voor ons liggende tijd de gevolgen ondervinden. Vooral
«cm ,dat het nog niet duidelijk is of het gebeurde met het pond
ebii rling niet het voorspel is van nog dieper ingrijpende wijzigin-
Listr n in het wereldbestel, is het nodig hierop terug te komen.
Voorlopig zit de financiële we-
bad 'i aan te kijken tegen de hink-
pprongen, die er met de dis-
\\otarieven zijn gemaakt. Hoe i
ftr de rente des te slechter is
iebiteur en des te minder be-
vwbaar is het geld. Tegelijker- 1
I wordt het oog gericht op de
tor, die in de eerste maanden
'tin de last krijgt te dragen van
overioaarding ten opzichte van
goud, welke eigenlijk al sinds
einde van de oorlog heeft be- j
Geschokt
vertrouwen
De vele monetaire manipulaties
met het geldwezen hebben na de oor
log het reeds voor de oorlog al ge
schokte vertrouwen verder onder
mijnd. Bovendien zitten de ponden
en dollartegoeden voor een belang
rijk deel in handen van oliesjeiks, po
litieke vluchtelingen en allerlei min
der scrupuleuze lieden. Daardoor zijn
aanvallen op een bepaalde munt, om
het even of het om het pond of om
de dollar gaat. zeer moeilijk af te
slaan. Voor een munt als de gul
den zou er vanzelfsprekend een heel
zware tijd aanbreken Indien er een
echte aanval op touw zou worden ge
zet.
Gelukkig is er geen aanleiding toe,
al heeft het er enige tijd naar uit
gezien dat het tekort op de betalings
balans het vertrouwen in de gulden
zou ondergraven
Gezonder positie
Thans verkeert Nederland ln ver
houding tot andere landen in een
heel wat gezonder positie dan aan
het begin van het jaar, toen de teu
gels werden aangetrokken. In een
economische overzicht heeft de S.E.R.
er deze week op kunnen wijzen dat
de horizon lichter is geworden. Om
de verbetering voortgang te doen vin
den zal het nodig zijn ook in de ko
mende maanden matiging te betrach
ten.
Mochten we weer de „breeveertien"
opgaan met de loonbeweging, waar
door ons land opnieuw uit de pas
zou lopen met andere landen, dan is
het niet denkbeeldig dat de valuta-
speculanten, die de smaak te pakken
kregen, de aandacht op de gulden
richten. Dat is het laatste wat we
kunnen gebruiken
Hogere koersen?
In Engeland heeft de vlucht uit
het pond tot een vlucht in „Sach-
werte" geleid met het gevolg dat alle
beursindexcijfers voor aandelen on
een recordpeil belandden, terwijl de
obligatiekoersen een dieptepunt ver
toonden. Voorspellen is nooit moge
lijk op een effectenbeurs. Anders lie
pen er alleen heel rijke lieden rond
en dat is lang niet altijd het geval.
Toch is het goed te trachten voor
uit te zien en dan lijkt het waar
schijnlijker dat de aandelenkoersen
wat verder zullen oplopen dan dat
zij inzakken.
Dit geldt met name voor de inter
nationale concerns, wier aandelen als
veiligheidsklep kunnen dienen, wan
neer er werkelijk een aanval op de
dollar zou worden gelanceerd.
De kooplawine op de goudmarkt
duidt al aardig in die richting. Daar
om zijn er ook al heel wat beleggers
geweest, die in de afgelopen weken
steeds hogere prijzen betaalden voor
de goudmijnwaarden.
In onze eeuw is het begrip
„devaluatie" zo frequent ge
bruikt, dat het een verstaanbaar
woord in het spraakgebruik is
geworden. Economen leren, dat
devaluatie een zwaard van Da
mocles is, dat boven het hoofd
van iedere welvaartsstaat hangt.
En nu in deze week kreeg het
begrip „devaluatie" opeens di
recte betekenis door de voor ve
len onverwachte aankondi
ging van de grote waardever
mindering van het Pond Ster
ling. Zonder de lijnen van eco
nomie en betalingsbalans te
hoeven te volgen, ontdekte ieder
met een schok, dat iets in waar
de achteruit kan gaan. Hoe
merkwaardig dit op zichzelf lijkt
te zijn, frappanter is het nog te
bedenken dat ook andere groot
heden dan geld alleen in waar
de kunnen verminderen.
Daar zijn de verhoudingen
binnen het gezin. Zij kunnen
devalueren. Een voorbeeld hier
van is de relatie oud er-kind,
waarbij de onaantastbaarheid
van de ouders duidelijk deva
lueert. Illustratief in deze is de
reeds oude typering door de op
groeiende mens. Een kind van
vier zegt tegen zijn vriendje:
„Mijn vader kan alles". Het zelf
de jongetje verkondigt als hij
tien is: „Mijn vader kan bijna
alles". Wanneer hij veertien is
stelt hij in ernst vast: „Mijn
vader kan niet alles. „Tenslotte
zegt hij op zijn twintigste jaar:
„Mijn vader kan niets".
Het ligt voor de hand, dat dit
hele verloop met spanningen ge
paard gaat. Schrijver dezes
meent echter, dat deze spannin
gen meer te maken hebben met
het menselijk groei- en ontwik
kelingsproces dan met wat men
thans graag noemt „die deca
dente, moderne tijd". Als de jon-
gemens rondom de veertig jaar
is hoor je hem zeggen: „Hadden
we vader nog maar, want die
wist alles".
Niet iedere devaluatie tast de
kern van de waarde aan.
Wie niet in een kramptoestand
de ogen sluit voor een stuk wer
kelijkheid, zal willen zien, dat
ook de kerken in onze tijd ge
devalueerd zijn. Veel wat tot
voor kort het uiterlijke aanzien
van de kerken bepaalde is niet
alleen in waarde verminderd,
maar zelfs als zo danig verdwe
nen. Zo zijn de maatschappelij
ke functies, die de kerken als
Woord van
bezinning
enige uitoefende, door andere,
wellicht betere instanties overge
nomen. Hiermee werd tegelijker
tijd een aanval gedaan op de
waarde van de ambtsdrager, de
dominee en de pastoor. Hij de
valueerde toen men terecht ging
stellen, dat niet zijn ambt de
maatstaf is voor zijn aanzien,
maar zoals bij ieder ander: zijn
mens-zijn, het zichzelf „waar"
maken. De hele image van de
kerken volgde deze ontwikkeling.
Dat ook hier devaluatie sane
rend werkt en de kern van de
waarde niet aantast, behoeft
geen betoog.
Het klinkt op z'n minst
vreemd, dat ook God gedeva
lueerd is. Als schrijver dezes dit
toch zo stelt, dan wil hij daar
mee uitdrukking geven aan zijn
overtuiging, dat de waarde, die
men voorheen aan God toekende
wel verminderen moest. Een ka
mer kunnen de boeken niet be
vatten, die omstandig de hoeda
nigheden en eigenschappen van
God beschrijven. Ondergeteken
de moest voor een theologisch
examen deze hoedanigheden en
eigenschappen van God nog op
een rijtje kunnen opzeggen; en
dat is nauwelijks tien jaar gele
den! Zo'n rijtje is wel te leren,
maar waardering voor zo'n in
systeem gebrachte God is voor
de moderne mens niet te leren.
Ditzelfde moet men bedoelen,
als men zegt, dat God „dood" is.
Terecht protesteert men tegen
deze formulering, omdat er zo
veel verwarring door gezaaid
wordt. Als men echter durft te
zeggen, dat de waarden, die
voorheen aan God toegeschre
ven werden, verminderd zijn,
dan opent men een nieuw pers
pectief. Want ook deze devalua
tie heeft de kern niet geraakt.
Als God niet meer genoemd
wordt als „de grote broer", die
in noodsituaties geroepen kan
worden, dan kan er misschien
weer ruimte komen voor de ge
dachte, dat God het grote mys
terie is, naar wie wel geluisterd
kan worden, maar van wie door
mensen weinig zinnigs gezegd
kan worden. Dan leidt deze de
valuatie terug naar de eigenlij
ke waarde. Het is niet zonder
reden, dat de mensen aan wie
wij een groot deel van de bijbel
te danken hebben, het zelfs ver
meden om de naam van God uit
te spreken.
Pastoor drs. J. Bergers
nt,
Dans 0111
gouden kalf
11 mogelijkheid is niet uitgesloten
nu pas goed de dans om het gou-
kalf gaat beginnen. Het lijkt
rbü weinig waarschijnlijk dat de
ik of England na de pijnlijke ope-
nog bereid zal zijn om een
ntje bij te dragen door materiaal
de goudkluizen te halen als de
van de buitenwereld zo groot
dt dat de koers van de dollar on
druk komt te staan. Daarbij zou
het voorbeeld gevolgd worden
de andere centrale banken, die
jeruime tijd het kruit droog kon-
houden.
lik de Ned. Bank heeft sinds no-
mn het vorig jaar geen
p meer in de goudkluis gedaan,
iet zou geweest zijn om het goud
t« brengen uit de oude kluis aan
Oude Turfmarkt in Amsterdam
ir de kluizen in de nieuwe behui-
atia I *an het Frederiksplein. Met de
'ire centrale banken was het dito
een sterretje. Wie zou er wat
agel lopen als men op de vingers kan
I ellen dat te eniger tijd de prijs om-
Wanhopige strijd
monetaire autoriteiten in Was-
[ton voeren al sinds jaar en dag
PI haast wanhopige strijd om de
iprjjs op het in 1934 door presi-
t Roosevelt bij de devaluatie van
dollar vastgestelde 35 dollar per
founze fijn (28,35 gram). Dat fijn
(t er beslist bij omdat zuiver goud
acht is, zodat het met koper of
Ier metaal moet worden gemengd
braVibaar te zijn.
1934 had de dollar echter een
-andere koopkracht' dan de dol-
tan 1967, het scheelt wel bijna
1, maar desondanks is de fictie
mdhaafd dat de goudprijs de
kon blijven.
Politieke
overweging
zijn allerlei politieke overwegin-
1 die bij dit standpunt de door
geven: Washington wil de Rus-
niet in de kaart spelen door hen
internationale koopkracht te
voor de goudvooraad in Mos-
Zuid-Afrika met de rijke goud
hen zou er teveel van profiteren,
ing-China zou er profijt van heb-
Enfin, zo zijn er allerlei bezwa-
tegen een verhoging van de goud-
lun te voeren.
let voornaamste bezwaar zou voor
ii)n dat het zou leiden tot een
iere ontwrichting in de wereld-
«omle, omdat het bekende
tuwbaleffect zou ontstaan van een
wie inflatie. Het zou geruime tijd
aanpassing in alle geled'-ugen
in voor er een rustpunt in de
•beweging zou worden gevonden.
'ollar als mikpunt
heeft de Amerikaanse Mi
kt van Financiën Henry Fowler.
Waard dat de dollar zich nu in
frontlinie bevindt en dat de dollar
;bet mikpunt wordt van de inter
zonale speculanten, die ook het
1 aterling op de knieën hebben
rongen.
zijn zoveel dollartegoeden in de
ïtó in roulatie dat Washington er
hele dobber aan zou hebben als
zou worden aangewend om er
*1 mee te kopen. Zelfs al zou
wikrijk in dat geval samen met
Zore landen bereid zijn de helpen
hand toe te steken, dan zou er
houden aan zijn.
Lelden Hervormde Gemeente
Pieterskerk: 10 u da P. Kloek (Hei-
1 Ig Avondmaal
Hooglandse Kerk: Gesloten.
Marekerk: 10.30 u da J. E. L. var
de- Geest te Voorschoten; 7 u ds H.
W. Hemmes.
Ooaterkerk: 10 u da H P. Huisman
te Oegstgeeet
Rethlehemkerk: 10 u ds Joh. Poort
Heilig Avondmaal
Maranathakerk9 u ds H. J. van
Achterberg.
Bevrijdingskerk: 10.30 u ds H. Bon
ter; 7 u prof. dr. H. Berkhof te Oegst-
geest.
KonLngskerk10 u ds L. Kievit.
Vredeakefrk10 u ds A. J. Lamping
(Heilig Avondmaal); 7 u da A. Boer
tje. Moerkapelle.
Ver. Vrijz. Hervormden, Aula Asser-
straat: 10 u ds L. H. Ruitenberg te
's-Gravenhage.
Egdilse WaMonne10.30 u Pasteur J.
Risseeuw te Delft.
Academisch Ziekenhuis 10 u de
P J. D. van Malssen.
Dlaoonessenihuis: 10.300 u da H. W.
Hemmee.
Jeugdkerk. L.H.J.-gebouw. Leven
daal: 10.30 u dis E. Saraber te Voor
schoten
Geref. Kerk, Zulderkenk: 10 u ds
Kronemeijer; 7 u ds H. van Duinen.
Voorburg. (Dienst voor belangstellen-
Petrakerk10 u dr v. d. Zwaan: 5
u dr. Dronkert.
Oude Veefckerk: 10 u dr. Dronkert:
5 u d« Bovenberg.
Maranathakerk: 10.30 u da Boven
berg: 5 u da. v. d. Zwaan.
Bevrijdingskerk9 u da Bovenberg;
5 u da Kronemeijer.
„Groenhoven": 10 u ds Mooi huizen
„De Mirt": 10 u Ouderendienst)
Vrije Kath. Kerk Vreewijkstr. 19):
10 30 u H. Mis
Nwe. Apost. Kerk (H. Rijndijk 24):
9.45 en 4 u dienst. (Donderdag 7.45 u.
dienst)
Leger dea Heils: 10 u heiligings-
dienst. 7.30 verloostngssamenkomst.
Ohr. Geref. Kerk: 10 en 5 u da J
H Carlier.
Rem. Kerk: 10.30 u dr A. W. Ora-
Doopagecande gemeente: 10 u da H.
van Bilderbeek.
Evang. Luth. Kerk: 10.15 u do J.
Happee.
Oud-Kath. Kerk: Zoeterw. Singel 50
10 u Hoogmis.
Evang. Ohr. Gemeenschap i Middel-
stegracht 3)10 en 5 u de hr Dlkkes.
Baptistengemeente (Oude Rijn 5):
10 en 5 u ds R. Reillng.
Engelse dien at (Oud Kath. Kerk.
Zoeterw. Singel 50)7.30 u nam.
Geref. Gemeente: 10 u ds K. de
Gier te Den Haag: 5 u leesdienst
(Woensdag dankdag voor het eewas.
10 3 en 7.30 u da P. v. d. Bijl te
Katwijk)
Aarlanderveen Herv. Gem.: 10
u da G. van Doorn; 7 u ds Kloek te
Lelden. Geref. Kerk: 9.30 u en 6.30 u
ds W. J van Hoek. Chr. GerefKerk
9.30 xi Dienst des Woords; 7 u ds L.
S. den Boer te Sassenhelm.
Alplien aan den Rlin Herv. Gem.
Adventskerk Julianastraat: 10 u da M.
Hanemaaijer; 6.30 u ds P. W. Snruyt
te Amsterdam Jeugddienst)Kruis
kerk Gouwwhit»: 10 J,~ TT~
C. Baas te Nieuwerkerk a d. IJs-sel.
Geref. Kerk: 10 en 6.30 u ds V. d.
Perg (H.A.). Geref. Kerk (VrIJgem
9.30 leesdienst en 4.15 u ds H. Schoi-
te. Geref. Gemeente: 10 en 6 u lees
dienst. (dinsdag 7.30 u stud. A. M. de
Boer, Ridderkerk). Evang. Luth. Kerk I
9 u ds B. G, te Winkel. Evangelisatie
kring: 10 u eredienst: 6.45 u Jb.
Klein Haneveld.
Iïazerswoude Herv. Gein 9.30 u
ds G. Jonkers; 0.30 u ds H. Ta'.snvi te
Den Haag. Geref. Kerk: 9.30 en 6.30
Hillegoni Herv.
Gem.: 10 u ds
s D. ter Steege
ln „Parkwijk"
(Jeugddienst)
ds C. Boogaard Geref. Kerk: 10
vt ds D. de Vries uit Hoofddorp. Ohr.
Geref. Kerk: 10 en 5 u Dienst des
Woords.
Hoogmarie Herv. Gem 10 u ds
Fred. J. Broeyer.
Katwijk aan den Kijn Herv.
Gem. (Dorpskerk) 10 u ds A. Mak-
kenze; 6 u ds G. Zonneveld te Val
kenburg (Z.-H.)(Aula Prinses Bea-
trlxschool): 10 u ds A. Baas; 6.30 u
ds A. Makkenze. (Gymnastieklokaal
school Naroisstraat)11.30 d'e hr J.
Vink te Katwijk aan Zee. GerefKerk
S.30 u ds W. Bakker te Katwijk aan
Zee; 5 u ds F. Pijlman te Katwijk a.
Zee.
Katwijk aan Zee Herv. Gemeen
te: (Nieuwe Kerk): 10 u ds W. Chr.
Hovius en 6 u ds W. Kool. (Oude
Kerk)10 u ds Jac. de Vos en 6 u ds
D. Bouman. (Ichthuskerk)10 u ds J.
C van Humnlk en 5 u ds W. Vroerin-
dewey. (Hulpkerk Hoomes)9.30 u
ds L. Vroegindte-wey. em. pred. te
Delft en 6 u ds Jac. de Vos. (Groen
van Prlnstererschool10 u ds G.
Boer. Kapel Ziekenhuis Overduin: 4 u
ds J. L. van der Geest te Leidschen-
dam. Zeebospi+ium: 8.45 u ds J. C.
van Hunnik. Wijk zaal Ichthuskerk10
u Dovendde.net Ohr. Geref. Kerk: 10
en 5 u ds H. C. r. d. Ent. Geref Ge
meente: 10 en 5 u ds P. v. d. Bijl.
Geref. Ke-k Vredeekerk 10 ds
Ve i Beek; 5 u d= Bakker. Trlumfator-
kerk: 10 u ds Piilman. Geref. Kerk
(vrijgemaakt)10.30 e<n 5 u ds C. J.
Breen (B). 8.30 en 7 u ds O. Vtsee.
Koudekerk aan den Rlin Herv.
Gem.: 10 u ds Makkinza: 7 u ds Bak
ker te Katwijk aan Zee.
Leiderdorp Herv. Gem. (Hoofd
straat) 10 u de hr. J. v. d. Hoek; 5
u da J. P. Honnef. (Scheppingskerk.
kapel): 10.30 u ds Honnef. (Gebouw)
IC u Jeugdkerk. Geref. Kerk (Hoofd
straat) 10 u ds J. van Drie: 6.30 u
de. F. Minnema. (Scheppingskerk)
9.30 u da Minnema; 5 u ds van Drie.
Lelmulden Herv. Gem.: 9.30 u
ds P. L. J. Wapenaar (Heilig avond
maal). (Pniël): ds P. L. J. Wapenaar
(Heilig Avondmaal). Geref. Kerk: 9.30
en 7 u drs J. Spoelstra te Boekoop.
Llsse Herv. Gem. (Grote kerk):
IC u da S. Koolstra; 7 u ds W. H.
Wal vaart te Sassenhelm. (Helv. Ka
pel): 10 u ds H. G. Oost-inga (Heilig
Avondmaal). Geref. Kerk: 10 u ds G.
N. Lammelna te Heemstede:; 7 u ds
F Veenhuizen te Overveen. Chr. Ger.
Kerk: 10 en 4.30 u ds D. H. Biesma.
Geref. Gemeente: 10 en 4 u Lees
dienst.. Geref. Kerk (Vrijgemaakt): 10
4.30 u ds J. J. Verleur. Oud Geref,
Haarlem (Jeugddienst). (Hulp en
Heil) 10 u ds Groenewegen te Schie-
cam. (Rijndijk): 10 u ds W. Zijlstra
Geref. Kerk: 9, 10.30 en 5 u ds Mod-
deraar. Geref. Kerk vrijgemaakt i
geen opgave ontvangen.
Wadnlnxveen Herv. Gem.: 9 30,
u dr A. van Haarlem; 6.30 u ds C.
Vos te Gouda. Wijkgebouw9.30 uj
ds N. Kleermaker te Rotterdam: 6.30
u ds T. van *t Veld. (Bethel): 9.30 u
ds T. van 't Vefld; 5 u ds C. Baas te
Nieuwerkerk a d. IJssel; 11.30 u ds
P Fader. Maleise dienst. (Immeiiuël-
kerk) 9.30 u ds G. Moen te Alphen
nan den Rlm( H.A.): 7 u dr A. van
Haarlem (H.A.). Geref. Kerk: 9.00,
10.30 en 6 30 u ds B. Koekkoek. Chr.
Afgesch. Gem.: 9.30 en 5.00 u ds A. P
Verloop. Rem. Kerk: 10 u d6 Bloe
mend aal te Delft (H.A.)
Herv. Gem
ds A. L. Lapré
Kerk: 10 u ds Vegter; 5 u ds Hoek
stra. Geref. Kerk vrijgemaakt) Rijn
lands lyceum: 8.30 en 3 u ds J. Beek
man. (Irene geen opgave ontvangen).
Omle Wetering Herv. Gem.: 9.30
u ds Van Rom te Pijnnacker. Geref.
Kerk: 9.30 u en 6.30 u de heer C. v.
Daren te Den Haag. Rem. Geref.
Gem.: 10 u mevrouw ds M. M. Hoog
slagVan Soeren te Hoorn.
R(jnsaterwoude Herv. Gem.: 9.30
u ds Joh. Stehouwer te Alphen aan
den Rijn; 7 u dB A. M. Lindenburg te
Ter Aar. Chr. Geref. Kerk: 9.30 uur
Dienst des Woords; 2.15 u de heer J.
•■"an Leeuwen te Nieuwkoop.
Rijnsburg Herv. Gem. (Grote
Kerk): 9.30 u ds H. van Gosliga; 5 u
ds Joh. Poort te Leiden Jeugddienst)
(Bethelkerk, Brouwerstraat)9.30 u
dB M. C. G-oenewoud; 5 u prof. dr. G.
C. van Nlftrik te Amsterdam. Geref.
Kerk (vrijgemaakt) 10 en 5.15 u ds
W. de Graaff te HardingsveldGlezen-
dam. Ohr. Geref. Kerk: 10 en 5 u ds
G de Vrle«s. Geref. Kerk (Petrakerk):
9.30 en 5 u dB Bosma. (Maranatha
kerk) (voor kerkgangers Ranenburg-
Kerk)8.30 en 4.30 u ds Bijleveld.
'Maranathakerk): 10.30 en 6 u dB
Paayen. (In alle diensten viering Hei
lig Avondmaal).
Sassenhelm Herv. Gem.: 9 en
10.30 u ds W. H. Walvaart. 7 u ds
Hengstmangers te Heemstede (jeugd
dienst). Geref. Kerk: 10 u ds H. v.d.
Berg: 5 u ds J. D. te Winkel. Chr.
Geref. Kerk 10 en 5 u ds L. S. den
Boer. Ned. Prot. Bond: 10.30 u ds A.
J. Snaaijer te Heemstede.
Valkenburg Herv. Gem.: 10 u ds
Voesers te Leiden; 6.30 u ds Baas te
Katwijk aan den Rijn (Jeugddienst).
Geref. Ke'-k: 10 en 6.30 u ds W. Pou-
wels te HtllegomGeref. Kerk (Vri1-
gemaakti 10.15 en 5 uur ds J. W.
Beekman.
Voorhout Herv. Gem.: 10 u ds Ermelo (Jeugddienst.)
Oskamp. Geref. Kerk (in herv. kerk: Zwanimerdam Herv. Gem.: 10 u
7 u ds Te Winkel. 6 30 u ds c L. v. d. Broeck. Geref.
Voorschoten Herv. Gem (Dorps- j Kerk: 10 u en 0.30 u ds C. J. Tissink
kerk): 10 u da W. G. Meijerimg (H
Doop); 7 u ds H. L. Boonstra te
Warmond
J. M. Snijders;
Noordwljk.
Wassenaar Herv. Gem. (Dorps
kerk) 10 u dr Th. C. Frederikse; 7
u jeugddienst drs G. C. de Haas.
(Kievietkerk)10 u ds J. T. Wiersma.
Mefeiaekerk10.30 u ds J. A. G. v.
Zaniten(Dorpscentrum)10 uur
leuedkerk en kinderdiensten. Geref.
Kerk (Bloemcamplaam)10 en 5 u ds
L. Bech. (Zijllaan) :10 em 5 u ds D.
van der M«uilen. Ned. Prot. Bond
'Lange Kerkdam)10.30 u ds D. A.
Werner. Dodenherdenking. (Johamna-
huls)10.30 u ds C. W. den Herder-
Brugman Den Haag. Herv. Geref.
Zi angelisfltie (Dorpshuis)10 u J.
Henzen. Leiderdorp; 7 u J. v. d. Hoe
ven Benthuizen.
Woubrugee Herv. Gem.: 9 30 en
6.30 u ds Kempenaar. Ger. Kerk: 9.30
en 0 30 u ds DethmeTs. Ned. Protest.
Bond. 7 u (O. Raedthuyw)da Wer-
r.er te Wassenaar.
Zevenhoven Herv. Gem.: 9.30 u
cis Leen mans te R ij nsa terweudeGer.
Kerk: 9.30 u em 7 u dr. M. J. Mul
der te Badhoevdorp.
Zo^terwoude Herv. Gem.: 10 u
kandidaat J- Barnhoorn te Sassenheim
7 u r's H. Griffioen legerpredlkant te
Kernenergie bij
winning aardgas
Op 6 december zal voor het eerst
van een kernexplosie gebruik worden
gemaakt voor een industrieel doel, in
een poging aardgas vrij te maken uit
rotsbodem waar winstgevende win
ning met conventionele middelen on
mogelijk is.
Het project „gasbuggy", dat 4.7
miljoen kost, wordt uitgevoerd ln een
onbewoonde streek van New Mexico,
ds i de ontploffing van 26.000 ton zal op
1.293 meter ondergronds plaats heb
ben, vlak onder een rotsformatie
waar aardgas in zit.
De aardgasmaatschappij El Paso en
het Amerikaanse mijnbureau hopen
dat de ontploffing de rots zal door--
smelten, verdampen of verbrijzelen
zodat een groot hol ontstaat waar 't
aardgas via een schacht uit gehaald
kan worden.
Als „gasbuggy" een succes wordt,
kan volgens het mijnbureau naar
schatting 27 triljoen kubieke meter
aardgas binnen het bereik van borin
gen komen, waarmee de huidige re
serves van Amerika verdubbeld zou
den worden.
NIEUWE UITGAVEN
Het teken van Tanlt, door E. López.
Spektakel rond Iringard, door Irm-
gard Smits. Witte Raven Jeugdpocket.
Ultg.: „West-Friesland", Hoorn.
Spelen met kinderen, door R. Dlrx.
Praktische tips voor het maken van
aardig speelgoed uit eenvoudig ma
teriaal, voor boelende spelletjes en
toverkunstjes, vouw-, knip- en plak
werk, enz. Ultg.: Zomer en Keunlng,
Wageningen.
Jongen onder
wals (1500 kg):
schaafwonden
Een 10-Jaxige jongen uit Noordwij-
kerhout is woensdagmiddag op het
drassige voetbalterrein van WSB
door een 1500 kilo zware wals over
reden. De jongen viel van de verbln-
dlngsstang tusseffi de tractor en de
wals, waarna hij onder de met water
gevulde ijzerwals kwam. In het Aca
demisch Ziekenhuis in Leiden werd
het slachtoffertje onderzocht. Daar
constateerde men dat hij er met en
kele schaafwonden in het gezicht
vanaf is gekomen.
ADVERTENTIE
werkt zacht en zeker bij verstoppingsproblemen
Opstariditngskwk.: 10 u Gemeente: 9.30 en 3 u Leeeddenst.
(donderdag 7.30 u LeescWenst)Ned.
Prot. Bond: 10.15 u de hr P J. Huls-
ber: 6.30 u da A. Kruijt te Hill «Moers
berg. Gebouw Nabil: 10 u Jeugc'kapel
d'e heer J. C. de Geus. Martha-Stlch-
tiLng10.30 u ds J. H. Bogers.
OudShoorn, Wiik I Oudiboornseweeg
10 u dB G. Cndée (Viering Heilig
Avondmaal); 7 u ds G. C-adée (Her
denking der gestorvenen) met mede
werking van Zanvkoor d<*r NPB.
Wlik n ,Slon«keric9.30 u ds H.
Koudstaal- 6 30 u ds A van Eifk te
Berfschenhoeik Wiik TTT Gebnuw
Onderweg10 u ds H. Hutlng te Rot
terdam: 5 u ds L. A. Bodaan te Am-
st«"-dnm. Onen TVurdlenst.
Geref. Kerk. Mare nat wakerk. Raad
huisstraat: 10 u ds G. A. Wester-
veld: 6.30 u ds A. Bormam. Salvatori-
kerk. Willem de Zwiicrerlaan10 u ds
A. Barman: 630 u d» G. A. Wester-
veld.
Alphen-Noord. Goede Herderkerk:
10 u en 6 30 u ds .T van Oostrum
nred. te Vleuten-De Meex
Kerk Vriiremnikt) 9 30 en 6
ds H ReWol+». rv,T" Oref Kerk. .T'
zalemkerk. OrUnenstei^otrsstq.3i
en 5 u ds H. r. van der En* te
wiik aan z>p Oud G'
qebonw Honftstr"t 240' 9.SO er- 4 U
T*podienv«ten. Rem. Geref. Gem
Geen dienst- BantioWi Gemeente,
w-'-krebonv M^envlle+l^qn 10 u en
6 30 li ds M CoWen Vol1» Eva^eUe-
7e"d1r»<? (Volksbel-""')10 u d'enct.
B»ntb»iven "erv. Gem.: 9 30 U
ds rqn Wier te Nieuwerkerk' 6 u de
hr Bii1tei««"- te RoUe-vlqm Geref Ge.
monter 9 30 en 6 u leesdienst. TT it ge
treden en Geref Gemeenten ln N»d
Geref
Kerk-
land:
•cdle^st.
<rpWr>11w; 10 30 U ds T W«>mT>e"
Bodegraven Hen. Gem. (Dorps
kerk): 10 u ds J. Vlietstra te Waar-
der; 6.30 u ds W. Balke. (Snlvator-
kerk)10 u ds Van Harten; 6.30 u ds i gedenkdag
Jacques den Haan. James Joyce. De Bezige Bij.
bos te Sassenhelm.
Nieuwkoop Herv. Gem.: 10 u ds
A. van der Koolj te Noorden; 6.30 u
es G. van Doorn te Aarlanderveen.
Geref. Kerk: 9.30 u en 6.30 u ds J.
Stolk te Waarder. Chr. Geref. Kerk:
9.30 u en 6.30 u de heer J. van Leeu-
<ven Rem. Geref. Gem.: 10 u da T.
EldersMayer te Rotterdam.
Nieuw veen Herv. Gem.: 9.30 u
ds J. Gebraad: 6.15 u Zangdlenst; 6.30 j teld te hebben waarin Joyce zelf dit
u ds A S. Klusener te Mijnsheren- voor onmogelijk verklaard heeft,
•and (Jeugddienst). Geref. Kerk: 930 i
u en 6.30 u ds H. G. A. Melnder». I Wa<- n-V betreft lk hoop het nog
Noordwl|k aan Zee Herv. Gem.: te beleven al was het maar uit
M nieuwsgierigheid.
S fr^L,.)nSde'e^Vef.SKeerkM'fo Voorts is. naar Den Haan sehrUtt,
u ds Lijysen. 5 u ds Dekker. Herv. de Amerikaanse regisseur Joseph
Evangelisatie VG-LO-schoolstrick bezig Ulysses te verfilmen en
ik heb nog niet zolang geleden hier
Van de Ierse schrijver James Joyce (18821941) verschenen
als zijn bekendste werken: Dubliners (1914), A Portret of the
Artist as a young Man (1916), Ulysses (1922), Finnigans Wake
(1939). Ik som deze werken even op omdat gezien de jaartallen
duidelijk het verschijnsel is waar te nemen van een geval dat
pas heel langzaam in de algemene aandacht komt; zeker hier
in Nederland. Ik herinner mij niet of .Dubliners" en „A Por
tret" voor zijn doel het meest voor de hand liggend ooit
in Nederlandse vertaling verschenen zijn.
In elk geval zal er nu, dus bijna echter vindt dat een herdruk zonder
dertig jaar na het verschijnen van
het boek, een vertaling van „Ulys
ses" bij de Bezige Bij uitkomen, Iets
dat door de schrijver van dit nieuwe
boek over Joyce en zijn biografen,
Jacques den Haan „een heldhaftige
onderneming" genoemd wordt. Ik
meen hier al eens de anekdote ver
8ohoolstraat 2): 10 u de heer A. Dek
ker (Alpben aan den Rijni; 3.30 u ds
A. van Eyk (Bergschenhoeki. Noord-
wijk-BLnnen: Herv. Gem.: 10 u ds J.
van Dok; 7 u ds J. van Dok. Geref
Kerk: 9.30 u ds W. Hoekstra (Oegst-
geest)- 5 u ds H. Lijesen. (Van den
Berghstichtlng) 11 u ds W. Dekker
Ned. Prot. Bond: 10.30 u ds D. G.
Hoe\era (Den Haag).
NoordwUkerliout Herv. Gem 10
u ds A. H. Smits; 7 u ds A. H. Smits
(Leesdienst)
Oegstgeest. He-rv. Gem. (Groene
Kerk): 10.30 u ds J. Irik (herdenking
der ontslapenen(Pauluskerk)10
u ds W. E. Verdonk (H.A.) 7 u ds
H. K. Jonkman. Gemeentecentrum)
10.30 u ds P. J. Mackaav. (Jeugd-
kerki.Vriiz Herv (Oemeente?®nt-nm)
10.30 u ds M. J. Wagenvoorde (d~'J«
ertaling besproken van het uit
deze kolossale roman getrokken to
neelstuk.
Gezien deze bezigheden neem ik
aan dat de belangstelling voor het
werk van deze enigmatische auteur
nog steeds toeneemt zodat een voor
lichtend werk als dit boek van Den
Haan zeker van pas komt. Jacques
den Haan geeft niet voor de eerste
maal zijn aandacht aan een om
welke reden dan ook moeilijk toe
gankelijk auteur „Hu heeft ook Hen
ry Miller geïntroduceerd. In 1948 ver
scheen zijn „Joyce, mythe van Erin"
veranderingen en toevoegingen geen
zin had, aangezien er sedertdien een
biografie van Joyce Is verschenen
van Richard Ellman (1959) die als
gezaghebbend beschouwd kan wor
den. heeft hij zijn oudere werk uit
voerig onder handen genomen.
Wat Den Haan ln deze beschou
wingen doet la achtereenvolgens een
bespreking geven van de Joyce-blo-
grafieën van Harry Levin (1944), van
Richard M. Kaln (1947) en van H. S.
Gorman (1941). Daarnaast en daar
doorheen besteedt hij aandacht aan
artikelen en essays o.a. van Edmund
Wilson, van S. Vestdijk, van Joyce's
broer Stanislaus (1958) en natuur
lijk aan het werk van de Joyce-pio-
nler Stuart Gilbert. Van de recente
biografen noemt hij Levin de geleerd
ste, Kain al te menselijk en Gorman
het minst belangrijk. De reden die hij
opgeeft voor deze laatste conclusie Is
dat deze blografie gedeeltelijk tot
stand is gekomen onder Joyces toe
zicht. En daar Joyce aan een bijna
ziekelijke neiging tot verbergen scheen de biografieën helder
dit werk als eenzijdig beschouwd kan
worden alhoewel men dat ook weer
niet met zekerheid kan vaststellen.
Den Haan vangt zijn boek aan met
een beeld van Joyce staande op het
bordes van de universiteit van Dublin.
Hij heeft een luis ln zijn nek ge
vangen en rolt dit gedierte tussen
duim en vinger om het vervolgens te
laten vallen. Ik weet niet of het ge
oorloofd is om in deze schets, ont
leend aan Portret", enige sym
boliek te zien. Ik dacht van wel en
lk meen zelfs te mogen veronderstel
len dat Den Haan in zijn bewonde
ring voor Joyce hier alle beschouwers
en commentatoren enigermate ziet
als luizen op het hoofd van de schrij
ver van „Ulysses", zichzelf incluis.
Nog afgezien natuurlijk van Joyces'
belagers die i de eerste plaats voor
die rol in aanmerking komen.
Na deze korte Inlichting over de
stof die men in Den Haans boek kan
vinden, kan Ik niet beter doen dan
Den Haans lof zingen. Ik geloof dat
niets zo moeilijk ls dan enthousias
me op papier brengen zonder zich
daarbij te verliezen ln dithyramben.
Een bewonderaar laat zich gemakke
lijk 'meeslepen door zijn eigen be
wondering en deze bewondering wil
dan vaak de vorm aannemen van
een aanval op de niet-bewonderaars.
Den Haan is ontkomen aan deze
emotionele opzet, want daar heeft
zijn lucide geest hem voor behoed.
Hij motiveert duidelijk zijn voorkeur
voor deze omstreden auteur, hij vat
belangrijke kanten. Dat hij naast al
zijn kennis van zaken altijd amu
sant weet te blijven, moet bekend
zijn. CLARA EGGINK
ADVERTENTIE
weegt
kerkkoor). Geref dat uitverkocht is. Daar de auteur j te lijden, valt het te begrijpen, dat ze tegen elkaar af en wijst op de
