Claude Helffer fameus
in Bach en Milhand
Vaccin tegen
hof ontdekt
„Orchestre de Paris"
ten doop gehouden
Binnenkort
in gebruik
in de V.S.
Tumultueus geweld
van Serge Prokof jef
Echte vervalsingen9
komen in veiling
WOENSDAG IB NOVEMBER 1967LEIDSCH DAGBLAD
be Griekse scheepsmagnaat
fystoteles Onassis en de sopraan
«aria Callas zijn veertien dagen
Weden getrouwd, aldus het Mila-
tijdschrift Oggi.
11 verslaggever van Oggi getrouwd.
*®aw het paar tegen voor de Pa-
rijse nachtclub „New Jimmy's"
en op de vraag of het waar was,
dat een huwelijk op handen was,
antwoordde Onassis: „U bent te
laat, wij zijn twee weken geleden
Griekse sculpturen
In Galerie Krikhaar in Amster
dam zal van vrijdag a.s. tot 16 de
cember a.s. een expositie worden ge
houden van magnetische sculpturen
van de Griekse kunstenaar Takis. De
kunstvoorwerpen, die met behulp van
magnetisme en electrische stroom in
stand worden gehouden, waren tot nu
toe unica en bijzonder kostbaar, zo
dat zij slechts bereikbaar waren voor
grote collectioneurs. Sinds kort is de
kunstenaar begonnen met het laten
limiteerde edities, waarvan een klei-
uitvoeren van zijn prototypen in ge
ne collectie in de Galerie voor het
eerst wordt tentoongesteld.
Winterconcerten
DSVP in
Sassenheim
Het Sassenheimse accordeon-orkest
DSVP treedt vrijdag- en zaterdag
avond in het KSA-gebouw in Sas
senheim op met haar wi-nterconcert.
Voor de pauze vermeldt het program
ma o.a. marsen, walsen en andere
nummers van o.a. G. Bizet, Jurek,
Peter Black, Zogbaum, Ger Duval en
enige Nederlandse componisten. Het
gedeelte na de pauze is gereserveerd
voor een cabaretprogramma.
(Van onze medische medewerker)
Amerikaanse geleerden zijn er voor
het eerst in geslaagd een goed werk
zaam vaccin tegen bof te bereiden
uit levend virus. Het vaccin is gedu
rende twee jaar toegediend bij in to
taal 16.000 kinderen en bleek in 97
procent geheel aan de verwachtingen
te voldoen. Naar men meent zal het
vaccin volgende maand voor alge
meen gebruik in de Verenigde Staten
ter beschikking komen. Volgens de
leider van het team, dat het vaccin
heeft ontwikkeld aan het Merck In
stituut voor therapeutisch onderzoek
Coaatrastvol concert Resicllentie-Orkest
Avond van scherpe contrasten: Hay dn en Bach vóór, Milhaud,
Prokof jef na de pauze.
Werelden scheiden hen.
Strekste indruk?
Het kristalheldere spel van de jeugdige Franse pianist Claude
Helffer, die eerst na zijn studie aan de „Ecole Poly technique"
te Parijs, besloot zich een muzikale carrière op te bouwen en
die bekendheid heeft gekregen door zijn enorm repertoire van
[klassieke zowel als moderne werken.
De heer W. A. Meyer, majoor bij
de Kon. Luchtmacht uit Katwijk,
werd bevorderd tot overste.
ADVERTENTIE
Afscheid
t bloemen
Zeg
het
met
waar woorden tekort schieten
Dit winterlandschap van Aert
van der Neer, dat f200.000 waard
zou zijn, is een van de twee mees
terwerken, welke gisternacht uit
een villa in Aerdenhout gestolen
zijn.
Feltrinelliprijs
voor Amerikaan
De Amerikaanse schrijver John
Roderick dos Passos heeft in Rome
de internationale Feltrinelliprys voor
literatuur gekregen. Deze bestaat uit
een bedrag van 20 miljoen lire (32.000
dollar)
De jaarlijkse toekenning vond
plaats tijdens een bijeenkomst van
de Italiaanse Lincei Academie. De
prijsuitreiking werd bijgewoond door
president Saragat van Italië.
De prijs werd ingesteld door de Ita
liaanse uitgever Antonio Feltrinelli,
die 25 jaar geleden overleed.
in West Point (Pennsylvania), dr.
Mam-ice R. Hilleman, verwekt het
nieuwe vaccin een blijvende onvat
baarheid tegen bof.
Het vaccin, dat als injectie wordt
toegediend, kan ook bij volwassenen
die nog geen bof hebben gehad ge
bruikt worden. Bij de 43 verschillen
de groepen kinderen bij wie het vac
cin werd onderzocht waren door de
vaccinatie geen belangrijke reacties
opgetreden, zelfs geen koorts. Ook
de enkele honderden volwassenen bij
wie het vaccin was ingespoten ver
toonden in ongeveer 93 procent een
gunstig resultaat.
De virusstam die voor het vaccin
werd gebruikt is genoemd naar het
dochtertje van dr. Hilleman, Jeryl
Lynn, by wie het oorspronkelijke
bof-virus meer dan 4 jaar geleden
werd geïsoleerd en in cultuur ge
bracht. Het vaccin moet worden toe
gediend zodra het kind één jaar oud
is, terwijl wordt aangeraden om alle
volwassen mannen die nooit bof heb
ben gehad eveneens te vaccineren.
Combinatie
Volgens dr. Hilleman zijn er al on
derzoekingen gaande om het bofvac-
cin met een vaccin tegen mazelen te
combineren, zodat het op het spreek
uur in één injectie kan worden toe
gediend. Bovendien zal het in de toe
komst mogelijk zijn om een „cock-
tail"-vaccin in te spuiten dat een
combinatie bevat van bof-, mazel en
en rodehond vaccin. Wanneer het
vaccin ook in ons land zijn intrede
zal doen is nog niet bekend. Wel zal
het dan vermoedelijk eerst nauw
keurig op werking en onschadelijk
heid worden getest.
Ziekte en
complicaties
Bof, parotitis epidemica, is een ook
in ons land veel voorkomende infec
tie-ziekte die vooral bij kinderen op
treedt en door een virus veroorzaakt
wordt. Het ziektebeeld gaat vooral
gepaard met een sterke, pijnlijke
zwelling van de oorspeekselklier die
zowel één- als dubbelzijdig voorkomt
en onder hoge koorts verloopt. Ter
wijl de ziekte meestal na één twee
weken vanzelf geneest, kunnen er
soms vrij ernstige complicaties op
treden in de vorm van hersenvlies
ontsteking, ontsteking van de al
vleesklier en de zo gevreesde ontste
king der bijballen, welke laatste dan
dikwijls oorzaak is dat de patiënt la
ter onvruchtbaar is. Tot nu toe be
stond er eigenlijk geen echt genees
middel tegen bof, noch een vaccin.
De meeste gevallen van bof genazen
zonder enige ingrijpende behande
ling.
Kristalhelder is zijn toucher, zuiver
jn intense muzikaliteit. Hij heeft op
Be avond schier ongekende triom-
,.n gevierd, zowel in Bachs klave-
inbelconcert in d van Bach, thans
ip de vleugel gebracht, als in het hier
'j->n gespeelde „Carnaval d'Aix"
Darius Milhaud, die rij van
ffaalf spirituele, dan wel zangerig-
nelodieuze fragmenten, waarin de
omponist ook zijn grote voorliefde
als in „Scaramouche" voor de
aid-Amerikaanse muziek en dans
»n uitleven.
Claude Helffer heeft zich in beide
rerken een fenomenaal pianist be-
oond, wiens bescheidenheid gelijk
Yenredig is aan zijn formidabel tech-
üsch kunnen.
Vanzelfsprekend kan men stylisti-
Che bezwaren opperen tegen het spe
en van een oorspronkelijk voor de
n geschreven concert, doch die
lezwaren vervallen als op slag, wan-
ieer men het hoort vertolken zoals
lelffer het aannemelijk maakt en het
riginele karakter. voor zover dat
wgelijk is weet te benaderen. In
llerduidelijkste profilering, in een
trakvolgehouden tempo en met een
ilnimum aan pedaalgebruik. En wat
fascinerend voortoverde in Mil-
auds „Carnaval d'Aix". ontleend aan
■jnballet Salade, bleek vam een har-
errukkende werking, waarbij men
emakkelijk Milhauds trivialiteiten en
ianaliteiten, die er toch ook in deze
leeslepende reeks zijn aan te wijzen,
het hoofd kon zien.
het opmerkelijke bij dit alles
ras, dat Hellfers' aanslag in flagrante
Egenstelling tot in Bach hier volko-
cen verzadigd opklonk, waarmee hij
e enorme diversiteit aan mogelijk-
eden in de overtreffende trap de-
lonstreerde.
Alle geestige invallen van Milhaud
itte Helffer tot in de kern. Hij zelf
ek er het meeste plezier in te heb-
;n, zo raak en gevat liep alles van
apel, waarbij de commedia dell, arte
(turen als levend voor ons kwamen
staau
Het Residentie-Orkest, ditmaal
eer onder Willem van Otterloo's lei-
taf, heeft hem, zowel in Bach als in
lilhaud vrijwel op de voet gevolgd,
ilfs daar waar de moeilijke ritmische
implicaties in de Carnavalsroes ge
lijkelijk aanleiding tot „uitglijden"
unnen geven.
De twee grote liefdes van Milhaud,
ie Provence en Brazilië, reiken el
kaar de hand en Helffer heeft ze in
irole harmonie verenigd, geheel in
svereenstemming met de intenties
nn de componist.
Het applaus na afloop sprak boek-
ielen!
Gelijk gezegd: tegenstellingen te
OTer op deze avond. Begin en slot wa-
uiteenlopend, dat er haast
teen touw aan vast te knopen was.
Haydns blijmoedige wereld in diens
verbekende „Surprise-symfonie" (die
met de paukenslag) heeft dan ook
van doen met het turbulente
tumult (behalve die ene slag dan!),
dat Prokof jef in zijn „Scythische sui
te" (van 19141916) openbaart en
waarin toch wel vele remlnicenties
aan Strawinsky zijn aan te wijzen.
Die „Scythische suite", gebaseerd
op de mythe van de Zonnegod Veles
en zjjn dochter Ala, met rond hen
de god van het kwaad Tchoujbog en
de krijgsheer Lolly, geeft de luisteraar
K onnoemelijk veel luidruchtigs te
verwerken, dat hij er bijna oorpijn
van krijgt. Maar afgezien daarvan
wordt hij toch wel geïmponeerd door
de magistrale kleurwerkingen van het
gigantische orkestrale apparaat,
waartoe Prokof jef alle denkbare in
strumenten heeft aangesleept.
Vooral in de finale, waarin de zons
opgang wordt geschilderd en alles
lijkit los te barsten, heeft Prokofjef
geen enkel middel ongebruikt gelaten,
om tot een overweldigende climax
gevolgd door een diepe stilte te
komen.
Ons persoonlijk Me echter dit or
giastische en schokkende geweld
koud, ook al kan men niet ontkomen
aan bewondering voor de wijze, waar
op de componist alle denkbare in
strumenten laat schetteren en schit
teren. Waarbij toch ook mag worden
vastgesteld, dat de tijd hevig aan
dergelijke bombastische en extatische
exclamaties heeft geknaagd.
Was Van Otterloo's interpretatie
van de Haydn-symfonie wel wat te
weinig aan de lichtvoetige kant, in
Prokofjef stuwde hij het orkest tot
ongekende dynamische en oorverdo
vende hoogten op, zoals zij in het
geëmotioneerde gemoed van deze Rus
geleefd moeten hebben.
En daarmee is hij tegemoet geko
men aan datgene, waarvan wij dach
ten, dat het voorgoed tot het ver
leden behoordeHet orkest ver
klankte deze „super"-muziek supe
rieur, even bewogen en verblindend
als de partituur in noten is vastge
legd.
H.
het „laatste woord'
Jos Mantlers: prijs
Parijse Biënnale
(Van onze correspondent)
Het is de Nederlandse kunstenaar
Jos Manders geweest aan wie samen
met de Fransman Dufo gisteren de
„Prijs van de jonge kunst" is toege
kend op de Bieunale de Paris. Reeds
eerder werd de A'damse fotograaf
Koen Wessink voor zijn inzending on
derscheiden. Jos Manders is door de
Franse exposanten en zijn kunstbroe
ders uitgeroepen tot de belangrijkste
buitenlandse kunstenaar die die jaar
aan de Biennale heeft deelgenomen.
Manders behoort tot de jongeren
die een kunst van „bewegende vor
men" bedrijven. Hij toont, net als
Arp, een duidelijke voorliefde voor
het blanke marmer dat hij combi
neert met plastic-doeken die hij over
of achter zijn kunstwerken bevestigt.
Volgens Franse critici kan zijn
werk als een uiterste consequentie
van het surreaüsme worden be
schouwd.
Willem van Otterloo, samen I Helffer, die gisteren furore maak-
met de Franse pianist Claude I te in Bach en Milhaud.
Sothebys, sinds 225 jaar internationale veilinghouders, zul
len op 4 en 5 december „echte vervalsingen" in Londen gaan
verkopen.
Zij zullen ongetwijfeld een massa geld opbrengen.
Deze verzameling is een schepping
van Thomas Wise, die in 1937 in de
ouderdom van 78 jaar overleed. Tot-
In veiling komen namelijk 60 kost
bare eerste edities uit de Victori
aanse tijd. Deze zijn zo merkwaardig,
dat zij hun waarde niet verloren, toen
aan het Mcht kwam, dat zij vervalst
waren.
Geestdriftig onthaal
Van onze Parijse correspondent)
Ten overstaan van een talrijk en uitbundig publiek waarin
zich bijna alle ministers en tal van andere hoogwaardigheids
bekleders hadden gemengd, is gisteravond het nieuwe orkest
van Parijs ,L'Orchestre de Paris, in het Theatre des Champs
Elysees ten doop gehouden. Wanneer alle concerten die dit
nieuwe orkest in en buiten Parijs nog te geven krijgt hetzelfde
geestdriftige onthaal zullen krijgen dat deze première ten deel
is gevallen, dan kan men zeggen dat de toekomst er bijzonder
rooskleurig uitziet.
tegen de bevoorrechte positie die dit
nieuwe ensemble nu geniet, lis het pu
bliek toch eerder geneigd zich op
de voorhand te verheugen over de
edele wedstrijd ten behoeve van de
Muze, waarvan het in de toekomst
getuige zal worden gemaakt.
dat hij als een „aartsvervalser" aan
de kaak werd gesteld, was hij een zeer
gerespecteerde man der wetenschap.
De verzameling omvat „eerste edi
ties" van werken van Wodsworth,
Tennyson, Dickens, Thackeray en
Stevenson.
Wise begon uitvoering aan zijn ver
valsersplannen te geven toen hij 17
jaar oud was. Hij selecteerde korte
populaire werken, zoals Elizabeth
Barrett Brownings' „Sonnets from the
Portuguese" en drukte ze in een plau
sibel uitziend boekje, dat een jaar
eerdei' werd gedateerd dan de au
thentieke eerste editie.
In 1934 werden de vervalsingen
ontdekt. Wise's boekverzameling,
„The Ashley Library", bevindt zich
thans in het Britse museum.
De „echte vervalsingen" hebben
tegenwoordig hun eigen intrinsieke
waarde gekregen.
Dit vrouwenportret van Gerard
Terborgh, dat f 300.000 waard zou
zijn, is een van de twee meester
werken, welke gisternacht uit een.
villa in Aer denhout zijn gestolen.
Vooral de houtblazers, die dan
ook een internationale reputatie ge
nieten. hebben een voorname bijdra
ge geleverd tot deze eerste triomf,
die het Orchestre de Paris onder de
bruisend dynamische leiding van
zijn 76-jarige dirigent Charles
Munch met Berlioz' „Symphonie
fantastique", Debussy's „La Mer" en
een nieuwe compisitie van Strawins
ky „Requiem Canticles" mocht boe
ken.
concerten te geven in de Banieue van
de hoofdstad en in andere centra
van% Frankrijk. Aan ieder program
ma zullen 8 a 9 repetities ten grond
slag liggen.
Ofschoon de drie andere Paryse
orkesten al luid hebben geprotesteerd
Theodorakis te ziek
Hoogste niveau
Het nieuwe orkest bestaat voor on
geveer de helft uit leden van de vroe
gere „Société des concerts du conser
vatoire" die zich echter een paar
maanden geleden aan een zwaar ad
missie-examen moest onderwerpen
evenals de rest. Elk jaar zullen die
examens worden herhaald om het
hoogste niveau te blijven garande
ren.
Een ander novum van het orkest is
dat de leden nu eindelijk een behoor
lijk salaris zullen krijgen. Het zal
hun echter verboden zijn naast
hun orkestlidmaatschap oog nog te
„schnabbelen", tot dusver ontvin
gen de vier Parijse orkesten geen en
kele overheidssubsidie, zodat de mi-
sici moesten lesgeven of door het
aanvaarden van talloze schnabbels
In hun onderhoud voorzien. Door het
nieuwe orkest nu eindelijk van een
redelijker basis te verzekeren, zal
Frankrijk met de beste ensembles
van de wereld, zoals de orkesten van
Boston, Berlijn, Wenen en Amster
dam kunnen wedijveren.
Wekelijks concert
Naast het internationale vlagver
toon dat begin volgend jaar in de
Siwjet-Unie zal aanvangen, heeft
het Orchestre de Paris van de mi
nister voor Cultuur, André Malraux,
de opdracht gekregen wekelijks
voor een proces
De Griekse componist Mikis Theo-
sorakis is te ziek om vandaag met
31 anderen terecht te staan. Hij zal
daarom op een later tijdstip apart
worden berecht. Dit heeft een woord
voerder van het Griekse ministerie
van Justitie meegedeeld. Hij zei dat
de toestand van Theodorakis niet
ernstig was, maar dat het proces
naar verwachting verscheidene da
gen in beslag zal nemen. De compo
nist lijdt aan een maagaandoening.
De linksgerichte Theodorakis en
zijn 31 medeverdachten worden be
schuldigd van ondermijnende activi
teit. De componist werd in augustus
gearresteerd.
„Barend de Beer"
naar Forum
Ex-Barend de Beer Jan Duiveman,
regisseur bij de afdeling drama van
de N.C.R.V.-t.v., weieens genoemd
de man met de zwaarste stem van
Nederland, gaat op 1 december de
N.C.R.V. verlaten. Dan treedt hij na
melijk in dienst van het operagezel
schap „Forum" in Enschede, waar
hy voor zijn televisietijd al lange ja
ren heeft gewerkt. De heer Duive
man wordt assistent van de directie
en zal zich onder andere bezighouden
met de public relations van zijn ge
zelschap.
l«BW!a8s»»«««r5
'n Klein
menings
verschil
Zeg
het met
