„Vanavond improviseren
wij" van Pirandello
O RAIFFEISENBANK
Te zwakke bezetting
kijk, zuiver
scheerwol
Oostduitse schrijver
Kurt Bartel overleden
Scliilderijeiiroof bij
barones Boutmy
DINSDAG 14 NOVEMBER 1967.
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 9
Toneelgroep Theater:
Na de Haagse Comedie herdacht ook de Toneelgroep Theater
gisteravond de 100 jaar geleden geboren Luigi Pirandello,
p. Verdoes heeft deze belangrijke auteur geciteerd in „Luigi
Pirandello, aantekening over zijn leven en werk", die aldus zijn
inzicht weergeeft:
r Fid
„De centrale idee van de libaliteit
ts bij) tr persoonlijkheid moest op het to-
in co eel beter kunnen worden zichtbaar
(Cm maakt dan in de verhalende lite-
tuur. Het leven bestaat uit twee
u moflen. uit de vorm en uit de fantasie,
vorm, aldus Pirandello, is mijn
chaam. de vorm is de samenleving,
vorm is al wat om mij heen is.
de mens wil de kluisters van de
gmn verbreken. De vorm en de fan-
Lste, de gestalte en de verbeelding,
stryd met elkaar voeren, dat is
t tragedie der mensheid. „Dat is
iere tragedie. Het leven is eeuwige
sweglng en verandert nooit. Op elk
fnblik en in elke openbaring des
fens willen wij scheppen. Schep-
m is elk van onze woorden, schep-
sn is ieder van onze gedachten, doch
ie scheppen verbreekt de vorm.
larom zeg ik, dat het ware leven
i vinden is in het spel, op de plan-
in. Het leven is niets dan de be-
eerte der fantasie om te scheppen,
jl de kunst, het schryven, het
el het in vervulling getreden
ïn zelf is. De onbegrensde ver-
Een scène uit Pirandello's
Vanavond improviseren wij".
(Foto LD/Holvast)
len en wensen. Het enige ongestoor
de resultaat van het leven, van de
van de vorm bevryde mens".
Van „Vanavond improviseren wij"
vond in 1930 de wereldpremière in
Berlijn plaats. Het stuk vertoont
grote overeenkomst met „Zes perso
nen op zoek naar een schrijver", dat
hy in 1921 voltooide.
In beide werken doorbreekt hij de
bestaande theaterwetten.
De improvisaties worden voortdu
rend door dr. Hinkfuss, die de rol
van de regisseur speelt, onderbroken.
De acteurs, vol moed begonnen, ra
ken er daardoor volkomen uit en de
opgeroepen spanningen eindigen met
het wegzenden van de onuitstaan
bare, bemoeizieke regisseur. De in-
Okinawa en Bonin
weer Japans?
De Japanse premier Sato is gister
avond op de Amerikaanse lucht
machtbasis Andrews aangekomen
voor een bezoek gedurende hetwelk
hy twee dagen met president John
son en andere Amerikaanse functio
narissen zal confereren.
De besprekingen die Sato vandaag
en morgen in Washington zal voeren
worden beschouwd als de belangrijk
ste sinds de in 1951 gehouden vredes
conferentie. Een van de belangrijk
ste onderwerpen zal zijn de toekomst
van Okinawa en de Bonin eilanden.
Amerikaanse functionarissen zelden
dat bij de toekomst van Okinawa er
rekening mee gehouden zal worden
dat dit eiland van het hoogste be
lang is voor de veiligheid van Japan
maar ook van Vietnam. Verwacht
wordt dat Sato er op zal aandrin
gen da teen tijdslimiet zal worden
vastgesteld voor de terugkeer van de
eilanden, hetgeen mogelijk zou zijn
na beëindiging van de oorlog in
Vietnam.
houd van het stuk, als improvisatie
een nogal banaal gegeven maar vol
hevige speelscènes is voor Pirandello
min of meer bijzaak. Het gaat hem
om het verschil tussen de spelende,
scheppende mens en de labiliteit van
de gewone mens, schuilgaande achter
zijn masker, èn het doorbreken van
de vorm.
De regisseur Elise Hoomans heeft
van de aanwijzingen van de auteur
die ten doel hebben de vorm te
doorbreken, n.l.
Ie De aanwijzingen van de regis
seur uit de zaal,
2e Het betrekken van het publiek
ADVERTENTIE
Zie eens wat een mooi jongens-
vest. Met V-hals. Een van de ves
ten uit de fijne fully fashioned
najaarscollectie van Delana. Zui
ver Tasmanie scheerwol, krimp-
werend - vervilt niet. Op en top
Delana kindermode! Maat 104-
164, prijs vanaf 19,50.
T&e&rna
kindermode, tricotmode
Internationaal
beiaardconcours
Op zaterdag 6 juli 1968 zal in Hil
versum in het kader van het Hot-
land Festival het tiende internatio
naal beiaardconcours plaatsvinden.
In voorgaande jaren werden de con
certen op drie- achtereenvolgende
avonden ten gehore gebracht.
Het gemeentebestuur van Hilver
sum dat het concours samen met het
Rijk en het provinciaal bestuur van
Noord-Holland financiert, heeft zich
met deze nieuwe opzet akkoord ver
klaard. Het gemeentebestuur heeft be
sloten de componist Oscar van Hemel
opdracht te verstrekken voor het
schrijven van een compositie voor
beiaard. De stadsbeiaardier Peter
Bakker zal deze compositie tydens
het concours voor de eerste maal spe
len.
Rectificatie
Het concert van het chr. gem. koor
„Exultate Deo" te Voorschoten vindt
niet, zoals gisteren gemeld, plaats op
27 november, maar op 23 november.
De bekroonde schrijver en lid van het centrale comité van de
Oostduitse communistische partij Kurt Bartel is zondagavond I
tijdens een bijeenkomst in Frankfort ingestort en overleden. De J
officier van justitie van Frankfort heeft een lijkschouwing I
gelast.
in het spel door reacties vanuit
de zaal,
3e De belangstelling van het pu
bliek vast te houden tydens
de pauze,
slechts de eerste, en dan nog
ten dele opgevolgd. Daarmee ging
het grootste deel van dg grondsla
gen in dit onderdeel teloor.
Een werkelyk groot en
teur had dit gemis misschien kun
nen compenseren. Deze taak was voor
de nog jeugdige Eric van der Donk,
hoewel hy zich volledig inzette, te
zwaar.
Het verschil tussen de spelende,
scheppende mens en de door zyn ge
voelens gedreven gewone mens was
nauwelyks waarneembaar, noch in
toon, noch in houding, behalve by
Maria Goossens, die dit wèl mar
keerde en bovendien in het derde
bedryf goed en wèl overwogen spel
leverde.
Ook Peter van der Linden kan op
een knap weergegeven Signor Pais
mir, de vader, terugzien.
Om dit werk van Pirandello tot
volledige ontwikkeling te brengen is
vooral een sterke bezetting over de
gehele linie noodzakelyk.
B. H.
Literair proces
in Londen
Obsceen of niet.
Een rechter van de Old Bailey te
Londen heeft een alleen uit mannen
bestaande jury benoemd om de be
schuldigingen van obsceniteit aan te
horen die zyn ingebracht tegen de
Engelse uitgevers van het boek 'Last
exit to Brooklyn" van de Ameri
kaanse schrijver Hubert Selby. Het
proces dat waarschijnlijk twee weken
zal duren begon gisteren.
De rechter zei een „alleen uit man
nen" bestaande jury te hebben be
noemd omdat het hier een ongebrui-
keiyk boek betreft. Volgens hem
zouden mannen beter over het boek.
dat een verslag geeft van het leven
van homosexuelen in New York.
kunnen beslissen en er ook minder
door in verlegenheid worden ge
bracht.
Het proces zou wel eens het groot
ste literaire proces kunnen worden
na de zaak tegen „Lady Chaterley's
minnaar" het boek van D. H. Law
rence, dat in 1960 geschikt werd be
vonden voor de Engelse boekenkast.
Als obsceniteit bewezen wordt kun
nen de uitgevers tot een boete ver
oordeeld worden en een gevangenis
straf van ten hoogste 3 jaar.
Na de opening van het proces zond
de rechter de jury weg om in een
klein zaaltje buiten de rechtszaal
het boek te gaan lezen.
De verdediging tegen een beschul
diging van obsceniteit kan succes
hebben als kan worden aangetoond
dat het boek literaire waarde heeft.
Pianiste Harriet Cohen
in
Beroemde vertolkster van Back
De bekende concert-pianiste Harriet Cohen (65) is gisteren
in een ziekenhuis in Londen overleden. Op het hoogtepunt van
haar carrière is zij geprezen als de grootste vertolkster van
Bach.
In 1952 maakte zij een triomfan
telijke rentree op de concertpodia na
een afwezigheid van by na vier jaar
als gevolg van een ongeluk aan haar
rechterhand. In de zomer van 1948
was zij gevallen in haar woning in
Londen, waarbij glasscherven in een
ader en de zenuwen van de rech
terpols drongen.
Haar moed' en vastberadenheid
maakten zulk een indruk op wijlen
sir Arnold Bax dat hy speciaal voor
haar een pianoconcert voor de lin
kerhand componeerde. Zij voerde dit
Roekmini Soekmawatl, dochter
van ex-pres. Soekarno, zingt de
rol van Violetta in de opera „La
Traviata" van Verdi in het Liceo
Theater in Barcelona (Spanje).
Zingen maakt hongerig en dus
hood na de voorstelling de acteur
Frank Lattimore zijn vrouw
Roekmini Soekmawatl) een
heerlijk hapje aan.
Op 59-jarige leeftyd werd zij voor
de tweede maal gedwongen haar
carrière op te geven. Ditmaal waren
het moeilykheden met haar ogen
als gevolg van de inspanning om
dagelijks acht uur te oefenen, dik
wijls vanaf manuscripten.
Miss Cohen was een persoonlijke
vriendin van Sibelius en Einstein, de
grote wiskundige, met wie zy eens
ten behoeve van de Joodse nazi-
slachtoffers pianoduetten in New
York heeft gespeeld.
Zy was voorzitster van de „Har
riet Cohen internationale muziekon-
derscheidingen", die jaarhjks worden
Miss Cohen was o.a. Commandeur
in de Belgische kroonorde en Offi
cier van de Academie Fran?aise. Zij
is nooit getrouwd geweest. Zij heeft
eens gezegd dat zij zoveel moest rei
zen dat een huwelyk onbilllyk zon
zijn tegenover een man
ADVERTENTIE
waar men
altyd
voor u
klaar staat
Bij de Raiffeisenbank
bent u nimmer een
nummer. Persoonlijke
behandeling
ook voor u
j spaarbank en alle bankzaken
In Parijs
De waarde van de schilderijen, beelden en andere kunstvoor
werpen die vorige week uit de Parijse woning van de Hollands-
Franse barones Boutmy zijn gestolen, werd door haar zelf op
zeker 200.000 frank (bijna 150.000,geschat
Mevrouw Boutmy, van wie een
deel van haar familie in Den Haag,
Amsterdam en Bussum woont, ver
telde ons dat ze vorige week woens
dag, toen ze 's avonds thuiskwam
van een bezoek aan een zieke nicht,
tot haar schrik moest constateren
dat haar voordeur was geforceerd.
Even later bleek dat haar complete
kunstcollectie verdwenen was. Een
verzameling die in het bijzonder
Franse en Duitse primitieven, een
der weinige schilderijen die Gustave
Moreau had nagelaten en voorts
oude Chinese maskers en beeldjes
omvatte. De collectie was indertyd
verzameld door haar man. een Frans
historicus en schrijver die in de
tweede wereldoorlog is gesneuveld.
Mevrouw Boutmy gelooft zeker te
weten dat een kunstkenner in deze
Bartel (53) bezocht West-Duits
land met leden van het Volksthea- j
ter van Rostock voor een tournee ter I
gelegenheid van de 50-jarige Rus
sische revolutie.
Het optreden van de groep werd
in de Festivalzaal van de dierentuin
met gefluit en gesis begroet door
uiterst linkse studenten. Die vonden
dat de gedichten en liederen te ge
matigd waren.
Bartel scheen volgens vrienden
ontstemd over deze reactie. Tegen
het eind van de voorstelling zakte
hy plotseling in zyn stoel in elkaar.
Een arts in de zaal onderzocht hem
en zei dat hy een hartaanval gehad
scheen te hebben. By aankomst in
een ziekenhuis was hy overleden.
Bartel, die in 1933 voor Hitier
vluchtte en via Tsjechoslowakye en
Joegoslavië naar Engeland emi
greerde, was een goede vriend van de
Oostduitse president Walter Ul-
brioht. Onder het pseudoniem Kuba
schreef hy o.m. een „Stalin-cantate"
Hy stond bekend om zyn dogmati
sche opvattingen over kunst en kreeg
twee Oostduitse „nationale prijzen".
diefstal de hand moet hebben gehad.
Gezien de omvang en het gewicht
van de geroofde voorwerpen moet de
diefstal wel door drie of vier man
zajn gepleegd. Ze heeft hoop dat ze
haar kunstschatten nog wel eens te
rug zal krijgen omdat de ervaring
leert dat schilderijen van hoge waar
de door dieven praktisch niet ver
koopbaar zyn. Desondanks is me
vrouw Boutmy nog lang niet gerust
over de verdere afloop van dit ake
lig avontuur.
„Enkele van myn schilderijen", zo
vertelde ze, „dateren uit de 13de
eeuw en ze zijn daardoor uiterst fra
giel. In een vochtige of zelfs onver
warmde ruimte zullen deze oude
schilderijen onvermijdelijk te lyden
hebben. Daarom hoop ik vurig", zo
besloot zjj, „dat de politie deze koet-
bare buit heel spoedig weer op het
spoor zal mogen komen.
Parijs heeft nu
zijn groot orkest
Parijs heeft eindelijk een orkest
dat een grote hoofdstad waardig is.
Vandaag zal het „Orkest van Parijs"
officieel aan het publiek gepresen
teerd worden tydens een groot gala-
concert in het „Theatre des Champs
Elysees". Het denkbeeld tot het vor
men van een „voorbeeldig orkest" dat
met andere grote orkesten kan wed-
y veren is afkomstig van de Franse
minister van culturele zaken, André
Malraux. Vorig Jaar begon hy dit uit
te werken, nu staan 110 jonge bril
jante musici klaar om het tenslotte
te verwezenlijken. De leiding heeft
dirigent Charles Munch.
Het orkest krijgt een jaarlijkse
subsidie van 8 miljoen frank, ver
leend door de Franse staat en de
gemeente Parijs. Op het eerste pro
gramma staan de werken „Requiem
canticles" van Strawinsky, de
„Symphonic fantastique" van Ber
lioz en „La mer" van Debussy.
Komend seizoen zullen elf verschil
lende programma's worden uitge
voerd, elk vyf maal, niet alleen in
Parijs maar ook in omliggende ste
den. Er zyn ook reeds contracten
met het buitenland getekend. In
april worden in de Sowjet-Unie con
certen gegeven en in oktober en
november treedt, het nieuwe orkest
op in Mexloo, Canada, de VB. en
Japan.
Franse prijs voor
voor Daniël Gilles
De Franse grote prijs van de li
teraire kritiek 1967 is toegekend aan
de Belgische schrijver Daniel Gilles
voor diens „Tsjechow". Gilles (50),
is bankier in Brussel. ,Jk ben in de
eerste plaats schrijver. De dank is
voor nuj een middel om mij de vrij
heid tot schrijven te geven", aldus
de bekroonde schrijver.
Daniel Gilles heeft naast ver
scheidene biografieën ook romans
geschreven die hoofdzakelijk het
bankiersmilieu schilderen: Xe cou
pon 44" en „Jetons de présence".
