J Belangrijke vondst van
Leidse archeologen
Duizend gulden
STAALTJE
BEDGARNITUUR
Oók nog 'n voorschot
op uw girorekening?
Ja! Op een rente-girorekening
nü:31/2%renteen tot
krediet
Algemene Bank Nederland
Combinatie grafveld
3 en nederzetting uit
J Ijzertijd bij Haps
tijdelijk 11 95
16.95
Werkloosheid is
toegenomen
Zestien aanrijdingen
op één dag in Leiden
ONTRUIMING VOOR
DOORBRAAK
PONDERDAG 9 NOVEMBER 1967
,EIDSCH DAGBLAD
Het grafveld is slechts gedeeltelijk
onderzocht. In de ijzertijd werden de
doden verbrand en werd de as in een
urn bijgezet onder de kleine grafheu
vel, die aan de voet werd omgeven
door een kringgreppel. Thans zfjn al
leen de kringgreppels met in het cen
trum de urn met verbrande beende
ren zichtbaar. Na 400 voor Christus
werden geen urnen meer gebruikt,
maar werd de as in een kuiltje be
graven zonder grafheuvel of greppel.
Ofschoon slechts zelden aan de do
den iets werd meegegeven, zijn toch
te Haps in een graf een uit 600 tot 400
Christus daterende bronzen tor
ques, dat is een getordeerd sieraad
(halsring?), en in een ander graf een
Ijzeren dolk uit Zuid-Duitsland, date
rend uit circa 500 voor Chr., drie
Ijzeren speerpunten en een ijzeren
kledingspeld, die uit dezelfde periode
afkomstig zijn, gevonden.
urnen en de bijgiften, alsmede
het aardewerk en het glas uit de ne
derzetting wijzen op betrekkingen
met het Eifelgebied en met Zuid-
Duitsland en Frankrijk.
7 In bijna tien maanden graafwerk sinds 1960 hebben Leidse ar-
J|eAeoIogen in het plaatsje Haps (25 km ten zuiden van Nyme-
aur.en) belangwekkende vondsten gedaan, die een nauwkeuriger
filtering van cultuurresten uit de ijzertijd mogelijk maken. Voor
uur.e eerste maal in ons land werd een combinatie van een neder
zetting en een grafveld uit deze periode van de laatste zes
J° luwen voor het begin van onze jaartelling blootgelegd. De ne-
o", irzetting toonde de sporen van dertien grote woningen, terwijl
het aangrenzende grafveld tientallen urnen cn enkele andere
2.3Ï)orwerpen werden aangetroffen.
5. 7|
De i, Campagne van
nden Instituut voor
Prehistorie
GEN
Bij grondwerkzaamheden in 1960
Xibicfden in het Noordbrabantse plaat-
e.m. tHaps urnen met verbrande been-
im» jen aangetroffen. Naar aanleiding
Irvan stelde de Rijksdienst voor
Jdheidkundig Bodemonderzoek in
k viersfoort een onderzoek in, dat een
m «veld aan het licht bracht uit de
""•legere bronstijd. De opgravingen
rden in 1963, 1964 en 1965 voortge-
lng j door het onder leiding van prof.
uur.j P. J. R. Modderman staande Insti-
nberflt voor Prehistorie van de Leidse
uurjiversiteit. Bij dit onderzoek onder
Ding van drs. G. J. Verwers werd
JjaMlrest van het grafveld blootgelegd
zover zich dit niet onder bebou-
bevond. Het veld bleek een
van tenminste 400 meter te
)ben. Op het onderzochte gedeelte
len de resten van tenminste 99
•n aangetroffen. De graven ble-
te dateren van 1700 voor het be-
van de jaartelling. De grafheuvel-
die er aanvankelijk geweest
:ten zijn, zijn in later eeuwen bij
bewerken van de grond verloren
an. Wat nog werd aangetroffen
in de sporen van de greppels die
'heuvels omgeven hebben en bij de
RTEI
ROMANTISCH
een meesterstuk van Zwitserse
borduurkunst.
Nu 30
besparing mm ajp
1-pers. met sloop
2-persoons en
2 slopen
Haarlemmerstraat
172 - 174 179
Herenstraat 9
MIDZA
en voorts urnen en enkele voorwer
pen die met de doden waren meege
geven.
Dertien woningen
Toen dit jaar de opgravingen wer
den voortgezet om de grens van het
grafveld af te bakenen, stuitte men
op een zeer belangwekkende vondst:
de restanten van een nederzetting.
In ons land is nog nimmer eerder een
combinatie van nederzetting en graf
veld uit deze tijd aangetroffen. Veelal
lagen die vermoedelijk ver van el-
kaar verwijderd, waardoor een on
derlinge band nimmer is aangetoond.
De nederzetting, die omstreeks 600
voor Christus moet zijn gesticht en
tot in de Romeinse tijd heeft voortbe
staan, besloeg een oppervlak van
geveer honderd bij tachtig meter, dat
bijna geheel werd blootgelegd. Over
blijfselen zijn hierbij aangetroffen
De in een van de graven ge
vonden Zuidduitse dolk met een
deel van de schede. Deze dolk
maakte een nauwkeuriger date
ring mogelijk van een periode in
de ijzertijd.
van dertien huizen, herkenbaar aan
„paalgaten", dat wil zeggen donkere
verkleuringen, die de plaatsen aange
ven, waar palen hebben gestaan.
De huizen, die een oppervlakte be
sloegen van twintig bij zes meter en
in de beide lange zijden een ingang
van twee meter breedte hadden,
stonden hier niet alle gélijktijdig. Na
vijftig honderd jaar waren de pa
len verrot en moest een nieuw huis
worden gebouwd.
Van het huisafval is vrijwel alles in
het zand verteerd. Alleen scherven
van potten zijn bewaard gebleven, de
meeste dik, ruw en onversierd
Slechts enkele potten waren versierd
met vingerindrukken, groeven, kras
sen en dergelijke. Ook zijn enkele
scherven aangetroffen van Romeins
aardewerk, hetgeen doet vermoeden,
dat de bewoners van de nederzetting
handel dreven met het Romeinse Ny
megen. Voorts zijn fragmenten ge
vonden van ringen en armbanden
van violet, blauw en kleurloos glas.
Deze zijn geïmporteerd uit Keltische
gebieden in Zuid-Duitsland, Zwitser
land en Frankrijk, waar zy tussen
300 voor Christus en het begin van
onze jaartelling werden gemaakt.
Aangetoond kon worden dat graf
veld en nederzetting gelijktijdig heb
ben bestaan, waardoor een zuiverder
datering van de perioden van de
Ijzertijd (de laatste zes of zeven eeu
wen voor het begin van onze jaartel
ling) mogelijk is geworden.
Medewerkers
Bij zijn onderzoekingen te Haps is
drs. G. J. Verwers geassisteerd door
de tekenaar J. P. Boogerd en studen
ten. Dr. D. Theunisse van de afdeling
Geologie van de Katholieke Universi
teit te Nymegen verricht stuifmeel-
onderzoek, onder meer ter recon
structie van de vegetatie in de onder
zochte periode. De heer J. B. T. H.
Lenssen van het Geografisch Insti
tuut van de Rijksuniversiteit te
Utrecht heeft de omgeving in kaart
gebracht en gegevens geleverd over
het oorspronkelijke landschap.
Het onderzoek te Haps is mogelijk
gemaakt door de grote medewerking
van het gemeentebestuur, in het bij
zonder van de burgemeester,
heer R. D. O. baron van Hövell tot
Westerflier, en van de eigenaar van
de grond, de heer Jac. Kerstens. De
materiële organisatie berustte by de
Koninklijke Nederlandse Heide-Maat-
schappij.
Op bezoek
Aan vele leden van de Universitai
re gemeenschap is een uitnodiging
gezonden, om zaterdag a.s. een be
zoek te brengen aan het opgravings
terrein, waar de werkzaamheden nog
ongeveer twee weken zullen worden
voortgezet. Het is niet onmogelyk,
dat over enige tijd, wanneer het oude
raadhuis in Haps wordt afgebroken,
nog eens door de Leidse archeologen
een vluchtig onderzoek zal worden in
gesteld hoever het gravfeld zich heeft
uitgestrekt onder de bestaande be
bouwing. Maar een intensief onder
zoek zal dit niet zyn, omdat dan toch
niet een aaneengesloten terrein onder
de loep kan worden genomen.
Het ligt in de bedoeling, een deel
van de vondsten in een expositieruim
te in Haps onder te brengen.
(ADVERTENTIE)
Onze kantoren lichten u graag verder in.
Vorige maand in Leiden
Het aantal werklozen in Leiden bedroeg eind oktober 692. In
september was dit 600, zodat er een stijging kan worden gecon
stateerd. Dit aantal werklozen is ongeveer twee keer zo groot
als vorig jaar, toen het in september 294 en in oktober 356 be
droeg.
Het aantal aanvragen is vergele
ken met de maand september ook
enigszins toegenomen (van 540 naar
595). Vorig jaar bedroeg dit in ok
tober 809. De stijging van het aan
bod in oktober met 92 werd voor
namelijk veroorzaakt door seizoen
invloeden, met name in de horeca
-en verkeerssector en van losse ar
beiders uit seizoenmatige indus
trieën. De stand van vraag naar en
aanbod van bouwvakarbeiders bleef
vrywel constant.
De jeugdwerkloosheid steeg welis
waar van 39 tot 54, maar dit is
geenszins verontrustend, aldus het
maandelijkse rapport van het Gewes
telijk Arbeidsbureau Leiden.
Voor zover de betrokkenen niet
reeds naar een werkgever zyn ver
wezen, zijn zo door persoonlijke fac
toren moeiiyk plaatsbaar. Er is een
ruime vraag naar jeugdigen in alle
sectoren van het bedryfsleven, al
leen de vraag naar kantoorpersoneel
is minimaal. Het aantal jeugdigen
dat direct afkomstig is van de scho
len bedroeg op het einde der ver-
slagmaand in totaal 19, waarvan
geen enkele met een bouwopleiding
en slechts 4 met een metaal-techni
sche scholing.
de nadruk zal blijven liggen op af
vloeiing van personeel op grond van
seizoen-invloeden.
Het aantal vrouwelijke werklozen
nam iet£ toe, namelijk van 145 tot
158. Dit is een kleinere styging dan
vorig jaar, toen het aantal toenam
94 tot 130. Het aantal aanvra
gen daalde van 367 naar 315. Vorig
jaar daalde dit van 358 in september
tot 255 in oktober.
geringe toeneming van
het aanbod (plus 13) kwam evenals
in september uitsluitend voor reke
ning van de horeca-sector (plus 5)
en van kantoorpersoneel (plus 7). On
danks de daling van de vraag in ver
gelijking met de vorige maand,
waarvoor vooral de sector huishou
delijk personeel verantwoordelijk was,
lag de totale vraag hoger dan in
de overeenkomstige maand van 1966.
Het aanbod van jeugdige vrouwen
tot 19 jaar is met 17 ingeschrevenen
zeer gering.
Zo tekenen de resten van een I plaats aan van de greppel, die de
graf zich af. De cirkel toont de grafheuvel heeft omgeven. In het
Twee gewonden
midden de kleine verhoging die de
plaats aanduidt waar de urn-res.
ten gevonden werden. Het grote
blok elders in de greppelcirkel is
een kadasterpaal die ook voor dit
archeologisch onderzoek niet
mocht worden verwijderd.
(ADVERTENTIE)
In één etmaal hebben zich in Lei
den niet minder dan zestien ver
keersongevallen voorgedaan.
Op de Lammenschansweg ter
hoogte van de Dahliastraat botsten
gisterochtend omstreeks kwart over
zeven een scooter en een auto tegen
elkaar. De automobilist, een 48-jarige
Leidenaar, die komende uit de Dah
liastraat de Lammenschansweg over
stak, zou geen voorrang hebben ver
leend aan de op de weg rydende
scooter. De bestuurder van deze scoo
ter, een 37-jarige inwoonster van
Stompwyk, kreeg inwendig letsel, zy
moest door de E.H.D. naar het Dia-
conessenhuis worden overgebracht.
Omstreeks elf uur gisterochtend
gebeurde op het Stationsplein een
ongeluk, waarby een 63-jarige brom
fietser uit Leiden gewond raakte.
Deze bromfietser zou geen voorrang
hebben verleend aan een personen
auto, die van het Schuttersveld kwam.
Hy liep hoofdwonden en een hersen
schudding op. Ook in dit geval zorgde
de E.H.D. voor vervoer naar het Dia-
conessenhuis.
Voor restauratie
Luth. kerk Leiden
De gisteren in de Lutherse kerk in
Leiden gehouden verkoopdag, waar
van de opbrengst is bestemd voor de
restauratie van het kerkgebouw, heeft
bruto f3.000 opgebracht.
«SSjVAlg,
FRIESE STAART- EN
STOELTJESKLOKKEN,
ZAANSE- EN
SCHIPPERTJESKLOKKEN.
Diverse ANTIEKE
ST1JLKLOKKEN, moderne
SCHOORSTEEN- EN
WANDKLOKKEN
In ruime keuze en de beste
merken.
JUWELIER v d. WATER
HAARLEMMERSTRAAT 181
ALTIJD VOORDELIG,
's Maandags gesloten.
27 nov. en 4 dec. geopend.
Strenge
Met de brommer
erop uit
Voor deelnemers aan de door
de jubilerende Leidsohe Vereeniging
van Industrieelen uitgeschreven
bromfietstocht kan het zaterdag een
interessante middag worden. De
route voert langs niet minder dan
veertien bedrijven, die ieder voor
zich voor een puzzel hebben ge
zorgd. Zo moet men b.v. bij de Zil-
veerfabriek in Voorschoten nagaan
hoeveel maal hier het jaartal 1835
valt te lezen. Een andere vraag is:
wat is de maximumsnelheid op het
terrein van Smit Röntgen. Verder
zullen de letters geteld moeten wor
den, welke voorkomen op de fa
brieksschoorsteen van de Sleutels
Conservenfabrieken. In de wedstrijd
reglementen is o.m. de bepaling op
genomen, dat deze tocht niet mag
ontaarden in een snelheidsrit. Wie
te vroeg by een bedrijf aankomt,
wordt van verdere deelneming uit-
Inschrijving voor deze tocht (on
geacht de leeftijd) is morgen nog
mogelijk by het bureau van de
Leidse Jeugd Actie in het Stadhuis,
zijde Breestraat/Koornbrugsteeg,
ADVERTENTIE
O ja, even naar
PRONONCE
voor een B.H. of STEP-IN
maatstaven
Een vry grote werkloosheid valt te
constateren in de leeftijdsgroep van
19-25 jaar (totaal 139). De kwaliteit
van dit aanbod is over het algemeen
niet best. De hoogconjunctuur,
waarin zy de eerste start in het
bedrijfsleven hebben gemaakt, heeft
mentaal niet gunstig op deze jeug
digen gewerkt. Nu strengere maat
staven door het bedrijfsleven wor
den aangelegd vallen onder deze
groep nogal wat ontslagen.
Eenzelfde tendens is merkbaar met
betrekking tot oudere werknemers 1
uit de bouwnyverheid. Onder hen
bevinden zich vry veel minderge-
schikten. Zy zyn voor een belang-
ryk deel afkomstig uit de vroegere
sector ongeschoolden, door de grote
tekorten in de bouwnyverheid in de
voorgaande jaren min of meer als
vakman geaccepteerd maar by de
huidige strengere selectie-normen als
eersten uitgerangeerd. Bovendien
vindt men onder hen nogal wat zwak
-begaafden.
Naar beroepsgroepen gezien kwam
de styging van het aanbod voor een
belangryk gedeelte voor rekening
van de horeca-sector (plus 24), voor-
nameiyk koks en kelners. Vooral
de laatste categorie is moeiiyk
plaatsbaar in niet-seizoenbedryven
door te geringe vakbekwaamheid en
het dikwyis ontbreken van de ver
eiste vakkleding. Het aanbod van
chauffeurs liep verder omhopg (plus
8). De moeiiykheden in de kust- en
handelsvaart manifesteerden zich
in een toeneming van het aanbod
(plus 11), vooral van stuurlieden. De
vraag naar arbeidskrachten in de me
taalsector bleef over het algemeen
goed, waarby er vooral voor jeugdig
personeel ruime mogeiykheden aan
wezig zyn. Ook voor ongeschoolden
biyven er gunstige perspectieven.
Voor zover er vraag is naar han
dels- en kantoorpersoneel richt die
zich op Jonger personeel, terwyl het
beschikbare aanbod voornameiyk uit
ouderen bestaat. Opvallend is de
stygende vraag naar boekhoudkun
dige krachten.
In het algemeen wordt in de ko
mende maand een verdere styging
van het aanbod verwacht, waarby
Na jarenlang procederen, waarby
uiteindeiyk de gemeente in het gelyk
werd gesteld, is gisteren voor de
Leidsche Fruitcentrale aan de Hoge-
woerd „de slag gevallen": op last
van de gemeente is de zaak ont
ruimd. Voor de eigenaar, de heer F.
Brands, kwam deze ontruiming niet
uit de lucht vallen, want by gerech-
teiyk vonnis moest hy het pand ui-
teriyk op 1 maart j.l. ontruimen. Van
de gemeente heeft hy daarna nog uit
stel gekregen tot 1 mei. Het is echter
toch nog november geworden. Een
reden hiervoor was. dat de gemeente
niet eerder de beschikking had over
het belendende perceel, dat evenals
het pand van de heer Brands in ver
band met de toekomstige Noord-Zuid
verbinding moet verdwynen. Door
deze ontruiming krygt de gemeente
nu haar handen vry om tot een spoe
dige afbraak over te gaan, zodat de
aansluiting van de St. Jorissteeg op
de Hooigracht kan worden gereali
seerd.
(Foto L. D./Holvast)
