Probleemloze opening
K. en O. Meesterserie
Herdenkings - expositie
van Cossaar bij Heuff
nieuw
ÖRAIFFEISENBANK
kunst
kalei ÖOSQQ9P
Haagse Comedie richt
zich tot de jeugd
Johanna Martzy eerde
Mendelssohnconcert
Geestige plastieken
van Elisabeth Gerst
Notre Dame krijgt
schoonmaakbeurt
VRIJDAO 20 OKTOBER 1967
LEIDSCH DAGBLAD
Onder directie van Jean Tournet:
Ondanks de scherpe concurrentie van de overigens onverge
lijkbare tv-„grootheid", de „Forsyte Saga" beluisterde een
gtampvolle Stadsgehoorzaal het eerste concert der K. en O.-
meesterserie.
Een probleemloos, wellicht tè probleemloos concert onder de
correcte leiding van de Franse dirigent Jean Fournet, die met
Ingang van 1 september 1968 de muzikale teugels in handen
Icrijgt bij het Rott. Philh. Orkest, dat reeds op deze avond
aan hem was toevertrouwd.
Brahms' „Tragische Ouverture",
is aarmoedig en van een noodlots-
iffangere sfeer vervuld, kreeg on
danks de loodzware massieve bezet
ting, reeds onmiddellijk van de gede
cideerde inzet af, een duidelijk ge
analyseerde verklanking, waartoe de
beider geprofileerde structuur op
ilohzelf reeds het hare bijdroeg.
Weer eens geconfronteerd te wor
den met de onverwoestbare eeuwig
heidswaarde van het arristocrati-
tche vioolconcert in e kl. t. opus 64
van Felix Mendelsohn en wel door
middel van de souverein beheerste
htskunst van Johanna
Martzy, deed opnieuw onderkennen
de componist, na de ouverture
Idzomernachtsdroom", hier toch
hoogtepunt van zijn kunnen
heeft geopenbaard.
Eenvoud en klaarheid van vorm
geving gaan gepaard aan een ge-
legende melodische inspiratie, die
moeilijk haars gelijke vindt. Bedenkt
men daarbij, hoe voortreffelijk Men
delssohn voor het instrument wist
te schrijven en daarbij de soliste ge
legenheid biedt haar hoogste troeven
uit te spelen, dan is het niet verwon
derlijk dat dit concert door de jaren
heen de harten raakt.
Vooral wannéér het gespeeld wordt
door deze voorname, Hongaarse ras-
sicienne, die haar viool fier en
telqk hanteert, zij het af en toe
|met iets te scherpe toongeving. Zij
latste het concert in die sfeer van
►pgemukte schoonheid, waarin
.istiek, ritmiek en zangerig-melo-
|dische expressie samensmolten tot
grote Mendelssohn-verheerl ij -
king, ook in de technisch veeleisende
passages.
Vanzelfsprekend dat Johanna
hoevele malen heeft zij
t concert al niet gebracht? een
ovatie ten deel viel, welke
L mocht gelden voor het hier in
algemeen iunaamenieei oegc-
lende orkest, dat echter af en toe
isparanter had kunnen klinken.
Dat de „Symphonie fantastique"
Hector Berlioz de eeuwen zal
durven wij zeker niet be-
Ondanks de overvloed aan instru-
itale vernieuwingen, die hij toe
draagt zijn breedvoerigheid in
beschrijven van zijn verscheu
rende lotgevallen met de hem be
driegende actrice Harriet Smithson
niet toe bU. dat zij nog constant
de aandacht kunnen vasthouden.
dan ook een feit, dat het niet
In de aard van Berlioz heeft gelegen
om de veelheid van zijn ideeën in
dit geval het „idéé fixe" door
noodzakelijke zelfkritiek in te tomen.
De structuur van dit zijn eerste
pote werk draagt door de ongebrei-
spookachtige fantasie van
de componist een wel zeer improvi-
Scapinoballet
in Engeland
Het Scapinoballet zal vanavond een
MUvoorstelling geven in Felixstowe,
Suffolk, Engeland. Het optreden is
«en onderdeel van het „Felixstowe
wtumn festival of drama and the
•v^j irts". De voorstelling zal door ver-
cheidene autoriteiten worden bijge
woond, o.a. door de cultureel attaché
la Londen, de heer Braaksma.
Nader onderzoek
„Fanny Hill"
De Amsteradmse rechtbank wil
weten of de in beslag genomen Ne
derlandse uitgave van het boek
Janny Hill" (vertaling van G. 1
Sevis) en kan worden als ee
normale - zij het wellicht slechte
'ertaling van het oorspronkelijke
werk. Voorts of de sexuele beleve
nissen van de hoofdpersoon in deze
'ertaling een sterker accent hebben
«gen en deze uitgebreider dan
in meer details worden beschre-
De rechtbank heeft daarom giste-
o nog geen uitspraak gedaan in de
"c tegen een 48-jarige uitgever uit
terdam tegen wie 6 weken
deiyk plus een boete van f 750
Bwas geëist wegens het uitgeven
1 <öt boek. De officier v. Justitie aoht-
I j* dit .toonaangevend voor de open-
li «re eerbaarheid'. De rechtbank stel-
U to de stukken in handen van de
P^ter-commissaris om genoemde
taag te onderzoeken, alsmede of de
1 «drukken van de oorspronkelijke
JJteave thans in de Engels spreken-
to landen (tn he tbijzonder in Enge
rd en de V.S.) vrij worden ver
acht of door de justitie aldaar als
tomografie worden beschouwd en/of
to verspreiding verboden wordt of
9 edngerlel wijze tegengegaan.
-!X5'
satorisch karakter, ook al wordt het
beheerst door een geraffineerd en
gloedvol klankkleurinstinct, dat zijn
weerga in de muzikale ontwikkeling
nauwelijks of niet kent.
Berlioz behoort door zijn heftig
temperament tot hen, die een eerste
ts Innemen in de Franse muziek
literatuur vóór het Impressionisme
als zodanig mogen wij deze bij
uitstek romantische programmaticus
nog altyd wel eren.
Het was Fournet natuurlijk volop
toevertrouwd om er de bezielende
uitvoering van te geven, die het be
wogen werk, dat van een grote rijk
dom aan scherpe contrasten getuigt
men denke aan de verheven
dichterlijkheid van „Scène aux
champs", gevolgd door de tragiek
de „Marche au supplice" en de
opzweping van de frenetieke „Songe
e nuit de Sabbath" in alle
opzichten verdient.
Tezamen met een willig orkest, dat
iuw verbonden leek met zijn dwin
gende intenties.
H.
Johanna Martzy (viool) en
Jean Fournet (dirigent).
(Foto LD/Holvast)
Congres Britse
conservatieven
In de Zuidengelse badplaats
Brighton is woensdag het Jaarcongres
van de conservatieve partij begonnen
met aanvallen op de economische en
sociale politiek van de (Labour-)
regering-Wilson.
De conservatieven beschuldigen
Wilson er om. van door discrimine
rend beleid de oorzaak te zijn van de
.alarmerende uittocht van geleerden
laar het buitenland".
Onder* grote bijval gaf voorzitter
Barber een overzicht van de jongste
overwinningen van de conservatieven
bij tussentijdse verkiezingen. Hij zei
voorts nog: „Met een minister van
Buitenlandse Zaken op wie door de
diplomatieke wereld wordt gespot,
verwondert men zich nauwelijks nog
dat generaal De Gaulle ons negeert
en de Amerikanen ons niet langer
vertrouwen".
Concertgebouw
orkest naar
Barcelona
Voor de tweede maal in het sei-
»en 1967/68 gaat het Concertge
bouworkest een buitenlandse concert
reis maken. Na het succesvolle re
cente optreden in Londen, Brussel
en Gent vertrekt het orkest a.s. dins
dag voor het eerst in zyn geschiede
nis naar Spanje. Op 25, 26 en 27 ok
tober wordt geconcerteerd in het ,Pa-
lacio de la musica' te Barcelona in
het kader van het Internationaal Mu-
ziek-festival.
Twee van de drie concerten worden
geleid door Bernard Haitink, het an
dere door Eugen Jochum. Solistische
medewerking verlenen de pianiste
Rosa Sabater in de Burleske van Ri
chard Strauss en de vocalisten Janet
Baker en Ernst Haefliger in Mahler's
„Das Lied von der Erde". Als Ne
derlands werk wordt „Eglogues" van
Robert Heppener o.l.v. Bernard Hai-
tink uitgevoerd.
„in inieimoriani
autodidacte, een
heeft weten te
Men kan deze tentoonstelling tot
met 1 november bezichtigen.
Toen in Kunstzaal Heuff in augustus 1964 een ere-tentoon-
stelling gewijd werd aan de bekende Haagse schilder Jacobus
Cornelis Wijnands Cossaar, die verleden jaar in de ouderdom
van 92 jaar overleed, hebben wij zeer uitvoerig aandacht be
steed aan diens leven en werken, nauw verbonden met de mees
ters der „Haagsche school".
Cossaar was toen 90 geworden:
nog steeds was zijn vitaliteit onge
broken, ondanks het feit, dat hij op
hoge leeftijd één oog moest mis-
Hjj werd in zijn jeugd „ontdekt"
door Breitner en Bauer, met wier
scheppingen hij grote verwantschap
vertoont. Trouwens ook met die van
Mesdag en Israels, zij het, dat hij
zijn eigen wezen toch ook bij vort-
during sterk deed spreken.
Zijn kunst bezit een aparte char
me, welke wellicht door de jongste
generatie als „vieux jeu" bestempeld
mag worden, doch die oi. toch ze
ker niet verouderd is. Het is vooral
de stemming, welk een der hoofdka-
rakrteristieken is van zijn waarach
tige en zuivere schilderkunst en die
speciaal wait- de beelden uit En
geland (Londen en Yorkshire bijv.)
betreft, de onverflauwde aandacht
blijven trekken. Cossaar woonde
acht jaar in dat land; hij heeft de
sfeer ervan tot in de nerf geproefd
en haar subliem weten te vatten.
Zijn impressies van de Thames, bij
dag of bij avond, blijven U bij als
van een .wiens intense liefde naar
zijn gevarieerde onderwerpen uit
ging.
In de nu opnieuw bijeengebrachte
colleectie schilderijen van omstreeks
1900 nemen ook de kerkinterieurs,
waarmee Cossaar vermaardheid ver
kreeg, een plaats in.
Waór Cossaar ook zijn blik opval
len liet: hij betoont zich een be
schouwend impressionist bij uitne
mendheid, die ook door een uitzon
derlijk geslaagd zelfportret de volle
aandacht trekt.
Cossaar, die zich aanvankelijk aan
décorontwerpen wijdde, is in later
jaren tweemaal onderscheiden met
de „Willem van Collemprijs" en
speelde in kunstenaarskringen een
voorname rol. Zo is hij ex-voorzit
ter en erelid van de „Haagse Kunst
kring" geweest en was jarenlang een
gewaardeerd lid van „Pulchri Stu
dio" en van „Arti et Amicitae".
Het is in veel opzichten een grote
vreugde hem opnieuw te herkennen
als een man wiens romantische zo
wel als mystieke visie, geschraagd
door een veelomvattend technisch
Geestige figuurtjes van Elisa
beth Gerst: v.l.n.r. „Mien met de
mandolien"„Meisje met hoepel
„Incavrouwtje", ,,Mo eder 1907
en Meisje met hoed".
(Foto LD/Holvast)
kunnen nog steeds voor velen boelen
de verrassingen kan inhouden, ook
al heeft dit alles niets meer met de
„kunst van nu" te maken, terwijl het
toch ongetwijfeld een „eigen waar
de" behoudt.
Dertig van zijn stukken zijn op
deze expositie aanwezig, meestal in
kleinere formaten. Zij stammen van
een benijdenswaardig mens, die in
en door zijn werk gelukkig geweest
moet zijn en ook nu ondanks zijn
heengaan dat geluk op anderen
doet afstralen!
Een welverdiend „in memoriam"!
Nog een tweede vreugde is er. Die
schenken de keramiek en de plas
tieken van de Haagse kunstenares
Elisabeth Gerst, van wie o.a. diverse
in klei gebakken kleurige figuren,
waarin het lila domineert, te zien
zijn, treffend door rake en tevens pit
tige dan wel fijnzinnige humor.
Ook hier is de „verleden tijd" veel
vuldig aan het woord; men denke
aan „Moeder uit 1907". Het is alsof
de tyd van Eline Vere evenals in
in het werk van Cossaar voor U
geëtaleerd wordt.
Men zou haar figuren, zo ver ver
wijderd van de huidige „popart"
kunnen zien als voorgetoverd uit een
„ouderwets leesboekje", terwijl zjj
toch getuigen van spitse originaliteit.
Fraai geglazuurde potten en vazen,
met een sterke voorliefde voor het
blauw, behoren ook tot de interes
sante verzameling van deze begaaf
de vrouw, die zich, voornamelijk als
Drie premières
van Monnikendam
Dit seizoen zullen drie premières
plaats vinden van nieuwe composi
ties van Marius Monnikendam. De in
opdracht van de Johan Wagenaar-
stichting geschreven „Sonate bibli
que" voor piano en quatre mains
wordt 21 december door de NCRV-
radio uitgezonden. De KRO heeft de
zer dagen een opname gemaakt
een nieuw „Magnificat" uitgevoerd
door het Omroepkoor en- orkest, dat
rond Kerstmis uitgezonden wordt.
Van drie in regelingsopdracht ge
schreven madrigalen voor klein koor
en enkele blazers zullen de Collegia
Musica van Heerlen en Amsterdam
dit seizoen een eerste uitvoering ge-
Tijdens I de Raiffeisen-spaarweek
Is het sparen extra aantrekkelijk
spaarbank en alle bankzaken
Na alle Parijse monumenten van
de Opéra tot de Are de Triomphe
de Madeleine tot het Louvre
zal ook de Notre Dame nu binnen
kort aan een grote schoonmaak moe
ten geloven.
Onder het persoonlijke oppertoe
zicht van de Franse minister van
Cultuur Malraux worden sedert ne
gen jaar alle wijken van Parijs stel
selmatig van het stof en het vuil der
eeuwen gereinigd, maar enkele mo
numenten werden tot dusver voor
die reinigingswoede bewaard. Of wel
omdat de estheten het onderling over
die noodzaak nog niet eens waren
geworden of wel omdat men vreesde
dat zo'n monument tegen de beproe
vingen van zo'n koude en langdu
rige douche mogelijk niet bestand
zijn, zoals men ook heel oude
pleegt te ontzien.
Alle tegenargumenten zijn nu ech
ter eindelijk van de kaart geveegd
en binnen afzienbare tijd zullen ook
de pui en muren van de Notre Dame,
die in zo'n 700 jaar niet meer ge
wassen werden, voor een grote beurt
tn de steigers worden gezet .De dik
ke bruinzwarte vetlaag, die ook de
Notre Dame overal bedekt, zal wor
den verwijderd.
De grote vraag die de minister van
Cultuur en zijn adviseurs nu echter
nog bezighoudt is, welke kleur de
Notre Dame in haar nieuwe gedaan
te zal vertonen. In de middeleeuwen
waren de bouwmeesters gewend ook
de kerken van buiten in bonte kleu-
te beschilderen, doch men weet
nog niet of die oorspronkelijke tin
ten onder het vuil der eeuwen be
waard zullen zijn gebleven. Die
vraag zal ook nog niet onmiddellijk
beantwoord kunnen worden, want de
minister heeft, behalve ettelijke mil
joenen ook nog verschillende Jaren
uitgetrokken om tenslotte eveneens
de beroemdste kathedraal ter wereld
grondig af te schrobben.
De „Haagse Comedie" heeft een stap gezet om het contact met de
jeugd te intensiveren. Overgrote belangstelling toonden scholieren
voor het bijwonen van de generale repetitie van Arthur Millers „Van
de brug af gezien", ivaarna onder leiding van directeur Paul Steen
bergen over de voorstelling werd gediscussieerd.
Was al eerder gebleken, dat school-
toneelvoorstellingen, die in school
verband werden bezocht, niet de aan
gewezen weg vormden om het to
neel belangrijk dichter bij het jonge
re publiek te brengen, de spontane en
positieve reacties op de generale re-
pepetitie geven de ..Haagse Come
die" de stellige overtuiging, dat men
op de goede weg is.
De „Haagse Comedie" hield ook
een enquete. Daarin werd het oor
deel van de scholieren gevraagd over
het stuk, de regie en het décor. By na
90 van de jeugdige schouwburgbe
zoekers vond een en ander goed of
zeer goed, 2 middelmatig, en
procent slecht. Wel werden er door
de scholieren rubrieken aan deze
waarderingsschaal toegevoegd, zoals
„fantastisch" en .grandioos".
De „Haagse Comedie" heeft be
sloten nog volgende generale repeti
ties door de schooljeugd te laten by-
wonen. Deze activiteit is mede be
doeld om meer relief te geven
functie, die het gezelschap in de stad
van zyn vestiging heeft,
ADVERTENTIE
nylons met
"ingehouwde" frisheid
U houdt frisse, droge voeten fn
8 Sterren nylons met Hygitex.
Want Hygitex desodoriseert,
voorkomt transpiratie en is
aangenaam voor de huid. Elke
dag weer frisse voeten met 3
Sterren nylons. Alléén 3 Sterren
nylons zijn behandeld met
Hygitex. 2.95 en 2.25
MET Hygitex
HYGIËNISCH, ALTIJD FBIS
