Kruiswoordraadsel
„Na een film op de tv
even dominee erbij
voor een correctie"
Kom er ACHT-er
iU
Euwe - Aljechiïi
Duistere toekomst
ZATERDAG 7 OKTOBER 1967
L.D.EXTRA 2
OPLOSSINGEN onder het motto
„Kruiswoordraadsel" dienen voor
woensdag a.s. te 9 uur vm in het
bezit te zijn van de redactie, Wit
te Singel 1 te Leiden. Onder de
goede oplossingen stellen wy een
eerste prijs van f 5.- en twee pr(j-
zen van f 2.50 beschikbaar waar
naar alleen abonnees kunnen mede
dingen.
OPLOSSING VAN
VORIGE OPGAVE
De eerste prijs van f 5-, werd toege
kend aan de heer J. A. Brinks,
Narcisstraat 6 Noordwijk, de twee
prijzen van f 2,50 aan mevr.T.
Koelhuis-Bijlsma, Van Speykstraat
Kunt u de acht afwijkingen in de beide bovenstaande tekeningen
vinden? De juiste oplossing vindt u eiders in dit nummer.
96 te Lisse en aan de heer J. C.
Koordes, Terweeweg 8 te Oegst-
geest. De prijzen worden de win
naars toegezonden.
Kom er ACHT-er
1. gaatje meer in ceintuur
2. figuurtje meer in gordijn
3. ketting van vrouw
4. blaadje meer aan bloem
5. hamer man
6. hak van laars van man
7. zak in jas van man
8. stoel in huis
Horizontaal
1. gebak van brooddeeg
6. ternauwernood
10. tijdperk
11. spiermassa
13. weg waarlangs men ergens kan
komen
15. snel smal zeilschip
18. hoge berg
19. kopers kosten
21. klasse
22. dunbladig gesteente
23. koraaleiland
25. bekende toren in midden-Neder
land
26. deel van een latafel
27. loswal
30. spreekgeluid
31. idioot
32. iets ten leggen
35. in
36. van een
37. watervogel
39. ongenoemde
41. larve van een langpootmug
43. soort van papegaai
45. rivier in Duitsland
48. larve
50. Griekje letter i
51. van de
52. een ogenblikje
53. krot
54. Greenwich-tijd
56. zie 19 horizontaal
58. priester van Silo
59. roofvogel
62. nietig, voddig
64. lansier
67. bouwland
Verticaal
2. het leggen van eieren
3. rijstbrandewijn
4. erkentelijkheid
5. zeevogel
6. voedzame drank
7. aangenomen hoogtemerk
8. boom
9. elektrische spanning
12. gemeente in Gelderland
13. opgave
14. lyrisch gedicht
16. Griekse wijsgeer
17. roeispanen
20. bedwelming
24. kloosterling zonder priesterwij
ding
26. de lezer heil
28. haringnet
29. Nederlands schrijver vorige
33.
lichaamsdeel
zeer korte tijdsduur
met 3 paarden bespannen Rus
sische slede
schadelijk
niet magere
een momentje
Franse componist
somber en stil
deel van de mast
waarvan geen tweede is
staatsiekleding
verfstof uit run
steun voor invalide
afsluiting van flessen
windstil
knaagdier
watering (in samenst).
Ds. Zijlstra wil de zaken in
vrede geregeld zien met de
NCRV. Hij wil de NCRV niet
zonder meer veroordelen. Hij
zegt mild: „De NCRV heeft ge
zegende dagen achter de rug,
maar nu kan er veel meer ge
beuren."
Hij denkt aan evangeliediens
ten in de avonduren. Hij denkt
aan de jaren '50-'60 toen hij
zelf zeker één- of tweemaal in
de drie jaar voor de radio kwam.
Nu is hij sinds '61 voor de tele
visie nooit meer aan de beurt
geweest. En dat terwijl er zijns
inziens zo'n grote behoefte aan
is.
En dan de gevaren van be
paalde uitzendingen.
Ontsp'
Baptistenpredikant Sjoerd Jo
hannes Zijlstra (56) uit Delfzijl
is geen televisiekijker, zegt hij.
Een enkele keer kijkt hij naar
het scherm. Hij heeft wel eens
een film over een driehoeksver
houding gezien. Daarna voelde
hij een grote leegte. „Wat jam
mer", zegt hij, „dat er na zo'n
film niet even een geestelijke om
de hoek komt. die zegt: U hebt
hier gezien hoe uit kleine moei
lijkheden een diepe kloof groei
de. Wat een desillusie! Een jong,
mooi huwelijk in scherven en
dat voor enkele minuten van ge
not. Er werden hier grote ver
woestingen aangericht in het le
ven van drie a vier mensen,
maar dit is het leven niet! Dit
is leven zonder God! Dit zijn
mensen zonder inhoud! Er is
waarachtig geluk voor jonge
mensen, een waarachtig geluk
dat alle verstand te boven gaat!"
Dominee Zijlstra getuigt vu
rig met gevouwen handen en ge
loken ogen. Hij is (het enige
noordelijke) bestuurslid van De
Evangelische Omroep (DEO),
die een actie voert tegen het
„tekort" aan evangelieverkondi
ging door NCRV-radio en -tv.
Zijn naam staat onder de „open
brief aan iedere christen" een
opvallende advertentie in de za
terdagkrant naast die van ds.
H. J. Hegger (In de rechte
straat), ds. W. Glashouwer
(Stichting gemeente reveil), J.
Kits ('t Brandpunt) en andere
verontrusten van protestantse
kerken en groeperingen.
Onbehagen
De genoemde open brief is
met de deur in huis gevallen:
„In ons land groeit een groot
onbehagen over de manier
waarop radio en televisie wor
den ingeschakeld (of liever: uit
geschakeld) voor het evan
gelie van Christus". Ds. Glas
houwer, hervormd predikant te
Driebergen, is aangewezen om
namens het gemengde DEO-ge-
zelschap het woord te voeren.
Maar men wil ook wel eens een
ander horen. Er is enige aan
drang nodig om ds. Zijlstra (na
20 jaar Eindhoven sinds '66 pre
dikant in Delfzijl) beschikbaar
te krijgen.
Hij weet het anders wel. Hij
zegt dat DEO zijn actie een jaar
lang in alle stilte heeft voor
bereid na geen gehoor te heb
ben gevonden bij de NCRV. De
wapens zijn gesmeed. Er is een
secretariaat in Rotterdam. De
eerste eigen krant (Vizier) is in
middels in knappe dagbladvorm
verschenen. De zaak is plotse
ling gaan draaien. De formu
lieren komen binnen („Ja, ook
ik verklaar mij vóór een duide
lijke evangelie-verkondiging in
de ether"). Leden, donateurs en
begunstigers worden ingeschre-
Het plotselinge verschijnen
van de open brief is by velen
als een bom ingeslagen, zegt ds.
Zijlstra, ook in het noorden. De
mooie reacties doen hem zeggen
„Dit is werkelijk een ontwaking,
men heeft nu de bazuin ge
hoord!" Hij vertelt van een bap
tistenpredikant die de actie
„spontaan van de kansel heeft
afgekondigd en van harte aan
bevolen".
„Wij geloven", zegt ds. Zijl
stra in de naam van DEO, „dat
er vandaag op heel bijzondere
wijze een bijbelse boodschap
van hart tot hart gebracht
moet worden in de verwarring
waarin wij leven".
„Wij geloven", schrijven de
DEO-bestuurderen, „dat God
juist in deze tijd moderne com
municatiemiddelen als radio en
televisie wil inschakelen voor
zijn zaak".
Voorbeeld
De Delfzijler predikant maakt
duidelijk dat de Deoïsten hoe
verscheiden misschien ook al
lemaal min of meer kijken naar
het voorbeeld van de evangelist
Billy Graham, die stadions vol
trekt in de naam van Christus.
„Men heeft
nu de bazuin
gehoord
Graham die zegt dat evangelisa
tie via massa-communicatiemid
delen noodzakelijk is. „Indien
wij dit niet doen, zyn wij onge
hoorzaam aan het gebod van
Christus en zondigen wij tegen
onze generatie", aldus Graham.
Maar het zijn niet allemaal
Grahams. Ds. Zijlstra: „We moe
ten het op onze eigen wijze doen
met die gaven, die God ons ge
geven heeft". Het is duidelijk
dat je met een modern mens
niet meer moet spreken in het
oude taalgebruik. Wij betreuren
het dat men van hoog-kerkelijke
zijde over mensen gelijk Billy
Graham zegt het is simplistisch,
piëtistisch en methodistisch".
De Deoïsten, zegt hij, staan
bijzonder afwijzend tegenover de
nieuwe theologie „zoals die in
onze dagen wordt aangekon
digd". „De wyze waarop men
met het schriftgezag omgaat,
wekt verontrusting bij vele bij-
belgetrouwe christenen".
onngen
De verwarring is allerwegen.
Ds. Zijlstra heeft geen tijd voor
de tv. Hij heeft ook „geen be
lang bij moord- en doodslag en
bij liefdes-drama's". Hij kan
geen concrete voorbeelden noe
men van 'verkeerde invloed' van
de NCRV-televisie op de jonge
ren, want hij kijkt vrijwel niet.
Hij hoort wel eens dingen waar
de mensen over vallen. Hij heeft
gehoord van de weerklank van
de Beatles en de Rolling Sto
nes, maar ook van de ontspo
ringen, die zij teweeg hebben
gebracht.
Hij ziet de opvoedende taak en
zegt: „Geef na het negatieve
onmiddellijk iets waaraan men
zich kan vastklampen. Als be
paalde films tóch vertoond moe
ten worden, laat dan direct
daarna de dominee spreken.
Laat daarna dan zo'n waarach
tige, doorbrekende boodschap
komen van Gods verlossing, dat
ze zeggen: dit is het!"
De baptistenpredikant wil een
soort correctie op de uitzendin
gen toegepast zien, vooral om-
-dat er zoveel jongeren kijken
naar allerlei dingen. „Is het niet
droevig", zegt hij, „dat er in ons
land 15 huwelijken per dag ka
pot gaan. Ik denk wel eens: wie
weet hóe ze misschien vergif
tigd zyn waar dan ook".
Op het volgende legt hij zeer
de nadruk: Wij (van DEO) zijn
niet wereldvreemd, wy staan
met beide benen op de grond.
Maar wij geloven dat het fu
nest is dat er een zodanige ver
menging van christendom en we
reld is dat de grenzen vaak
zoek zijn. Wat kan nog en wat
kan niet meer?"
Reactie
Ds. Zijlstra ziet wel mogelijk
heden. Hij spreekt over zalen
vol jongeren, die hij heeft ge
had, waar geen herrie werd ge
schopt toen hy sprak, zodat hij
na afloop zei: „Zie je nou wel
dat het evangelie ook goed is
Hij denkt aan zogenaamde
tent-evangeliedagen in Velsen
met 3 k 4000 mensen, waar hij
te horen kreeg: „Wat zouden
wij het aangenaam vinden als
wij deze boodschap in de we
reldverwarring vaker mochten
beluisteren". Aan de reacties
ook als er een kerkdienst in de
ether kwam: minstens 700 k
800 brieven na een radiokerk
dienst en zeker 250 k 300 na
een televisiekerkdienst.
Ds. Zijlstra ziet de behoefte
en denkt dat er op het stramien
van Billy Graham heel wat te
bereiken valt. Hij wil, wat de
beschikbare tijd betreft, met de
NCRV wel terug naar de jaren
dertig toen er „altijd 1 2 uur
beschikbaar was voor die spe
ciale boodschap".
(vervolg)
Had u, toen u aan de twee
kamp van 1937 begon, een andere
instelling dan in 1935 en hoe was
het met Aljechin gesteld?
Ïk was overmoedig. Door de goe-
zoals gezegd, de indruk gekregen
dat ik toen toch wel sterker was
dan hij. By na iedereen was die me
ning toegedaan. Sommige kranten
schreven dat Aljechin geen partij
meer voor me was en dat ik er be
ter aan deed een tweekamp tegen
Capablanca te spelen. Zonder het
te beseffen verviel ik in dezelfde
fout als Aljechin in 1935, al had ik
me wel goed voorbereid. Aljechin
dacht wel te kunnen winnen, maar
hij wist dat het een hard gevecht
zou zyn geweest. Daarmee klei-
zeer goed geprepareerd. Zijn neder
lagen tegen mij in de tussen de
tweekampen liggende jaren had
den hem zeer geprikkeld."
Toch schreef Landau na de
vijfde partij dat Aljechin zich on
voldoende op die tweekamp had
voorbereid.
„Velen dachten dat, vooral na die
voor mij zo gunstige vijfde party.
In buitenlandse bladen was te le-
zen dat Aljechin wel weer dronken
zou zijn geweest. Daarmee klein-
neerde men mijn succes eigenlijk.
Het vervolg van de tweekamp leer
de wel dat Aljechin zich voortref
felijk had voorbereid."
ONDERSCHAT
Na die goede start behaalde u
uit de volgende vijf partijen slechts
een half punt. Aljechin speelde
goed maar niet geniaal en iemand
schreef: het waren geen zeges be
haald door grote schaakkracht,
maar nederlagen van tekortschie
tende psychologie of beheersing.
„Na die overwinning in de vijfde
partij ben ik gaan forceren. Ik on
derschatte Aljechin, ik was over
moedig. Op mijn eigen veiligheid
lette ik niet al te zeer meer. Ik
dacht: ik red me wel. Het was
aan die partyen te zien. Aljechin
maakte van mijn slordigheid goed
gebruik. Daarna ben ik de zaken
weer serieus gaan aanpakken. Van
de tiende party tot de twintigste
kwam Aljechin herhaaldelijk in
het nauw, maar de achterstand
bleef. Mijn tegenstander verdedigde
zich zeer goed, af en toe bofte
hij ook wel.
De fatale 21ste party, waarin
Aljechin de stand op 129 bracht.
Van die ontmoeting zei u destijds:
„Het was alsof ik in een dichte mist
staarde die pas optrok toen ik al
verloren was". U schreef kort daar
na dat uw hersens eenvoudig dienst
hadden geweigerd en dat u zich
enige zorgen maakte over uw ge
zondheid bij 'n hernieuwde krachts
inspanning. Was u bang voor een
ineenstorting?
„Het is moeilijk je nog eens in
die positie te verplaatsen. Ik nad
op dat moment het gevoel dat ik
tegen een muur vocht. Die 21ste
partij heb ik slecht gespeeld. Ik
heb. er niets „ingelegd": Mijn fanta
sie was op. Het was een diepe in
zinking. Toen was het waarschijn
lijk nuttig geweest als ik wat al
cohol had gebruikt. By de stand
12—9 heb ik de strijd opgegeven.
Drie punten inhalen in negen par
tyden, daarin geloofde ik niet, ge
zien de conditie waarin ik verkeer
de. Het bleek ook geen inzinking
van korte duur te zyn. Pas in 1939
vond ik dat ik weer goed schaak
te.
Waren er voor 1939 al teke
nen die erop wezen dat Aljechin
in de oorlogsjaren zo'n treurige rol
zou spelen?
„Aljechin stond een beetje be
kend als antisemiet. In Zürich-1934
liet hy zich eens uit in de trant
van: „Ich habe es den Juden wie
der gezeigt". Hij was een oppor
tunist géén nazi. Ik geloof dat
hy zich ook onder bijv. een com
munistisch regime gemakkelijk zou
hebben aangepast. De Duitsers
moesten niet veel van hem hebben.
Zy waren niet vergeten hoe hij in
1939 in Buenos Aires als aanvoerder
van het Franse team had gewei
gerd de hand te schudden van
Eliskases, de Duitse aanvoerder. Hij
raakte in de oorlogsjaren wat geïso
leerd en alleen door de bemoeie
nissen van Frank, de gouverneur-
generaal van Polen, en zelf een
enthousiast schaker, gelukte 't hem
in Duitsland voet aan de grond
te krijgen. Hij heeft toen ook die
beruchte serie antisemitische arti
kelen geschreven. De Duitse
Schaakbond is nooi erg op hem
gesteld geweest.
Aljechin overleed, eenzaam en
verlaten, in 1946 in Portugal. Heeft
het bericht over zyn dood u ge
schokt?
„Nee, ik kan niet zeggen dat
het me geschokt heeft. De oorlog
was voorbij, er waren zoveel men
sen gedood, er waren nog zoveel
gevoelens en reacties na die perio
de, dat de natuurlijke dood van
Aljechin bij mij geen extra emotie
heeft teweeggebracht. Het was bo
vendien iets wat te verwachten
was: Aljechin had altyd zeer onge
regeld geleefd".
Wanneer u straks uw hoog
leraarsfunctie vaarwel zegt, keert
u dan terug naar het wedstrijdspel?
„Ik neem het me wel voor. Ik
bewaar aan het schaakspel de ple
zierigste herinneringen. De kwes
tie is alleen: is er nog voldoenae
inspiratie?
Tijden vol verschrikkingen
kondigen zich aan voor de
bankrovers. In de Duitse Bonds
republiek heejt men een vol
automatische waarschuwings
installatie voor banken ontwik
keld, die ook dan automatisch
de politie informeert als direc
te verbindingen niet ter be
schikking staan. Of bewust door
de bankbediende (via een hand-
of voetschakelaar) of onbewust
door de bankrover (via een foto-
elektrische cel) in werking ge
steld, kiest de installatie het
abonneenummer van de aange
sloten politiepost: de op een
band opgenomen tekst (bijvoor
beeld: overval pand Stations
straat 20, politie direct ko
men!") zorgt dan voor de rest:
Rovers, die al geloven, de grote
slag volbracht te hebben, wacht
buiten gekomen nog een warme
ontvangst.
De nieuwe waarschuwingsin
stallatie, die op het lichtnet is
aangesloten en de naam „Téle-
Alarm" draagt, iverkt zonder
een speciale leiding, maar ge
woon via het telefoonnet. De
functie ervan is derhalve te ver
gelijken met die van een tele--
foontoestel. De geslepen gang-
>ed
ster moet niet denken, dat dede
Téle-Alarm installatie door on-ve\
derbreking van de stroom bui- in
ten werking gesteld kan wor-'t u
den. Op het ogenblik dat deiui\
stroom wegvalt schakelt dezef
automatisch over op batteripn.oei
Sinds 1 januari 1964 loerd bijlui
meer dan 1.000 roofovervallen wc
op Duitse geldinstituten onge-\ si
veer negenmiljoen mark buit-kin
gemaakt. Deze vette jaren zid-,
len zich dankzij Tele-Alarmtsti
niet herhalen. Experts voorspel-de
len: „Bankrovers zullen het n
de toekomst moeilijk hebben"1"~"
Reeds thans heeft de automa- A
tische waarschuwingsinstallatie
een grote afzet. Behalve banken C|
zien ook warenhuizen, juweliersJt!
en particulieren in deze appa-f
ratuur een helper tegen rooff
overvallers. Niet in de laatste,
plaats kan Téle-Alarm ook goe
de diensten bewijzen, waar ce-1
bruikelijke waarschuwingssyste-i
men falen. Zonder me?iselijm
tussenkomst voert het reddenda
telefoongesprekken, als bijvoor'L
beeld een pompstation door hei
overlopen van de reservoirs be*
dreigd wordt of in een koélhv
de temperaturen oplopen: da
gaat de bel over bij opzichter
of technici.
