rartuffe, veel plezier
naar weinig Moliere
Surveyor-V voor
twee
weken uitgeschakeld
Eenzijdige visie
AMESBEURS
Na het uitzenden van een
Nieuw gevaar voor schitterende serie foto's
Organist Jozef Sluis:
artistiek program
Magere
Franse
opkomst bij
stembussen
BANDAG 25 SEPTEMBER 1967
'rennière
LEIDSCH DAGBLAD
„MINISTER VAN WYSZTNSKI MAG
FINANCIEN" IN POLEN NIET UIT
ADVERTENTIE
Molière ontmaskert in zijn Tartuffe de schijnheilige vroom-
d of vrome schijnheiligheid: bijtend maar amusant. Hij
I, zoals hij aan zijn Koning schrijft, trachten de mens te ver
teren, maar hij wil dat onderhoudend doen. Van die twee on-
ïeidbare elementen komt in de voorstelling, die het Nieuw
Iterdams Toneel van Tartuffe geeft, alleen het tweede door:
i amusante, soms kluchtige vertoning. Maar van het bijten
de satire, die Molière in de aanvang zoveel moeil^kheden
ellende heeft bezorgd, is niets overgebleven.
lie moeilijkheden onstonden, doordat velen zich aangestoten
Iden. Voor die woede is voor de toenmalige en huidige schijn-
men in deze NRT-voor stelling geen aanleiding: er is geen spoor-
beeldbuis-religie van Molière overgebleven.
t vermildering begint al in de
iling van Josephine Soer: héél
soms, met vaak geestige vonds-
maar vele nievaus verwijderd
Molière's spitse en elegante poë-
De verdrukking zet zich voort in
r en kostuums van Cor Heze-
s: een kil décor (met een foeile-
lichtbak erboven) waarin niets
de geborgenheid van het gezin,
Tartuffe dreigt te verwoesten,
klinkt. Kostuums, die geen of
relijks onderscheid maken tus-
nevrouw en dienstmaagd, vader
>n. Spanningloos ook de regie
Johan Greter, waarin bijv. het
c-up,jre boerenverstand van de dienst-
Dorine krachteloos wordt ge-
Shteft door een te spirituele inter-
opor itie door een actrice, die
tea-lid compliment hier gewoon
gHa teldschoon is voor haar rol. De
des Konings deus ex machina
iet stuk, wordt met een forse
f »g naar het publiek gepresen-
als een soort 17de eeuwse Old
aUeJterhand op zichzelf heel ver-
'>aar, maar wel symptomatisch:
tnipoog geeft de regisseur voort-
ontkracht daarmee Mo
at f
,(•11000
irden
Purci
25641
de dai
ie opgi
bje 1b
Drie gezichten
du delijkste komt die eenzijdige
uiteraard naar voren in de rol
Tartuffe. de man met de drie
iten, het vrome, het erotische en
:de. Tartuffe zelf is allesbe-
een komieke figuur: de komi-
werking ligt in de tegenstelling
vooral tussen zijn vroom-
i -a ulo
Deterwo
aten
u, zau
ADVERTENTIE
U BENT WELKOM
«•naf 26 september
Expositie
„Hedendaagse
'uitse boeken"
minister van O en W, prof. dr.
Veringa, heeft in het RAI-cen-
ln Amsterdam de tentoonstel-
Hedendaagse Duitse boeken"
>nd.
Quor^ 'ge honderden genodigden en
g« hellenden uit alle kringen die
wonB het boek" zijn betrokken, woon-
ieze opening bij. De ambassa-
van de Duitse Bondsrepubliek,
ter K.H. Knoke. begroette hen.
- b ïees erop dat het boek voor de
pen by uitstek het middel is el-
beter te leren kennen. Verheu-
daarom de gebleken stijging
de belangstelling in onze beide
10-15
aagt
hure.°
.ndeliji i:,
STi
20.30
urn
held en zijn erotische belustheid
Deze Tartuffe Luc Lutz werd
vanaf de met muzikale franje opge
sierde opkomst tot een lachwekkende
marionet geen mens, geen even
beeld. waaraan men zich zou kun
nen stoten.
De eerlijkheid gebiedt er bij te
voegen dat dc zaal die in Luc Lutz
allereerst een hoog begaafd komisch
acteur ziet, hem die kant voortdu
rend opdwong: de regie en Luc
Lutz maakte deze al niet dwin
gend duidelijk dat men zich vergiste.
Veel vrolijkheid
Zo werd deze Tartuffe een vrolijke
komedie waarom in deze regieop
vatting terecht hartelijk is ge
lachen. Allereerst om Lve Lutz, die
ook deze rol onder-acteerde en daar
heel komische effecten mee bereikte.
Om de Dorine, het volkse dienstmeis
je (Kitty Janssen) die alweer binnen
de gehuldigde regieopvatting heel kit
ting en adrem speelde. Een indruk
wekkend bigotte mevrouw Pernelle
Een scène uit Molières Tartuf
fe, waarvan de première door het
Nieuw Rotterdams Toneel werd
gegeven. V.ln.r. Luc Lutz, Ed-
mond Klaassen, Hero Muller, Lies
Franken Eli Blom en Loudi Nij-
hoff.
van Loudi Nijhoff in wie veel van de
échte Molièregeest schuilde. Een Or-
gon van Eli Blom. strak en zo weinig
kluchtig als hem was toegestaan, zijn
vrouw Elmire van Lies Franken, ele
gant als steeds. Rick Frank kwam als
dochtertje Mariane pas op dreef in
haar komische ruzie met haar min
naar Valère van Edmond Classen.
VATICAAN
Paus Paulus heeft een commissie
van kardinalen voor economische
aangelegenheden benoemd, die zal
worden geleid door kardinaal Angelo
Dell'Acqua als voorzitter. Leden zijn
de Belgische kardinaal Maximilian
de Furstenberg en de Amerikaanse
kardinaal Francis Brennan. De com
missie moet uitvoering geven aan de
centralisatie van de financiële orga
nen van de curie.
Vorige maand werd door de Paus
ee ningrfjpende reorganisatie van
de curie, het bestuurslichaam van
de R.-K. Kerk, bekendgemaakt. De
commissie zal jaarlijks een Vaticaan
se begroting opstellen, die ter goed
keuring aan de Paus wordt voorge
legd, toezicht houden op de finan
ciën van de Vaticaanse organisaties
en hun uitgaven onder de loep ne
men. Tot dusver waren de Vaticaan
se financiën in handen van verschei
dene bureaus en werden zij voor het
overgrote deel strikt geheim gehou-
I den.
Pro-nuntius tot
bisschop gewijd
De pauselijke pro-nuntius In Ne-
I derland, mgr. Angelo Felici, Is gls-
I terochtend in de St. Pieter door kar-
j dinaal Amleto Cicognani tot bis-
I schop gewijd.
De wyding werd mede voltrokken
door mgr. Giovanni Benelli. van het
staatssecretariaat. en bisschop Luigi
I Carli. Talrijke kerkelijke en we-
I reldlijke hoogwaardigheidsbekleders
woonden de plechtigheid bij, o m. de
j ambassadeur van Nederland, leden
l van de Nederlandse kolonie in Rome
en Vaticaanstad, en diplomaten die
mgr. Felici kennen uit de periode
dat hij in het staatssecretariaat
werkzaam was.
De Poolse regering heeft kardinaal
Stefan WyszynskI opnieuw geen toe
stemming willen geven het land te
verlaten.
Als gevolg daarvan zullen er geen
Poolse bisschoppen deelnemen aan
deze week te houden Vaticaanse sy
node, zo heeft een hooggeplaatste
prelaat zaterdag in de Poolse hoofd
stad bekendgemaakt.
Het Poolse episcopaat zal niet ver
tegenwoordigd zijn, aldus bisschop
Zygmunt Choromanski, secretaris
van het bisdom. Hoewel Wyszynski
geen paspoort heeft gekregen, heb
ben tenminste twee prelaten, die met
hem mee zouden gaan. hun docu
menten wel gekregen. Dat waren de
twee Poolse kardinalen, Karol Woj-
tyla, en bisschop Piotr Kalwa.
De beslissing om geen delegatie te
sturen is duidelijk een demonstratie
van solidariteit en een protest tegen
de manier waarop de regering op-
i treedt tegen de kardinaal die bekend
staat om zijn scherpe tong.
Koninklijke
onderscheiding voor
ds. A. Iloekert
Bij KB is benoemd tot officier in
de Orde van Oranje-Nassau ds. A.
Hoekert. emeritus-predikant van de
Ned. Herv. Kerk, wonende in Voor
burg.
Het gaat
om de smaak! Il U iH 11 Cl
I KING SIZE/y/J
20 lange sigaretten 1.50
De bewoners van de vallei van de
Rio Grande in Texas (VB.) moeten
op nieuwe moeilijkheden rekenen, nu
de grootste watermassa in 30 jaar
zich gisteren in deze rivier heeft ge
stort en de internationale brug in de
ze stad bedreigt. Stortregens, die een
neerslag van 75 cm tengevolge had
den, veroorzaakten hoog water in
tientallen rivieren en stromen in het
Goede momenten van de woedende zuiden van Texas, toen de orkaan
vallei Rio Grande
zoon Damis. van Jan Kruyk. Goed
bezette bijrollen van Sacco van der
Made, Robert Sobels, Hero Muller,
Rudie Noorlanden en Emmy Willem-
se.
Misschien wel de alleraardigste mo
menten op deze première: de bijzon
der mooie lichtiregie wa armee het
stuk inzette, en de overweldigende
bloemenhulde die de medespelenden
ten deel viel. Daar tussen in: veel
plezier, weinig Molière.
Beulah. waaraan dit alles te wyten is
tenslotte te pletter liep egen de ber
gen van ncordeijk-Mexico. Ongeveer
een mdljc-en personen zijn nog ge
ïsoleerd op een gebied van 100.000
vierkante km. De schade wordt ge
schat op 1 miljard dollar.
De „Surveyor V" is gisteren
vanaf de aarde uitgeschakeld
voor de twee weken durende
maannacht. De Surveyor V
heeft tot nu toe 18.006 foto's
naar de aarde overgeseind,
Verolme:
Iedereen is
gelukkig in
Zuid-Afrika
Scheepsbouwer Verolme jieeft op
nieuw een lans gebroken voor de
Zuidafrikaanse apartheidspolitiek. Ka
de vlotte stapelloop op zijn werf in
Heusden van het koelschip ..S.A. Ze-
bediela" in aanbouw voor de
South-African Marine Corporation
Ltd. in Kaapstad zei hij zaterdag,
dat Zuid-Afrika zijn problemen goed
oplost: „Er is vrede in het lar.d en
ICU6 cc/( yciui/GKiuy, I iedereen is pr eplukkie
Het is de tweede maal. dat de leaeieen ls er eeiuKKig.
Defresne-prijs door de Nederland
se Vereniging van Toneelkunste-
Aan de Nederlandse regisseur
Eric Vos werd zaterdagmiddag in
Krasnapolsky in Amsterdam de
Defresne-prijs '67 uitgereikt, voor
zijn regie van het klassieke to
neelstuk „Prometeus"De prijs
bestaat uit een door de beeldhou
wer Hans Ydo vervaardigde plas
tiek, alsmede een geldbedrag.
In Triixmfatorkerk:
In de Triumfatorkerk te Katwijk is, daartoe uitgenodigd door
het Katwijks Comité „Pro Organo et Musica", de jonge Jozef
Sluys, Brussels organist (St. Pieterskerk te Jette), opgetreden.
Deze gaf in 9 programmanummers een dwarsdoorsnede door
de muziekgeschiedenis van 4 eeuwen, van de 16de tot de onze,
maar met voorbijgaan van de 19de.
naars wordt uitgereikt. Vorig jaar
werd deze voor het eerst toege
kend aan Ton Lutz voor zijn re
gie van Albee's „Kleine Alice" bij
de Nederlandse Comedie. Eric Vos
kreeg de onderscheiding uit han
den van Charlotte Kohier (U.
„De toekomst zal bewijzen, dat de
Zuidafrikaanse politiek goed is en er
zal een tyd komen, dat andere lan
den dat zullen erkennen", aldus de
heer Verolme. Daarna bracht h:j een
dronk uit op de goede relaties tussen
Zuid-Afrika en Nederland.
Uit de 16de een Fantasia van An
drea Gabrieli en een Fantasia van
Francisco Peraza. De eerste was
monochroom, eenvoudig in de fi
guur-uitwerking, moeiteloos te vol
gen, eohter wat statisch. Peraza is
veel beweeglijker en dadelijk kleurig
door de uitkomende stem. Zijn fan
tasie Ls ook rijker.
Uit de 17de eeuw: een Preludium
en fuga van Van den Kerckhoven,
een Vlaming met wie de Leidse or
ganist Leo Mens ons destijds meer
malen in kennis bracht. In deze
knappe compositie is al een veel bre
der en expressiever denken. Sluys
bracht de jaartallen van deze com
ponist mee: 1602—1701. Derhalve,
rk. vtf w
;ten, J wederzijds voor eikaars
.ndeltë r
tuur en belletrie.
deze, na 1956 tweede naoorlogse
boekententoonstelling in ons
Rijswilö wordt een selectie getoond van
W titels (boeken en tijdschrif-
uit de nieuwste produktie van
uitgevers daarbij zijn ver-
KI* van vertalingen van Nc-
zingen tóse werken en voorts „de 1
in sts ite boeken uit 1965 en 1966". Bo-
en een speciale collectie va
Se emigrantenliteratuur en Ne-
evenals de Bach-voorganger Rein-
ken, een leeftijd van 99 jaar! Wij
durven nu wel aannemen, dat een
Brusselaar over een Brusselaar het
fijne weet. Maar dan hebben de
Noordnederlandse musicologische
bronnen tot hiertoe fout gegist.
Naast Van den Kerckhoven nog
een Echo van Gherardus Scronx
een fris melodisch stuk met een rus
tieke inslag, waarin de het „echo-
spel" spelende registers nogmaals
van karakter getuigden. Het comité
lid drs. L. Haasnoot deelde mee, dat
het handschrift van het Echo in de
Luikse Universifceitsbiblioheek
rust.
Uit de 18de eeuw: een wat stijve,
maar goed gedachte Toccata van
Mouffat en „Cromorne en taille"
(d.i. in tenorligging) ran AndréRal-
son. Raisons geboortejaar is 1650. De
programma-samensteller vulde hier
een vraagteken in ten teken van on
bekend. Raison heeft naam, door
dat Bach goeddeels van hem het
thema voor zijn Paasacaglia in c
overnam. Raison blijkt ook in de
kromhoorn-melodie een voor veler
lei vormschoonheid plooibaar thema
gevonden te hebben.
Dit was dan het programma-klein -
goed, met smaak en inzicht uit de
muziekliteratuur gelezen: een artis
tieke musicologische aangelegenheid.
Men vergete nooit, dat de klein-
meesters vaak onontbeerlijk waren
om de groten voor te bereiden. In
hert latere deel van het programma
belandde Sluys op hieT algemeen be
kend terrein: Fantasia en fuga in c
van Bach, Fantasia in f van Mo
zart en Messiaens £>ieu paren! nous'.
Jozef Sluys heeft zich tegen alle
problemen.technisch zowel als inter
pretatief, opgewassen getoond en
doorzicht bewezen op de kleurmoge-
lijkheden van het orgel. In de vir
tuoze boekdelen bij Mozart en in
Messiaen werd ook duidelijk, dat zijn
speelwijze over de lange adem" be
schikt, vereist voor groot werk.
Het ocmité deelt mee. dat dit ka
lenderjaar nog twee orgelconcerten
volgen: zaterdag 14 oktober Wim
van Beek uit Groningen met blok
fluitmedewerking en donderdag 23
november Jan Welmers m.m.v. het
Leids Kaïnerkoor.
V.
meer dan het totaal van het weest. De Surveyor-I. die in juni
1966 op de maan landde, nam 11.150
foto's en de Surveyor-III, die in
aantal foto's van de twee eer
dere Surveyors.
„Een fantastische, succes
volle climax van een project,
waarvan we aanvankelijk
dachten dat het mislukken
zou", zei dr. Leonard Jaffe,
wetenschappelijk deskundige,
belast met het Surveyor-pro
ject, terwijl hij in Pasadena,
Californië, de foto's bestu
deerde, die het driepotig toe
stel van zichzelf, het maan
oppervlak en de corona van de
zon heeft gemaakt.
Enkele van de laatste foto's, van
zondag na zonsondergang op de
maan genomen, werden gemaakt bij
aardelicht-zonlicht, weerkaatst door
de aarde.
Het ruimteschip maakte op 10 sep
tember in de droge Zee van rust, on
danks een storing in de brandstof-
druk gedurende de vlucht van de
Surveyor, waardoor het ruimteschip
onbesturbaar dreigde te worden.
Gedurende de twee weken duren
de maan-dag werd de Surveyor druk
aan het werk gehouden door de con
troleurs in het laboratorium voor
straalaandrijving. De Surveyor moest
foto's maken en gegevens seinen met
behulp van een apparaat, dat uit
het ruimteschip omlaag komt en door
middel van straling de bodem van
de maan analyseert. De resultaten
van dit onderzoek, de eerste che
mische analyse van de maanopper-
vlakte, zullen aan het eind van deze
week worden gepubliceerd.
De 8urveyor-V ls in zijn serie tot
nu toe de meest succesvolle ge-
april van dit jaar landde, zond er
6.319 naar de aarde. In totaal dus
17.469, ongeveer 500 minder dan de
produktie van de Surveyor-V alléén.
De Surveyor-II, die in september
1966 werd gelanceerd viel te pletter
op de maan. De Surveyor-IV, gelan
ceerd op 14 juli van dit jaar, stopte
met signalen een paar seconden voor
dat hij moest landen en wat er met
dit toestel gebeurd is, is nog altijd
een mysterie.
Op de meeste heldere, scherpe foto'#
van de Surveyor V, kan men zijn on
beschadigde poten en landings
kussens en de brokkelige, met stuk
ken rots bestrooide grond er om
heen zien.
Een paar van de laatste foto's,
die tijdens de zonsondergang werden
genomen zijn de beste ooit genomen
van het hete gasachtige omhulsel
van de zon.
Viak na zonsondergang begonnen
de technici van de Hughes Aircraft
Company, waar de Surveyor-V werd
gebouwd, met de uitzending van ra
dio-impulsen, die de verwarmingse
lementen In de Surveyor moeten In
schakelen om te trachten de tempe
ratuur van het toestel op peil te
houden gedurende de maan-nacht,
wanneer de temperaturen kunnen da
len tot 250 graden Fahrenheit onder
nul. Als het ruimteschip de maan
nacht overleeft zal het over twee we
ken bij zonsopkomst vermoedelijk ge
ïnstrueerd worden het oversienen
van foto's te hervatten.
(Van onze Parijse correspondent) i bindingen met een politieke part\j een
beroep deden op de stemmen. En
bovendien hadden de gaullisten en de
Slechts Iets meer dan de helft, d.i.
54 procent van de 15 miljoen 1 ran-
sen, die gisteren waren uitgenodigd
de leden van hun algemene raden te
kiezen, hebben aan die oproep ge
hoor gegeven. Als excuus kan men
desnoods wijzen op het warme en
zomerse weer, ofschoon de kanton
nale verkiezingen ln het verleden bij
welke weersomstandigheid dan ook
nooit eclatante successen zijn ge
weest. Die geringe opkomst vormt
dus een nieuw bewijs van de beschei
den belangstelling waarin de alge
mene raden zich bij de Fransen mo
gen verheugen, en de minister van
Binnenlandse Zaken heeft zich dan
ook afgevraagd of het geen tijd
wordt de kantonnale of regionale be
stuursorganen ingrijpend te hervor
men zo niet op te heffen.
Politiek gezien zijn uit de resulta
ten van de eerste ronde weinig con
clusies van enige draagwijdte te
trekken. De ongeveer 6000 kandida
ten waren voor het overgrote deel
plaatselijke notabelen, die meer op
grond van hun persoonlijke verdien
sten dan vanwege hun eventuele ver
meeste rechtse kandidaten zich door
gaans nog pogen te verschuilen ach
ter onduidelijke etiketten om zo de
kiezers over hun ware politieke op
vattingen en ambities ln het onge
wisse te laten.
Alleen in de zes nieuwe districten
rond Parijs - dat zelf niet meestem
de - en die pas kort geleden waren
ingesteld, lagen de stukken wat an
ders, omdat hier de kandidaten dcor
de partijen duidelijker werden ge
steund. Het waren de communisien,
die de beste cijfers wisten tc boeken,
zodat ze in zeker drie nieuwe dis
tricten vermoedelijk over een absolu
te meerderheid zullen kunnen be
schikken.
De meeste kandidaten die als ka
merlid of als minister wat wijdere
bekendheid genoten zijn gisteren al
in de eerste ronde gekozen. Doch in
een groot aantal districten zullen de
kandidaten en de kiezers volgende
zondag opnieuw moeten a-intreden
omdat gisteren op geen enkele naam
de absolute meerderheid kon worden
verenigd.
