KLEURIGER DAN OOIT
RADIO nog springlevend
Een pijnlijke zaak
Feest van
10 dagen
Jaj
janners m opmars
MEER DAN VIJF MILJOEN TOESTELLEN
jffOENSDAO SO SEPTEMBER 1967
LETDSCH DAGBLAD
PAGINA T
"W erel daan Ihod
Zwart-wit-tv
tweede toestel
van produkten
s kleiner
en platter
Dit is dr. Walter Bruch, leider van het Telefunken-televisie-
laboratorium in Hannover. Hij is de uitvinder van het P.A.L.-
systeem, dat zich naast de beide andere kleurenzendsysternen
N.T-S.C. (Amerikaans) en S.E.C.A.M. (Frans) een plaats tracht te
veroveren. Een groot deel van Europa, waaronder Nederland, heeft
het P.A.L.-systeem gekozen, dat een zeer fraai kleurenbeeld op
levert. P.A.L. betekent Phase Alternating Line (fase-verandering
i per lijnen is gebaseerd op het feit, dat een kleurenfout in de ene
beeldlijn wordt gecompenseerd door een tegengestelde kleurenfout
in de daarop volgende beeldlijn.
Begrijpt u het?
Een pijnlijke zaak voor de Neder
landers is, dat in Duitsland de
kleurentelevisie die vorige maand
met zoveel trompetgeschal is ge
start, belangrijk goedkoper is. Dat
niet de schuld van de fabrikan
ten. Hetzelfde Philips kleurentele
visietoestel, dat in Nederland f2950
kost staat in Duitse winkels geprijsd
voor f 2450 markt oftewel f 2200,-
Het verschil van f 750,- is precies
het bedrag aan belasting, dat de
Nederlandse overheid van de koper
van zo'n toestel opeist
In Nederland wordt het bezit van
een televisietoestel beschouwd als
jen luxe, in Duitsland niet. Van
de 2,8 miljoen tv-toestellen, die op
het ogenblik in de Nederlandse
huiskamers staan, is de schat-
van de staat f500 miljoen rij
ker geworden
Van die 500 miljoen gulden
wordt geen cent besteed aan de
kosten van de celevisieprogram-
die immers uit de kijkgel
den moeten worden gefinancierd.
Nederlandse tv-kfjkers betalen het
laagste kijkgeld van Europa en ver
geleken met de grote landen is het
aantal toestellen gering. Geen won
der, dat de Hilversumse „zuilen'
iedere cent moeten omdraaien en
jaloers zijn op de grotere finan
ciële mogelijkheden, die buitenland
se tv-stations hebben.
Er is geen kans op, dat de Ne
derlandse regering het melkkoetje
van de weeldebelasting op tv-, ra
dio- en grammofoonapparatuur laat
schieten.
Integendeel: hoewel de be
zitter van een kleurentoestel op het
ogenlik nog hetzelfde kijkgeld be
taalt als de eigenaar van een zwart-
wit-apparaat, is het waarschijnlijk,
dat de kijkgelden in de naaste toe
komst zullen worden verhoogd. Zon
der goedkeuring van de Kamers
kan de minister het huidige tarief
van f 36.- per jaar nog opschroeven
naar f 40.- Voor een hogere aan
slag is een wetswijziging noodza
kelijk.
Minister mr. L. de Block van Economische Zaken heeft
een nieuw, lichtblauw overhemd gekocht, precies in de
kleur die hem is geadviseerd door deskundigen van de Neder
landse Televisie Stichting. Donderdagochtend, als hij de 15de
Firato-radio- en televisietentoonstelling in het RAI-gebouw
in Amsterdam opent, zal hij er „gekleurd'' opstaan, want met
de openingshandeling geeft hij tevens het sein voor de start
van de kleurentelevisie in Nederland.
De geheel in het teken van de
kleurentelevisie (ktv) staande Fira-
to wordt een feest dat tien dagen
lang zal duren. Dat hopen althans
de fabrikanten en importeurs van
ktv-toestellen en met hen de zich
reeds ruim een jaar op kleurenpro-
gramma's voorbereidende televisie
regisseurs in Bussum.
De ktv is wèl een feestje waard.
In de eerste plaats omdat het een
prachtige technische overwinning
is, maar zeker ook, omdat Neder
land het eerste kleine land in de
wereld is, dat met officiële kleuren
tv-programma's begint.
De Firato is om meer redenen een
belangrijke evenement. Terwijl de
grote radio- en tv- tentoonstellin
gen in andere landen een natio-
naa karakter hebben, is hier spra
ke van een wereldaanbod van pro-
dukten. Om by de kleuren-tv te
blijven: voor het eerst is er onder
één dak een vergelijking te maken
tussen ktv-ontvangers van 17 ver
schillende merken. En die ruime
keuze geldt ook voor radio-, op
neem-, weergave- en velerlei soor
ten elektronische apparatuur, die
uit 22 landen afkomstig zijn, waar
onder vele premiers.
De stromen bezoekers, die van 21
september tot en met 1 oktober uit
alle delen van het land naar het
RAI-gebouw zullen trekken, zullen
ongetwyfeld vooral op die kleuren
televisie afkomen. Al zyn de prij
zen nog hoog en is de aankoop van
een kleurentoestel voorlopig nog
slechts weggelegd voor een kleine
groep, de belangstelling van het pu
bliek voor ktv is er onbetwist. De
handel is vol vertrouwen in een
goede afzet in de toekomst. Voor
zichtige ramingen spreken van
10.000 toestellen, die de komende
maanden zullen worden verkocht.
De prijzen van de kleurentoe-
stellen (63cm-beeld) liggen tussen
de f2475.- en f4000.- (een Deens
toestel, dus van buiten de E.E.G.).
De Firato bleek ook in vorige ja
ren een populaire tentoonstelling.
Meer dan enig ander volk in Eu
ropa is de Nederlander gesteld op
„huiskameramusement". De televi
siedichtheid in ons land is dan ook
met 75 pet het hoogste percentage
van het Europese continent. Op dit
ogenblik heeft Nederland 10 mil
joen apparaten in gebruik, waar
mee huiskamerontspanning wordt
bedreven, dus drie apparaten per
gezin: 5.3 miljoen radiotoestellen.
2, 8 t.v.-toestellen. 600.000 bandre
corders en bijna 2 miljoen gram
mofoons. De vervangingsvraag
vormt een belangrijke markt;
bij tv-toestellen is deze zelfs
50 pet van alle aankopen. Daar
naast is er de tendens steeds bete
re, steeds nieuwere apparaten aan
te schaffen. En wat dat laatste be
treft kan men op de Firato wel een
paar nieuwe ideetjes opdoen In
bijna alle van de 152 stands in de
RAI is wel iets nieuws te ontdek
ken.
In zwart-wit-televisie is er een
nog ruimere keuze; de fabrikanten
trachten duidelijk interesse te kwe
ken voor het „tweede toestel", dat
dan een draagbaar of althans ge
makkelijk verplaatsbaar apparaat
kan zijn, dat eventueel ook in boot,
caravan of tent kan spelen. Tech
nisch schijnen er geen problemen
meer te zijn: een typisch voorbeeld
komt uit Japan in de vorm van
een minlatuur-tvijontvanger met
een beeldje van 2\2 centimeter.
Naast de televisie blijkt de radio
nog springlevend. Evenals bij de
overige geluidsweergave-apparatuur
is hier aiom een streven naar kwa
liteitsverbetering. Vergeleken met
het aanbod op de vorige Firato val-
len de mini-radio's op: de toestel
len worden steeds kleiner en plat
ter. De ontwikkelingen op het ge
bied van de hi-fi- en stereo-ap-
paratuur zijn indrukwekkend. Op
de Firato zyn diverse demonstra
tiezaaltjes ingericht, waar het pu
bliek rustig kan luisteren.
Een nieuw terrein is ontsloten
door de ontwikkeling van de video
recorder, een apparaat voor het
vastleggen van televisiebeeld en-
geluid op een band. In de naaste
toekomst zal deze beeldrecorder
evenals thans de geluidsrecorder in
vele huiskamers te vinden zyn. Het
zyn weer de Japanners, die in de
ze techniek vooroplopen. De ten
toonstelling biedt ook een overzicht
van het groeiende assortiment van
elektronische en elektromagne
tische instrumenten.
Attracties
Een bezoek aan de Firato is een
feestelijk dagje-uit, waar men heer
lijk kan dromen over de aankoop
van een fijne geluidsinstallatie, een
handig draagbaar tv-toestelletje of
een fantastische bandrecorder. Het
aantrekkelijke is, dat het voor de
meeste bezoekers niet bij dromen
behoeft te blijven, omdat er van
zeer veel apparatuur goedkope uit
voeringen zyn.
De Firato biedt meer dan alleen
maar commerciële stands. In een
van de hallen is „Het Elektron" in
gericht, een voorlichtingscentrum,
dat vooral ls bedoeld om jongeren
in groepsverband rond te leiden en
een inzicht te geven in de wonde
re wereld van de elektronica. In de
entreehal van het tentoonstellings
gebouw is een show van anti-qui-
teiten en in de oosthal heeft de
NTS weer een in vol bedryf zijnde
tèlevisie-studio ingericht, waar
steeds wordt gerepeteerd en waar
ook een aantal kleurenprogramma's
wordt opgenomen en uitgezonden.
ADVERTENTIE
Geversstraat 39 v
westrik L d t
TH.'üt.SIS17
Japan is sterk in opmars op de
Nederlandse radio- en televisie
markt. Van 1960 tot 1966 is de
w-aarde van de per jaar uit
Japan geimporteerde radio- en
televisie toestellen gestegen van
ruim 600.000 tot bijna viermil-
joen gulden. Een van de bekend
ste merken is Sony. De appa
raten voor beeld- en geluld-
weergave, die deze fabriek pro
duceert, worden in ons land in
gevoerd door de Amsterdammer
Anton Bra nds teder (49).
Hij zegt: „Wij zijn zes jaar
geleden begonnen. Wij hebben
mag ik wel zeggen, een enorm
succes gehad. Sony-artike-
len worden op het ogenblik in
ongeveer 1300 zaken verkocht.
Dat aantal groeit met 100 toe
200 per jaar. Onze omzet is nu
vyftien keer zo groot als in het
eerste jaar."
Deze snelle groei is zeer op
merkelijk, omdat de Sony-arti-
kelen over het algemeen duur
der zijn dan die van de in ons
land gangbare merken.
Deze hogere pryzen zijn voor
een belangrijk deel het gevolg
van de hoge invoerrechten. De
heer Brandsteder: „Wij moeten
22 procent betalen. Voor verge
lijkbare artikelen uit EEG-lan-
den is 't invoereoht maar 1,8
procent en dat wordt nul. Over
het invoerrecht moet ook om
zetbelasting betaald worden. Wij
betalen dus eigenlijk dubbel op.
De produktiekosten liggen in Ja
pan bovendien niet zoveel lager
meer als in het Westen. Ander
half jaar geleden, toen ik voor
het laatst in Japan was scheelde
het nog maar vijftien procent, i
Dat is intussen weer minder
geworden. De import van goed
kope apparaten uit Japan, die
niet altijd even goed zijn, is
dan ook sterk aan het afne
men", zegt hij.
De pryzen van de Sony-artike-
len en die van andere Japanse
produkten zullen lager kunnen
worden wanneer 't in de Ken
nedy-ronde bereikte akkoord
wordt gerealiseerd.
Voorlopig is dat echter nog
toekomstmuziek. De heer Brand
steder luistert er wel met ge
noegen naar, maar hij acht de
perspectieven die erdoor geopend
worden niet van doorlsaggevend
belang voor 'n verder succes van
zyn onderneming. De bedrijfs
resultaten van de laatste maan
den bewyzen het. (in augustus
60 procent meer omzet dan vo
rig jaar)
Misschien schrikken we
even als de nieuwe kleuren
televisie de kamer wordt bin
nengedragen. Want de kast
is groter en dieper dan de
zwart-wit-toestellen ooit zijn
geweest en zo ontstellend
zioaar dat hij nauwelijks is te
tillen en het televisietafeltje
vermoedelijk voor een solider
exemplaar moet worden ge
ruild. Één ding is duidelijk:
men kan zien ,dat de paar
duizend gulden, die de ktv
meer kost dan het zwart-wit-
toestel, toch wel ergens aan
zijn besteed. En het wonder
van de ktv beseft men pas
goed als die kast wordt ge
opend en eivol met leidingen
en apparaatjes blijkt gevuld.
De wir-war van draden en
het aantal instrumentjes zijn
een veelvoud van die in een
zwart-wit-apparaat. Het
kostbaarste onderdeel is de
beeldbuis, die een wonder is
van techniek
Geen lx ussen
op Firato J
In tegenstelling tot wat op de vo
rige tentoonstelling het geval was
zijn dit jaar op de Firato geen toe
stellen voor geluid- en beeldweer
gave uit Rusland te zien. De N.V.
Bakker en Kliffen uit Amsterdam,
die deze toestellen op de Firato
'65 introduceerden heeft van de in
voer af moeten zien. Dit is een ge
volg van een door Philip» opgelegd
verbod. In de Russische toestellen
werden door Philips gevoerde pa
tenten gebruikt.
De heer A. Kliffen zei ons: „Het
liep wel goed. Wij hebben wel veel
orders genoteerd, maar deze zyn
nooit uitgevoerd." Op de Firato
zyn wel enkele toestellen uit ande
re landen achter het Ijzeren gordijn
te zien. Het gaat hier om appara
ten uit Oost-Duitsland en uit Hon
garije.
Kleurentelevisie, zwart-
wit-televisie, home-video-
recorders hoe staat het
eigenlijk met de radio? Uit
stekend. Wij 12,5 miljoen Ne
derlanders mogen dan 2,8
miljoen t.v.-toestellen, 600.000
bandrecorders en 2 miljoen
grammofoons hebben, wij
hebben ook niet minder dan
5,3 miljoen radiotoestellen.
En het is zeker niet zo, dat
men in Hilversum program
ma's maakt voor een medium,
waarvan de dagen geteld
zijn. Nee, de radio is spring
levend.
t.v. in de lucht is minder naar de
radio geluisterd dan toen er nog
geen t.v. was. Maar nog altijd luis
teren honderdduizenden Nederlan
ders 's avonds naar door de radio
uitgezonden concerten, luisterspe
len of documentaires. Vooral de
actualiteitenrubrieken na het
nieuws van half elf hebben een
grote luisterdichtheid.
Kenmerkend voor de vitaliteit
van de radio is wat op de avond
van de geboorte van Prins Willem-
Alexander gebeurde. Televisierepor
ters, die mensen op straat vroegen
hoe zij het nieuws hadden verno
men kregen in verreweg de meeste
gevallen te horen: „Door d<
radio'.
Het aantal radiotoestellen neemt
voor een belangrijk deel als gevolg
van de ontwikkeling van draag
bare transistorradio's nog steeds
belangrijk toe. In 1962 was het zo,
dat bijna alle Nederlandse gezin
nen over een radio beschikten. In
een kleine tien procent van de
gezinnen had men ook een tweede
toestel. Nu, vijf jaar later is de
situatie zo, dat vijftig procent van
de gezinnen over meer dan één
radiotoestel beschikt.
Ook verbetering van de hi-fi-
apparatuur en nieuwe impulsen
zoals combinaties van radio met
klok, draagbare radio met mu
ziekcassette en draagbare radu
met grammofoon spelen in dez(
ontwikkeling een belangrijke rol
evenals de toepassing van integra
ted circuits, die de constructie vai
superkleine draagbare radiotoestel
len mogelijk maakt.
De geluidsomroep is voor d<
meeste mensen nog steeds de le
verancier van muziek, die mei
steeds grotere teohnische perfectie
wordt overgebracht. Afgezien van
op speciale groepen luisteraars
(vrouwen, jeugd, zieken, bejaar
den) gerichte rubrieken heeft zij
zich de laatste tijd toegespitst op
zeer snelle berichtgeving en een
maximum aan informatie in de
9feer van het dienstbetoon aan de
luisteraars.
In snelle berichtgeving over ge
beurtenissen in binnen- en buiten
land is de radio ondanks de satel
lieten de televisie nog altijd de
baas gebleven. Een goed voorbeeld
is de gang van zaken tijdens de
crisis en de oorlog in het Midden
oosten. In Hilversum was men
vrijwel dag en nacht con
stant verbonden met het strijd-
constant verbonden met het strijd
toneel, met New York. Washing
ton en met de belangrijkste Euro
pese hoofdsteden. Alle verslagge
vers en oorrespondenten weiden
in een „pool" samengebracht. In
acht dagen tijds gaf men naast de
normale nieuwsuitzendingen en
actualiteitenrubrieken ruim dertien
uur extra uitzendingen. Zo zijn de
dagen van de radio zeker niet ge
teld.
