Luxemburg is geen
operette-vorstendom
Gesprek met
chr. geref.
in impasse
Geboorteregeling niet
op r.k. synode-agenda
Geref.
synode
Ongedwongen staatsiefoto
saneert
Grote zelfstandigheidszin
(Van onze Brusselse correspondent)
Der Graf von Luxemburg'' en „Call me madam", verhalen
helaas ook wel recente, Nederlandse journalistiek hebben
velen van het Groothertogdom Luxemburg het beeld op-
van een operette-vorstendom. Niets komt minder
koüPereen met de werkelijkheid. Toegegeven, het land is niet
root: de oppervlakte is 2586 vierkante kilometer, dat is onge-
jeer dezelfde als die van de Nederlandse provincies Drente of
De maximale afstand van noord naar zuid is
kilometer, die van oost naar west 57 kilometer.
hoofdstad heeft zo veel lnwo-
Leiden. Het
van het land is 350 ki-
lang. Het ministerie var
is in een ouderwets he-
gevestigd en het ministerie
Buitenlandse Zaken vond onder
in een achttiende eeuws deel van
van de kathedraal,
s van de groother-
loopt dag en nacht één soldaat,
de wacht houdt (hij wordt na-
wel om de zoveel uur afge-
het parlement is gevestigd
bijgebouwtje van datzelfde pa
s gevangenis is ondergebracht
oud klooster in de beneden-
/anneer het mooi weer is, ziet
enige gevangenen de stoep
van de huizen van de ci-
de kok ook een gedeti-
rookt rustig een sigaret
de chauffeur van de auto, waar
kruidenierswaren worden gele
inwoners van het Groothertog-
onderhouden zich met elkander
dialect, dat voor de Nederlan-
veel weg heeft van het Zwitsers-
en wanneer vroeger de Groot-
Charlotte of thans haar
Jan zich tot het volk richt, ge-
zy datzelfde dialect.
in een weekblaadje, dat
geen tienduizend exemplaren
heeft, een bericht staat, waar-
onaangenaams over de rege-
ig wordt gezegd, heeft de hoofdre-
cteur binnen drie dagen een brief
de betrokken minister in huis.
Arin hem om rechtzetting wordt
rzocht op grond van het „droit de
rase". Enige tijd geleden bleek
ook Luxemburg een soort BVD
üt, die telefoongesprekken kon af-
■Jveno(iJterensedertdien gaat er vrijwel
dag voorbij of een van de drie
ote dagbladen wydt er een be-
louwing aan en vele parlements-
tpi kn hebben al vragen aan de mi-
'wers gesteld.
Hechte natie
Het zijn allemaal by elkaar zaken,
tot gevolg hebben dat velen ge-
Igd zyn, dat Luxemburg niet hele-
M ernstig te nemen. Zij doen er
keerd aan, want dit land, dat
*e keer in zijn recente bestaan
Duitsers onder de voet werd
lopen, heeft wel degelijk bewezen
CTio hecht saamgebonden natie te
l. Duizenden Luxemburgers zijn
gekomen in de Duitse concentra-
btnpen omdat zy weigerden, zich
laten iniyven in het Duitse leger,
oktober 1941 verlangde de Duitse
ouwleider" by een soort volkstel-
^dat iedere meerderjarige Luxem-
fger zou verklaren dat hy van
iltsen bloede was, dat hy er de
firkeur aan gaf, Duits te spreken,
tovoorts. Er ontstond zo'n bewe-
"g tegen deze willekeur dat de ge
it telling werd geannuleerd. Aan
eble^ einde van de oorlog waren er
Luxemburgers ondergedoken
dat er durfden rond te lopen,
dialect van de Luxemburgers,
Mover men het zo vaak heeft,
l)kt een eigen taal, waarin ook
chters hebben geschreven en die
*1 is zo'n band dat de duizenden
ixtmburgers in het Buitenland ook
"Jaren emigratie onder elkaar
toit anders spreken. De Luxembur-
j Ut* r U nu eenmaal een merkwaardig
tot i ens®htype, aan de ène kant wat
EN. I en afstandhoudend tegenover de
gen» *emdeling, aan de andere kant al
geneigd tegen eigen volk tot
tn zekere gemeenzaamheid, die nooit
9 taler respect is. Van huis uit is de
tixemburger een landbouwer; in de
van nog geen eeuw is hy een In-
prieel of «en handelsman gewor
den, hy werkt in mynen en fabrie
ken of in de dienstverlenende sector.
Die laatste is vooral zo groot omdat
het land gezegend is met veel land-
schappeiyk schoon en omdat het
door zyn centrale ligging in West-
Europa uitverkoren scheen voor het
vreemdelingenverkeer.
Welvarend
Operettevorstendommen zyn uit de
aard van de zaak, welvarend maar
kneuterig en inefficiënt. Luxem
burg is óók welvarend. Er zyn geen
werklozen en nog steeds komen bui
tenlandse arbeidskrachten het land
binnen. Maar niets doet veronder
stellen dat de hoofdstad een ver
stofte residentie is. Er worden straat
aan straat nieuwe panden gebouwd.
De wegen en straten zyn voortref-
feiyk. Het verkeer is goed geregeld.
In geen land van het Europa van
de zes zyn per duizend inwoners zo
veel nieuwe personenauto's als in
Luxemburg (187 tegen 113 in ons
land), zyn er zoveel telefoons (224
tegen 179 by ons), zoveel kamers
per woning. Het land mag dan een
kleine staat zyn, maar het is een
welvaartsstaat.
Datzelfde land heeft de meest mo
derne staalfabrieken van Europa. De
ARBED (Aciéries réunis de Burbach,
Eich, Dudelange) is een van de groot
ste Europese staalproducenten met
een produktie van ongeveer 5 mil
joen ton ruwstaal per jaar (het
17 maal zo grote Duitsland produ
ceert 40 miljoen ton) en daarmee ook
een van de fundamenten van de
Luxemburgse welvaax-t. Het paleis
van de ARBED, (het grote kantoor
gebouw in de achttiende eeuwse styi
aan de Avenue de la Liberté) is gro
ter dan het paleis van de Groother
tog. zegt men zonder ironie in
Luxemburg en men acht dat juist.
Diezelfde ARBED verschaft werk
aan ongeveer 25.000 arbeidskrachten,
dat is meer dan in de gehele Luxem
burgse landbouw werken en ongeveer
één vyfde van de werkende bevol
king van het land.
De regering van het Groothertog
dom waarin al jaren katholieken
en socialisten zo'n beetje op fifty-
fifty basis samenwerken heeft tij
dig ingezien dat het overheersend be
lang van één industrie voor een
klein land niet zonder gevaar is.
Vandaar dat de volksvertegenwoor
diging al vyf jaar geleden een wet
heeft aangenomen, de z.g. raamwet,
Dr. H. v. d. Linde
wordt priester
Prof. dr. H. v. d. Linde, hoogle-
aar aan de faculteit der godsge
leerdheid van de R.K. Universiteit
in Nymegen, die in 1960 zijn ambt
van predikant van de Ned. Herv.
Kerk neerlegde en tot de R.K. Kcak
toetrad, zal met goedvinden van de
H.stoel door mgr. J. Bluyssen, bis
schop van Den Bosch tot priester
worden gewijd. De priesterwijding
zal plaatsvinden op 16 december in
de Boskapel van de patere Augustij
nen in Nijmegen.
Het is voor de tweede maal in Ne
derland, dat een gehuwde dominee,
die tot de R.K. Kerk is overgegaan,
tot priester wordt gewyd. Eerder is
dit namelyk gebeurd me ds. Loos
uit Zwolle. In het buitenland, met
name in Duitsland, kent men ook
enkele gehuwde priesters, die vroe
ger ambtsdragers waren iin de Evan
gelische Kerk,
Het groothertogelijk vaar van
Luxemburg met zijn vier kinde
ren.
die reconversie en de stichting van
nieuwe industrieën steunde met hulp
van de staat op het terrein van de
financiering, de omscholing van ar
beidskrachten, belastingverminde
ring enz. De resultaten zijn bevre
digend; er zyn nieuwe industrieën en
waterkrachtcentrales gekomen. De
produktie van deze laatste is in nog
geen tien jaar verdubbeld. De bruto
produktiewaarde van de nieuwe in
dustrieën, uitgedrukt als percentage
van dat van de yzer- en staalin
dustrie is van 12,5 procent tot 28 pro
cent in het lopende jaar gestegen.
Van 1963 tot 1965 nam de uitvoer
van alle nieuwe industrieën van 10.4
procent tot 18,7 procent van die van
de yzer- en staalindustrie toe, ter-
wyi het aantal werknemers in 1965
overeenkwam met 18 procent van de
te werk gestelde personen in de yzer-
en staalindustrie tegenover 9 procent
in 1963. Er zyn natuurlyk plannen
voor verdere industrialisatie in de ge
bieden aan de gekanaliseerde Moe
zel, hoewel men daar het landschap
zo veel mogelyk wil behouden. Om
der wille van het toeristenverkeer en
van de wynbouw. Want Luxemburg
is, zoals algemeen bekend ook het
land van goede witte wynen zoals
Riesling en Traminer.
Luxemburg is lid van de Verenig
de Naties, van de Westeuropese Unie
van de Europese gemeenschappen,
van de NAVO, van de OEES en 't is,
sedert de jaren van de Londense bal
lingschap, een trouwe partner van de
Benelux. Het is in al die organisaties
zijn verplichtingen steeds, vaak door
het brengen van offers, ook wel zoals
in de EEG niet zonder profijt voor
's lands economie, stipt nagekomen-
Het is ook daar een voorbeeld van
een land, dat kan meespreken in de
Europese en zelfs in de wereldpoli
tiek mits het gezonde ideeën verte
genwoordigt en zich realiseert dat het
een onafhankelyke maar kleine na
tie is. Wat dat betreft zou ons land
af en toe een voorbeeld aan Luxem
burg kunnen nemen.
I
De stad Luxemburg is oud en
Bijna 40.000
langspeelplaten
van Urker zang
Het Comité Gemeentezang Urk.
dat in juni 1964 begon met de uit
gifte van grammofoonplaten met op
len van niet-ritmische gemeen
tezang uit kerkdiensten in de gere
formeerde kerk van Urk. verwacht
binnen enkele weken de 40.0ö0st3
plaat te kunnen verkopen.
Sinds juni 1964 zyn in de Petra-
kerk in Urk 6 lp's opgenomen. Deze
serie is definitief afgesloten met de
eind 1966 uitgekomen platen „In de
spelonk van Adullam" en „Op weg
r Zoar". De titels van deze pia-
ten worden verklaard achter op de
hoezen, die veelal in kleuren zyn uit
gevoerd. Het Comité Gemeentezang
Urk zegt nooit te hebben kunnen
voorzien, dat er zo'n enorme belang
stelling voor deze kerkzang zou be
staan.
Uit de baten van de platenverkoop
die men blijft bestemmen voor ker-
kelyke doeleinden, is onder andere
f 60.000 geschonken aan de Geref
Zending, waardoor enkele weken ge
leden een zendeling naar Brazilië kon
worden uitgezonden.
Het contact tussen de Geref. Ker
ken (850.000 leden) en de Chr. Geref.
Kerken (65.000 leden) is in een im
passe geraakt. Na zeven Jaar van
samensprekingen tussen officiële
vertegenwoordigers werd aan de ge
reformeerde synode in Lunteren gis
teren gerapporteerd, dat de gerefor
meerde afgevaardigden geen pers
pectief meer zagen. Merkwaardig is
dat vertegenwoordigers van de Ge
ref. Kerken vrygemaakt dezer da
gen aan hun generale synode in
Amersfoort hetzelfde berichtten: het
gesprek kwam niet vooruit.
Behalve leerstellige bezwaren
koesteren de chr. gereformeerden
bedenkingen tegen de gereformeer
de levensstyi, die „een werelds®
geest" wordt genoemd, de toenade
ring tot de Ned. Herv. Kerk, de
welwillende houding tegenover de
Wereldraad, het in discussie bren
gen van het scheppingsverhaal uit
Genesis en dergeiyke.
Men zal nog proberen samen een
afsluitend rapport aan de synodes
van beide kerken uit te brengen.
De gereformeerde synode biyft be
lang hechten aan meer eenheid on
der de groep van „gereformeerde
beleiders," die over een aantal kerk
gemeenschappen is verdeeld, maar
by elkaar al gauw ruim één mil
joen mensen omvat. De synode wees
onder meer op de noodzaak van
plaatseiyk contact, dat tot een beter
verstaan van elkaar kan lelden.
De Gereformeerde synode heeft be
sloten tot sanering aan het apparaat
aan bureaus en instanties, dat sinds
de oorlog nogal onsystematisch rond
om de synode is opgeschoten. De sy
node wil alleen het Zendingscentrum
in Baarn en 't bureau van de Theo
logische Hogeschool in Kampen zelf
standigheid laten. Met twee andere
grote kerkelijke bureaus wordt nog
overlegd over de noodzaak van zelf
standigheid.
Er zyn negentig deputaatschappen,
die tussen de synodes in bepaalde
opdrachten uitvoeren. Daarvan
zyn er 25 met eigen financiële ad
ministraties, functionarissen en bu
reaus. Deze zakeiyke kanten wil de
synode concentreren in een algemeen
kerkeiyk bureau, zy gaf ook op
dracht tot nog verdere doorlichtingen
en rationalisering van het kerkeiyke
apparaat en liet daarby ook haar
eigen werk- en vergadermethoden
niet buiten schot.
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK
Beroepen te Woudenberg (buiten-
gew. wykgem) J. Chr. Plaat te Wel
len Ammerzoden te Andyk c.a. W.
A. Soesan te Eierland (op Texel).
Aangenomen naar Bodegraven
(vac. A. den Hartogh) (toez.) J. H.
Cirkel te Huizen (N.H.) die bedankte
voor Waddinxveen (vac. J. R. Cupe
rus) naar Garderen R. W. Steur
te Doornspyk naar Zuidwolde-
Noordwolde (toez.) Th. S. Houtsma te
Goënga naar 't Woudt (toez.) L.
P. Sterk te Maurik.
Bedankt voor WittewierumTen
PostLeilens J. J. Winckel te Foud-
gum c.a.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Kamerik, Baarland
's-Gravenpolder en te Haasdrecht H.
Appers, kand. te 's-Gravenhage, die
geen verdere beroepen in overweging
kan nemen.
Bedankt voor Siddeburen F. de
Jonge te Emmer-Compascuum
voor Hoogvliet (vac. H. Riezebos en
voor Gouda (vac. J. Hengeveld) J.
Nierop te Nykerk.
GEREF. KERKEN Vrygemaakt
Bedankt voor Buitenpost P. van
Gurp te Oldehove.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Natuurlijk, bij het galadiner (in
het paleis op de Damhoorde de
bekende statige staatsiefoto. De
koninklijke familie met haar Lu
xemburgse gasten, Groothertog
Jan en Groothertogin Charlotte,
keurig op een rijtje, vriendelijk
glimlachend. Maar de fotograaf
knivte nog een keer, toen Prins
Bernhard op vrolijke wijze de
Versmensen bedankte. Het lever
de een heel wat ongedwongener
plaatje op. Dit gebeurde aan het
KOSMOS-176
De Sowjet-Unie heeft vandaag
weer een Kosmos-ruimtevoertuig in
een baan om de aarde gebracht,
welke is uitgerust met wetenschap-
pelyke instrumenten voor ruimte
onderzoek, zo meldt het Russische
persbureau „Tass". Het is de 176ste
in de serie.
De Kosmos 176 beschrijft een el
lipsvormige baan, die een hoogte
heeft variërend van 1.581 km tot 206
km boven de aarde. De Kosmos cir
kelt eens per 102.5 minuten rond de
aarde, zyn baan vertoont een hoek
van 81.9 graden met
einde van een welgevulde eerste
dag van het Luxemburgse bezoek.
Vandaag heeft de Groothertogin
Aalsmeer opgezocht. De Koningin
en haar gasten warden daar opge
wacht door de burgemeester van
het bloemencentrum en minister
Lardinois (Landbouw en Visserij).
Het gezelschap werd vervolgens
rondgeleid, waarby het de werking
van de veilingklok werd uiteengezet.
Ook werden twee bosjes bloemen
geveild voor de Groothertogin en
Koningin Juliana. Om kwart voor
elf was het korte bezoek ten einde
en vertrok het gezelschap naar pa
leis Huis ten Bosch. De Prins en
Groothertog Jan bezochten tezelfder
tyd de vliegtuigfabriek Fokker,
waar men het produktieproces van
de Fellowship volgde.
Nadat het Groothertogelijk paar
nog een bezoek had gebracht aan de
Luxemburgse kolonie in Nederland,
verzameld in de ambtswoning van
de ambassadeur van het Groother
togdom, vertrok men rond het mid
daguur naar de Treveszaal, waar de
raad van ministers de gasten een
lunch aanbood. Het Koninkiyk paar
reed rechtstreeks van het Huis ten
Bosch naar het Binnenhof. De hoge
gasten werden verwelkomd door
minister-president De Jong en ml-
Bisschoppen komen in Vaticaanstad bijeen
Het Vatlcaan heeft bekend ge
maakt, dat 197 prelaten zullen deei-
en aan de eerste synode van r.-k.
bisschoppen en opnieuw bevestigd,
dat het niet in het voornemen ligt,
het vraagstuk van de geboorterege
ling te bespreken.
Van de deelnemende prelaten ko
men 148 uit alle delen van de wereid,
worden 25 door Paus Paulus VI aan
gewezen om hem te vertegenwoordi
gen en behoren de overigen tot orga-
en van het Vaticaan.
De Poolse secretaris-generaal van
de synode, mgr. Ladislau Roebiu,
heeft opnieuw deegedeeld. dat het
niet de bedoeling is, in de synode die
op 29 september begint, de geboorte
regeling te bespreken.
In antwoord op een vraag zei hy,
dat de bisschoppen genoeg te doen
zullen hebben met de punten, die op
het ogenblik op de agenda staan. De
ze punten zyn: het canonieke recht,
de seminaries,, de liturgie of openba
re eredienst, de geloofsleer en 't ge
mengde huwelyk.
Mgr. Roebin deelde ook mee, dat
verwacht wordt, dat de paus tegen
woordig zal zyn by de openingszit
ting van de synode en dat hy voor de
sluiting op 29 oktober waarschyniyk
van tyd tot tijd een van de dagelijk
se zittingen zal bywonen. De synode
zal niet zo openbaar zyn als het con
cilie. Er zullen geen toehoorders of
waarnemers in de zittingzaal worden
toegelaten, zoals wel het geval is ge
weest tydens het concilie.
Binnen de orde
Aan de bisschoppen is niet uil-
drukkelyk verboden, de geboortere
geling of welke andere materie ook
tydens de synode ter sprake te bren
gen, maar evenals gedurende het
oecumenische concilie zullen de ver
schillende voorzitters kunnen bepa
len, of een ter sprake gebracht on
derwerp binnen de orde is of niet.
Tijdens het concilie heeft paus Plu
lus de 2500 concilievaders meegedeeld,
dat hy de beslissing over de geboor
teregeling aan zichzelf voorbehouden
had.
De conservatieven hadden gehoopt,
dat dit de bespreking van de geboor
teregeling zou onderdrukken, maar
een aantal prelaten heeft niettemin
de bespreking van het probleem
voortgezet.
Het concilie ls tenslotte gekomen
met een nieuwe opvatting over de
echtelyke liefde en deze voor het hu
welyk in belangrykheid op een ïyn
gesteld met het voortbrengen van
kinderen. Dit werd gezien als een be-
langryke koerswyziging, die zou kun
nen leiden tot een nieuwe interpre
tatie van de verbodsbepalingen van
de kerk inzake voorkoming van zwan
gerschap.
In de synode hebben onder ande
ren zitting kardinaal Alfrink, aarts
bisschop van Utrecht, kardinaal Sue-
nen, aartsbisschop van Mechelen en
Brussel en bisschop Lommei van
Luxemburg.
nister van Buitenlandse Zaken mr.
Luns.
Vanmiddag zou een bezoek wor
den gebracht aan Delft, waar on
der meer een krans zal worden ge
legd by de koninklijke grafkelder in
de Nieuwe Kerk en de tentoonstel
ling Oranje Nassau in Luxemburg,
in het Prinsenhof, zal worden be
zichtigd.
Vanavond zal men een uitvoering
bywonen van hert Concertgebouw
Orkest onder leiding van Bernard
H ai tink. Uitgevoerd zullen worden
de ouverture Cariolanus van Ludwig
van Beethoven en de 9de sympho
nic van Franz Schubert.
Congres van r.-k.
studenten over
liturgie in
Noordwijkerhout
Van 17 24 september a.s. orga
niseert de Unie van rooms-katholieke
studenten in Nederl., in samenwer
king met de Catholic Students Union
uit Engeland, een congres over li
turgie, dat gehouden zal worden in
Noordwykerhout.
Uitgaande van de concrete be-
staanservaring zal worden getracht
liturgische vormen te vinden, die als
levensnaby kunnen worden beleefd.
Het gaat in dit liturgy-seminar dus
niet zozeer om een hervorming of
aanpassing van bestaande, overge
leverde liturgische vormen, alswel
om een poging een adaequate ex
pressie te vinden van de religieuze
dimensie in de moderne levenserva
ring.
Het congres bestaat Tilt twee ge
deeltes. De eerste drie dagen zul
len het theoretische gedeelte vormen.
Er zullen lezingen worden verzorgd
door pastoor Keet, prof. Lescrauwaet,
mevr. Klundert-Kiyn en R. Veelen*
turf.
Vanaf donderdag 21 september
worden in werkgroepen van onge
veer tien mensen twee vormen van
liturgie uitgebrobeerd, n.l. een doop
liturgie (o.l.v. H. Verbeek uit Ny
megen) en een eucharistieviering
(met medeweking van de Sjaloom-
groep). Ondertussen worden er ex
cursies georganiseerd naar enige 11-
tugische experimenteercentra.
Dindsdag 19 zal geheel gereserveerd
zyn voor de Engelse deelnemers.
Een van de referenten die dag is
Lawrence Bright een van de voor
mannen van de bekende Slant-groep,
bestaande uit enige radicale Engelse
Intellectuelen die een inleiding zal
houden over de vervreemding van
de huidige liturgie.
De algehele leiding van het semi
nar is in handen van pater Harry
Haas uit Bonn, studentenpastoor voor
buitenlandse studenten in Duitsland.
Rapporteurs tijdens synode
van Geref, Kerken in Lunteren
