Stierengevecht in Spanje
raakt danig in verval
DE ASCETEN VAN WELEER ZIJN UITERST
Doping en
fraude
deden hun
intrede
de echte
vechtstier
is een
curiosum
geworden
De Nederlandse graficus-schilder
Pablo Hommes uit Maastricht, heeft
een tijd in Spanje doorgebracht en een
eigen visie op het stierengevecht ont
wikkeld. Hij ziet het allemaal van de
tragi-komische kant. Veel Spanjaar
den zullen het met hem eens zijn: het
stierengevecht is tenslotte ook maar
betrekkelijk. Pablo Hommes heeft een
toepasselijk monogram gekozen „to-
rito", „stiertje".
Weekelndblftage Leldsch Dagblad
Zaterdag 9 september 1967
)OlSf
noogt edere Sjtnjaard fs net er over eens dat zijn „fiesta naeional'f, het stierengevecht, niet
d! meer is vit het is geweest. De stierenvechters van vandaag zijn niet langer de eenzame ho-
gepries'rs die met moed en zelfbeheersing de strenge ritueïen en de symbolen van de
rottianse naPnale strijd om het bestaan vertolken. Het zijn geen stoïcijnen meer mon-
'origen van ht bloed die elke hete middag om vijf uur het vergulde habijt aantrekken om in
arena te aanschouwe van het geteisterde volk de natuur te overwinnen.
e asce*n van weleer zijn
uiters- gesoigneerde film-
helde geworden, die in ca-
ics ro'-lrïjden, in paleizen
ien n aan de rand van
zvmbaden hun whis-
'drmen. De ritus van de
jd n het bestaan wordt
r jn afgewerkt als een
létéiummer en het ap-
is iomt niet langer van
,or de natuur geplaag-
ik dat zijn overwin-
il zien, maar van vreem
an die van de strenge
van de corrida niets be-
n en het bloedige spel als
nmiskenbare folklore van
paanse samenleving aan-
en.
zijn geen echte matadores
maar ook geen vijanden,
ato de lidia", de vechtstier
een curiosum geworden
liemand meer in de arena
komt. De stieren van van-
nogal goedmoedige
kken met Amerikaans
ler vetgemest die geen
meer vormen voor de
e en op sensatie beluste
van vandaag. Heel zel-
ïog veert de echte „aficio-
op van zijn zitplaats, om-
de snaren van zijn hart-
t zijn geraakt en het bloe-
bedrijf op de gele zand-
de inspiratie van het
kunstwerk krijgt die tot
voert. De kronieken in
agbladen, voorheen mees-
rkjes van gepassioneerde
tuur, raken in mineur. La
naeional verliest zijn
en betekenis en is hard op
een soort circusnummer
rden.
TOLERANT
Spaanse Kerk zich van Rome
los te scheuren en bond ook het
Vaticaan weer in. Tenslotte zit
ten heel wat Europese moralis
ten, die thuis terwijl zij de
hond over de kop strijken het
stierengevecht met grote stellig
heid verwerpen, op de eerste
rijen in de arena's, wanneer zij
in Spanje met vakantie zijn. En
zij lopen niet weg, wanneer zij
na de dood van de eerste stier
hun stellingen weer eens bewe
zen hebben gezien. Eenmaal in
Spanje, liggen de zaken nu
door
onze Spaanse
correspondent,
J. van Beek
een slechte slachter, die daar
beneden in de redondel een
serie wreedheden aan het be
drijven is, krijgt uit pure wal
ging een serie scheldwoorden
naar zijn dove oren geslingerd.
Maar dat is niets bijzonders,
want dat doen de Span
jaarden om mij heen ook. De
Zweedse Duitse, Hollandse en
Engelse meisjes die het met
hun minirokjes een beetje moei
lijk hebben op de hoge, ruwe be
tonnen zitplaatsen waar iedere
met zijn knieën in de nek port
van degene die voor hem zit
worden wat bleek om de neus en
nemen verward een snoep
je. Voor de volgende slagerende
adonis in zijn strakke broek met
lovertjes zullen zij opnieuw
klappen.
VERKLARING
eenmaal een beetje anders, dan
vervagen heel wat criteria en
ziet het regime van generaal
Franco er zelfs veel minder
grimmig uit dan op een afstand
bekeken, nietwaar?
Na mijn eerste beroepsma
tige bezoek aan een arena,
tien jaar geleden, ben ik
er geregeld teruggeweest. Ik
ben persoonlijk beslist
Na tien jaar heb ik geleerd te
begrijpen dat de Spanjaarden
het stierengevecht nodig hebben
gehad als zinnebeeld voor hun
dagelijkse en ongelijke strijd
tegen de ongenaakbare natuur
van de uitgedoofde vulkaan
waar zij op leven. Het is geen
wonder dat de corrida zijn
grootste bloei heeft gekend in
tijden die voor de Spanjaarden
het meest zorgelijk waren. Het
is „fiesta naeional" geworden, na
de gouden eeuw. Het enorme
koloniale rijk brokkelde af. Het
goud dat de ontdekkingsreizen
hadden opgeleverd, was op. Het
land moest weer bewerkt wor
den. Maar de verschroeide
Spanjaard duit geen
imentele kritiek op zijn
et- fengevecht. Het is een ge-
enis die alleen hij zelf
ert te begrijpen. Ieder an-
lag er naar komen kijken,
dient verder zijn mond te
in. Zelfs de vereniging
dierenbescherming, die
In Spanje bestaat, waagt
niet aan een nationale ac-
fgen de corrida. Af en toe
dit genootschap wel eens
zwak protest horen, maar
leeft niets om het lijf. De
heeft er niets op tegen,
sierlijk om hals brengen
prachtige en betrekkelijk
dieren past in het al-
schema van „brood en
Deze bewuste toleran-
'ordt bekrachtigd door het
dat generaal Franco enke
len per jaar een stieren-
it bezoekt en toestaat dat
>d van enkele dieren aan
wordt opgedragen,
het verleden hebben ove-
maar heel weinig Spaan-
istuurders de moed gehad
stierengevecht te verbieden,
is hen slecht bekomen. Zij
pn onmiddellijk als een
p ketters veroordeeld en
pten op hun besluiten te-
lomen. Nadat een van de
*sen de corrida ten streng-
had afgekeurd, dreigde de
voorstander van dierenoffers en aarde bracht soms jarenlang
TJT"
geen oogsten voort omdat het
zaad niet kon ontkiemen bij ge
brek aan water.
De grillige natuur heeft de
Spaanse mens gevormd. Zijn
onvermogen die natuur te
dwingen heeft hem obstinaat
gemaakt, hooghartig en dikwijls
genadeloos. Het stierengevecht
stilde zijn passie en zijn trots,
op de gele zandvlakte van de
arena, onder de geladen hitte
van de Spaanse middag, gaat
de natuur ten onder tegenover
de gratie van de mens. De cor
rida is in de loop der eeuwen
een plechtigheid geworden, ge
laden met half religieuze sym
bolen. De matador gaat ge
kleed als een uitverkorene in
zijn met goud geborduurde
„traje de luces": Hij biedt de
dood van de stier aan n of
aan allen van de aanwezigen,
hij is hun afgezant die zal over
winnen, waartoe zij zelf niet in
staat zijn als zij na afloop te
ruggaan naar hun verschroei
de aarde.
Maar zo langzamerhand
wordt ook in Spanje de
strijd tegen de natuur
gevoerd met andere middelen
dan de menselijke inspan
ning en het zweet van de
uitgemergelde landbouwer al
leen. De ezels zijn al allemaal
vervangen door tractors en de
mechanisatie heeft zijn intrede
gedaan in de schuur van de
boer. Van dat moment verliest
het stierengevecht aan beteke
nis. Het raakt zijn essentie
kwijt en is gedoemd tot verval.
Het wordt een folkloristisch
verschijnsel waar jongelui al
leen nog maar tegen fabelach
tige honoraria bereid zijn te
doen alsof zij hun leven wagen.
En daarmee doet de fraude zijn
intrede in de arena.
Het zijn juist degenen, af
komstig uit landen waar het
felst tegen het stierengevecht
wordt geageerd, die deze frau
de in de hand werken. Met de
komst van het toerisme raken
de Spanjaarden op de am
fitheaters van de arena's in de
minderheid. De vreemdeling
begrijpt niets van het wilde
feest, eigenlijk vindt hij het af
schuwelijk, maar hij meent
Spanje niet gezien te hebben
als hij geen corrida heeft bij
gewoond en blijft dus zitten.
Voor zo'n publiek wordt de stier
een arme pias en de torero een
soort koorddanser.
In alle toeristenplaatsen zijn
arena's gebouwd. Waar vroe
ger hoogstens een corrida in de
maand werd gegeven, gaan er
nu twee in de week. Er worden
meer stierengevechten gehou
den dan ooit, maar ook van een
veel slechtere kwaliteit. Op ve
le zondagen in het hoogseizoen
gaan er meer dan honderd stie
ren aan. Waar haal je die in
Spanje vandaan?
Een vechtstier moet in het
vrije veld zijn opgegroeid en
zelf zijn voedsel hebben ge
zocht. Hij moet getraind zijn
door „vaqueros" te paard die
met lange houten lansen de
dieren onrustig houden en
waakzaam maken. Een vol
waardige vechtstier moet ten
minste vijf jaar oud zijn en ze
ker 450 kilo wegen. De twin
tig beste matadores van het
land doden er ieder per jaar on
geveer honderdvijftig. Zij
hebben al drieduizend exempla
ren nodig. De minder goeden
nemen er zeker duizend voor
hun rekening. Bij de selectie
Niet altijd loopt het stieren
gevecht voor de toreador goed
af. Hier neemt de stier hem
krachtig op de horens en het ge
volg was dat de man met ern
stige kwetsuren in het zieken,
huis moest worden opgenomen.
bij de fokkers valt een groot
percentage af. Een rekensom
leert dan dat er op de dag van
heden zo'n 50.000 vechtstieren
in spé moeten rondlopen om
aan de vraag van vier tot vijf
duizend per jaar te voldoen.
Zelfs de meest doorgewinterde
verdediger van het stierenge
vecht weet dat dit aantal nooit
te halen is en dat er dus min
of meer halsbrekende toe
ren moeten worden uitgehaald
om aan stieren te komen.
De Spaanse wetgever waakt
met argusogen over de
zuiverheid van het stie
rengevecht. Een uitgebreid re
glement bindt de corrida aan
strenge regels. Maar er
wordt steeds meer de hand mee
gelicht. Een speciale sectie van
het directoraat-generaal voor
de veiligheid, die is belast met
het toezien op de naleving van
het reglement, stort een lawine
van boetes uit over stierenvech
ters, fokkers en de directies van
de arena's. Veel stieren zijn te
jong en halen het voorgeschre
ven gewicht niet. Daar zijn de
laatste jaren voor miljoenen pe
setas aan boetes voor opgelegd.
Nu zijn voor het eerst sedert
enkele jaren ook weer directies
van arena's beboet omdat zij
de horens van de stieren zou
den hebben laten afvijlen om
het spel minder gevaarlijk te
maken voor de jonge miljonairs
die eraan worden blootgesteld.
Dit laatste is een onderwerp
van felle discussies. De Span
jaard wil nog over het hoofd
zien dat de stieren niet oud ge
noeg zijn. Maar hij ontsteekt
in vuur en vlam als hij hoort
dat de stieren worden „gepre
pareerd". Dat gebeurt niet
alleen door de horens af te vij
len. Het is een vraag of die die
ren voordat zij de arena ingaan
worden ingespoten, waardoor zij
zo suf worden dat zij dikwijls
al door de knieën gaan, voor
dat zij hun tegenstander hebben
gezien.
DOPING
Het woord „doping" is tegen
woordig in de mode. Het wordt
echter gebruikt in verband met
het opvoeren van geestelijke en
lichamelijke prestaties. In
Spanje niet. Daar komt het
woord in tegenovergestelde zin
voor in de discussie rond het
stierengevecht. De stieren zou
den versuft worden. Er is nog
geen officiële veroordeling
uitgesproken. Maar de vee
artsen bij de arena's weten
volgens de Spanjaarden wel
meer. Het directoraat-generaal
laat thans proeven opsturen
naar Madrid. Niet alleen de ho
rens, maar ook de urine van de
dode stieren.
De dieren zelf kunnen het
niet navertellen. Him bloed
vloeit onophoudelijk in de hete
Spaanse middagen. Zij zijn de
trieste, geprefabriceerde prota
gonisten bij een wild ritueel
dat zijn zin verliest. Zij zijn niet
langer het offerdier van de
Spaanse „struggle for life"
maar van de sensatielust van
honderdduizenden vreemdelin
gen die dagelijks om vijf uur in
de middag door het stof van de
Spaanse straten sloffen om een
avontuur te beleven dat zij ei
genlijk niet eens willen. Mondo
canel
