margriet
K.M.K. concerteerde
in Cultureel Centrum
Thuiskomen
kan een
genot zijn
Biosatelliet
gelanceerd
Te weinigen genoten
van unieke prestaties
Gunter Grass doet een
beroep op „vrijheid"
zie uzelf in
re
u
JAN MENS: ZEVENTIG JAAR
pagina 22
LEIDSCB DAGBLAD
vrijdag 8 september^ 8
In Voorschoten:
20 in de K.M.K., die zowat 80 ama
teurkorpsen aanvoeren. De K.M.K.
is derhalve ook een faotor can emi
nent cultuireel belang: ln het land.
Als grotere programma-delen noe
men we „Manhattan Symphony" van
Voorschoten zag een der best geschoolde en sympathiekste
orkesten uit Europa in het „Cultureel Centrum" opgesteld. Het
kwam niet uit Leningrad, Wenen of Zagreb, maar naast de deur,
uit Den Haag. Strijkers zaten er niet bij, uitgezonderd één con
trabassist. Geen symfonie-orkest derhalve. Het waren „maar"
de blazers en slagwerkers van de Kon. Militaire Kapel.
Maar„wat een orkest!"
Die drie woorden kunnen het kri
tisch oordeel volledig omvatten. He
laas was er een andersoortige „maar"
ln het spel, een „maar" die we wel
eens verzwijgen willen, doch nu niet,
omdat het té bar was: exclusief auto
riteiten en muziek representanten,
bezetten slechts drie dozijn „burgers
met-burgerzin" de zaal. En, nota
bene. was dit concert (door een ga
rantie van de gemeente aan het or
ganiserende Nutsdepartement) aan de
gemeentenaren gratis aangeboden!
Luitenant Posthumus, zelf op
het programma prijkend met twee
marsen, die een uitstekende gebruiks-
muziek bleken had een program
ma samengesteld van onderhoudende
stukken. Voorop „Banda Sucre" van
Orsomondo. Goed gecomponeerd en
sterk aansprekend als het is, met
prachtkansen voor solistische mo
menten en verdere concertkwalitei
ten, staat het stuk in hoog aanzien
bij de élite-korpsen. Het komt, zon
der melodische kracht te missen, te
gemoet aan het moderne levensge
voel. zoals Rossini's „Tancrede"-
ouverture tegemoet komt aan het ro
mantische sentiment.
Lancen, American Folksong-suite
van Walters en een selectie uit Bern-
steins Westside-Storyalles fantas
tisch verklankt. Lancen en Walters
zijn voor muzikale spieders amusante
stijl-cocktails. Cocktails kunnen sma
kelijk zijn. Posthumus en zijn man
nen kunnen ze met de fijnste aroma's
verleidelijk klaarmaken en kunnen
trouwens over de hele linie de dingen
heerlijk presenteren en zichzelf laten
uitzingen. Bernstein viel. naar het
leek, het allermeest in de smaak. Deze
heeft iets aan te bieden, niet alleen
ritmisch en harmonisch, maar even
goed melodisch. Niet maar plkante-
loze technieken.
Enkele kleine composities van Mo-
ross, Eddy Snijders en Van Lijnscho
ten vulden het programma aan.
Laatstgenoemde met „Gelukkig Va
derland. Van Lijnschoten is verzot op
Valerius' „Gedenckclamck" en ont
gint en bewerkt die met gelukkige
hand. V.
ADVERTENTIE
In deze Rossini kon men opmerken,
hoe verrukkelijk een klarinetten-
team kan klinken. Klarinetten zijn
lastige instrumenten en doen vaak in
de harmonieën het „violenwerk". In
dat team merkten we op Wim van
Duyn, Rlbert Mey en Wyb Schoon,
uitnemende dirigenten van korpsen
ln Alphen en Lisse, Noordwijk,
Noordwijkerhout Zo huzen er zeker
„Zeventig dagen
kunst voor Israël"
Als afsluiting van de kunstverkoop-
actie „70 dagen kunst voor Israël"
wordt zaterdagavond 23 september in
het Anne Frankhuis aan de Prinsen
gracht in Amsterdam een velling van
meer dan 100 figuratieve kunstwer
ken van 50 binnen- en buitenlandse
kunstenaars gehouden.
De verkoop wordt voorafgegaan
door een tentoonstelling van de wer
ken, die gisteravond is geopend door
de heer Abel Herzberg. De expositie
is de laatste van een serie van zeven
verkooptentoonstellingen ten bate
van Israël, waarmee op 15 juli werd
begonnen. Tot dusver werden ca. 80
werken verkocht, merendeels aan
buitenlanders. Van de opbrengst Is de
helft bestemd voor hulp aan Israël,
15% voor de dekking van de kosten
en 35% voor de meewerkende kunste
naars.
Brief aan Antonin Novotny
De West-Duitse romanschrijver, Günter Grass, heeft in een
open brief, die gisteren gepubliceerd is, een beroep gedaan op
de president van Tsjechoslowakije, Antonin Novotny, „vrijheid
van gedachte" te waarborgen voor zijn collega's in dat land.
De brief van Grass, die werd afge
drukt in het weekblad „Die Zeit"
zinspeelde op een dramatisch protest
manifest, dat wordt toegeschreven
aan meer dan 300 Tsjeohoslowaakse
Intellectuelen en dat werd gepubli
ceerd door de „Sunday Times" ln
Londen.
Het manifest, dat naar het westen
zou zijn gesmokkeld, spreekt zich uit
„tegen de heksenjacht van uitgespro
ken fascistisch karakter", die wordt
gevoerd tegen Intellectuelen door de
autoriteiten van de Tsechoslowaakse
communistische partij. In officiële
Tsjeohoslowaakse verklaringen wordt
het aan de kaak gesteld als een „ver
zinsel".
Grass zei, dat hU zich aansluit bU
het protest en hU vroeg om afschaf
fing van de censuur om de schrijvers,
toneelschrijvers, filmers en geleerden,
in staat te stellen tot creatieve vrij
heid.
„De eis voor vrijheid van het
woord heeft alle dictaturen over-
ADVERTENTEE
Auto-verkoop-actie
Prijzen dalen ieder half uui
Zie onze advertentie op
pagina 4
LEIDSE AUTOBOXEN-
GARAGE N.V.
Van Oldenbarneveldtstraat 37
Telefoon 54909
leefd. Het vrije woord werd onder de
dictatuur in uw land en het mijne
vervolgd, uitgeroeid en onder huis
arrest geplaatst," aldus Grass.
„Het machtsapparaat is vinding
rijk ln algehele onderdrukking van
het vrije woord," zo zegt Grass.
„Het menselijk verlangen naar een
vrij, verontrustend, twijfelend, be
schuldigend, bevrijdend woord is gro
ter dan het verlangen naar de ge
veinsde veiligheid die de staat, de
staten, hun burgers wensen op te
leggen, altijd ten koste van de vrij
heid."
Grass besluit zijn beroep op Novot
ny met:
„Terwille van uw partij en uw land
doe ik een beroep op u: „verleen vrij
heid van gedachte".
Marcel Reich-Ranicki, literair cri
ticus van Die Welt en zelf een be
kend auteur, heeft verklaard „geen
reden te hebben te twijfelen aan de
echtheid van het manifest".
Vooral in de winter. Het hóórt ook een genot te zijn,
want hoe zouden we anders die kille, schemerige
maanden doorkomen Thuis moeten we het goed hebben
Het moet er blij en behaaglijk zijn. Dit is te belangrijk
voor een wenkje hier en een ideetje daar.
Margriet bekijkt het van alle kanten. Zestien
extra pagina's in kleuren - een gids naar een welkom-
thuis - Margriet Apart, een uitneembare bijlage in
nummer 37 van 16 september.
Margriet Apart praat met u over warmte.
Warmte is meer dan temperatuur. Niet alleen
warmtcbronnen komen ter sprake, maar ook hun
verstandigste opstelling en gebruik. Ventilatie. Wat te
doen tegen te droge en tegen te vochtige lucht.
Isolatie: hoe houdt u de warmte in huis? En wat er ook
bij hoort - hoe beschermt u gemakkelijk uw waterleiding
en andere installaties?
Margriet Apart vertelt u over licht; niet gewoon
om bij te zien, maar om in te leven. Licht, dat is ook
kleur en glans. Hoe maakt u een saaie hoek wakker?
U krijgt een hele reeks kleuren voor ogen, en wat ze voor
u kunnen doen. Van welke kleuren houdt bijvoorbeeld
mahonie? eikehout? teak? Welke kleuren houden van
elkaar?
Margriet Apart geeft raad en informatie... geeft u
vooral een stimulans om van uw huis een thuis te maken.
Waar u van de winter geborgen en helemaal uzelf bent.
Margriet bekijkt het met uw ogen.
Beter krijgt niemand het te zien.
Verkriiebaar od 501
Losse nummers 60 cent
Verkrijgbaar op 5000 verkooppunten
Ind
inkb
Me
l tei
|t sp
UI si
dat
'l ac)
Segc:
men
lopen
ff ge
enen
hik*
(et is
len i
den.
£hed
naai
stü
pnta
in bi
er i
n v
dit 1
ele k
k.'
VEELGELEZEN
AUTEUR
Op maandag 18 september
wordt de bekende schrijver Jan
Mens 70 jaar. Ter gelegenheid
daarvan verschijnt 16 septem
ber in Omnibusuitgave bij de
N.V. Uitgeverij Kosmos te Am
sterdam zijn trilogie „De kleine
waarheid", het levensverhaal
van Marleen, zoals eerder ver
schenen in „Marleen", „Het
heldere uur' en „Het klein ver
schil".
Jan Mens Is op 18 september 1897
I geboren in een Amsterdams ar-
I beidersgezin. Reeds als kind verloor
I hij tot 1938 heeft uitgeoefend. Al
Jong voelde hij drang tot schrijven;
leerde hij het meubelmakersvak, dat
hij tot 1938 heeft uitgeoeefnd. Al jong
voelde hij de drang tot schrijven;
hij schreef schetjes in bladen uit de
arbeidersbeweging.
In 1938 dong hij mee naar de Kos
mos Eerstelingen Prijs met de ro
man „Mensen zonder geld", die be
kroond werd. Sindsdien heeft hij
zich uitsluitend aan zijn schrijver
schap gewijd. Met zijn tweede ro
man, die in 1940 onder de titel „De
Van verre zichtbaar staat op een van de hoogste verhellingen van
West-Berlijn sinds 13 augustus, de zesde jaarlijkse herdenkingsdag
van de bouw van de Muur, een nieuw gedenkteken. De beide mat
glanzende aluminium-naalden symboliseren, elkaar toeneigend, de
belde delen van Duitsland. De zwevende ring, die de beide elf meter
hoge naalden omsluit, moet een uitdrukking tot wil tot eenheid zijn.
Schepper van deze plastiek is de jonge beeldhouwer Arnold Schatz.
advertentie
Uw drang tol roken
kan definitief verdwijnen
in 6 tot 22 dagen
zelfs indien u al
meer dan 30 jaar rookt.
I New-York Het „Anti-Tabacco Pro
paganda Center" deelt mede: 88.648
verstokte rokers (waaronder talrijke
artsen) hebben het roken definitief
opgegeven dank zij een nieuwe me
thode, die geleidelijk de behoefte aan
nicotine en bijgevolg de drang tot
roken doet verdwijnen.
In 92,8% van de gevallen worden deze
resultaten bereikt in 6 tot 22 dagen.
Rokers, die belang stellen in deze
nieuwe methode kunnen zich recht
streeks wenden tot het Anti-Tabak
Propaganda Centrum (afd. 213/x),
Brugstraat 44, Postbus 1, Roosendaal.
Zij behoeven slechts een envelop met
hun naam en adres aan deze orga
nisatie te zenden.
Het Is geheel gratis.
gouden Real" versoheen, was zijn
naam als romanschrijver gevestigd.
In deze roman en ln de daarop ge-
gevolgde delen De blinde weerelt
(1948), Het goede inziciht (1949) en
Godt alleen d'eere (1957) heeft Jan
Mens het leven beschreven van de
Amsterdamse Griet Manshande, die
geworden is to teen der belangrijk
ste vrouwenfiguren In de Nederland
se letteren van de laatste kwarteeuw.
Daarnaast schreef Mens een aan
tal afzonderlijke romans, deels over
historische figuren, deels met auto
biografische inslag; Koen (1941),
Meester Rembrandt (1946), Goud
oorden* golven (Leeghiwator) (1949),
Er wacht een haven (1950), De Witte
vrouw (Weintjen Klaas) (1952), Eli
sabeth (Betje Wolff) (1953), Op lief
des lichte voeten(1955).
In 1960 begon een nieuwe periode
van Mens' schrijverschap met de ver
schijning van Marleen, ln 1962 ge
volgd door Het heldere uur.
De pulbllkatóe van Het klein ver
schil in 1964 betekende de voltooiing
van deze Marleen-triologie.
Jan Mens dankt zijn zeer grote le
zerskring aan zijn verteltalent en
aan de menselijkheid van zijn boe
ken, aan zijn liefde voor de door hem
geschapen figuren en aan zijn milde
humor. Zijn boeken beleven alle tal
van herdrukken in voor ons land on
gewoon grote oplagen. De totale op
lage van zijn boeken loopt in de mil
joenen, mede door uitgaven in vele
andere talen.
Vannacht om 23.04 uur Nederlandse tijd is van Kaap Kenned
de tweede Amerikaanse biosatelliet gelanceerd met aan boon
een levende have van miljoenen torren, vliegjes, bacteriët
amoeben, plantjes, kiemen en andere organismen.
Zondagmiddag moeten remraketten in de satelliet in werkinj
worden gesteld waardoor de kunstmaan weer naar de aardi
terugkeert. In de 46ste omwenteling om de aarde moet dj
biosatelliet door een vliegtuig worden opgevangen tijdens di
daling door de atmosfeer aan een parachute.
Het doel van het experiment is de Dat was niet alleen een wetenschap!
studie van de uitwerking van ruimte
lijke straling en gewichtsloosheid op
de groei en voortplanting van orga
nismen. Deze studie is van belang
voor het welzijn van menselijke ruim
tevaarders gedurende langere ruim-
tevluchten, terwijl men ook zuiver
wetenschappelijke gegevens hoopt te
verkrijgen.
Zo wil men onder meer controle
ren hoe tarwekiemen en peperplan
tjes groeien zonder dat de op aarde
altijd aanwezige zwaartekracht en
de wortels naar beneden trekt. De re
actie van amoeben op straling en
gewichtsloosheid zal veel kunnen le
ren over de uitwerking van een ruim
tereis op de witte bloedlichaampjes
bij de mens. Over de" uitwerking op
de voortplanting hoopt men gegevens
te verkrijgen door de studie van tal
loze bananenvliegjes die de ruimte-
vlucht meemaken.
Doordat de lancering door een
technisch mankement drie uur werd
vertraagd zal de satelliet niet in de
47e maar in de 46e ronde naar de
aarde worden teruggebracht. Hier
door gaat ongeveer 7 procent van de
te verzamelen wetenschappelijke ge
gevens verloren omdat het groeipro
ces korter zal zijn. Om technische re
denen was het evenwel niet mogelijk,
de terugkeer even veel later te laten
plaatsvinden dan de start.
Het eerste deel van de vlucht van
de 427 kg wegende satelliet is goed
verlopen. De lancering geschiedde
met een Thor-Delta-raket. Er zijn la
ter moeilijkheden opgetreden bij het
overbrengen van radio-instructies
aan de satelliet. Men heeft de moei
lijkheden tot dusver kunnen overwin
nen door elke opdracht te herhalen
tot er op gereageerd was. Op deze
wijze hoopt men de missie toch tot
het gewenste einddoel te kunnen
brengen.
De eerste biosatelliet werd 14 de
cember 1966 gelanceerd doch deze
ging verloren door een mankement
aan de remraketten. De satelliet
stortte neer ergens in het westelijke
deel van de Pacific of in Australië.
Terwijl de biosatelliet vannacN
werd gelanceerd, werden op Kaa;
Kennedy voorbereidingen getroffe]
voor de lancering van de Surveyor]
die vandaag een vlucht naar de maa1
begint voor het maken van een zaclj
te landing.
