uisterrijke opening van
.het „Holland Festival"
Voor jaarsconcert van
„The Seaside Singers"
Militairen
rookten niet''
JEROEN BOSCH-EXPOSITIE
IN DEN BOSCH: 45 WERKEN
lonteverdi en Werner Henze
in contrastrijke presentatie
Het geheel stond
op zomerhoogte
ZOMERCONCERTEN IN DE
NIEUWE KERK KATWIJK
ITOAO 16 JUNI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 1
- 'ijnzinnige avond in Circustheater
ADVERTENTIE
grote luister en in aanwezigheid van
autoriteiten en leden van het Corps
natique is gisteravond in het Circus-
r in Scheveningen het Holland-Festival
het zingen van het Wilhelmus door het
[amerkoor begonnen met de uitvoe-
ian twee werken van componisten, die
voor hun tijd als „baanbrekers" be
nd mogen worden: Claudio Monteverdi
•1643) en de hedendaagse Hans Werner
Henze. Van de eerste diens dramatische, sterk
gecoupeerde cantate „II Combattimento di
Tancredi e Clorinda" op tekst van de beroem
de dichter Torquato Tasso, van de tweede de
„Cantata della Fiaba Estrema" op tekst van
Elsa Morante.
Deze beide componisten staan door middel
van de reproduktie van een deel van hun uit
gebreid oeuvre in het centrum van het Hol
land Festival 1967.
verdi's „II Combattimento"
era, half oratorium), is opge-
!n zijn achtste madrigalen-
beleefde de première in 1624,
hy minutieuze aanwijzingen
de zangers, dansers- toneel-
en musici, die het werk' in het
van Girolamo Mocenigo in
moesten vertolken. Hoewel
oering van gisteren geen his-
reconstructie was, werd on-
ictie van Felix de Nobel en in
eografie van Dimitri Parlic
stgehouden aan de grondprin-
een wisselwerking tussen
deling in zang en muziek en
scènische uitdrukking van het
ii in de dans.
üer valt de vernieuwende in-
Monteverdi, zich o.a.
door tot dan toe onbekende
Ie effecten, instrumentaties en
leuren, te onderkennen. Mon-
heeft de invloed ondergaan
nstenaars als Leonardo da Vin-
an, Galilei, Rubens en vele
en legt daarvan in zijn mu-
tuigenis af. Tevens brak hij
kerkmuziekstyl van Pales
met de strenge, gecompli-
polyfonie. In de gisteren tot
gebrachte dramatische scè-
leend aan Tasso's „Gerusa-
liberata" past hij in het or-
let klavecimbel en basso con-
voor het eerst tremolo en piz-
toe, om enkele „krygszuchti-
srelen door middel van de z.g.
Dncitato" uit te beelden,
indeling speelt zich zéér
- af by Jeruzalem en be
is liefdestragedie tussen de
Ider Tancredi en het Sarace-
sje Clorinda, dat hy lief heeft,
lat als man verkleed na
echt stervend aan zijn voeten
bt zyn onmetelijke ontzetting,
a's ziel stygt tenslotte ten he-
zij voor zich ziet opengaan:
ilciel; io vado in pace."
Is, met medewerking van het
ilie-Qrkest, Het Nationale Bal-
tiato Capecchi (een grandioos
Ier"), de danser Sylvester
ill als Tancredi, de danseres
Bovet (Clorinda) en Nelly
evelt (sopraan), waarbij zich
a zestal jonge strijders in gou-
zilveren harnassen voegde,
Irukwekkend geheel'geworden,
bleek, dat Monteverdi's mu-
niets van haar ontroerend
zeggingskracht verloren heeft,
ifc heeft deze muziek geen vi-
Mnspeling nodig: zij spreekt
boots voor zichzelf.
TL Bloemen |V
brengen J
sfeer
to weinig ..ecM
in deze zakelyke tijd
Het décor, waarin Christophe Pan-
kiewicz zijn fantasie hoogtij had la
ten vieren, was qua kleur wel in har
monie met de kostuums, maar met
het oude Jeruzalem had het niets uit
te staan. Wat de dansen betreft: de
ze waren geheel op de klassieke vorm
ingesteld en pasten dus al evenmin
voor de tijd, waarin dit overigens vry
statische gebeuren zich afspeelde.
Die dansen werden evenwel eminent
uitgebeeld.
Na de pauze een enorm contrast:
muziek van deze tijd. Van de veel
zijdige componist Heinz Werner Hen
ze niet minder dan ruim 100 wer
ken in allerlei genres staan reeds
op zijn naam! geboren in 1926 in
Gütersloh in Westfalen, een
der vooraanstaande jongeren,
wiens muziek in zeer vrfje interpre
tatie onder invloed staat van Arnold
Schönberg en verwant is aan seriële
technieken, diens „Cantata della Fia
ba Estrema" voor sopraan, koor en
13 instrumenten. De tekstdichteres
Elsa Morante, echtgenote van de
Italiaanse romancier Alberto Mora
via, houdt zich in het gedicht „jy
bent myn laatste sprookje" bezig
met velerlei geheimenissen der lief
de vreugde en smart.
Afwisselend zijn solo- en koorpar
tijen (zowel twee- als vierstemmig)
aan het woord, terwijl het orkest be
staat uit vier houtblazers, drie koper
blazers, harp, gitaar en strijkers.
De sopraanpartij, door Ilse Holweg
perfect vertolkt, is in deze introverte
compositie, o.a. in verband met de
ongemeen hoge liggingen en nota be
ne oplopend tot de driegestreepte E,
een der moeilijkst denkbare. De wij
ze, waarop zij er zich doorheen wist
te slaan, mag een wonder heten!
Het verdroomde karakter van deze
ingetogen, transparante muziek,
waarin ook reminicenties aan oude
vormen, zoals koraal (Mattheus Pas
sion!), arioso en siciliano naar voren
komen, getuigt van veel inleving tot
de antieke en de moderne wereld.
Toch konden wij niet aan de indruk
ontkomen, dat Henze's vermenging
van diverse stijlen tonaal, a-to
naal en serieel enigermate afbreuk
doet aan het openbaren van een
„eigen gezicht" en dientengevolge
zijn muziek zwakker doet zyn, dan
zy ogenschijnlijk lijkt.
Intussen heeft het vanouds sublie
me Ned. Kamerkoor van Felix de
Nobel het tedere en doorzichtige idi
oom van Henze's partituur onder de
fijnvoelende leiding van Felix de No
bel, in homogene samenwerking met
het Residentie-Orkest, sfeervol weten
te treffen. Er werden, speciaal in
verband met de vele pianissimi, bij
zonder hoge eisen gesteld aan de vo
cale beheersing. Doch het uit 10 da
mes en 8 heren bestaande koor bleek
tegen deze veeleisende opgave volko
men opgewassen, evenals de sopraan
soliste in de ragfijne slotfase, t.w.
het „II tuo corpo materno 11 mio
riposo" („in jouw moederlijk lijf vind
ik mijn rust").
Tijdens de openingsavond
van het Holland Festival in het
Circustheater met zijn uitste
kende akoestiek in Schevenin
gen: tweede van links minister
president P. de Jong, geheel
rechts minister J. Luns.
feestelijke aanblik van deze openings
avond, die werd besloten met een
drukbezochte receptie om te zien
en gezien te worden! in het Kur-
haus en een groots vuurwerk.
H.
(ADVERTENTIE)
klnöeren
houdt van bloemen
VERKOOPKANTOOR VOOR NEDERLAND NELL STUTTERHEIM N.V. - POSTBUS 1143 DEN HAAG
Bezoekt onze toonzalen
NOORD EINDE 29, HOEK HEULSTRAAT, 's-GRAVENHAGE
Ook zaterdags geopend van 8.30 uur tot 17.30 uur.
55
Het bekende Noordzeekoor „The Seaside Singers" gaf in De Rank
in Noordwijk Zee zijn jaarlijks voorjaarsconcert.
De zaal was geheel bezet. Met veel genoegen hebben de honderden
bezoekers geluisterd naar de gave, bezielende zang van dit jongens-
en mannenkoor, dat onder de vaardige leiding van dirigent Peter
Bontje nog zeer veel voor de toekomst belooft.
Het koor heeft in de laatste maan
den een bijzonder welkome ver
sterking gekregen door de komst van
de heer J. van Graas, de voortref
felijke bas van Noordwijkse bodem,
die zich als solist reeds grote faam
verwierf.
Het door „The Seaside Singers"
uitgevoerde programma was in po-
pulair-klassieke styl gehouden. Wel
licht heeft het mede daardoor
grote schare luisteraars getrok
ken.
5 vocale prestaties van het
Noordzeekoor liggen ver boven de
middelmaat. Niet minder die van de
dirigent. Deze all-round vakman
leidde de uitvoering zonder een noot
muziek voor zich.
Gaaf en zuiver klonken de man
nenstemmen in „Locus Iste" var
Bruckner en het Russische volkslied
„Ei Oechnjem", om daarna te ex
celleren in het Sodlatenlied van Sj.
Sjedaoher. Het verzoek uit de zaal
om een reprise werd gaarne ge
geven. Heel mooi was ook Grieg's
„Landerkennung" voor mannenkoor,
waarbij J. van Graas als solist op
trad.
Het jongenskoor liet zich o.m. ho
ren in „Alleluja" van Mozart. Man
nen- en jongensvocalisten openden
met „A toi la Glorie" van G. F.
Handel, dat door gebeurtenissen in
de koninklijke familie de laatste ja
ren in de Franse tekst vaak gehoord
wordt.
De vertolking door „The Seaside
Singers" liet niets te wensen over.
Solist Van Graas oogstte grote be
wondering in de Aria „O Isis en Osi
ris" uit „Die Zauberflöte" van Mo
zart. Subliem was de samenwerking
met het Priesterkoor.
Het jongens- en mannenkoor sa
men imponeerden na de pauze in de
prachtige uitvoering van „Die Him-
mel rühmen" van Beethoven. „Jacobs
Ladder" en „Joshua" waren de door
het jongenskoor uitgevoerde negro
spirituals.
Nog noemen wij het slotnummer
„Rejoice in the Lord always". In dit
werk van G. Rathbone overtrof het
Noordzeekoor zichzelf. Maandag
avond a.s. zingt het koor dit lied voor
de plaatopname. welke ten bate
van de restauratie van de Ned. Herv.
Kerk in Noordwyk aan Zee wordt
uitgegeven.
„The Seaside Singers" hebben een
voorjaarsconcert gegeven op zomer-
hoogten: warm weelderig en ryk!.
Minister over explosie
kruitschip in Utrecht
Geen van de getuigen van de ex- ben gerookt. Dit heeft minister Den
plosie in het munitieschip in Utrecht Toom (Defensie) gisteren in de
heeft tegenover de marechaussee Tweede Kamer gezegd by beantwoor-
verklaard, dat de militairen bij het ding van vragen over de ontploffing.
iaden en lossen van de munitie heb-
Gegroepeerd naar 6 thema's
Van 16 september t.m. 15 november a.s. zal in het Provinciaal
Noordbrabants museum te 's-Hertogenbosch ter gelegenheid van de
500ste verjaardag van de schilder Hieronymus Bosch een grootse
expositie van zijn werken worden gehouden. Na twee jaar voorbe
reidingen is het mogelijk geworden een zodanig aantal werken in
bruikleen te krijgen dat gesproken kan ivorden van een goed over
zicht van het veelzijdig oeuvre van deze merkwaardige schilder.
Het Museo del Pre do in Madrid,
The National Galery in Londen, het
Louvre in Parijs, het Kunsthistorisch
Museum in Wenen, het Dogenpaleis
in Venetië, de musea van Philadel-
pia. Boston, Berlijn, Keulen, de Ko
ninklijke musea van Brussel en het
museum Boymans Van Beuningen
in Rotterdam, om slechts de belang
rijkste te noemen, zegden panelen in
bruikleen toe. Ook uit particuliere
collecties worden bruiklenen ontvan
gen uit New York, San Francisco,
Nashville, Canada, Londen en Neder
land. Een twintigtal werken wordt
door de belangrijkste auteurs over
Bosch als authentiek erkend. Over
anderen blijven de meningen ver
deeld; een aantal zijn goede kopieën
van verloren gegane panelen. In to-
Vele bloemstukken werden aan het I taal zullen ongeveer 45 panelen wor-
elnd van beide audities voor de me- den geëxposeerd, waarbij enige keren
dewerkenden aangedragen, alsmede de meest specifieke varianten naast
veel hartelyk applaus verhoogde de I het orgineel worden geplaatst. Uiter
aard moet een aantal belangrijke
panelen ontbreken, omdat hun fra
giele staat transport niet toestaat.
De collectie tekeningen echter is
nagenoeg volledig: voor de 16 bla
den, waarvan het merendeel aan twee
zijden betekend is, wordt een apart
tekeningenkabinet ingericht. Belang
rijk zyn in dit verband de royale
bruiklenen van het Kupfersttichka-
binet, het St&dliche Museum in Ber-
ïyn, het Cabinet des dessins du Mu-
see du Louvre in Parys en van de
Albertina in Wenen.
In de opzet zyn de werken gegroe
peerd naar een zestal thema's: 1. De
verering der heiligen; 2. Het leven
van Christus; 3. Het Rjden van
Christus; 4. De moraliserende en sa
tirische werken en 5. De vier uiter
sten. Tenslotte Is er een afzonderiyke
afdeling die handelt over bronnen,
milieu en invloed.
Het yverlge Orgelcomité Katwijk
heeft voor het zomerseizoen 1967, on
danks de daaraan verbonden zeer
hoge kosten, weer een prachtige reeks
concerten samengesteld. Zy zullen
gegeven worden in de Nieuwe Kerk
aan de Voorstraat. Er zyn enkele
hoogtepunten, zoals een groot kerk-
concert met orkest, mannenkoor en
altsoliste, voorts de beroemde orga-
I nist van de St. Jacobikirche uit
Renato Capecchi als de ver- I Praag, die wederom een visum heeft
teller in Monteverdi's „II Combat- gekregen om in ons land te concer-
ttmento de Trancedi e Clorinda", teren. De organist Simon O. Jansen
Belangrijke serie
De belangstelling voorde exposi
tie zal zeer groot zyn, zowel van Ne
derlandse zyde als uit het buiten
land. De laatste expositie waarby
werken van Jeroen Bosch belangrijk
vertegenwoordigd waren, werd ge
houden in het Museum Boymans-Van
Beuningen in Rotterdam in 1936. In kingen in moeten worden opgenomen,
1958 maakte een negental werken van die laden en lossen op gevaarlijke
Bosch deel uit van de tentoonstelling j plaatsen tegengaan. Bij de keuze van
„Noordnederlandse kunst der late1 de laad- en losplaatsen wordt ge-
middeleeuwen" in het Rijksmuseum 1 streefd naar een zo veilig mogehjke
De minister citeerde een rapport van
de marechaussee, dat gisteren aan
hem wa« uitgebracht.
De militaire voorschriften, zo bleek
verder uit de antwoorden van de mi
nister aan het Tweede-Kamer-lid
Masman (P.v.d.A.), bevatten geen
beperking ten aanzien van de plaats
van lading en lossing. Er is daar
voor geen voorafgaande toestemming
nodig. De militaire instructie, date
rend uit 1957, geeft wel stringente
voorschriften inzake de vervoermid
delen en het te vervoeren goed. De
voorschriften, aldus de minister, be
perken de kansen op explosies tot
het minimum. De bewindsman noem
de de voorschriften niet ontoereikend.
Hij vroeg zich wel af of er beper-
in Amsterdam. De tentoonstelling
staat onder auspiciën van het Bel
gisch-Nederlands cultureel akkoord.
Het Noordbrabants Museum heeft
een indringende verbouwing onder
gaan, mede om te voldoen aan de
hoge eisen omtrent veiligheid tegen
beschadiging, diefstal, Inbraak, brand
enz. van de geëxposeerde werken.
De expositie wordt officieel ge
opend op zaterdag 16 september in de
Stadsschouwburg Casino in Den
Bosch door dr. M. Klompé, minister
van Cultuur, Recreatie en Maat-
schappeiyk Werk.
brengt een primeur, n.L „Epos" van
Jan Felderhof. De organist Feike
Asma, die onlangs zyn 40-jarig ju
bileum vierde, introduceert in Kat
wyk het nieuwe werk van Paul Chr.
van Westering, nl. diens „Variaties
op een B.A.C.H.-thema".
Voor de orgelliefhebbers zal er dus
veel te genieten zyn. wy laten hier
de komende serie volgendinsdag
20 juni: Piet van Egmond (Amster
dam), dinsdag 27 juni: Feike Asma
(Maassluis), dinsdag 4 juli wederom
Feike Asma, dinsdag 11 juli Jan Wel-
mers (Katwyk aan Zee), dinsdag
ld juli: Groot-kerkconcart onder lei
ding van Jan van der Waard, met
medewerking van het Haagse Politie-
mannenkoor „Ente Nous" en de alt
soliste Marjan Dieleman, dinsdag 28
Juli Jiri Kopek (Praag), dinsdag 1
augustus Jan J. v. d. Berg (Delft)
dinsdag 8 augustus Wlm v. d. Panne
(Voorburg), dinsdag 15 augustus
Koorconcert. Orgelconcert met de
Herv. Zangvereniging „Vox Jubilans"
uit Waddinxveen en Feike Asma
o.l.v. An dries Noordergraaf, dinsdag
22 augustus Simon C. Jansen (Am
sterdam).
Het orgelcomité Katwyk rekent
weer op een grote toeloop voor deze
interessant» oonoerten.
Ned. Dans Theater
naar Bath Festival
Het Ned. Dans Theater geeft van
24 t/m 29 juni 1968 een zestal voor
stellingen in het Bath Festival in
Engeland. Deze uitnodiging voor een
optreden in dit bekende Festival in
van de mooiste Romeinse plaats
jes van Engeland, is een direct gevolg
van het optreden in het Sadler's
Wells Theatre in Londen.
Voorts heeft het Nederlands Dans
Theater de uitnodiging ontvangen de
Berliner Festwochen 1968 te openen.
Van 20 t/m 24 september 1967 zal
een vyftal voorstellingen worden ge
geven in het Theater des Westen
(de vroegere zetel vein de Berlynse
Opera). Twee van deze voorstellingen
maken deel uit van een Nederlandse
manifestatie in West-Beriyn.
Het ligt in de bedoeling dat het
Ned. Balletorkest deze voorstellingen
begeleidt.
plaats. Dat is ook in Utrecht ge
beurd, waar tot voor twee jaar ge
leden het laden en lossen plaats had
In de Frulthaven. Daarna werd het
leiden en lossen verplaatst naar de
Kernhaven, die meer buiten het cen
trum ligt, waardoor het transport
niet meer door de stad hoefde te ge
schieden en waardoor bebouwing
minder bedreigd werd. Het verplaat
sen van het laden en lossen is in-
dertyd besproken met de Utrechts»
havenmeester.
De minister beloofde na t» zullen
gaan of er betere mogelijkheden zyn.
De bewindsman wees op de ruim
telijke situatie in Nederland, die in
dit opzicht een moediyik probleem
vormt. Hy beloofde op kort etermijn
overleg te zullen plegen met zyn
ambtgenoot van Volkshuisvesting en
Ruimtelijke Ordening Voorts deelde
de minister mee dat onderzocht
wordt of het mogelyk is de Kruit
fabriek in Muiden te verplaatsen
naar een van de nieuwe polders. De
heer Den Toom waarschuwde echter,
dat een dergelijke verhuizing zeer
veel moeilijke kaïnten heeft.
In antwoord op nadere vragen zei
de minister dat hy bereid is om te
overwegen aan bepaalde gedupeerden
een voorschot te geven, vooruitlopend
op uitkeringen van verzekeringen.
ADVERTENTIE
Smaken verschillen.
maar van plantan houdt haaat iirlana»
