Restauratie Hooglandse
Kerk in Leiden vordert
Prof. dr. J. Voorhoeve
aanvaardt leerstoel
3t
ours
Koor in september 1968 gereed
E^Per jaar plm 20.000
•i; schade aan
I straatverlichting
jln 2 maanden
600 lampen
vernield
Mr. dr. Geelkerken
wint pleitwedstrijden
Hl
^<aaaSfr
BRILLANTEN SIERADEN
Afrikaanse
taalkunde
tui
BATERDAG 10 JUNI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
iivuui AH Bcpiciiiuci x 7uu gcreeu
Concert in de
Lutherse kerk
In de Lutherse kerk heeft de be
kwame Leid.se organiste Annie Blan-
kenstein-Offenbaoh gisteravond voor
een geïnteresseerd gehoor, een orgel
concert gegeven, zulks in samenwer
king met de Kindercantorij oi.v. de
heer H. J. Walvaart. Over dit har
monisch samengestelde programma
is in ons blad van dinsdag j.l. reeds
uitvoerig gerapporteerd naar aanlei
ding van hetzelfde ooncert, dat in
de Ned. Herv. Kerk in Voorschoten
werd gegeven. Wederom heeft Annie
Blankensteln veel te genieten gege
ven met haar begripvol en door
wrochte spel, dat geen twijfel liet aan
haar uitnemende kwaliteiten. De
medewerking van de Kindercantorij
stemde onder deskundige leiding
eveneens tot grote verheugenis. Een
concert dat uitmuntte door een
voornaam niveau.
Na het gereedkomen van de
restauratie van de vijf kerkhuis-
jes, waarvan hier een tekening,
krijgt de Moriaansteeg een geheel
nieuw „gezicht".
sj Kerkhuisjes
jg worden
tl ontvangst
centrum
251-
Bet Ingrijpende restauratieplan van
de Hooglandse Kerk in Leiden is
,e£ „geruisloos" zijn tweede fase inge
gaan. Onder supervisie van de
1 Lelderdorpse architect, de heer P.
▼an der Sterre, werkt het perso-
my neel van het Delftse Aannemings-
lD 1 bedrijf Huurman hard aan het
herstel van het koor en aan de in-
wendige afbraak van de uit de
1J zeventiende eeuw daterende kerk
huisjes langs de Moriaansteeg,
iem waarvan vrijwel slechts de gevels,
>eel( doch dan grondig gerestaureerd,
lUJ1 bUiVen Staan-
Met deze huisjes het zijn er vijf
cenl hebben kerkvoogden der Leidse
9 pi hervormde gemeente heel wat
l" voor. Achter de nu nog haveloze
gevels komt, gelijkvloers gelegen,
ceru een ontvangstcentrum, met een
u*1 daarop corresponderend keuken
complex (koude en warme keuken)
toilet- en garderoberuimten en
spreekkamer. Vanuit het koor, dat
in de toekomst ook zal worden
EN8| aangewend voor het inzegenen
van huwelijken, kan men straks
dit centrum bereiken. Bovendien
komt er een ingang aan de zijde
van de Hooglandse Kerkgracht.
De gedachte heeft hierbij voorgeze
ten het complex ook in te schake-
len voor niet kerkelijke plechtig-
p heden. Het centrum is berekend
ei op circa 125 zitplaatsen. Bij ont-
ïhel. vangsten kunnen de stoelen uiter
aard worden verwijderd. De meu-
bilerlng zal worden afgestemd op
1 het karakter van de omgeving;
centrale verwarming zal worden
ua. aangebracht.
Dp de bovenverdieping komt een
vergaderruimte annex koffiekamer,
mis Voorts is op deze verdieping ruim-
mei te vrij gehouden voor toiletten en
akt< de inrichting van een kantoor.
Eodra de restauratie van het koor
gereed is men rekent op sep-
tember 1968 zullen de kerk
diensten, die thans in het „schip"
van de kerk worden gehouden, in
j deze ruimte plaatsvinden. Voor de
ondersteuning van de gemeente-
;ize zang zal men zich dan bedienen
4" van het pijporgel uit het voorma-
U? Weeshuis aan de Hooglandse
Kerkgracht. Zoals bekend heeft
dit orgel ook tijdelijk dienst ge-
TJ', daan in de Marekerk.
208 Tegelijk met het koor denkt men
te|j ook met de restauratie van de
kerkhuisjes gereed te komen.
^^Inmiddels is dan al weer begonnen
met de restaurat ie van het noord-
dwarsschip, waarop aansluit de to- i
tale afronding van deze ingrijpen-
de restauratie: het schip der kerk.
Momenteel staat deze kerk thans
reeds elf jaar in de stijgers. Ver
moedelijk komen daar nog negen
jaar bij, zodat de totale restaura
tie, waarvoor het rijk, provincie en
de burgerlijke en kerkelijke gemeen
ten in de kosten bijdragen, twintig
jaar in beslag neemt. De Hoog
landse Kerk is dan, na Pieters- en
Marekerk, de derde in de rij van
historische monumenten, welke
keurig zijn gerestaureerd en voor
het nageslacht bewaard.
De uit de zeventiende eeuw
daterende kerkhuisjes aan de Mo
riaansteeg, die grondig gerestau
reerd zullen worden.
(Foto LD/Holvaet)
^Baldadigheid kost Leiden veel geld
H Twee keer per maand wordt door de Stedelijke Fabrieken
van Gas en Electriciteit, zowel 's avonds als overdag, de avond-
Sin nachtverlichting gecontroleerd. Sinds medio januari j.l. is
1 ufle openbare verlichting in de gehele stad ongeveer acht keer
nagegaan. Dit antwoorden B. en W. van Leiden op vragen, die
de heren M. van Aken en J. van Baaren (P.v.d.A.) het College
""«telden inzake de openbare straatverlichting, de straatnaambor
d-den en de huisnummering.
ntf
OW»
te".
Tijdens deze controle-onderzoeken
worden defecte lampen vervangen
uuf°°r nieuwe. Indien blijkt, dat de
doorlichting niet werkt als gevolg van
Itoring of door vernieling, worden de
feparatles steeds de volgende dag uit-
uufevoerd.
tvid In nagenoeg iedere stadswijk wor-
lllnÖen als gevolg van baldadigheid re
gelmatig lampen vernield. Meestal
betreft het incidentele gevallen; er
rijn evenwel straten en stadsdelen,
"clj*aar zich op grote schaal vernielin-
.arï
apl
gen voordoen, welke ook regelmatig
terugkeren. Het komt herhaaldelijk
voor, dat na korte tijd soms na
één dag nieuw aangebrachte lam
pen opnieuw kapot zijn gegooid. Het
is vrijwel onmogelijk in deze gebie
den, bijvoorbeeld Noord, de Kooi,
het Morskwartier, het Houtkwartier,
de Oosterkerkstraat e.o., het park
Roombufg e.o. en de Haarlemmerweg
benoorden het viaduct, de verlichting
ongestoord in bedrijf te houden. In
sommige straten worden derhalve
één of meer keren per maand
nieuwe lampen ingezet. Ook arma
turen moeten het dikwijls ontgelden.
In januari en februari j.l. werden
ongeveer 600 lampen vernield, het
geen per jaar neerkomt op plm.
3600 stuks. Het herstel van deze
schade kost de gemeente circa
f 20.000 per jaar.
i Door de politie, speciaal de z.g.
I „baldadigheidspatrouille", wordt tij
dens de surveillance regelmatig toe
zicht uitgeoefend ter bestrijding van
deze baldadigheid. In vele gevallen
is het echter onmogelijk de daders
op te sporen, terwijl het onderzoek
voorts dikwijls wordt bemoeilijkt, om
dat de burgerij zich afzijdig houdt.
Klachten zijn voorgekomen, dat men
bij terechtwijzing van de meestal
minderjarige vernielers op brutale
wijze door de daders of door hun
ouders werd bejegend.
Het aanbrengen van een voldoen
de bescherming van de lampen is
vrijwel onmogelijk. Ook in de nieu
we wijken, waar de lichtmasten van
een degelijke armatuur zyn voorzien,
komen regelmatig vernielingen
voor. Het aanbrengen van een me
talen korf biedt evenmin afdoende
uitkomst. De op deze wijze bescherm
de verlichting in de viaducten, o.a.
die aan de Haarlemmerweg en de
Maredijk, blijkt ook veelvuldig ver
nield te worden.
Een plan tot o.m. het verbeteren
van de verlichting van de Vogelen
wijk verkeert in een vergevorderd
stadium van voorbereiding.
Twee miljoen
Algehele vervanging van de ver
ouderde stadsverlichting, welke nog
3100 lantaarns omvat, door lichtmas
ten van 6V6 of 8 m lichtpunthoogte,
voorzien van gesloten armaturen,
zou een vermindering van de vernie
lingen met zich brengen, doch plm.
f 2.000.000 kosten. Zij zal derhalve
slechts in fasen kunnen worden uit
gevoerd.
De extra-kosten, welke zijn ge
moeid met het de gehele nacht op
volle sterkte laten branden van de
openbare straatverlichting, bedragen
rond f 60.000 per jaar. Voor het
handhaven van de nachtverlichting
geldt geen ander dan het financiële
argument.
B. en W. overwegen het tijdstip
van overschakeling van avond- op
nachtverlichting te bepalen op 0.30
uur. De daaruit voortvloeiende meer
dere kosten worden geraamd op
f 8.500 per jaar.
Straatnamen
De plaatsen van straatnaamborden
en die van masten van de openbare
straatverlichting worden in beginsel
onafhankelijk van elkaar vastgesteld,
omdat de specifieke eisen voor elk
verschillend zijn. Niettemin zullen B.
en W. doen nagaan of en ln hoeverre
het plaatsen van straatlantaarns en
het aanbrengen van straatnaambor
den meer op elkaar kunnen worden
afgestemd.
Voorzover de straatnaamborden
geheel volgens de genormaliseerde
standaardvoorschriften zijn ingericht,
voldoen zij aan de eisen van een
goede aanduiding. Voorzover dit nog
niet het geval Is, zijn B. en W. bereid
verbetering, waar mogelijk, te bevor
deren.
Slechts dan, wanneer de eisen voor
de plaats van een lichtmast stroken
met die voor een straatnaambord, ls
bevestiging van het bord aan die mast
doelmatig.
Terzake van het aangeven van de
huisnummering op straatnaambor
den bestaan eveneens genormaliseer
de standaardvoorschriften. B. en W.
onderzoeken thans in hoeverre het
met name uit verkeersoogpunt ge
wenst is om binnen het raam van
bedoelde normvoorschriften aan
een dergelijke Informatie uitbreiding
te geven.
Zondag collecte
in Leidse kerken
In alle Leidse hervormde en gere
formeerde kerken zal morgen een
collecte voor de oorlogsslachtoffers
in het Midden Oosten worden gehou
den. In verband met deze collecte
wordt de schaalcollecte in de her
vormde kerken ten bate van het bij
belonderricht op de openbare scholen
naar een later tijdstip verschoven.
ADVERTENTIE
Dagje uit met club
of de zaak
Als U zo'n fijn plan in het vooruit
zicht hebt, spitst El tours de oren. <U
weet wel dat „kleine" reisbureau met
die grote service). Want die zijn óók
specialist in het verzorgen van ge-
zelschapstochten. Hebben ze goed ge
leerd in de harde praktijk van het
zélf dagtochten verzorgen. Daardoor
wordt U voor hetzelfde geld (of min
der) extra verwend en rijdt U in een
Super-de-luxe touringcar. U wordt
met de bijna spreekwoordelijke El-
tours-service omringd. U hoeft zelf
niets meer te doen. O ja, natuurlijk
wel even een afspraak maken, maar
dat is dan écht alles.
kiosk hoek Stationsweg/Morssingel,
Lelden. Telef. 01718—2690.
De Leidse advocaat, mr. dr. N. G. Geelkerken heeft de pleit-
wedstrijden, die jaarlijks georganiseerd worden door de Jonge
Balie bij de Hoge Raad der Nederlanden gewonnen.
Dat is gistermiddag meegedeeld
het gebouw van de Hoge Raad in
Den Haag, tijdens de plechtige slui
ting van het rechterlijk jaar. Vele
vertegenwoordigers waren aanwezig
van balies in Frankrijk, Engeland,
België en Luxemburg en voorts le
den van de staande en zittende ma
gistratuur. De minister van Justitie
liet zioh vertegenwoordigen door mr.
J. V. Nolet.
De voorzitter van de Jonge Balie,
mr. H. Utermark, heette allen wel
kom. Sprekend over het aanzien van
het beroep advocaat moest hij con
stateren, dat dit vroeger veel hoger
in aanzien stond dan nu het geval
is. Zij die vroeger toetraden tot de
Balie werden verheven in de adel
stand, tegenwoordig is er een bepa
ling dat zij niet uit de adelstand
behoeven, vertelde mr. Utermark
schertsend.
In de Amerikaanse staat Florida
worden tegenwoordig van hen, die
toelating tot de balie vragen, zelfs
vingerafdrukken genomen, het aan
zien van de balie is niet hoog meer.
,.Er is slechts één lichtpunt", aldus
mr. Utermark. „Het onvoorwaardelijk
vertrouwen dat de cliënt ln de balie
van advocaten, bekend wie de pleit-
wedstrijden hebben gewonnen. De
Jaarlijkse wisselprijs ging. zoals ge
zegd, naar mr. dr. Geelkerken. Mr.
B. Schultz, mr. E. M. Enschede en
mr. H. J. Brandsma (de winnaar
van vorig jaar) kregen eervolle ver
meldingen.
Twee leden van de Jonge Balie, mr.
S. V. Langeveld en mr. J. Y. Groene-
veld hielden deze middag een rede
over rechtskundige onderwerpen. Na
afloop recipieerde de Jonge Balie in
Leiden.
Verkeerslichten
Warmonderbrug
In verband met de aanleg van een
verkeerslichteninstallatie op het kruis
punt Warmonderbrug-Rünsburger-
singel-Maresingel hebben B. en W.
van Leiden een aantal verkeersmaat
regelen getroffen voor straten in die
omgeving.
Een stopverbod is vastgesteld voor:
1. de Rijnsburgersingel tussen Schut
tersveld en Haarlemmerweg aan de
zijde van de bebouwing;
2. de Maresingel tussen Haarlemmer
weg en Pasteurstraat, aan de zijde
van de bebouwing;
3. de Maredijk tussen Rijnsburger
singel en Aloëlaan aan beide zijden
van de weg;
4. de Haarlemmerweg tot een afstand
van 85 m. van het kruispunt.
Verder zijn de kruispunten Korte
Mare - Vestwal en Korte Mare - 3e
Binnenvestgracht als voorrangskrui
singen aangewezen (voorrang voor
verkeer op Korte Mare).
Tenslotte zullen voetgangersover
steekplaatsen worden aangebracht op
de Warmonderbrug en op de Rijns
burgersingel. De voor deze maatre
gelen benodigde borden en aandui
dingen zijn inmiddels reeds aange
bracht.
Mr. Dr. N. G. GEELKERKEN
ADVERTENTIE
Moderne diamantcollectie-
Ringen met brillant reeds
vanaf f 75,
Ook verlovingsringen
JUWELIER v. d. WATER
Haarlemmerstraat 181
Altijd voordelig,
's Maandags gesloten.
Met een rede ln het Groot Audito
rium over de Afrikaanse linguïstiek
aanvaardde prof. dr. J. Voorhoeve
gistermiddag het ambt van buiten
gewoon Lelds hoogleraar in de Afri
kaanse taalkunde, in het bijzonder
de talen van West-Afrika, aan de
Leidse Universiteit.
Er bestaat, zei prof. Voorhoeve,
een sterke linguistische traditie die
Iedere taal ziet als een eigen univer
sum, waarbinnen specifiek voor de
taal geldende regels werkzaam zijn.
Het gevolg is dan ook, dat men
steeds dieper probeert door te drin
gen in dat ene universum, en het
volle accent bij de studie komt te
liggen op taalbeheersing en filologie.
De algemene linguistlek wordt een
hulpwetenschap.
Bij nader onderzoek blijkt, dat ta
len ook beschouwd kunnen worden
als variaties op een algemeen the
ma. Achter alle menselijke taal ont
dekt men een algemeen patroon. Dit
werd geïllustreerd door een vergelij
king van de toonsystemen van drie
zeer verschillende Westafrikaanse ta
len: Bamileke, Hausa en Igbo, talen
die slebhts 2 toondistincties (laag en
hoog) gebruiken en het verschijnsel
van een niveauverlaging van de ho
ge tonen in het verloop van de zin
gemeen hebben. Dit type van zgn.
terrastoontalen is pas sinds 1959 be
kend geworden, hoewel het in Afrika
veel voor komt. Nagegaan werd wel
ke specifieke regels dit type toonta
len heeft toe te voegen aan een uni
versele toongrammatica.
Op grond van deze ervaring werd
ook aandacht besteed aan het onder
scheid tussen toon- en klemtoontalen.
Ervaringen met het Westafrikaanse
Mandinka, enkele Oostafrik aan se
bantoetalen en het Saramakaans (een
creolentaal in Suriname) leiden tot
de veronderstelling, dat er geen ab-
luut onderscheid bestaat tussen tooxv-
- en klemtoontalen, maar dat ook
klemtoontalen door de universele
toongrammatica kunnen worden
voortgebracht. Er dient dan echter
een regel toegevoegd te worden, die
bepaalt welke taaleenheid (woord
groep, woord of lettergreep) de toon-
distinctie draagt. Indien de Afrikaan
se linguïstiek op deze wijze wordt
beoefend, blijkt dat zij waardevolle
nieuwe gegevens heeft aan te bieden
aan de algemene linguïstiek en een
beter inzicht geeft ln het verschijnsel
van de menselijke taal.
Na afloop van de oratie, die met de
gebruikelijke toespraken werd beslo
ten, recipieerde prof. Voorhoeve in
de ontvangstzaal van de Academie.
Prof. Voorhoeve wordt tij
dens de receptie na de oratie ge
lukgewenst door prof. dr. A. G. H.
Bachrach.
(Foto LD/Holvast)
