Recht, rechteloosheid
macht
en
1
Drama over het (joodse)
vluchtelingenvraagstuk
HET SUEZ-KANAAL
Wat? De NMB alleen een
bank voor zakenlieden?
en
programma
'Nederlandse omroep
het objectiefst
DONDERDAG 8 JUNI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA
Meer dan ooit bestaat er vandaag aan de dag reden om in
dachtig te zijn aan het juiste inzicht, waarvan onze grote land'
genoot prof. mr. C. van Vollenhoven reeds meer dan vijftig jaar
geleden blijk gaf in zijn onvolprezen pleidooi voor de schepping
en taak van een internationale politiemacht. Genoemde, in 1933
op nog geen zestigjarige leeftijd overleden Leidse hoogleraar,
had dat pleit in een reeks publikaties gevoerd, die in 1913 te
samen het licht zagen in een nog steeds boeiend en van een
uitzonderlijke visie getuigend geschrift, „De eendracht van het
land" geheten.
Gehoorzaamheid
aan internationaal
recht
Zeer kort samengevat kwam zijn
betoog er op neer, dat boven de
vérelniteit van elke staat op zich
zelf, gehoorzaamheid aan het inter
nationale recht moest uitgaan.
Daarom zou met het oog op staten-
misdadigers, d.w.z. staten, welke de
rechtsorde zouden schenden, inter
nationale rechtshandhaving door
middel van een internationale poli
tiemacht geboden dienen te zijn.
Als men nu let op wat er tot dus-
verre in het Midden-Oosten gaan-
de is en in dat verband bijv. alleen
j reeds op het al jarenlang a
gang zijnde gedoe van de president
van Egypte, t.w. met zijn geschreeuw
I van de daken om zijn eigen volk
dat van andere landen op te hitsen
tot vernietiging van de staat Israël
j (evenals o.m. Egypte zelf lid van de
j organisatie van de Verenigde Na
ties), dan is dit al genoeg om te be-
Beffen, dat die organisatie, welke op
papier, d.w.z. in zijn Handvest, be-
I dreiging met geweld ontoelaatbaar
noemt, machteloos staat en zich ge-
I draagt t.o.v. een dergelijke schen-
i ding van een der rechtsplichten, die
ook voor het lid-Egypte gelden.
Zonder overigens in deze bijdrage
stil te staan bij hetgeen er thans
gaande is tussen Israël en zijn
Arabische buren om maar hele
maal te zwijgen over de onrecht
matigheid, die met betrekking tot de
t.o.v. alle staten te eerbiedigen on
belemmerde vaart tussen Eilat (Is
raëlische haven) en de Rode Zee,
door Egypte wordt begaan door die
onbelemmerde vaart te beletten
wil ik thans de aandacht vestigen
op de volkenrechtelijke regeling in
zake het geheel en al op Egyptisch
grondgebied gelegen Suez-kanaal.
Open voor. alle naties
Dat kanaal staat ingevolge de me
de voor Egypte geldende verdragsbe
palingen zowel in vredes als in
oorlogstijd open voor handels en
oorlogsschepen van alle naties. Dit,
let wel. zonder onderscheid van vlag.
Aldus was vastgesteld in het van
1888 daterende verdrag van Kon-
'stantinopel, toen Egypte nog geen
zelfstandigheid bezat. Maar zo is
het ook tot vandaag aan de dag ge
bleven, sinds het Suez-kanaal een
Egyptisch kanaal is (in 1956 is die
staat tot nationalisatie van het ka
naal overgegaan.)
Op 24 april 1957 nu heeft Egypte
zelf de bepalingen van het traktaat
van 1888 aanvaard als verdragsbin
dend karakter te bezitten. Daarmee
heeft het trouwens o.m. als een inter
nationaal rechtsgeldig verbod vast
gelegd weten te krijgen, dat het
SUez-kanaal niet voor blokkade open
zou staan. Zou enige staat daar
toe wel overgaan, dan zou Egypte ten
volle gerechtigd zijn daar, waar zulks
de aangewezen plaats is hetzij bij
de V.N., hetzij bij het hoogste rech
terlik orgaan van de V.N., dus bij
het Internationaal gerechtshof in
het Vredespaleis in Den Haag een
klacht aanhangig te maken tegen de
blokkerende staat.
Dr. E. van Ra al te, erkend
deskundige op het gebied van de gj
M Nederlandse parlementaire ge- g
g schiedenis en emeritus privaat-
j§ docent in internationale rechts-
g organisaties aan de Gem. Uni- g
j§ versiteit van Amsterdam, schreef fi
M de nevenstaande beschouwing
over de sluiting van het Suez-
H kanaal, waarvoor wij gaarne ij
g de aandacht van onze lezers
ij vragen. g
Wat verboden is
Verder is o.a. rechtens verboden
het ondernemen van oorlogshande
lingen in het kanaal, in de ingangs
havens van het kanaal of in een om
geving van drie zeemijlen van deze
havens. Zelfs is dat verboden wan
neer Egypte nu oeverstaat nadat
Turkijë dat nog in 1888 was in
oorlog is. De doorvaart van oorlogs
schepen van de oorlogvoerenden moet
in de kortst mogelijke tijd geschie
den; zij mogen zich in Port-Said en
te Suez niet langer dan 24 uur op
houden, behalve in geval van zee-
nood. Tussen het uitvaren van vijan
delijke oorlogsschepen moet steeds
een tijdruimte van 24 uur liggen.
Troepen, munitie en ander oorlogs
materiaal verschepen of inschepen
binnen het kanaal en zijn havens
is verboden.
Statione
ren van oorlogsschepen binnen het
kanaal (dit geldt mede voor oorlogs
schepen van niet-oorlogvoerende
landen) is evenmin toegelaten, daar
gelaten, dat oorlogsvaartuigen van
niet-oorlogvoerenden wel in de ha
vens van Port-Said en van Suez mo
gen stationeren, doch niet meer dan
twee tegelijkertijd.
Klacht bij Int.
Gerechtshof
Na deze opsomming van een reeks
belangrijke rechten, ten dele ook
plichten, die voor Egypte evenals
voor andere verdragsstaten sedert 24
april 1957 bindende rechtskrachten
hebben, nog het volgende. Ingeval
meningsverschil met een of meer
staten, welke partij zijn bij het Suez-
kanaalverdragl), kan Egypte zulk
een verschil van inzicht omtrent de
uitleg of toepassing van het verdrag
aan het Internationaal Gerechtshof
ter berechting voorleggen. Genoemde
staat heeft nl. op 18 juli 1957 hier
voor de verplichte rechtspraak van
dat Hof aanvaard.
Nu Egypte het Suez-kanaal heeft
gesloten, betekent dat een rechts-
schending. Ook zou dit het geval we
zen, als men tot blokkade van het
kanaal was overgegaan. En dan wa
re een staat, welke zich daaraan zou
schuldig hebben gemaakt en die, ins
gelijks, zij het ook zonder speciale
vermelding van het Suez-kanaalver-
drag, reeds in het algemeen de ver
plichte rechtspraak van het Inter
nationaal Gerechtshof heeft aan
vaard, door Egypte voor het Hof te
Wegens elk van de beide onrecht
matige daden, zou er deswege een
klacht bij de internationale rechters
aanhangig gemaakt kunnen worden.
1) Met een groot aantal andere
zeevarende mogendheden is ook Ne
derland partij bij het verdrag.
Zij nu zijn zelfs bevoegd om even
tueel, alvorens zulk een klacht defi
nitief te behandelen en tenslotte te
berechten, om met spoed een voor
lopige of beschermende maatregel uit
te vaardigen. Daarbij kunnen zij, ter
voorlopige bescherming van de kla
ger, de beklaagde opleggen terstond
een einde te maken aan de rechts-
schending, waarvan hij beticht
Tegen degene, die zich dan niet
overeenkomstig de, voorlopige, uit
spraak van het Hof gedraagt, kan
de Veiligheidsraad aanwending
dwangmaatregelen voorschrijven. Dit
geldt trouwens eveneens met betrek
king tot niet-naleving van de defi
nitieve rechterlijke uitspraak,
de Veiligheidsraad bv. internationaal
politieel optreden met behulp vai
een daartoe samen te stellen inter
nationale militaire „politie" tegen
zulk een schender van de internatio
nale rechtsorde nodig acht, kan dat
orgaan daartoe een beslissing nemen.
Veto mogelijk
Ongelukkig genoeg echter is het
;n koud kunstje voor slechts een
ui de vijf grote mogendheden, die
k een vaste zetel in de Veiligheids
raad hebben, een dergelijk besluit te
gen te houden. En wel door tegen het
voorgestelde besluit te stemmen. Dat
dan als verworpen. M.a.w., in
zijn eentje zou bv. Rusland bedoelde
methode van internationale rechts
handhaving kunnen verijdelen. Wel
kan eventueel nog, naar gelang van
>mstandigheden, op grond van
art. 51 van het Handvest van de VN,
het gezamenlijk politieel optreden
van een aantal staten plaatsvinden.
Dit dan bij wijze van gemeenschap
pelijke zelfverdediging.
ADVERTENTIE
Er is een tijd dat het meisje vóór zaken gaat. Een
moderne bank als de NMB heeft daar alle begrip voor.
Daarom is de NMB óók de bank voor jonge mensen die
op een aantrekkelijke manier
sparen willen. Voor iedereen
heeft de NMB een persoon
lijke service. Daarom
voelen zoveel men
sen zich thuis bij
de NMB.
Machteloos
Op papier bestaat er allerlei aan
recht. In de praktijk stuit echter de
internationale rechtshandhaving nog
al te veelvuldig op rechteloosheid af.
Zo wenste indertijd Hitier-Duitsland
het geweld of bedreiging daarmee te
doen zegevieren boven het recht.
Men denke in dit verband bijv. aan
München-1938 en aan wat daarop
volgde.
Jammer genoeg ontbreekt het ook
thans niet aan staten, die boven eer
biediging van het recht, aan eigen
richting de voorkeur geven. Niet
minder jammer is het te moeten
vaststellen, hoe machteloos hier
tegenover nog steeds de internatio
nale samenleving staat.
Dr. E. VAN RAALTE.
De bank waar ook u zich thuisvoelt!
leiden: Breestraat 61-63. Sassenheim: Postwljkkade 1.
in
van
(Van onze rtv-medewerkster)
De activiteiten in de Veiligheidsraad rond het conflict in
het Midden-Oosten hebben de NCRV doen besluiten het voor
vanavond aangekondigde blijspel „De Ring" van Wynyard
Browne tot nader order uit te stellen. In plaats daarvan zal
worden uitgezonden het documentaire-drama „Die Mission"
naar het gelijknamige boek van Hans Habe. Het wordt ge
bracht onder de Nederlandse titel „Voorspel zonder vol
macht".
Aanvankelijk was het de bedoeling
dit stuk in de vroege zomer van 1968
uit te zenden. Dan zou het 30 jaar
geleden zijn dat de conferentie
Evian werd gehouden over wat i
toen eufemistisch noemde „het
vluchtelingenvraagstuk". De confe
rentie van Evian werd op initiatief
van de Volkenbond door alle Europe
se staten, behalve Duitsland en Ita
lië, gehouden om voor elk land op
name van een contingent van uit
Duitsland gevluchte Joden vast te
stellen. Het resultaat hiervan was de
oprichting van het Internationale
Vluchtelingencomité voor Joodse
vluchtelingen en Spaanse republikei
nen, dat echter door de tweede we
reldoorlog zijn werkzaamheden
moest staken.
De in 1911 in Boedapest geboren
en thans in Zwitserland woonachti
ge letterkundige Hans Habe heeft de
conferentie destijds als verslaggever
van een Praags dagblad bijgewoond.
één van de drie journalisten
die het onoffibiële voorstel van Duits
land om Joden te vervolgen wereld
kundig maakte. Het stuk mag van
i bijzondere actualiteit worden ge
acht, temeer daar het de traagheid
de diplomatieke onderhandelin
gen met bedreigde mensenlevens als
inzet aan de orde stelde. De rol van
de Joodse bemiddelaar wordt ver
tolkt door Martin Held, een van de
meest vooraanstaande acteurs in het
Duitse taalgebied.
Gesprek
„Die Mission" is vervaardigd door
de onder Nederlandse directie staan-
Duits-Amerikaanse produktle-
maatschappij „Intertel" uit Mün-
chen. Na afloop van de uitzending
De KRO-tv zal zondagavond
voor de tweede keer „Die Zigeu
nerbaron" uitzenden. De reacties
ip deze Bertelmamiproduktie wa
ren vorig jaar zeer positief; daar-
~mi is tot een herhaling besloten
:an deze operette die zoveel mooie
nelodieën in zich heeft.
Op de foto een scène uit ?it
irolijke werk met van rechts naar
inks Elisabeth Schartel als de zi-
leunerin Czipra, Rudolf Schock
lis Sdndor Barinkay en Karl
SchmittWalter als Conté Car-
nero.
hoopt hoofd drama t.v. bij de NCRV,
David Koning, een vraaggesprek te
hebben met prof. dr. I. P. Hooykaas,
destijds lid van de Nederlandse dele
gatie naar deze door president Roo
sevelt uitgeschreven conferentie.
Doel van het gesprek is te onderzoe
ken hoe het in de vertoonde recon
structie was gesteld met de verhou
ding tussen waarheid en verdichting.
Filmprijzen voor
Van der Keuken
en Jan Boon
De Van der Rijn-prijs 1967, een
aanmoedigingsprijs voor jonge Ne
derlandse filmers, is ex aequo door
de jury toegekend aan Johan van
der Keuken voor de film „Herman
Slobbe" en aan Jan Boon voor de
film „Incident".
De prijzen, f 2.000 elk, zullen op
zaterdag 17 juni 1967, In het Rem-
brandt-theater in Arnhem worden
uitgereikt door de directeur-generaal
van het ministerie van Cultuur, Re
creatie en Maatschappelijk Werk, dr.
J. Hulsker, waarna de twee films
zullen worden getoond.
NEDERLAND 1
NCRV
6.45 uur
Voor de kleuters: Minimolen
6.50 uur
Nieuws
7.00 uur
De verrekijker, internationaal jeugdjournaal
7.10 uur
Van gewest tot gewest
7.30 uur
Mensen in de sport
7.53 uur
Toeristische tips
8.00 uur
NTS-journaal
8.20 uur
Attentie
8.45 uur
„Voorspel zonder volmacht"
10.15 uur
Jazz met Jacobs
10.45 uur
Laatste nieuws
10.50 uur
11.00 uur
Teleac: Automatisering
11.30 uur
-
Sluiting
NEDERLAND 2
-
VARA
8.00 uur
Nieuws
8.05 uur
Coronation Street
8.55 uur
Achter het nieuws
9.20 uur
Heart song: „Werk in liedjes"
9.45 uur
Avontuur; documentaire
10.15 uur
Laatste nieuws en journaal
10.30 uur
Dichterbij; godsdienstige begrippen
11.00 uur
Sluiting
UIT HET RADIOPROGRAMMA:
HILVERSUM 1:
11.15 uur
HILVERSUM 2:
Veel rugby
Gisteravond zonden op het
zelfde moment beide zenders
beelden uit van eenzelfde sport.
Op Nederland I was het niet
echt, namelijk rugby als onder
deel van de uitstekende film
.This sporting life", op Neder
land n wel. want daar vertoon
de de AVRO (die zoveel kei
harde sport door zijn pro
gramma's mengt) een fascine
rende documentaire over het
Amerikaanse beroepsvoetibal, dat
slechts heel in de verte doet
herinneren aan ons beroepsvoet
bal. De beelden maakten het
wel begrijpelijker dat Kootje
Prins naar Amerika is gegaan
om daar beroepsvoetiballer te
worden, want het is bij zo'n
wedstrijd een complete oorlogs
toestand, terwijl de training
eerder aan een militaire, dan
aan een sporttraining doet den
ken. De AVRO rondde deze af
levering van zijn „Sportpano-
rama" af met een klassieke
bokswedstrijd tussen Sharkey en
Sühmeling, zodat we, na al het
oorlogsgeweld van eergisteren
uit het Midden-Oosten, ook gis
teren weer niet te klagen had
den.
Mr. Toxopeus
Merkwaardigerwijs was het
aan het televisie-front iets rus
tiger dan dinsdagavond. Er
werd wat gepraat over de hulp
actie van de Stichting van de
Arbeid die een percentage wil
afstaan voor de economische
wederopbouw van Israël, en ook
het journaal was weer erg ac
tief, maar voor het overige hield
men het rustig. Wel moet nog
vermeld worden dat mr. Toxo
peus uitstekend op dreef was in
d'e zendtijd van de WD, uiter
aard ook over de strijd van en
tegen Israël, en later op de
avond zou de AVRO beelden
overnemen van de zitting van
de Veiligheidsraad. Maar daar
naast bleef toch nog tijd voor
de hoofdfilm, voor „The man
from U.N.C.L.E." en een teken
filmpje van of liever over de
Beatles, erg actueel, want gis
teren was voor het eerst hun
nieuwe plaat in Nederland ver
krijgbaar. Daar bleef het echter
bijvan het middenoostelljk
fronst was minder nieuws dan
verwacht mocht worden.
VOOR DONDERDAG 8 JUNI
Hilversum, 402 m
NCRV: 18.10 Sportrubrlek. 18.30
Halte prog^ voor twintigers. 19.00
19.30
leiding: geestelijke liederenr 2000
Lichte gram.muz. 20.10 De wilde vaart
detective-hoorspel (dl. 5 - herh. vai
woensdag jl.) 20.35 Avondpermissie
gevar. progr. voor de militairen. 22.15
Dagsluiting. 22.30 Nws. 22.40 Boekbe
spreking. 22.45 Kerkorgelconcert: kl.
kl. kamer-
24.00 Nv
Hilversum 2. 298 m.
AVRO: 18.00 Nws. 18.15 Act. 18.30
Stereo: Metropole orkest. 18.55 Gespro-
,5Joszef Katus
onderscheiden
De Nederlandse speelfilm „De min
der gelukkige terugkeer van Joszef
Katus naar 't land van Rembrandt'
vervaardigd door Wim Verstappen
en Pim de la Parra, heeft op het
in Pesaro in Italië gehouden film
festival de grote prijs gewonnen. De
film deelt deze prijs met de Brazi
liaanse inzending „A opiniao publi-
ca" van Arnaldo Jabor.
Bij de prijsuitreiking in Pesaro wa
ren - behalve de makers - aanwezifi
de actrice Shireen Strooker, die in
de film een belangrijke rol speelt,
„Joszef Katus" - waarvan de titel
rol wordt vertolkt door de acteur
Rudolf Lucieer - ontving ook de
prijs van het Italiaanse filmblad
„Cinema en films".
.55
Van alle nieuwsuitzendingen waren die van de Nederlandse omroep
als geheel de objectiefste en gaven ze het volledigste beeld van de
toestand in het Midden-Oosten.
Deze vleiende uitspraak heeft het secretariaat van de „Internatio
nal broadcasting society", de wereldorganisatie van radio- en tele
visievakmensen, gedaan. De organisatie heeft gedurende 48 uur, di
rect na het uitbreken van de vijandelijkheden in het Midden-Oosten
de nieuwsuitzendingen van een aantal omroeporganisaties gevolgd.
Door het secretariaat is een brief met gelukwensen gezonden aan
de directie van het ANP, aan de heer A. B. Roosjen, voorzitter van de
NRU en aan de heer E. A. Schüttenhelm, voorzitter van de NTS.
De tweede plaats kwam toe aan Radio Europa I. Onder de gevolg
de uitzendingen waren die van „The voice of America", AFN, BBC,
ORTF (Frankrijk), Westdeutsche Rundfunk en andere Westduitse
stations, BRT-RTB (België), Radio Luxemburg, verscheidene pira
tenzenders en Oosteuropese omroepstations.
Nws. 20.05
God die leeft e:
om God. AV
Kunstkroniek.
rium. 22.30 Nws. 22.40 Act. 22.5
reo: Discotarla: nieuwe gram.platen.
23.55-24.00 Nws.
i werkt .-gedichten
RO: 20.00 Nw
20.35 Samson.
VOOR VRIJDAG 9 JUNI
ersum 1. 402 m.
7.15 Stereo: Lichte
ork. (gr.). 7.30 Nws. 7.35 Radiokrant
7.50 Stereo: Lichte orkestmuz. 8.00
Nws. 8.10 Gewijde muz, 8.30 Nws. 8.32
Voor de zieken. 9.35 Waterstanden.
9.40 Schoolradio. 10.00 Stereo: Klass.
grammuz. 10.30 Morgendienst. 11.00
Stereo: Klass. gram.n
12.50 Balletmuz. (gr.). 13.45 Orgelcon
cert: amusementsmuz. 14.05 School
radio. 14.25 Promenade-ork. en Radio
koor: operettemuz. 15.00 Voordracht
15.30 Stereo: Alt en piano: klass. lie
deren. 16.00 In 't zilver: progr. voor
oudere luisteraars. 17.00 Stereo: Klan-
Zuid-Amerlka. 17.30 Neder
landse militaire orkesten: militair con-
HUversum 2. 298 ra.
VARA: 7.00 Nws. en ochtendgym.
7.20 Soc. strijdl. 7.23 Lichte grammuz.
(7.30-7.35 Van de voorpag., persoverz.)
Nws. 8.10 Lichte grammuz. 9.00 Ste-
VPRO: 7.55 Deze dag. VARA: 8.00
reo: Clavecimbelrecitalklass. muz.
10.00 VPRO: Schoolradio. VARA: 10-20
Lichte grammuz. 11.00 Nws. 11.02 Voor
de vrouw. AVRO: 11.30 Kerkorgel-
concert: klass. en mod. muz. 11,55
Beursher. 12.00 Licht orkest. 12.27 Med.
t.b.v. land- en tuinbouw. 12.30 Over-
heidsvoorl.: Uitz. voor de landbouw.
12.40 Sportrevue. 13.00 Nws. 13.10 Act.
Schakeringencult.
J 'luz. 14.2^
voor de
progr.
'ws. 16.0
zangsoliste: mod.
Voor de kinderen. 17.10 Stereo: Muzi
kale aanwinsten. 17.45 Act.
Hilversum 3. 240 m. en FM.
AVRO: 9.00 Nws. 9.02 Act. 9.05
Plaat maar raak!: vrolijk ochtendpro
gramma. 10.00 Nws. 10.02 Arbeidsvi-
verzoekplatenprogr._ (11.00
tenprogr. 14.00 Nws. 14.02 Uit de bui-
tenl. pers. 14.05 2 x Top 10. AVRO:
15.02 Muz.kantjes: licht
NTS: 18.45 Voor de kleuters: De
Minimolen. 18.50 Journaal. TROS:
- Hardy -
the square cop,
20.00 Journaal. A'
Televlzier. 20.45
jor
>-22.50 Journaal.
De
weg. NTS: 22.4
Nederland n
NTS: 20.00 Nws. in 't kort. KRO-
i.05 Van pothoed en panama: liedjes
i plaatjes uit de twintiger Jaren. 20.25
Eten in overvloed, doc. over nog niet
aangeboorde voedselbronnen 21.00 Bo-
