4% 6%^
Allerzuiverste
van Arrau in
expressie
Schumann
Concertgebouworkest'
veel nieuwe werken
kunst
kAleiöoscQQp
Laatste abonnementsconcert R.O.
VI
m
keuze uit spaarvormen met
IN KOMEND SEIZOEN:
Talrijke tournee's
naar het buitenland
De Leeuws Syntaxis II
matig ontvangen
„Kwaadwillige
fantasie"
Rozebotteljam^
ZWAARDEMAKER
leidsch dagblad woensdag 5 april
Aanwinsten Haags
Gemeentemuseum
Sorry
meer ruimte kunnen we niet missen
omdat we u niets wilden laten missen
Als je 'n pakje sigaretten wilt maken dat
maar 1,25 hoeft te kosten, dan kun je dat
natuurlijk gewoon dóen. Maar als je nou
koppig 25 volbloed Amerikanen uit de
fijnste tabakken wilt leveren voor die prijs,
dan kom je voor duchtige problemen te
staan. Vooral als je ze ook nog 'n waardig
pakje aan wilt geven. Toch is het ons ge
lukt. Al moeten we ons er nu wel wat voor
ontzeggen. Grote advertenties bijvoor
beeld. Een kleintje kan er nog net af. Om
dat we 't nu eenmaal moeten laten weten.
Dat ze er zijn. 25 per pakje. Vijf onmisken
bare Amerikanen méér voor 'n heel kwart
je minder. Ziezo. Dat weet u dan weer.
Navy Club is de naam. Aangenaam. U
rookt er goed van voor 1,25.
Tot en met 15 april is in het Haags
Gemeentemuseum een selectie te zien
uit de aanwinsten van de laatste ja
ren. Getoond worden het complete
legaat Cleyndert met werken van
Jongkind, Bonington, Luce, Van Rijs-
selberghe, Rafaelli en Monticelll. Ook
worden werken geëxposeerd uit de
collectie Crone. Voorts zijn er recente
aanwinsten zoals „Zomernacht" van
Mondriaan, „The bowery" van Kees
van Bohemen, een schilderij van Max
Ernst en werk van Hussem, Constant.
Schoonhoven, Struyoken, Dekkers en
Siegfried Cremer. Beeldhouwkunst is
er van Charlotte Pallandt („moeder
er kind"), een metaalplastiek van
Tajiri, een sculptuur van Threlfall en
twee kinetische constructies van Rav
Staakman.
Regering in Jemen
laat koninklijke
familie vertrekken
De republikeinse regering in (zui
delijk) Jemen heeft 44 vrouwen en
kinderen van de koninklijke familie,
die meer dan vier jaar in huisarrest
zijn gehouden in de hoofdstad Sa
naa, in vrijheid gesteld. De Interna
tionale commissie van het Rode
Kruis, die hierover heeft onderhan
deld, heeft dit gisteren meegedeeld.
De betrokkenen zullen naar Saoedi-
Arablë reizen, waar reeds andere le
den van de koninklijke familie ver
blijven.
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANKjepou!
De bank waar u zich thuis voelt!
(Van onze kunstredactie)
Het Concertgebouworkest zal zo werd op een gistermiddag
gehouden persconferentie meegedeeld ook in het komende
seizoen 19671968 zijn karakteristieke Mahler-Bruckner-tra-
ditie voortzetten. Overigens wordt bijzondere aandacht ge
schonken aan vertegenwoordigers van de moderne Weense
school Schönberg, Webern, Berg en aan componisten die
door deze richting meer of minder sterk beïnvloed zijn, o.w. de
Nederlanders Kees van Baaren, Ton de Leeuw, Hendrik An-
driessen en Lex van Delden.
Van de vijf series abonnements
concerten omvatten drie in haar pro
gramma's een periode van circa 250
jaar orkestmuziek, de beide overige,
moderne series worden elk met één
concert uitgebreid, zodat het orkest
in deze series 33 maal optreedt.
Voor Amsterdam staan verder nog
op het programma: 12 concerten voor
„Het Nederlands Theatercentrum",
zes volksconcerten, één Ral-concert,
vier jeugdconcerten. de traditionele
uitvoering van de „Mattheus Passion"
op palmzondag. Er zijn nog plannen
voor een kerstconcert op 24 december,
twee concerten in het ..Holland Fes
tival" en de medewerking aan een
opera in dit Festival.
Reizen
Kirill Kondrasjin deze leider van
de Staatsfilharmonie in Moskou diri
geert op 31 januari voor het eerst in
ons land Ernest Bour, Bruno Ma-
derna, Pierre Boulez, Felix de Nobel,
de jonge Poolse dirigent Andrzej
Markowski. Collin Davis leidt het
promenadeconcert van 7 september
in Londen.
Als solisten zullen met het orkest
optreden de eerste prijswinnaars van
het „Tsjaikowski-concours" Moskou
1967: Wiktor Tretjakow (viool) en
Grigorii Sokolow (piano). Voorts o.a.:
Emil Gilels, Geza Anda, Monique
Haas, Daniel Waayenberg, Theo
Bruins (piano), Walerii Klimow, Ti-
bor de Machula, Zino Francescatti,
Henryk Szerying, Herman Krebbers,
Theo Olof. Jo Juda (viool). Vera
le twe
België
ooi o
komt.
punt,
Soukupova (alt), Heather Harp,^ t
(sopraan), Gunther Reich, Andr(eer n
Foldi, Martti Talvela (bassen). W^ste
van Gerven, Peter Schreier (tenw
ren).
lerlan
BelangrijkhTw
3 een
Icome:
gebeurtenissen
Belangrijke gebeurtenissen werd^ilig.
genoemd: de eerste uitvoering in o^and
land van Strawinsky's „Threni" op kond
februari en het opnieuw in het repe»r dai
toire opnemen van het sedert 19<i5
niet meer uitgevoerde ,.Kammerko^jnde
zert" van Alban Berg (op 26 noven^an
ber). deze
Werken, die behalve „Threni". va
de eerste maal door het Concertg-
bouworkest worden uitgevoerd zyi
„Drie orkeststukken", „Vier liedere
opus 13" van Webern; „Begleitungvler<
musik zu einer Lichtspielscène" v#J1
Schönberg: „Symfonie KV 132 P"
184" van Mozart, eerste Symfonie vd£ blJ
Mendelssohn. 'Musica per Orchestifs)ec
van Van Baaren, „Hymne opus lPer J
van Schubert, „Muzyka epifanieznï het
van Baird, „II combattimento di taillcapt
credie e clorinda van Monteverfnger
op 15 mei aanstaande is het 41
jaae geleden, dat Claudio Montever
werd geboren), „Sonate" van G;
brieli, „Jonisation" v. Varese, „Temi. -
concertati" van Berio, .Alveare U
nat" van Huber, „Liederen van W™
konski „Magnificat" van Schü^anaj
„Psalmen Davids" van Penderecl-€
„Dansen" van Sjtsjedrin' en „Coi
certo voor twee strijkorkesten" v#11-1
Lex van Delden. rijdin
Visi
De romantiek is niet dood.
Dat bewees het frenetieke applaus, dat losbarstte na het fa
meuze spel van een der almachtige „reuzen" van het huidige
podium: de Chileense pianist Claudio Arrau, wiens terugkomst
naar Leiden thans met het pianoconcert van Schumann in
a kl. t. wederom de poorten openzette voor hetgeen deze
geniale, reeds op 46-jarige leeftijd gestorven componist met dit
meesterwerk de mensheid schonk. Schumann moge in het lied
de hoogste bekroningen uitgestrooid hebben, hij mag in zijn
symfonieën minder gelukkig geweest zijn: dit opus zal nimmer
vergaan. Het te horen .herscheppen" door niemand anders dan
deze Arrau, die eertijds met Beethoven furore maakte, ver
goedde alles, wat het onharmonisch samengestelde programma
aan bedenkingen mocht opleveren.
Geen El Greco
Volgens prof. Jan Bialostocki, is
het schilderij „St. Franoiscus in ex
tase", dat onlangs in een r.-k. paro
chiehuis in het noordoosten van Po
len werd ontdekt, niet van de Spaan
se schilder El Greco, maar mogelijk
wel van iemand uit zijn school.
Frans Kuypers heeft dinsdag dii«=
partij voor de vijftiende ronde vai^=
het zoneschaaktoernooi in Halle tf
gen de Pool Petrusial afgebroken. 1) V
Tsjech Hort, die tegen de Zuidsls
vier Mutalovic tot remise kwam, be
houdt de leiding met 12 pnt., ge
volgd door Portisch met 11% pnt. er
een hangpartij.
Zeldzame pianistiek
Sohumans concert, met de zelfbe
wuste inzet, de volkomen evenwich
tigheid, de volgroeide klassieke vorm
beheersing, gepaard aan poëtisch ge
voel en dynamische spankracht,
waarin Schumans lyrisch talent te
vens een hoogtepunt vond, is in zijn
heldere structuur en markante rit
miek nog altijd een bewogen getuige
nis van deze geïnspireerde roman
ticus.
Wanneer het dan gespeeld wordt
door Claudio Arrau en men deelge
noot is van zijn prachtig dialogiseren
met het orkest (bijv. in het tweede
del) dat tenslotte zijn glorieus be
sluit vindt in de jubelende en grootse
finale, komt men onder de diepste
indruk van zijn zeggingskracht, zijn
ideaal gedifferentieerde kleur en zijn
zeldzaam genuanceeerd spel, waarin
elke noot en elk akkoord zijn volle
betekenis krijgt.
De bij hem alles vermogende tech
niek lijkt op de achtergrond geko
men: hij stelt zich zonder enige re
serve in dienst van de hoogste
schoonheid, die Schumann wist te
geven: Arrau's allerzuiverste expres
sie harmonieert tot in elk détail met
die van de schepper van dit werk,
wiens tragische dood. zo kort na
beëindiging ervan, alle hoop op nog
andere composities van deze aard de
bodem insloeg.
Wat Arrau presteerde valt nauwe
lijks onder woorden te brengen. Hier
is sprake van de zeldzaamste pianis
tiek van de hoogste orde: feilloos in
elk opzicht was alles wat hij bracht.
Arrau wist daarbij het orkest te in
spireren tot de opperste graad van
zijn kunnen, met het gevolg, dat hjj
het orkest uit eigen beweging dank
baar in zjjn triomfaal succes betrok,
zodat de haast niet eindigende jubel
naar volle recht allen kon gelden.
Een open vraag
Haast onoverbrugbaar was de
breuk al duurde het maar even
door Arrau's wonderbaarlijk spel
na het voorafgaande, het uit 1966
daterend „Syntaxis II" van de he
dendaagse componist Ton de Leeuw,
die reeds eerder de aandacht op zich
vestigde met zijn radiofonisch orato
rium „Job", de „Mouvements rétro-
gades", zijn Anthiphonie voor blaas
instrumenten en zijn „Syntaxis I"
Hier had zich een totaal andere we
reld geopenbaard, waaraan men nog,
wennen moet. Niet tot de allermo
dernste avantgardisten behoort hij,
maar toch is dit nieuwe idioom,
waarin, ondanks het cerebrale ele
ment toch welhaast uit het „niets"
mysterieus door over elkaar heen-
glijdende ontwikkelingen en klan
kenstromen een huiveringwekkende
advertentie
sfeer mede ondersteund door elek
tronische effecten wordt opge
bouwd, nog te zeer van bevreem
dende facetten vervuld, dan dat, men
er zich bij eerste auditie gewillig voor
kan openzetten of er zich vrijelijk
aan kan overgeven.
Vooral ook omdat men door het te
lang uitgesponnen karakter onmoge
lijk aan een indruk van monotonie
ontkomt.
Of deze muziek zich werkelijk, zo
als het programma suggereert, door
haar natuur voor de mens van deze
tjjd eigent, is voor ons persoonlijk
een open vraag.
Ondanks de uitzonderlijk knappe
realisatie van Van Otterloo en het
orkest was het applaus zo matig als
wjj het zelden meemaakten.
Wjj hebben hier dan ook moderne
composities gehoord, die op boeiender
en veelzeggender basis gestoeld wa
ren.
Waardevolle
Stordiau
Na Schumann terug naar de su
per-romantiek"ondanks de schitte
rende en effectvolle instrumentatie -
kunst van de geniale Hector Berlioz,
zyn in e nig opzicht veri jderd,
programmatische en autobiogra
fische symphonie „Harold en Italië",
pendant van diens „Symfonie fantas-
tique".
In hoeverre Paganini in de tot
standkoming van deze compositie,
waarin de altviool ditmaal be-
ïld door hert talentvolle orkestlid
José Stordiau zo'n grote rol speelt,
de hand heeft gehad is niet met ze
kerheid vast te stellen.
Wel zeker is, dat het twijfelachtig
dat Paganini met zoveel pauzes en
zoveel zwijgen ln het laatste briljante
deel, genoegen zou hebben genomen.
Hoè dan ook: het was een vreugde
weer eens kennis te nemen van de
verrassend weldadig klinkende toon I
van Stordiau. die dankbaar gebruik
maakte van de velerlei subtiele mo
gelijkheden, die Berlioz voor dit
waardevolle instrument ontdekte.
Ook in deze omzwervingen heeft de
componist zjjn ongebreidelde fanta
sie de vrije loop gelaten, zjj het min
der fascinerend en imponerend dan
in zijn „Symfonie fantastique", al be
reikt hij in de „Orgie des brigands"
tot besluit een s ummum aan geraf
fineerde kleurenpracht, door het or
kest brandend suggestief verklankt.
Ook voor Stordiau en het orkest
hartelijke en langdurige ovaties. Het
R.O. kan dan ook trots zijn op zulk
een waardevol orkestlid.
De serie abonnementsconcerten is
met dit concert, dat Arrau in het
centrum van het huldebetoon plaat
ste, beëindigd. De aankondiging voor
de nieuwe serie lag alreeds op de
stoelen: daarvoor verwijzen wij naar
H.
De fameuze Chileense pianist
Claudio Arrau. die gisteravond
furore maakte in Schumanns
pianoconcert.
(Foto L.D./Holvast)
ln nieuwe seizoen:
Concertenserie
Residentie-Orkest
Op de dinsdagavonden in het sei
zoen 1967/'68 zal het Residentie-Or
kest weer een achttal concerten ge
ven. Het programma luidt: 10 okto
ber, dirigent Bruno Maderna, solist
Wilhelm Kempff (piano)); 14 no
vember, dirigent Van Otterloo, soliste
Monique Haas (piano)28 november,
dirigent Van Otterloo, solisten Inge
borg Reichelt (sopraan), Norma
Procter (alt), Helmut Kretschmar
(tenor), Jacob Stëmpfli (bas), koor
Ned. Kamerkoor: 19 december, diri
gent Van Otterloo, solist Willem Nos-
ke (viool); 16 januari, dirigent Gen-
nady Rosjdentwensky, solist Victor
Tetriakov (viool): 6 februari, dirigent
Van Otterloo, solist Theo Olof (viool)
en Theo Bruins (piano); 27 februari,
dirigent Pierre Boulez, m.m.v. zang-
solisten, Jongens- en mannenkoor:
2 april, dirigent Van Otterloo, solist
Rudolf Firkunskv (piano).
Expositie Sierk
Schroder
In Kunstzaal Heuff, Hoflaan 7,
Wassenaar, zal zaterdagmiddag
a.s. om drie uur, een expositie ge
opend worden van tekeningen, pas
tels en andere werken van de beken
de kunstenaar Sierk Schroder. Zij
duurt t/m 27 april.
In Utrecht
Museum
Van Baaren
^aat vrijdag open
Aan de Oudegracht 317 in Utrecht
wordt vrjjdag het Museum van Baa
ren geopend. Daarmee wordt uitvoe
ring gegeven aan de beschikking van
de laatste bewoner van dit patriciërs
huis, de architect-taxateur L. H. van
Baaren, die in 1964 op 76-jarige leef
tijd overleed. Hjj heeft bepaald, dat
de door hem en zjjn zuster bijeenge
brachte collectie schilderijen ook na
zijn dood intact moest blijven en
moest worden geëxposeerd in *iJn
als museum In te rlchte woning.
De collectie bestaat udt ongeveer
300 schilderijen, voornamelijk van
Franse en Nederlandse meesters uit
de 19de eeuw. Er hangen schilderijen
van Vincent van Gogh. Monticelli,
Rosa Bonheur, Johannes Bosboom,
George Breitner, Jean Courbet. Char
les Daubigny, Jacob Maris, Jean Mil
let, Floris Verster, Willem Witsen ea.
De collectie omvat ook enkele stuk
ken uit de 20ste eeuw: een vroege
Mondriaan, werken van De Chirioo,
Metsinger, Jan Toorop en Isaac Is
raels.
De waarde van de verzameling
wordt geschat op driemiljoen gulden.
Het museum Van Baaren wordt
voorlopig alleen op verzoek geopend
voor belangstellenden. Studenten van
het Kunsthistorisch Instituut hebben
er vrij toegang, zij zullen er ook en
kele colleges krijgen.
Het orkest zal ook weer enkele rei
zen naar het buitenland maken. Vast
staan reeds 4 promenadeconcerten ln
Londen (5-10 september), 1 ln Brus
sel <11), 1 in Gent (12 september), 3
in Barcelona (24-28 oktober), nog 2
in Brussel (24 en 25 maart) en 7 in
Duitsland (21-29 april) in Viersen.
Dusseldorp, Karlsruhe, Stuttgart,
Mllnchen, Neurenberg. Frankfort.
Onderhandeld wordt nog over mede
werking aan het Praags Lente-Festi
val" (mei) en het ..Mahler-festival"
in Kassei (juni). Zelfs voor het sei
zoen 19681969 zijn reeds contracten
gesloten n.l. voor 2 concerten in het
„Festival van Vlaanderen" (augus
tus), voor een tournee door Japan, 12
tot 15 concerten (15 september 1968)
en zijn besprekingen gaande over een
korte tournee door Zwitserland (april
1969) en een reis door Zuid-Amerika
(mei 1969).
Gastdirigenten
en solisten
De vaste dirigent, Bernard Ilaitink,
leidt ruim de helft van de concerten.
Als gastdirigenten zijn geëngageerd:
Eugen Jochum, Eugene Ormandy,
In een atelier in de Russische
hoofdstad wordt de laatste hand
gelegd aan een groot diorama van
Venus, een van de 6000 inzendin
gen van de Sowjet-Unie op de
wereldtentoonstelling in Mon
treal. Er is dankbaar gebruik ge
maakt van elektrisch licht om de
vulkanen en bliksemflitsen na te
maken.
Amerikaans
ministerie wil
zichzelf opheffen
De Amerikaanse minister van Pos
terijen Lawrence O'Brien heeft tot
verbazing van velen in Washington
verklaard dat hij zijn ministerie
zou willen opheffen en vervangen
door een stichting zonder winstoog
merk, onder toezicht van de regering.
De leden van de bestuursraad zou
den door de president voorgedragen
en door het Congres aanvaard moe
ten worden, terwijl de algehele lei
ding zou moeten berusten bij een
directeur-generaal met commercië
le achtergrond.
O'Brien verklaarde dit op een ver
gadering van de Vereniging van
tijdschriftenuitgevers, die met hun
produkten onderhevig aan een
speciaal posttarief voor drukwerken
voor een permanent begrotings
tekort by de posterijen zorgen. De
huidige begroting voor het ministe
rie bedraagt 6,3 miljard dollar.
Volgens de „postmaster general"
stuiten zyn moderniseringspogingen
op politieke voorschriften en tradi
ties die soms nog uit de negentien
de eeuw stammen.
Zo zyn de drukwerktarieven voor
stichtingen zonder winstoogmerk
by de wet laag gehouden 34
maai lager dan de kosten voor be
handeling.
De algemeen-commissaris van het
Westduitse paviljoen op de Wereld
tentoonstelling in Montreal heeft de
Sowjetrussische beschuldiging tegen
gesproken dat de contouren van het
tentachtige gebouw samenvallen met
de grenzen van het Grootduitse ryk
van Hitier.
Er is kwaadwillige fantasie voor
nodig om in de vorm van het pavil
joen Hilter's Reich terug te zien.
De Izwestia, het orgaan van de
Sowjetrussische regering, heeft on
langs een luchtfoto van het pavil
joen afgedrukt met als onderschrift
dat de contouren geiyk waren aan
de kaart van 1942 van het Derde
Ryk, dat Oostenrijk en delen van
Tsjecho-Slowaküe en Polen omvatte.
Het bouwwerk kost 16.5 miljoen
Mark en de totale begroting van de
Westduitse inzendin beloopt 35 mil
joen Mark.
vol natuurlijke vitamine C
Titelstrijd zondert^
0V\
lnxre Rietveld g°«
Imre Rietveld, het Velsense ba& j
mintonsterretje, dat al enige tyd rat
veel succes de wereld rondtrekt. z£
ook dit jaar zich niet kunnen tooi"
met de titel Nederlands kampioen
Nadat zy in 1965 verrassend de titi
aan Agries Geene verloor, nam zij s_ret
1966 op doktedsadvies niet deel. DiWro
maal heeft zy haar inschrijving *fars^
niet gedaan, omdat zy een dag Dn j
de nationale kampioenschappen «4rs|
15 en 16 april a.s. in Amsterdam) ty
het huwelijk treedt met de Deenic_
badmintonspeler Knud Aage Nielse^a&
Het ziet er naar uit, dat Ag nes Geer^we(
in Amsterdam voor de derde achte^^
eenvolgende maal Nederlands kair^vc
pioerne wordt ^erjj
De Nederlandse kampioenschappe?!
hebben overigens aan belangriJkhei'V1'1
gewonnen. In het heren enkelspel
met de vier geplaatsten Huub va^er'
Ginniken, Ruud van Ginniken, Her'dia
man Leidelmeyer en Boudewyn R-
der komen 55 spelers uit. In h<
dames enkelspel zijn 21 deelneem
sters. Er staan voor het toernooi as'
de Van Hoogendorplaan in totaal 15
partijen op het programma.
