Filmmakers realiseren de
meest extreme ideeen
5©ö
555
Bennebroekse kinderen
maken Indianendorp
LONDEN
f 55.90
FIAT
FIAT
als uw gedachten nu uitgaan naarfn zuinige wagen onder de SOOO gulden
Totale minachting
voor de traditie
Ook Moskou krijgt
eindelijk oog voor
consumentenhelang
Opperhoofd gelooft
nog in toekomst
van de lusthof
PAGINA 6
LhiDSUH DAGBLAD
DiNöDAG 21 MAAKT iyo|
ADVERTENTIE
sunroof
2 cil., 4-takt, 499,5 cc, 22 pk, 95 km/u.,
luchtkoeling, neerklapbare achterbank,
open dak, ruitensproeiers, autokachel en
defrosters, centrifugaal oliefilter, carros
serie m.Aqualit-behandeling.
Compleet: (laken bekleding) f 3745,-
4 cil., 767 cc, 32 pk, 110 km/u., centri
fugaal oliefilter, autokachel en defrosters,
ruitensproeiers, neerklapbare achterbank,
carrosserie met Aqualit behandeling (anti-
roest).
Compleet: (laken bekleding) f 4195,-
giardiniera
2 cil., 4-takt, 499,5 cc, 22 pk, 95 km/u„
luchtkoeling, neerklapbare achterbank,
open dak, ruitensproeiers, autokachel en
defrosters, centrifugaal oliefilter, carros
serie m.Aqualit-behandeling.
Compleet: f 4150,-
4 cil., 843 cc, 42 pk, 125 km/u., gesloten
koelsysteem, 4 versnellingen volledig ge
synchroniseerd, regelbare air conditioning
en verwarming met aanjager, carrosserie
met Aqualit-behandeling.
Compleet: (laken bekleding) f 4945,-
^^m*^*unÊiÊÊÊiÊ^ÊÊaÊi^ÊÊmÊÊÊÊÊiÊ^m^mÊmimÊÊmmmÊÊÊmÊÊmÊÊÊÊmÊmÊÊmÊmÊÊÊmmmmmÊÊÊÊÊÊÊmmmÊÊÊmÊÊÊÊÊMÊmÊÊmmÊBnÊiBÊÊÊÊÊÊÊÊÊÊm^^i^mammmm^ÊÊËÊmÊÊÊKÊÊÊÊm^^^^
Leiden: KOREVAAR GARAGE, Korevaarstraat 19—43. Telefoon 01710—23730/26372.
Katwijk aan Zee: GARAGE SEINPOST (A. Kuyt) Driepiassen weg 7, telefoon 017183014.
Amerikas Undergroundkomt boven water (III)
(Van onze Amerikaanse correspondent)
In het domein van de Amerikaanse avant-garde gaat het
nergens zo levendig toe als in de vleugel van de filmmakers.
Als champignons schieten nieuwe ondergrondse film
producenten uit de grond, die met hun werk een net van avant-
garde-filmtheaters in heel Amerika bedienen. Hoofdkwartier
van de cineasten is het Film-makers' Distribution Center in
New York, waar Jonas Mekas de scepter zowel als de camera
zwaait. Hier concentreert zich de ondergrondse filmwereld, die
nu al een klassiek werk telt („Scorpio rising") van Kenneth
Anger) en een aantal coryfeeën heeft: pop-artiest Andy War
hol, Stan Brakh&g'e, Shirley Clarke (haar films heten: „Sky
scraper", „The connection" en „The cool world") en Ed Emsh-
wiler.
Onmenselijk"
Kenmerkend voor vrijwel alle films
uit deze hoek Is de totale minach
ting: voor traditionele filmtechniek.
De camera wordt door ondergrondse
filmmakers vaak gebruikt als een
tekenstift of penseel: men sprint
er hoogst persoonlijk en intuïtief mee
om en men schrikt niet terug voor
het maken van schimmige, scheve
beelden. De opzet is het leven te be
trappen, overboord te gooien al die
kunstmatige arrangementen van de
commerciële filmers en visies te ge
ven van een tijdloze indringende
menselijke waarachtigheid, die de ge
polijste schil van het gemechaniseer
de. „onmenselijke" bestaan ln stuk
ken doen springen. Voor de meeste
ondergrondse filmmakers zijn alle
films, die van dit patroon afwijken,
produkten die beheerst worden door
concessies aan het half-dode wel-
vaartspubliek. Slechts sommigen voe
len verwantschap met filmers als
Antonioni of Godard.
vie kragen?" was dan ook zeker niet
naast de roos geschoten. Op dit mo
ment is er echter een ondergrondse
film, die vé&k niet helemaal scherp
is, waarvan het geluid vérre van vol
maakt klinkt en waarvan de duur
(drie uur en 28 minuten) niet lijkt
uit te sluiten dat nu en dan slaap
de toeschouwer overmant. En toch
is deze film: „The Chelsea girls"
van Andy Warhol plotseling een
commercieel succes geworden. Al
sinds een paar maanden is hij te
zien in gewone (dus niet avantgar-
de) theaters in New York en bin
nenkort gaat het werk naar Los An
geles en andere grote steden in Ame
rika voor vertoning in theaters, die
voor het grote publiek bedoeld zyn
en niet alleen maar appelleren aan
de voorhoede van Amerika's bios
coopbezoekers.
sa van kolkende kleuren en licht-
schakeringen wordt, die een hallu
cinerend effect hebben. En dan is
er tenslotte een scène waarin een
jonge homoseksueel zichzelf als paus
van de verworpenen in Greenwich
Village ontpopt en in een schrijnen
de, maar geestige monoloog spot
met veel, dat miljoenen Amerikanen
heilig is.
De boeiende film wil authentiek en
direct zijn en vaak lijkt dat ook ge
lukt, ondanks het feit dat Warhol
spelers gebruikt als Nico, Ondine,
Mary Might, Gerard Malanga, al
genoemde Ingrid Superstar, etc.
Maar in tegenstelling tot commer
cieel filmen laat Warhol zijn sterren
maar wat doen. Hoe méér improvi
satie hoe beter, schijnt zyn these te
zijn en heel wat scènes ïyken in
derdaad de vrucht van improviseren
uit de vrije hand, vaak met ken
nelijk gebrek aan inspiratie. Deson
danks is zijn anti-film toch boeiend.
De drie uren en 28 minuten vliegen
eigenlijk om, misschien ook wel om
dat men altijd naar de andere helft
van het brede projectiescherm kij
ken kan als de ene helft verveelt.
Het gevoel dat men van de film
mee naar huls neemt mag desolaat
zjjn, het blijft waar dat Warhols
technisch primitieve film (de pro-
duktiekosten bedroegen: f5500) een
helse wereld openpelt, die vaak meer
te maken heeft met het werkelijke
bestaan en de intermenselijke gevoe
lens, zoals die onder het vernis der
maatschappelijke verdoving kloppen,
dan duizenden rolprenten die met
groter technisch vernuft en gepo-
lijstere vorm gemaakt worden. „The
Chelsea girls" is een produkt van
de „Underground", dat een diep on
der de grond van het geoliede wel
varende leven bestaande anti-sa
menleving tot thema heeft en dat in
zijn vorm een anti-film genoemd
moet worden. Het is kenmer
kend voor de groeiende belangstel
ling onder het grote publiek voor
wat er onder de schil van de Ame
rikaanse maatschappij leeft en wat
er onder menselijke huiden gevoeld
en gedacht kan worden dat uitgere
kend deze film een succes is gewor
den
Visserij-varia
Tijdens het haringseizoen 1966
de Noorse Westkust heeft de
Noorse rlngnetten „Ordinat" een
nieuw record behaald door in één
trek 750 ton 750.000 kg) te van
gen. De haringvangsten waren vorig
jaar enorm. Ook is de export van vis
en visprodukten in Noorwegen toege
nomen. Van de totale export komt
vis op de derde plaats met 15% van
het totaal.
Een Nationale Raad voor on
derzoeking en ontwikkeling van de
visindustrie werd in Venezuela opge
richt, waarin enkele ministeries en
andere overheidsinstanties zitting
hebben. Pinnen kort zal deze Raad
een contract sluiten met het Speciale
Fonds van de Ver. Naties ter uitvoe
ring van een programma van onder
zoek en ontwikkeling van de vis
industrie in Venezuela. De uitvoering
van dit programma, die in januari
1967 begint, zal 25 miljoen bolivar
kasten (1 bolivar f0,80).
Ook in de Sowjet-Unie moet het
beginsel ,,de klant is koning" worden
Ingevoerd, aldus dr. Leonid Kanto-
rowitsj, een van de leidende economen
in de Sowjet-Unie, in een artikel in
de „Prawda". Zijn artikel is een warm
pleidooi voor een betere behandeling
van de consumenten ln de Sowjet-
Unie. Het feit, dat rijn artikel in het
partyblad kon verschijnen vijst erop.
dat de autoriteiten de opvattingen
van Kantorowitsj ernstig nemen.
Kantorowitsj beklaagt er zich over,
dat de manier waarop men in de
Sowjet-Unie over de consumenten
denkt, nog stamt uit de tijd van Sta-
St. Vitusdans
Het resultaat van ondergronds ge-
film is vaak inderdaad het tegen
deel van commercieel acceptabe
le filmkunst. Het is dikwijls moei
lijk een touw vast te knopen aan
wat men te zien krijgt, de beelden
springen soms over het scherm alsof
de cameraman aan St. Vitus-dans
leed en het gcfluid in de meeste un
derground-films is slecht gesynchro
niseerd, bij tijden oorverdovend,
soms ook weer wegvallend.
De vraag van een kritische jonge
man tijdens een recent debat over
de film: „Kan een film, die scherp
is. waarvan het geluid goed gesyn
chroniseerd is en waarbij niemand
in slaap valt, ooit de kwalificatie
New Cinema of Underground Mo-
ADVERTENTIE
Ook voor U
gemakkelijker en
prettiger eten met Uw
kunstgebit, dank zij een
grotere kauwkracht.
Als U last hebt met Uw kunstgebit, zal
Uw tandarts U het speciale Dentofix-
kleefpoeder kunnen aanbevelen. Uw
gebit komt daardoor vaster te zitten
wordt door Dentofix beschermd,
zodat U steviger kunt bijten en ge
makkelijker kauwen. Dankzij Dentofix
kunt U zonder bezwaar weer lachen,
hoesten, zelfs niezen en U spreekt
duidelijker. Dentofix voorkomt ook
slecht riekende adem (gebitsgeur).
Schaft U nog heden Dentofix aan.
Verkrijgbaar bij Apothekers en Dro
gisten in neutrale, plastic strooifla-
cons fl. 2,35.
The Chelsea girls"
Kinderen spelen indiaantje in
de Bennébroékse Linnaeushof.
Hoe lang nog?
Ondanks de dreigende verkoping
van de Linnaeushof
(Van onze Haarlemse
correspondent)
In het recreatiecentrum „De
Linnaeushof" in Bennebroek
„The Chelsea girls" Is niet War
hols eerste film. Hy maakte al
naam als cineast bu de ingewijden
met een „film" .waarin een man
eindeloos en aandachtig een padde
stoel verorbert., met een acht uren
durend werk, waarin alleen een,
praktisch blote, slapende jonge
man te zien is, met een produkt „The
kiss", waarin twee gelieven elkaar
een uur lang kussen zonder door dc
verveling te worden overweldigd
waarvan de kgker weldra het slacht
offer wordt en met een filmpje waar
op het Empire State Building te zien
Is en meer niet. Verder maakte hij I
juist een 70 minuten durende film j
„My hustler".
„The Chelsea girls" Is echter de j
eerste film, die in brede kring ge- I
zien is en waarover in dag
bladen en tijdschriften min of meer
uitvoerig geschreven is. Het doek in
deze film is in tweëen gedeeld. Op
de linkerhelft Is steeds iets heel an
ders te zien dan op de rechter.
Vaak ls de ene helft in kleur, de an
dere zwart-wit. Beide geven een
„kijkje", eigenlijk meer een blik door
het sleutelgat, in een kamer van het
Chelsea hotel, het centrum van New
yorks bohème. Wat met daar ziet is
zelden opwekkend, soms humoris
tisch, dikwijls pijnlijk, maar bijna
altijd boeiend. Warhols figuren zyn
vrywel allemaal lesbische meisjes of
homoseksuele mannen, die elkaar
treiteren, plagen en soms wat stoei
en. Een paar figuren springen uit de
lange film naar voren, byv. de dik
ke cynische, maar geestige, domi
nerende lesbienne die al even ver
slaafd aan de telefoon als aan verdo
vende middelen blijkt te zijn. Of de
lange sadistische Ingrid Superstar,
die in één seconde als verpletterd
een onverstaanbare monoloog van
een rood aangelopen moeder tegen
haar zoon aanhoort, maar in een
andere een groepje „slavinnen" ty-
ranniseert.
Filmisch het interessantste ls een
scène, waarin een narcistische jon
geman een soort strip-tease uitvoert,
waarin Warhol tenslotte een fascine
rende heksenketel van lichtflikke-
ringen en kleuren maakt waardoor
het lichaam van de jongen een mas-
hangt een trieste stilte. Wel
kondigt zich het voorjaar aan
in het park, maar er is niet het
jaarlijkse beeld van hardwer
kende mensen, die hun best
doen om alles op tijd klaar te
krijgen voor het bollenseizoen
begint. Toch is er één uitzon
dering.
Terwijl zich donkere wolken bo
ven de hof samenpakken en de 23-
ste maart, de datum van de verko
ping, dreigend dichterbij komt,
werkt de Rotterdamse ex-boekhan
delaar J. Heyink met hulp van Ben
nebroekse schoolkinderen voort aan
het Indianendorp, dat, naar hij, on
danks de uitspraak van de president
van de Utrechtse Rechtbank, dat de
verkoop door kan gaan, nog steeds
hoopt, zal verrijzen op een voormalig
bollenterrein van een hectare van
de directeur H. W- Roozen.
Jongens timmeren en zagen druk
aan Indianenattributen, zoals
draagwiegen, waarin de squaws hun
baby's op de rug plegen te dragen,
terwijl de meisjes bezig zijn met het
borduren, ondermeer van ta
bakszakken door de Indianen. Want
al sedert vele weken besteden jon
gens en meisjes van de vijfde en zes
de klassen van de vier lagere scho
len in Bennebroek hun vrije woens
dag- en zaterdagmiddagen met
groot enthousiasme aan het maken
van deze Indianenattributen voor
hun zo fel begeerd toekomstig dorp.
weest, onlangs besloot zijn zaak in
Rotterdam-Hillegersberg te verko
pen en in Bennebroek een huis te
kopen blijft dus optimistisch.
.Natuurlijk moeten wij afwachten of
er voor 23 maart nog van andere
zijde financiële hulp geboden kan
worden om de hof te behouden. In
dien dat inderdaad voor elkaar komt,
dan verzeker ik u dat dit Indianen
dorp binnen twee maanden een feit
is. Een prachtige vorm van creatief
spel voor de jeugd van Bennebroek
en Heemstede en weer een nieuwe
mogelijkheid om nog veel meer be
zoekers uit heel Nederland en daar
buiten naar de hof te trekken'.
Museum
De heer Heyink, een vriendelijke
zestiger, die alles van Indianen af
weet, van hun wigwams, hun ritue
len, hun totempalen en van de ver
houding roodhuiden en blanken
zegt: .Hoewel ik op de hoogte was
en ben van de financiële moeilijk
heden, waarmee de directie van
,De LinnaeushoF op het ogen
blik kamt, ben ik ervan meet af
sinds de plannen voor de bouw
een Indianendorp by mij vaste
aannamen en ook nu nog, vast
overtuigd, dat het dorp er bin-
enkele maanden zal komen en
dat ik daar straks met een hoofdtooi
adelaarsveren als .opperhoofd'
van vier indianenstammen van
elke school een de scepter zal
zwaaien'.
,By de heer Roozen leefde reeds
lang de gedachte een Indianendorp
aan zyn recreatlecentum toe te
voegen, om de hof nog meer attrac
tief te maken. Na de vertoning van
de Karl May films in Duitsland is de
belangstelling voor de indianen nog
sterker opgeleefd. Ikzelf heb een in
tense belangstelling voor indianen en
ik bezit zo'n 750 boeken over dit on
derwerp en heel veel curleze voor
werpen. Daarvan wil ik straks in het
Indianendorp een museum maken.
Ik heb ook een levendig contact
met drs. Th. J. Brasser, die destijds
by de N.V. ,De Spaarnestad' in
Haarlem werkte en die nu in Leiden
woont, waar hy culturele antropolo
gie studeerde. De heer Brasser is
bezeten van alles wat Indianen be
treft. Welnu, in het voorjaar van
1966 kwam de heer Roozen naar
Rotterdam om het plan van een In
dianendorp met my te bespreken.
Ik had er wel oren naar. Ik hield ln
Bennebroek een lezing met licht
beelden over de Indianen in Noord-
Amerika en ik richtte op elk van de
vier scholen een tentoonstelling
m. Want het is de bedoeling,
dat elke school een stem ver
tegenwoordigt en voor de aan
kleding daarvan zorgt Die vier
•mj stammen zyn de apachen, de
V CrKOCllt zwartvoeten, de Irokezen en de na-
vaho's. Totempalen komen er ook,
aan weerszyden van het vaste ge-
lin, toen de belangen van de consu
ment zonder pardon opgeofferd 1
den aan de produktie.
Dit nu is, volgens Kantorowitsj,
een kortzichtige opvatting, want hoe.
veel de arbeiders produceren hangt
af van hun instelling. Hy schrijft da:
het oordeel van de gewone mar
het succes van het communisme be
rust op wat hij in zijn dageiykse Ie-
ven meemaakt.
„Het peil van de inrichting en v
zorging van het dagelijks leven is
groot belang voor de produktiviiteit,
aldus Kantorowitsj. „De mentaliteit
van de arbeider, en zijn belangstel
ling voor het werk dat hij moet doen,
zyn voor een groot deel afhankelijk
van de manier waarop hij van
naar zyn werk reist, hoe hy
lunchtyd moet doorbrengen en
hy 's avonds en op zijn vrije dagen
kan doen. Het succes van de e
mie van zijn land wordt door de bur.
ger afgemeten naar zyn dageiykse
levensomstandigheden, en na?
manier waarop hy in zijn behoeften
kan voorzien".
bouw waar myn verzameling ln
dergebracht zal worden, één van vijl
meter hoog. Die totempalen kan ik
u nu niet laten zien, want 2
elders opgeborgen', aldus d<
Heyink.
Ruiter
demonstraties
Hoe het dorp er verder zal uit
zien? Er zullen twaalf tipl's (ten
ten van bizonjagers die op de prai
rie werden gebruikt) komen, die de
woningen zijn voor de vier bovenge
noemde Indianenstammen. Er komt
zo mogelijk een kiva (mannenver-
gaderplaats). Ook ls er een stok
land beschikbaar voor een piste,
waar rulterdemonstraties kunnen
worden gegeven en waar men zijn
vaardigheid met pgl en boog kan
tonen.
Als centrum van het dorp komt
er een kampvuur met boomstam
men als zetels, waar de raad
gadert. Er is ook gedacht aar
ponybaan, waar de jeugdige India
nen de beschikking zullen krijgen
iver 12 a 15 pony's, die zy in India
nentooi, compleet met verfdoos
len berijden.
Indien mogeiyk zal er straks
wlldwestspoorlyn met een ouderwet
se locomotief met coupés over liet
terrein rijden, waarvoor de rails
al liggen. Deze plannen van de he
ren Roozen en Heyink zyn in
uitgewerkt door de Haarlemse archi
tect ir. W. Ph. van Harreveld.
,Het wachten is nu nog op hei
geen er over de toekomst vj
LinnaeushoF wordt beslist. M'anl
daarvan hangt het natuurlyk ook al
of de bouw van het Indianen
dorp haalbaar is. U ziet, dat df
jeugd er nu al met hart en ziel bij
is betrokken, want de avonturen
Winnetou en diens blanke vriend
Old Shatterhand spreken nog altijd
tot de verbeelding van leder kind.
Het zelf Indiaantje spelen Is n
tuuriyk het einde' voor hen. Het
te hopen dat ze daarin straks niet
worden teleurgesteld', zegt de heef
Heyink.
ADVERTENTIE
tweemaal per dag
Hoek van Holland vertrek 12,00 en 23.40 uur
Londen aankomst 20.20 en 9.14 uur
Hoek van Holland-Harwich
