idembenemende collectie
iPrinz von Lichtenstein
Picasso in Amsterdam
subliem tot z'n recht
IN KASTEELKELDER
LEKKER BROOD
Franse partijen
maken zich klaar
voor tweede ronde
Accordeoncoiicert van
Excelsior Sasseiilieim
Ondanks beperkingen
Dienstplicht hij loting
in Verenigde Staten
l&fgDAO 7 MAART 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 7
d*
jgens naast één van de bijgebouwen van het vorstelijk
oijeel. dat hoog boven Vaduz, de hoofdstad van Liechtenstein
hc;deed de vriendelijke man een luik open. Wij daalden een ge-
pelde trap af en kwamen voor een kennelijk eeuwenoude ijze-
ingdeur. Die werd met een paar grote sleutels opengemaakt. Wij
ïfen een paar passen in een kelderachtige ruimte. Daarna schar-
14 V de man wat aan een schakelaar in één van de hoeken
T kt de deur. Het licht van een looplamp ging aan en hier en
J- ------te gloeiden nog wat zwakke lichten op.
de
me zag ik een grote berg aardappels, vlak naast reeksen schil
i, die met haar voorkanten tegen de muur stonden. Op de achter-
onderscheidde ik in de schemering een aantal doeken van zeer
bi afmetingen. Even later, bij het licht van de looplamp bleken het
to schilderijen te zijn van Rubens. Hij heeft ze in 1617/'18 geschilderd,
nar later werden ze rechtstreeks van Antwerpen uit aan Johan Adam
Liechtenstein verkocht. Sedertdien zijn ze in het bezit van de familie
heb zo die middag, het moet in
tinter van 1950 zijn geweest, in
\lder héél wat schilderijen van
Bembenemende vorstelijke ver-
Hing kunnen zien. „U bent Ne-
jnder, ik zal de Rembrandt's
voor u opzoeken", zei mijn
leider en hij haalde toen een
fportret met hoed met veer" en
ibrandt's zuster Liesbeth wier
door een oude vrouw wordt
jpt" voor de dag. Zo passeerde
fzij het relatief natuurlijk nog
kr, want de ganse verzameling
mgeveer 1500
15de eeuw met verzamelen zijn be
gonnen maar Karl von Liechtenstein
(15691627) is de eerste geweest van
wie men, met documenten in de
hand, kan nagaan dat hij een gebo
ren verzamelaar is geweest Van het
bijeenbrengen van kunstwerken
maakte hij een ware hartstocht. Hij
en zijn nakomelingen onderhielden
relaties met grote kunstkopers in
Europa, zij gaven opdrachten aan
kunstenaars, zij verkochten ook wel.
zij hebben weggeven.
In de archieven heeft men vele
stukken gevonden, die aantonen hoe
bijv. Karl Eusebius von Liechtenstein
op 3 februari 1676 van het Weense
filiaal van de Antwerpse kunsthan
delaars Alexander en Willem For-
chondt een aantal schilderijen kocht.
Vele daarvan zijn nog in de verza
meling aanwezig. Evenzo de orgel-
vleugels van Rubens en de schilde
rijen van Anton van Dyck, welke de
Antwerpse schilder en kunsthande
laar Jean Pierre van Breda el heeft
verkocht aan Johann Adam von
Liechtenstein. De kwitanties van die
aankopen zijn eveneens in de archie
ven van het slot te Vaduz.
Merkwaardig is dat slechts één
keer een keuze uit de verzameling
tentoongesteld is geweest. Dat was
in Luzern in 1948. De expositie was
bedoeld als dank voor de veiligheid,
welke de schilderijen tijdens de oor
log in het neutrale Zwitserland had
den genoten. Daarna heeft men
praktisch nooit meer iets van de
kunstschatten kunnen zien met uit
zondering van de Vlamingen en Ne
derlandss, die in het museum han-
gen. Ook wordt er. voor zover ik
«aren de tekeningen ervoor ge- weet, nooit een schilderij uitgeleend
Het was nog niet zo lang na de j voor een tentoonstelling. Of de be-
kling en de rentmeester vertel- zoeker, die aanbelt en vraagt of hy
-niet zonder leedvermaak hoe de de verzameling mag zien. wordt weg-
4 en enige helpers nog juist voor j gestuurd dan wel zo vriendelijk owt-
ejptrekkende Russische troepen j vangen als mij één keer is overko-
i schilderijen en gobelins uit de men, weet ik evenmin. Het heeft me
den van de familie in Oostenrijk i altijd in hoge mate verwonderd dat
(li Hongarije in veiligheid hadden nooit eens een keuze in een van de
ten brengen. Met een paar ver-Europese hoofdsteden is tentoonge-
had men alles opgehaald.steld. Men heeft er blijkbaar weinig
era torenkamer hingen trouwens m^°"a voor ged^a-
pbelins als toneeldécors op een
iwburgzolder Vlak tegen elkaar
~jet een ingewikkeld systeem van
l^jllen om ze op te hijsen of te
b dalen.
18 Sensationele
verkoop
vorstelijke collectie van Liech-
ein is dezer dagen weer in het
gekomen door de sensationele
jop van Leonardo da Vinci's por
tam Ginevra dei Benei voor naar
zegt tussen de 5 en 6 miljoen
r aan de National Gallery van
lington. Welke schilderijen de
meling van de vorst omvat is
finaar weinig ingewijden bekend.
Meel hangt in de zalen en gan-
van het slot van Vaduz. Heel
schilderijen staan opgeslagen in
ilders en enige tientallen, voor
dijk uit de Vlaamse en Noord-
(rlandse school uit de 17de eeuw
ondergebracht in een klein mu-
gé» dat in het stadje is gebouwd,
min ik de colleotie in de kelder en
t ioven in het kasteel heb gezien,
«ld dat museumpje nog
Kunstdiefstal
in Napels
Uit het nationale museum in Na
pels is een marmeren kop van een
Hermes-beeld gestolen. Het museum
is een der belangrijkste op archeolo
gisch gebied in Europa. Het heeft een
grote collectie kunstvoorwerpen die
in Pompeye en Herculanium zijn op
gegraven.
Het kopje is 12 cm hoog en ls van
een marmeren zuil van 70 cm. hoog
afgerukt. Het zuiltje stond op de eer
ste verdieping. De diefstal is rond het
middaguur gepleegd. Enkele honder
den buitenlandse en Italiaanse toe
risten hebben het museum voor de
middag bezocht.
Het Hermes-kopje dateert uit de
eerste eeuw van onze jaartelling. Des-
ADVERTENTÏE
DIJS5ELBL0EM
Hogewoerd 128, Lelden
Het Franse staatshoofd is vandaag De stilte voor een nieuwe storm,
t zijn buitenverblijf in Colombey- want zondag zal de tweede ronde
kundigen schatten dat het gestolen les-deux-Eglises, waar hij gisteren worden gestreden tussen het grote
voorwerp op de open markt een half als .burger Charles de Gaulle' zijn merendeel der kandidaten dat nu in
miljoen lire 'f3.000.zal opbren- stemplicht vervulde, teruggekeerd ballotage is. Van de ruim 2000 con-
gen. De artistieke en historische naar Parijs, waar nu een tijdelijke currenten die zich vorige zondag
waarde wordt echter veel hoger ge-stilte op het electorale slagveld hadden aangemeld, zijn er slechts
raamd.
de eerste ronde gekozen,
I terwijl een 600 wettelijk werden ver
plicht zich gisteren terug te trekken
omdat zij de minimale tien procent
1 der stemmen niet hadden gehaald.
De rest, een 1200 tot 1300 kandida-
ten dus, vormen nu het hoofddoel
der transacties die voor vanavond
moeten worden afgesloten en waarbij
de partij-besturen onderling te be
slissen hebben wie wel en wie niet
laan de eindstrijd deel zal mogen ne-
Mondaccordeonverenigingen hebben ook hun gerechte plaats'"Se tweede ronde zal door een een
onder de zon. Hier zijn mogelijkheden voor muzikaal onge- voudige meerderheid worden beslist,
schoolden, die geen notenkennis bezitten en ook geen noten- iHet 48 daarom vaak van vitaal be-
bladen voor zich krijgen en toch behoefte hebben om met me- j^echts^eE
lodieën de levenshorizon te verrijken. Het is een van die menig
vuldige levensvormen, waar de cultuur niet buiten kan: iets
afstaan van zichzelf, waardoor die cultuur iets wint, zich onder
tucht stellen, een keuze tot blijvende daad maken en met alle
ernst staan achter die gedane keuze.
Die ernst bleek weer onaangetast dirigent J. F. Kriek. Een en ander
bij de Chr. Mondaccordeon Ver. „Ex- j zonder dat zich ooit inzinkingen
celsior" van Sassenheim, die blijkens voordoen.
de precisie, de algemene discipline pjano, trom, klokkenspel (campa-
genwoordigen om zo overbodig ver
lies van stemmen te kunnen vermij
den, Zoals men weet hadden de com
munisten en de federatie van Mit
terrand tevoren al een akkoord met.
betrekking tot die tweede ronde ge
sloten. In principe zal de kandidaat
die laatste zondag het hoogste aan
tal ogen wierp in de tweede ronde
gehandhaafd worden.
nelli) en geen enkel tokkelinstru
ment; ongeveer twee dozijn mond
accordeons vormden de homogene
I hoofdmoot. Voorzitter J. Tilma ver
telde echter in zyn welkomstwoord,
dat de bezetting 35 geweest is en dat
9 leden zijn afgevloeid: 9 nieuwe as-
Opofferen
In
(Van onze kunstredactie)
In tien zalen en in het Prentenkabinet is de Picasso-tentoonstel-
ling ingericht, die zaterdag j.l. in het Stedelijk Museum, in Amster- j
dam is geopend. Men ziet er zoals gemeld 130 schilderijen.
alsmede 50 tekeningen en gouaches uit alle perioden van het uitzon
derlijk lange creatieve leven van de thans 85-jarige kunstenaar
Deze tentoonstelling is veel mooier dan de Parijse, die in het
Grand Palais werd gehouden. In Parijs kreeg men ongeveer drie-
maal zoveel schilderijen te zien. Dat was overweldigend, maar teveel
voor de beschikbare ruimte. In het Stedelijk Museum zijn de iver-
ken. in chronologische volgorde ruim gehangen, elk op de juiste
hoogte. De lichtkappen van de bovenzalen zijn onlangs gereinigd
en laten nu 90% van het daglicht door. Het kunstlicht in het Pren
tenkabinet is eveneens voortreffelijk.
In de keuze was de directeur mr. riode" aansluit. Maar al in de eerste
Er zijn weinig of geen grote namen E. de Wilde aan meer beperkingen zaal komt men voor kubistische wer-
_.t de schilderkunst, die men in de gebonden dan Jean Leymaire. die de 1 ken te staan, waaropder een studie
hebben er samen tussen ge- verzameling Von Liechtenstein nietParijse exposities had samengesteld. voor de „Demoiselles'
en ik denk dat er in die ene tegenkomt. Da Vinci is nu naar de Zo waren o.a. Moskou en Den Haag I Het kubisme krijgt men voortref-
jtoen al voor een waarde van j V.S., maar Rembrandt en Rubens (Gemeentemuseum) niet tot mede- felijk te zien,'waarbij te constateren
is dat „De,vrouw in groen", van
Eindhovense van Abbemuseum
Beroemde namen
tot mede
miljoen gulden aan hangen er (voor 100 zeker) nog. werking bereid en vooral: New York
'^tapijten hing. In het kasteel j En dan Gainsborough, Romney, j stond de roemruchte „Demoiselles
Vet uitzondering van een enige I Chardin, Poussin, Canaletto, Guardi, d'Avignon" niet af, het grote schilde-
xJerden nummers tellende verza-Palmezzano, Bordone, Lippi. Botti- l rij waarna het kubisme volgde. An-
Ig wapens en harnassen, waarbij 1 celli, Tiepolo, Longhi, Palma Vecchio, derzijds heeft in Parijs nogal iets ge
uit de renaissance, over- Bronzinon, Holbein, Cranach, de hangen, dat
it de kunst uit de vroege 19de Vlaamse primitieven zoals Joo-
Dyck vertegenwoordigd met een tekening
Amsterdam best
De vroegste alleen
de" Oostenrijkse" In Cleve. Quint in Metsys. Memlinc, Hugo kunsthistorisch interessante tijd is
i op oude commodes hingen j van der Goes; van Anton 1
kostbare met juwelen 1
Qle lijstjes en ook allerlei kunst-
|erpen zoals snuifdozen, horlo-
5 Heel oud bezit
lagen tientallen miniaturen, de bezit de vorst Von Liechtenstein meer
dan 20 schilderijen, voor het meren
deel portretten en, zoals gezegd, van
de Nederlanders uit de 17de eeuw
ontbreekt geen grote naam Cn zelfs
niet die van mindere goden.
Naar het schijnt zijn er wel on
derdanen van de vorst, die menen
dat hij er niet goed aan heeft ge-
verzamelen heeft de Liechten- j daan, zijn Leonardo te verkopen. Zij
je' reeds eeuwen in het bloed ge- i geven echter grif toe dat hij heer en
vj. De collectie van thans is eigen- meester over zijn verzameling is.
V/2 eeuw in de hand van de j Deze is geen bezit van het land maar
lie. 15 generaties hebben zich van hemzelf. De Da Vinei zal waar-
iet bijeenbrengen van de kunst- schijnliik ook wel niet het laatste
riten gewijd. Het wordt mogelijk schilderij zijn dat uit de collectie
kt dat de vorsten reeds in de 1 wordt verkocht.
uit 1896 en drie schilderijen uit 1901
De eigenlijke opmaat is de z.g. „blau
we periode", waarop de „roze pe-
Hierbij nog een foto van de
beroemde 84-jarige Hongaarse
componist Zoltan Kodajy, iviens
overlijden wij gisteren berichtten,
met zijn 28-jarige vrouw Sarah.
Kodaly was tien dagen geleden
in het ziekenhuis opgenomen, na
een hartaanval. Vrijdag zal zijn
stoffelijk overschot worden opge
baard in het gebouw van Acade
mie van Wetenschappen in Boe
dapest. Zaterdagmorgen volgt de
staatsbegrafenis.
aantal ge. .»ien zal de com
munist zich echter moeten opoffe
ren voor een aanhanger van Mitter
rand die niettemin minder stemmen
dan hij heeft verworven. Want de
praktijk heeft nu eenmaal geleerd
dat de gedisciplineerde communisti-
piranten in hun plaats worden dus sche kiezers de wachtwoorden veel
van harte in de gelederen verwacht.gehoorzamer plegen op te volgen dan
Nieuw was de plaats van uitvoering: de rest van het linkse electoraat dat
het Ned. Herv. Gebouw „Ontmoeting", wel eens een gaullist boven een com-
Akoestisch leek ons de vroegere zaal munist zou kunnen verkiezen,
te verkiezen, gevolg van de lage zol
dering.
mooi bezit is. Het heeft ook in Parijs
gehangen, maar de Amsterdamse ex-
ppsitie omvat 18 werken die niet in
Parijs waren. In zaal 3 hangt o.a.
de grote „Drie vrouwen bij de bron"
uit de „klassistische" periode, in de
vierde zaal, „De dans" uit de „sur
realistische periode, een periode die
de vijfde zaal domineert. De „oor
logsperiode" is goeddeels in de ze
vende zaal. Een gelukkige keuze uit
het meest recente werk tot mei j expositie ook 's avonds open.
1965 geeft daarvan een gunstiger
beeld dan het slot van het Parijse
overzicht".
Zelfs Parfjzenaars zouden i
PICASSO
kaartjes verkocht. Kunstenaars met
legitimatiebewijs hebben gratis toe
gang. In het museum kan men hij de
tentoonstelling meegebrachte con
sumpties nuttigen en koffie uit een
t trekken. Op woensdagen is
Als de voornaamst© program ma-
nummers beschouwden we Lente
Symfonie van Peter Black, Ambon
Pelka van Parlof, Lapland van Hjelm.
Ruse d'Amore vain Henry van Luck,
Gruss an Obarbayern van Freundor-
fer. Onze persoonlijke voorkeur ging
naar de Lente Symfonie, weliswaar
een verkapte potpourri, die aanleunt
aan blij en bekend klinkende dingen
zonder directe overneming van de
melodische gegevens: alleen voor het
Intermezzo-plag iaat uit Bizet's Arlé-
sienne-suite komt de componist heel
ruiterlijk uit.
Koorzangnummers wisselden het
instrumentale spel af. gezongen door
de vrouwelijke orkesthelft plus één
man en begeleid door de overigen.
„Het lied van het pierement" sloeg
het meest in. De heren Kriek en W.
van Strien (de pianist), arran
geurs ook voor zover nodig ont
vingen hun traditionele attentie. „Zij
hebben allebei een wederhelft" zei de
heer Filmam en toen rukten bloemen
en bloeiende forsythia-takken aan.
Het amusementsgedeelte na de pauze
lag onder commando van regisseur
P. Oudshoorn in de klucht „lm de
aap gelogeerd" van B. S&eyaart.
Ook de beslissingen van de grote
verliezer in de eerste ronde, de cen
trumleider Lecanuet, zullen voor de
uiteindelijke zetelverdeling tussen
Gaullisten en linkse oppositie nog wel
enig gewicht in de weegschaal kun
nen werpen. Doch uitgesloten lijkt
nu al wel dat de Gaullistische ka
mermeerderheid voor de volgende
vijf jaren nog ernstig bedreigd- zal
kunnen worden.
Nu de uitslagen van 486 van de
486 kiesdistricten bekend zijn luidt
de stand bij de Franse parlements
verkiezingen: Gaullisten 68 gekozen,
210 favoriet in tweede ronde; com
munisten 8, 39; linkse federatie 1,
86;, afgescheiden socialisten 0, 5; De
mocratisch centrum 3, 26; rechtse
groeperingen 0, 10; andere partijen
(overzee) 2.
In 27 districten is het nog onzeker
Haagse Picasso
licht beschadigd
Het Picasso-schilderij „Harle
kijn", in het bezit van het Haags
gemeentemuseum, is bij de Picas-
Zelfs Parijzenaars zouden nu naar v-v i
Amsterdam moeten komen. Ook hier VlinCttm VPl'llPSf* S0~exP°sltie in Parijs licht be-
v-,. Lflia5»15 TCI 11C31 schadigd geraakt.
Het uit 1913 daterende iverk-
l*PL*Sltr/1Q L" 111 stuk zal waarschijnlijk op een-
ILllllLaaiV Alt voudige wijze te restaureren zijn.
Men heeft het schilderij nog niet
uit Parijs terug ontvangen. Tot
het in de goede staat terug ge
bracht zal.zijn kan men de Har
lekijnnog niet op de expositie in
het Stedelijk Museum in Amster
dam zien.
moet de beroemde „G
vaardigd na het bombardement in
1939 ontbreken, maar het museum
heeft al eens een Guernica-tentoon
stelling gehad. Deze expositie is een
waarljjk unieke gelegenheid om het
uiteenlopende oeuvre van Picasso te
leren kennen.
De hoge kosten moeten uit de toe
gangskaartjes komen. Een kaartje
voor het museum, inclusief deze ex
positie kost f 3,Wie drie keer wil
komen, kan een „drieritten-kaart"
kopen voor f 7.50. Aan de stations van
de N.S. worden „all-in" reductie-
Eindrondeconcours
Oskar Back
Morgenochtend zal in de kleine
zaal van het Concertgebouw in Am
sterdam de openbare finale Worden
gehouden van het nationaal viool
concours Oskar Baok. Tot deze eind
ronde is alleen de violiste Emmy
Verhey toegelaten.
Residen tie-orkest
terug van tournee
Het Residentie-Orkest is terugge
keerd van de Zwitserse toernee; vijf
concerten in Bern, Zürich, Lausanne,
Genève en Fribourg. Alle concerten
waren volledig uitverkocht.
De kritieken waren zeer gunstig,
waarbij de reactie op de Symfonie
van Franck „het werk klonk als
nieuw" schreef één van de recensen
ten opviel.
Monaco
Het hooggerechtshof van Monaco
heeft gisteren de aanklacht van de
Griekse reder Onassis dat de Mone
gaskische regering met aandelen in
een particuliere onderneming heeft
gemanipuleerd, van de hand gewe
zen. Het hof wees de eis van Onassis
en andere aandeelhouders af om een
wet. waarbijnieuwe aandelen in de
Société des Bains de Mer (S.B.M.)
werden gecreëerd en waardoor Onos-
sis zijn meerderheid in de maat
schappij moest afstsian aan Prins
Rainier, in strijd met de grondwet te
verklaren.
De maatschappij bezit het casino
van Monte Carlo, vijf luxueuze ho
tels en een aantal andere toeristische
trekpleisters. Vorig jaar juni nam de
nationale raad, het parlement van
Monaco, een wetsontwerp aan dat
voorzag in het creëren van 600.000
nieuwe aandelen S.B.M. Prins Rai
nier gaf zijn steun aan een split
sing van de aandelen in de verhou
ding van zes op vijf, waarmee Onas-
sis zijn meerderheid kwijt raakte,
hoewel hij zijn belang vergrootte
van 520.000 tot 624.00 aandelen.
De hoofdoorzaak van het tien jaar
oude conflict is het verschil van
oordeel over de toekomst van het
toeristenbedrijf in het vorstendom.
Prins Rainier wil vein Monaco een
toeristencentrum voor de midden
stand maken en zodoende meer men
sen trekken, terwijl Onassis een
van de rijksten ter wereld pro
beert Monaco te behouden als
„speelweide" voor miljonairs.
VENEZUELA IN
ACTIE TEGEN
EXTREMISME
President Leoni van Venezuela
heeft naar aanleiding van de moord
op dr. Julio Borges, een broer van de
Venezolaanse minister van Buiten
landse Zaken, de grondwettelijke
waarborgen gedeeltelijk geschorst
waardoor o.a. de arrestatiebevoegd
heid is uitgebreid. De minister van
Binnenlandse Zaken, Mora, veroor
deelde in een toespraak voor radio
en televisie het „gewapende avontu-
risme. geïnspireerd en gevoed door
het totalitaire bewind op Cuba". De
politie had, naar hij zei. al een aan
tal bekende extremistisohe leiders in
hechtenis genomen. De autoriteiten
in het gehele land hebben opdracht
gekregen alle politieke figuren te la
ten oppakken die verdacht werden
van „misdadig extremisme". De re
gering zal bij het parlement wets
voorstellen indienen die een krachti
ger onderdrukking van het terroris
me mogelijk zouden maken. Nog
maar enkele dagen geleden waren de
grondwettelijke waarborgen weer vol
ledig van kracht verklaard na een
afneming van de terroristische acti-
Plan van Johnson
President
dienstplicht bij loting te gaan in
stellen. Hij heeft het Congres hier
van gisteren in kennis gesteld in
een verzoek om verlenging met vier
jaar van de huidige dienstplichtwet,
die 30 juni afloopt.
j De hervorming die de president in
gedachten heeft behoeft niet tevoren
I door het Congres te worden goedge-
keurd en kan by decreet worden
doorgevoerd. Het zal overigens nog
geruime tijd duren, mogelijk wel an
derhalf jaar, voordat zy haar beslag
krijgt. De nieuwe bepalingen zijn op
gesteld aan de hand van talrijke
aanbevelingen met name van een
speciaal daarvoor ingestelde commis
sie van twintig man.
De loting zal in beginsel worden
verricht onder de jongemannen van
i negentien jaar. Op het ogenblik zijn 1 „Fair".
er bijna twee miljoen in deze leef
tijdsgroep, terwijl de strijdkrachten
I er maar honderd tot driehonderddui
zend per jaar nodig hebben.
In het huidige systeem zyn recru-
teringsbureaus belast met de aanwij
zing van dienstplichtigen, waarbij de
wet ze veel vrijheid laat in de vast-
stelling van hun regels en normen,
i vooral wat uitstel betreft. Aan stu-
i denten zal volgens de nieuwe rege
ling in het algemeen geen uitstel
meer worden verleend, waarbij een
uitzondering wordt gemaakt voor hen
die medicijnen studeren. Ook gehuw
den en personen „op sleutelposten"
zullen geen uitstel meer kunnen krij
gen.
Johnson heeft voorgesteld het
nieuwe systeem als naam te
geven„Fair and impartial random
'stem of conscription" af afgekort
