Hulshoff Belangrijke vondsten bij opgravingen in Rijnsburg Er was tijd genoeg voor Beatrix - Claus - zegels 0 Kritiek op de zeehavennota Hoofdcomplex van voormalige abdij VOOR VORSTENHUIS EN VADERLAND Tito verbetert de betrekkingen met de Oostenrijkers Tasmaiiië's regering springt slachtoffers! van bosbranden bijs PAGINA 8 LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 14 FEBRUARI löfj,. Van 19 april tot 20 september het vorige jaar heeft het Instituut voor Prae- en Protohistorie van dc Universiteit van Amsterdam zijn vijfde en laatste grote opgravings campagne in het onderzoek naar het hoofdcomplex van de voormalige ab dij voor Adellijke Benedictinessen (1133-1573/4) in Rynsburg en van de zich daaronder bevindende vroeg middeleeuwse nederzetting (7e tot 9e eeuw), nadat de mogeiykheid hier toe was geopend door afbraak van het negentiende-eeuwse raadhuis. Naar thans bekend is geworden, betrof het onderzoek vooreerst de de vermoedelijke kapittelzaal en de door beide gebouwen ingesloten zuidwesthoek van het pand (kloos tergang). Het grootste gedeelte van de plattegrond kon worden vastge steld, doordat een gedeelte van de fundamenten niet was gesloopt, ter- wyi het wel gesloopte gedeelte nog traceerbaar was aan de hand van de met puin toegeworpen funda- mentsleuven. digerwijs werden bovendien westzijde van de abdij vele gedeelte lijk verstoorde begravingen aan getroffen. hier echter zowel van mannen aL vrouwen. Van het an tropologisch onderzoek kunnen be langrijke gegevens worden ver wacht. Bouwfragmenten Tussen het over het gehele terrein verspreide afbraakpuin van de ab dij werden enkele interessante bouw fragmenten geborgen, met name één zuiltrommel, kapitelen, raamtra- cerlngen en ingemetseld onder bo vengenoemde spiltrap het frag ment van een gotische windberg. Eveneens dienen onder de vele versierde tegels en tegelfragmenten twee fraaie geglazuurde muurtegels te worden genoemd, met in relief een pelikaan (13de eeuw?). Tenslotte moet opgemerkt worden. Jammer genoeg heeft het onder- dat geen ^ey^J^S^offen zoek geen zekerheid verschaft ten aanzien van de hypothese, dat de nog bestaande 12de-eeuwse tuf stenen toren onderdeel heeft ge vormd van een westwerk als bij voorbeeld bij de abdijkerk in Eg- mond daar ter plaatse van de ver onderstelde noordelijke tegenhanger bodem tot grote diepte is eventuele voortzetting de ten oosten van en onder het koor van de abdijkerk aangetroffen breuksteenfunderingen uit pre-Ro- maanse tijd, welke in verband zijn gebracht met een grafelijk jachthuis en de daarbij volgens de overleve ring ln 975 gestichte Laurentluska- I pel. Wel werden brandsporen in de graven in de 17de eeuw bij de bouw van een kosterij. De fundamenten voor deze koste rij zijn aanzienlijk dieper ingegra ven dan die van de abdijkerk of zelfs van de toren Bovendien zijn de mu ren van de kosterij, die aansluiten op de torenmuren, voor een 17de- eeuws woonhuis ongewoon breed: 1.40 m, dit is even breed als de breedste fundamenten van het ab dijcomplex. Kennelijk is dit gebeurd met de bedoeling de toren aan de noordzijde een efficients ondersteu ning te geven. Westkoor Enkele losse sporen zouden kun nen wijzen op het bestaan van een westkoor. Zy kwamen te voorschijn binnen de door de kosterijfundamen ten ingesloten ruimte, nadat een pakket afbraakpuin van tuf- en breuksteen was verwijderd. Het zijn een kleine oost-west gerichte, beider zijds vergraven puinsleuf, twee be gravingen van vrouwen in gespijker de houden kisten en een bakste nen altaarfundament met puinkern. Deze sporen tekenden zich af in een ophogingslaag van samengeper ste donkere klei, de bovenlaag van een reeds in de Karolingische tijd dichtgeslibde en nadien met afval opgevulde kreek of priel, die ter plaatse de zalvige ondergrond noord- de zijden van de priel worden »«- zuid doorsnijdt. Denkbaar is dat de- I ">lgd. Voorts werden op de bodem ze vulling aanvankelijk, in de 12de lagen houtskool brande leem. veelal overdekt met laagjes zand, geconstateerd .zoals die reeds bij de vorige campagnes ver spreid onder de bouwlaag van het gehele abdij complex zijn aangetrof fen. Nederzetting Het tweede gedeelte van het on derzoek concentreerde zich op de on der de adbU gelegen (en door een aanzienlijke ophogingslaag daarvan gescheiden), nederzetting uit de 7de- 9de eeuw. Deze nederzetting ls gele gen op de uitloper van een strand- wal, ten zuiden van een ongeveer 100 m brede getijdegeul, die deze strandwal doorsnijdt. De nederzetting bestaat uit n-z ge richte, langgerekte houten gebou wen met kleine, eveneens langwer pige bijgebouwtjes, binnen afzonder lijke omheiningen. De nederzet ting wordt doorkruist door de reeds genoemde kleinere, ca. 6 m brede zijkreek, zoals bij de voorlaatste campagne (1963) was vastgesteld. Houten beschoeiingen langs de geul zetten zich voort \angs deze priel. De standsporen hiervan zowel bestaande uit paaltjes als uit op doorsnee driehoekige, gekloofde plankjes konden thans aan bei- klein voor vaststelling van complete huisplattegronden. Vermeld dienen nog enkele lang werpige afvalkuilen en ronde putten, voorts de vondst van een ijzeren me- rovingische sleutel, een frag ment van een dubbele benen kam en een cirkelvormig bronzen plaatje, versierd met concentrische rijen puntcirkels. In de ophopingslagen en in de kreekvulling kwamen verspreid we derom een geringe hoeveelheid Ro meinse keramiek en enkele dakpan fragmenten te voorschijn. Het onderzoek geschiedde onder auspiciën van de .Stichting Gedenk teken Graven Hollandse Huis. In verband met de opsporing van aanwijzingen voor een eventueel westwerk met tweede toren, werd overleg gepleegd met de Rijksdienst voor de Monumentenzorg (ir. C. J. Bardet en P. van der Sterre), ter wijl door het Laboratorium voor Grondmechanica in Delft een twee tal boringen werd verricht. Het tweede gedeelte van het on derzoek, het diepste vlak betref fend, geschiedde in samenwer king met drs. H. Halbertsma en drs. W. A. van Es (ROB), die resp. in 1961 en 1963 de leiding hadden van het vroegmiddeleeuwse nederzetitngs- onderzoek. Door de geologische stichting werd het profiel van de priel bemonsterd voor een onderzoek naar de milieu veranderingen ten tijde van de vor ming der jonge duinen en de sluiting van de monding van de Oude Rijn, waarmee genoemde kreek in verbin ding heeft gestaan. Veel medewerking werd ondervon den van de heer S. C. H. Leenheer (correspondent ROB) en van het ge meentebestuur van Rijnsburg, in het bijzonder van burgemeester B. H. Koomans. ADVERTENTIE Haagse graficus bewees: Een overzicht van het verkie zingscentrum van het ANP in de Haagse Riddelzaal. Vanuit hier zullen morgen de uitslagen van de verkiezingen naar de verschil lende -publiciteitsmedia gezon den worden. De opname xord ge maakt tijdens de repetitie van gisteravond. aangepunte paaltjes gevon den van een 2 m breed bruggetje, de tegenhanger van een in 1953 gevon den even breed bruggetje of dammetje, 40 m daar vandaan. te slap is geweest zwaar bouwwerk te dragen en tot verzwakkingen en instortingen aanleiding heeft gegeven. Opmerkelijk is dat ter plaatse al- leen het genoemde altaarfunda- A.I Wil K611CI ment, dat uit een latere tijd dateertJ (14de eeuw), tot de bodem van de I Onder dc diverse standsporen van kreek is Ingegraven. Zeker is dat omhelnin„„ viei er één op door af- men bij latere bouwactiviteiten voor de abdij zich bewust is geweest van wykende (z.o.-n.w.) oriëntatie, ver- de ongunstige bodemsituatie aan de moedelijk samenhangend met i het terrein. GEREFORMEERD POLITIEK VERBOND (Van onze Haagse correspondent) Niet vaak zegt een rechter dat de verdachte een „onschuldige en zelfs aardige" overtreding begaan heeft en even zelden komt het voor dat hij de straf ter keuze van de verdachte laat: elf gulden boete of minder. „Nee, liever niet minder. Elf gulden, dan kunnen we in hoger beroep", besliste verdachtes raadsman. En elf gulden werd het. aantonen dat minister Suurhoff te pessimistisch was geweest en dat de uitgifte van een speciale herden- kingszegel voor het huwelijk op korte termijn wèl mogelijk was. De grafi cus stond gisteren dan ook wel te recht voor overtreding van artikel 440 W.SJR. dat is bestemd om te voor komen dat het plegen van bedrog aan anderen gemakkelijk wordt gemaakt (maximum-straf: f600 boete). De graficus bekende volmondig dat hij naar eigen ontwerp zestien ma maak-postzegels had gedrukt, voor zien van dte letters B.C. (Beatrix en Claus), met de datum 10-3-1966 en het opschrift 18 12 ot. „voor het geschenk". Hij had de zegels met de hand gedrukt op een proefpersje. Zij waren voorzien van tanding en aan de achterzijde gegomd. Een aantal enveloppen, voorzien vain gewone postzegels èn de namaak-herden- kingszegels. stuurde hij aan zichzelf. Zij kwamen normaal aan. De laaitste envelop beplante hij alleen met de namaakzegel. Deze brief, die was geadresseerd aan een postzegelhan delaar, met wie de graficus een wed denschap had gesloten, werd prompt door de PTT onderschept en in be slag genomen. Elf gulden boete Voor het verdachtenhekje ter zit ting van kantonrechter mr. F. P. J. Perquin stond een 34-jarige graficus om zich te verantwoorden voor het feit dat hij eind februari vorig Jaar een namaakpostzegel had vervaar digd ter gelegenheid van het huwelijk van Prinses Beatrix en Prins Claus. In de consternatie rond „het" hu welijk dacht de postale recherche eerst aan een complot en ook het on derzoek van de justitie richtte ziich aanvankelijk op verdenking van over treding van artikel 220 Wetboek van Strafrecht (valse munterij e.d., ma ximum straf: 6 jaar), doch al spoe dig bedaarde de opwinding, toen bleek dat het hier alleen maar ging om een grap van iemand, die wilde Dit blijkt uit de constructie van een intact aangetroffen funderings muur, opgetrokken uit kleine mop pen, vermoedelijk niet ouder dan de 14de eeuw. Deze muur, die de west zijde van het pand afsluit, is in de zelfde kreekbedding aangelegd, doch is hier door middel van spaarbogen tot op de zandbodem van de kreek gemetseld. Ook de op de westelijke kreekoever staande evenwijdige te genhanger heeft op bogen gerust, doch deze reikten uiteraard minder diep. Beide muren vormen de lange zij den van een blnnenwerkers 8 m breed gebouw: vermoedelijk de ka pittelzaal, die via het veronderstel de westkoor op de abdijkerk moet hebben aangesloten. Blijkens de vondst van twee tufstenen stiepen in de aslijn is de zaal overdekt geweest met kruisgewelven. in 1963 gevonden sporen van een groot houten gebouw uit een iets la tere periode, dat dezelfde richting heeft. Van de by de n z.-o.w. verlopende omheiningen behorende gebou wen werden talrijke gesteld, doch de vlakken Vier uur (Van onze Weense correspondent) Tot vrijdag as. verblijft maar schalk Tito met zijn vrouw Jovanka voor een officieel bezoek in Oosten rijk. Ter beveiliging van de gast is het politiekorps met 60 man ver sterkt omdat men rekening moet houden met Joegoslavische vluchtelin gen en emigranten, maar eigenlijk dreigt er geen gevaar. In het ge bruikelijke programma is o.a. opge nomen bezichtiging van musea', de ADVERTENTIE Kloostergang Twee geprofileerde pilasterbase- menten van trachiet in de oost muur markeren de toegang tot de kloostergang langs de kerk, een stoep van secundair verwerkte geglazuur de daktegels een ingang aan de west zijde. Deze stoep geeft het vloerai- veau van de zaal aan tezamen met de haardvloer van een grote schouw, bestaande uit 24 kwadraten van hun kant, in concentrisch verband gezette daktegelfragmcnten, geflan keerd door de bases der schoorste- De zaalvloer zelf was geheel uit gebroken, doch verspreid liggen de gekleurde tegeltjes zijn wé schynlijk afkomstig van het c sronkelijk vloermozaïek. In later tijd (15de eeuw?) is deze zaal ver bouwd en is het op de kerk aan sluitend gedeelte ervan met een dwarsmuur afgescheiden en tot kel der verdiept. In het pand werden enige begra vingen in kisten, waarvan \ier bakstenen grafkelders, benevens aantal verstoorde skelletten aan troffen. Een geheel ontruimde 16de- eeuwse grafkelder was volgestort met puin van de abdijkerk. Merkwaar- Zaterdag 18 februari het nieuws van 8.00 uur Ned 1 Alles over Top-form meubelen vertelt Hulshoff U bij Uw bezoek aan haar showrooms Den Haag: Spui/hoek Kalvermarkt R[)swljk: "In de Bogaard" beroemde Spaanse rijschool en een bezoek aan de opera waar de operet te ,Die Fledermaus' wordt opge voerd. Er zullen een paar werkbespre kingen worden ingeschoven waarbij echter geen brandende kwesties ter sprake kunnen komen omdat de be trekkingen tussen Joego-Slavië en Oostenrijk vriendschappelijk zijn. Daar de twee landen lid zijn van de zogenaamde ,Club van de negen' zal er gesproken worden over de ver dere ontwikkeling van deze organisa tie van de Verenigde Naties alsmede over de wederzijdse handelsbetrek kingen, het verkeer op de Donau, economische samenwerking en mis schien zal Tito als voorstander van grotere vrijheid in de communisti sche wereld ook de Oostenrijkse po litici ondervragen over hun ervarin gen Inzake de vrye-markteconomie. Van Oostenrijkse kant zal men van Tito willen vernemen wat hij denkt over de huidige situatie van het com munistische blok en vooral over de positie van Moskou in de communis tische wereld omdat de Oostenrijkse premier, Klaus, binnenkort een be zoek zal brengen aan de Sowjet-Unie. Door de uitzonderlijke plaats die Tito in de communistische wereld in neemt zal hij morele steun zoeken bij neutrale landen en in dit geval vooral ook bij Oostenrijk omdat deze landen volgens hem een waarborg zijn voor vrede en welvaart, speciaal in Europa. Het is dus geen sensa tioneel bezoek, maar een goede gele genheid om de wederzijdse betrek kingen te stabiliseren en te verbete- Tito zelf zal hierbij wel aan het verleden worden herinnerd omdat hij ln 1912 als mechanicien werkzaam was in de Oostenrijkse autofabriek van Daimler. Daarna diende hij als soldaat in het Oostenrijks-Hongaar se leger tijdens de eerste wereldoor log. In 1934 verbleef hij opnieuw, maar nu illegaal, in Oostenrijk waarbij hij gebruik maakte van een vervalst Zweeds paspoort. Hij legde toen contacten tussen de communis ten in Oostenrijk en Joego-Slavië en nam daarna de wijk naar Moskou. Maar dat alles is allang voorbij en in die tijd heette hij ook niet Tito maar Josip Broz. De vroegere revo lutionair is nu een gematigd dictator geworden. Verdachte verklaarde dajt hij met zijn stunt alleen heeft willen aanto nen dat minister Suurhoff ongelijk had toen hij in de Tweede Kamer verklaarde dat de tijd tussen de ver loving en het huwelijk van het prin selijk paar te kort was om nog een speciale herdenkingszegel te doen uitgeven. „Er was vier maanden tijd. Ik had mijn ontwerp in vier uur drukklaar", aldus de graficus, die een paar zegels cadeau heeft gegeven, maar die bepaald geen cent aan zijn grap verdiende of heeft willen ver dienen. De eis van de officier van Justitie luidde: f25 boete en verbeurdverkla ring van de in beslag genomen zegels. Advocaat mr. R. Oosterhof, vice- voorzitter van de Haagse Filatelis tenvereniging, betoogde dat artikel 440 alleen strafbaar stelt het vervaar digen van een namaak-postzegel in dien de vervalsing sprekende over eenkomst vertoont niet een postzegel welke geldig is ten tijde dat het de lict gepleegd wordt. Met andere woorden: het maken van de ,3 en C herdenkinigszegel" is niet strafbaar omdat deze zegel geen enkele over eenkomst vertoont met enige op 10 maart geldige normale of by zonetere postzegel. Pleiter staafde zijn oordeel met enige voor. en na-oorlogse von nissen en aan de hand van de me morie van toelichting op artikel W.S R. dxl. 1925. Kantonrechter mr. Perquin bekeek met interesse de complete verzame ling van alle op 10 maart vorig jaar gangbare postzegels, die pleiter ter zitting had meegebracht! maar hi.1 concludeerde tenslotte: „Ik voel me zeer verwijderd van de memorie van toelichting van 1925. Ik richt me naar de tekst van de wet zelf. Daarin staat niet dat de namaakzegel moet lijken op een momenteel in gebruik zijnde zegel. Er staat alleen dat hij moet lijken op een postzegel. Daar van uitgaande verklaar ik de ver dachte niet alleen schuldig, maar ook strafbaar. Ik vind het overigens een aardige overtreding, héél onschuldig, en ik laat de hoogte van de boete graag ter keuze van de verdachte". Zoals gemeld „koos" de verdachte een boete elf gulden. Manuscripten van Da Vinei gevonden,,, Kr De universiteit van Massachusetts heeft meegedeeld dat twee van de verloren gewaande manuscripten van Leonardo da Vinei gevonden zijn in de Nationale Bibliotheek van Madrid De manuscripten bevatten aan-jj1? tekeningen en 200 tekeningen over^i verschillende onderwerpen, zoals de[15 werktuigbouw, architectuur en deP. luchtvaart. j[ Dr. Ladislao Reti, een kenner van^, het werk van de Italiaanse geleerde,^ zei dat de manuscripten tussen 1491gh en 1505 waren geschreven. Zij tellenf' samen 700 pagina's. „Wy hebben ln de wereld slecht s Ui 5.000 pagina's van de hand van Vinei dus hiermee wordt ongeveer^ één zesde aan de nalatenschap de meester toegevoegd", aldus dr. Re-' ti. „WU zyn van mening dat dezais manucripten er toe zullen leiden datP( verscheidene uitvindingen aan Da^ Vinei zullen worden toegeschreven.^ Byvoorbeeld de kettingoverbrenging,! K zoals op fietsen, wy kennen dezej^ voor het eerst uit de 18de eeuw maar^; zorgvuldige schetsen van de ketting- overbrenging komen op deze pagina's^ voor", aldus dr. Reti. 15; een deel verzekerden zullen door de^j overheid worden geholpen. [si De verzekeringsmaatschappyenj^ hebben al een bedrag van 1.3 miljoenj-u gulden uitbetaald maar het totale be-lj' drag waarvoor op de verzekerings-jL maatschappyen een beroep is ge-k i daan beloopt 46 miljoen gulden. DeU veel' vroeÊtrë'*lan'dgenöten."Dë S regering heeft nl. besloten dat Het ziet ernaar uit, dat de bewo- ;rs van de streek rond Little Gro ningen in Tasmanië, waar deze week felle bosbranden hebben gewoed, geen financiële schade zullen onder vinden van de ramp. In dat gebied dikwijls volkomen verwoeste wonin gen, die veelal niet waren verzekerd, herbouwd zullen worden op kosten van de overheid. Ook de slechts voor Den Helder van uit zee goed bereikbaar Het is zeer te betreuren dat de zeehavennota voor wat betreft de be reikbaarheid van Den Helder van uit zee, is uitgegaan van onjuiste ge gevens, zo stellen B. en W. van Den Helder in nota. Deze vormen een verkeerd uit gangspunt by een discussie omtrent de mogeiykheid en wenseiykheid van een zeehaven en industriecomplexen op het Balgzand, een ten oosten van Den Helder gelegen zandplaat. Vol gens de zeehavennota zou uit ha vencomplex niet bereikbaar zijn voor grote schepen, omdat de toe gang van het voor Den Helder stro mende zeer diepe Marsdiep een in zee uitwaaierende delta kent men ve le ondiepten en drempels. Dit is on juist, zeggen B. en W. Kort voordat de hota verscheen, de cember 1965, is de vaargeul van het zogenaamde Schulpengat in het Texelse Zeegat door Rykswaterstaat aanzienlyk uitgediept en wel tot ruim 10 m. Deze geul kan mede door het gebruik van moderne apparatuur snel en gemakkelijk op diepte wor den gehouden. De haven van Den Helder, en een zeehaven op het ingepolder de Balgzand zal dat ook zijn, Ls der halve toegankelyk voor schepen met een diepgang van 9 m, hetgeen cor respondeert met een tonnage van 15.000 tot 20.000 ton, hetgeen 91 pro cent van de scheepvaart uitmaakt. Binnen afzienbare tyd zal moeten worden overgegaan tot het verhogen van de Waddendyken in het kader van het deltaplan, die van-Den Hel der uit met een grote boog om het algzand heen liggen. Aange zien dit werk vele miljoenen guldens zal vergen is de vraag gerechtvaar digd of het niet veel economischer en wellicht goedkoper zal zyn het Balgzand in te dyken door een dyk te leggen rechtstreeks van Den Hel der naar Den Oever. ook by stand verlenen by de inrich-[_ ting van de nieuwe woningen. Voor wat betreft de Nederland emigranten: uit Hobart vernemen[ wy dat daar tien woningen geheel zyn vernietigd, terwyi er twaalfI zwaar blyken te zyn beschadigd, ju De namen van de eigenaars, wier|f| huizen geheel zijn afgebrand luiden:, v. d. Staay, Petrusma, Van Dalen,Ijl Springer, Sohernk, Kievit, Boesschot en'J' Valoon (Van Loon?), Siyp, Potma en; Waverink. Voor zover bekend zyn er1 ft geen slachtoffers gevallen onder de Nederlandse bevolking. Dierenleedn" Met, de „arrestatie" van een ver kleumde en vermagerde hand met vyf Jongen is in het LlmburgseffX plaatsje Arcen een einide gekomecL aan een verdwenen kippen-mysterier De hond. een boxer, liep gisteren, met vyf pups veraten door de stra|n ten. vluchtend voor joelende kinde-j^g ren en toeterende auto's. Uit een in gesteld onderzoek bleek, dat de hond l- de laatste zeven weken onder d(' blote hemel moet hebben doorge-, bracht en aan de voet van een oud» i boom haar jongen ter wereld had ge. bracht. Uit de sporen in de omge-jn ving bleek ook. dat het dier om zich-»_ zelf en haar kroost in leven te hou-»E den in de omgeving op rooftocht gint en vele kippen daarvan het slacht-p offer werden. Waarschijniyk i de kou is de moederhond tenslott£ naar het dorp gewandeld, in de 1 dat de toekomst voor haar jon; daar wat minder honds zou wordefi dan voor haarzelf. De politie moedt nameiyk, dat de boxer tydei de jaarwisseling door een „dieren.., vriend" is achtergelaten, die wist dal' c het dier drachtig was. Het bestuurttrei van de Venlose dierenbescherming^, heeft zich nu over de zes hondeüj ontfermd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1967 | | pagina 6