Pulserings-verschi j nselen
de economie wekken onrust
in
Nijhoff in atomen gesplitst
Kerkdiensten Leiden en omgeving
zal wel zien
Jelle
bij werkverruiming
ZATERDAO 11 FEBRUARI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 21
Zondag 12 februari
(Van onze financiële medewerker)
„Jelle zal wel zien", klonk het deze week uit vele schor-
geschreeuwde kelen en inderdaad, terwijl de carnavalsvierders
,leut" maakten, moest Jelle, met alle respect de minister
president tevens minister van Financiën, maar zien hoe het
mogelijk was de werkgelegenheid te verruimen. In teveel ge
zinnen is de klop op de deur gehoord van het spookbeeld der
werkloosheid. Geheel onverwacht, zelfs voor de ambtenaren
van enkele der betrokken departementen, werd het besluit ge
nomen om naast de eerder uitgetrokken 100 miljoen gulden nog
eens 104 miljoen gulden te putten uit de schatkist om in ver
schillende delen van het land te zorgen voor aanvullende werk
gelegenheid. Uiteraard kan niemand met redelijkheid verwach
ten dat daarmee werk wordt geschapen voor de meer dan hon
derdduizend werklozen, welke ons land telt.
Lelden Hervormde gemeente:
Pieterskerk: 10.30 u ds. C. R. H. ter
Haar Romeny te Oegstgeest (Jeugd
dienst).
Hooglandse Kerk: Wegens restau
ratie geen dienst.
Marekerk: 10.30 u ds. Joh. Poort.
I Oosterkerk: 10 u ds. L. Kievit.
Bethlehemkerk: 10 uur dr. P. L.
W. i
Evang. Luth.. Gem.: 10.13
Happee.
Evang. Chrlstengem. (Middelstegr.)
3): 10 u dhr. G. Livingstone; 5 u ge-
J. T. Drentje-
10.3Ö u dlensth1CnCe
Oud Kath. Kerk (Zw. Singel 50):
15 u Hoogmis: woensdag 9.30 u H.
dienst
10 en 6 u leesdienst. E
Wln-
6.45 u JlT. Klein Haneveld.
Boskoop: Herv. Gem.: 9.30 u ds. W.
Heljmans; 6.30 u ds. F. de Jonge
t Zevenhoven (Jeugddienst). Geref.
Kerk: 9.30 en 5 u ds. A. de Bruin te
Den Haag (zendlngsdlenst). Chr. C
reformeerde Kerk 9.30 en 4.30 u
Maranathakerk:
Pulserende
beweging
Met een paar honderd miljoen gul
den Is het mogelijk het economische
vliegwiel over het dode punt heen te
helpen. Voor een werkelijke verbete
ring van het psychologische klimaat,
welke nodig ls om de opgaande l|Jn
ie hervatten, moet echter nog heel
wat gebeuren. Pas na de verkiezingen
Ml blUken of de partijen die elkaar
nu vliegen proberen af te vangen met
allerlei spitsvondigheden en leuzen,
bereid z|jn eensgezind te werken aan
het leggen van de grondslag voor
nieuwe economische bloei.
Het hart van onze samenleving ls
het economisch bestel en het zou een
wonder zijn als zich op de lange duur
daarbij geen pulserende bewe
ging zou voordoen. Een door abso
luut dirigisme veroorzaakte verstar
ring roept gevaar op voor stollingen
In het economische proces. Door
de fase van inkrimping, welke Ne
derland en ook andere Westeurope-
se landen doormaken, ls er een dui
delijke tendens tot rationalisatie van
de produktie ontstaan, welke uitein
delijk bevorderlijk zal blijken te zijn
voor het algemeen welzijn.
Behalve de 200 miljoen gulden wel
ke de regeidng nu voor geïmprovi
seerde doeleinden beschikbaar stelt,
wordt er nog gezocht naar mogelijk
heden om met voorschotten uit de
schatkist te komen tot bespoediging
van het rationalisatieproces in be
drijfstakken, die de middelen ontbre
ken om het op eigen kracht ten uit
voer te leggen. Zo zal er binnenkort
een regeling bekend worden gemaakt
welke beoogt de omschakeling in de
scheepsbouw te bevorderen.
Geld voor textiel
Ook voor de textielnijverheid wor
den plannen beraamd, maar tot nu
toe staat nog niet vast welke rich
ting daarbij wordt ingeslagen. Er
wordt gesproken over de wenselijk
heid van goedkope kredieten tot een
bedrag van maximaal f100 min voor
de gehele nijverheid, waarmede der
automatisering en de rationalisatie
der produktie kan worden bevorderd.
Het wachten op de opstelling van
een afgerond plan was op het rap
port over de textielnijverheid dat
werd samengesteld op de inmiddels
tot doctor in de economie gepromo
veerde heer J. Knoester.
Het rapport dat de titel draagt de
.Nederlandse katoennijverheid op de
drempel van morgen' heeft ten de-
partemente van Economische Zaken
veel aandacht gekregen. Het is echter
begrijpelijk dat op grond van het
HJvige document niet van de ene dag
°P de andere een besluit wordt ge
nomen waarmede zeer grote bedra-
len gemoeid kunnen zijn.
Scheepswerven
De effectenbeurs heeft in deze ont
wikkeling nog geen aanleiding gezien
om wat meer belangstelling aan de
dag te leggen voor de textielwaar-
den. Weliswaar is Nijverdal-Ten Cate
tijdelijk wat opgelopen, maar een
deel van de koerswinst ls intussen
alweer verloren gegaan.
Beter is het gesteld met de aande
len van de scheepswerven. Ned.
Scheepsbouw, nog niet zolang gele
den tegen 60% te koop, geeft nu een
koers aan van ongeveer 87%. Het
besluit van de Kon. Java-China-pa-
ketvaartlijnen om 5 schepen bij Ne
derlandse werven te laten bouwen
loont aan dat onze industrie bezig
1» nieuwe concurrentiemogelijkheden
ontwikkelen. Daaraan is op de
meeste werven een krachtige reorga
nisatie uitgevoerd.
Reorganiseren
N-D.S.M. heeft al bekend gemaakt
dat de voordelen van de reorgani
se dit jaar ten volle zullen door
werken. Indien het lukt om zoveel
werk aan te trekken dat een betere
bezetting gewaarborgd is, dan zullen
de kosten zodanig dalen dat er weer
op lonende basis kan worden ge
werkt. Er moeten opdrachten voor
grote schepen komen. Andere wer
ven zoeken het inplaats van de
grootte der schepen in de bouw van
speciale vaartuigen, maar alle zijn
zij doende om alle zeilen bij te zet
ten voor een betere toekomst, welke
met steun van de overheid in het
verschiet ligt.
Bij Bronswerk-Feijenoord, het
deel van het Wilton-concern dat bui
ten de eigenlijke scheepsbouw en re
paratie staat, lopen de zaken voor
spoediger dan een t|jd geleden. Het
bl|jft uiteraard zaak om de kosten
ontwikkeling met Argusogen gade te
slaan. Mogelijk maakt de ontspan
ning van de arbeidsmarkt dat
kosten beter in de hand kunnen
worden gehouden.
Voor Ver. Machine Fabrieken val-
j len evenals in de gehele economie
pulseringsverschijnselen waar te ne
men. Enerzijds was er het gunstige
I bericht dat de voortstuwingsinstal-
J laties van de 5 door K.J.C.P.L. be-
j stelde schepen door de Hengelose tak
j van het concern worden geleverd,
maar er stond tegenover dat oud
minister Den Uyl in een verkiezings-
speech melding maakte van zorgen
bij de afdeling spoorwagons in
Utrecht. Jelle zal wel zien
Op de effectenbeurs worden de
vooruitzichten voor Ver. Machine Fa
brieken gunstiger beoordeeld dan
enige tijd geleden. Het gevolg is ge
weest dat de koers van het fonds,
waarop een onveranderd dividend van
10% mag worden verwacht, is opge
lopen. Aan het einde van het vorig
jaar kon het fonds worden gekocht
voor nog geen 120% en in de afgelo
pen week Ls er tijdelijk 155% voor be
taald. Intussen wordt het door de
onzekerheid over de bouw van spoor
wagons weer tegen 145 aange-
Investeren in
Indonesië
Pulseringsversctaljnselen doen aich
•ok voor in de ontwikkelingslanden.
Indonesië heeft
zonde economische ontwikkeling
moest berusten op gezonde verhou
dingen met de geïndustrialiseerde
n, die niet bereid z|jn go<
naar kwaad geld te gooien. Wanneer
er geen zekerheid is dat de geïnves
teerde bedragen veilig zijn en op
den duur een rendement zullen af
werpen, cal geen particulier bedrijf
bereid z|jn om machines en technici
te sturen.
In dit licht moet het besluit wor
den gezien tot het teruggeven van
het bedrijf van Unilever aan de oor
spronkelijke eigenaar. Voorlopig zal
Unilever zich nog wel niet veel van
winstmaken in Indonesië voorstel
len, doch het la goed dat er nor
malere betrekkingen ontstaan.
Hemmes;
I Bevrijdingskerk: 10.3
I Ier te Haarlem; 7 u d
ge- helm.
Konlngskerk: 10 uu
Rem. Kerk: 10.30
c-eeiuiui. Hoenderdaal.
P. L. Schoon- I Reinig;
Chr. Geref. Kerk 10
A. W. Drechsler.
en 5 u leesdienst.
Geref. Kerk 9.30 u
«k: 6.30 u ds. J. Wa-
merdam. Chr. Geref.
dienst des woords; 6.45
Eglise Wallone: 10.30 u pasteur J. M. j
ADVERTENTIE
VanderWERFF&HUBRECHT
Beuraoveraicht no. 418
NAT. GRONDBEZIT
den).
Petrakerk: 10 u dr. v. d. Zwaan; 5
u ds. H. J. van Duinen.
Oude Vestkerk: 10 u ds. Haverkamp:
meljer; 5 u~ cand. A. Dronkert.
„Groenhoven": 10 u dr. Dronkert.
De'Mirt: 10 u ouderendienstdhr.
Witte.
Zulderkerk
laan): 3 u dienst
Geref. Kerk (vrijgen
dienst; 3 u ds. C. Tril
Doopsgez. Gem.: 10.30 u ds. H.
Bllderbeek.
Apost. Kerk: (Hoge Rijndijk 24)
9.45
dienst; donderdag 7.45
ds. W. Verwelj.
Gebouw Nabij 10 u Jeugdkapel: dhr.
J. J. van Petegem. Martna-stlchtlng'
10.30 u ds. P. Kloek te Lelden. Ouds-
Oudslioornsekerk
Waddlnxveen; 6.30
H. Koudstaal.
te Leiden. Salvatorlkerk: 10 u ds. H.
Post te Leiden; 6.30 u ds. K. H. Schu
ring. Alphen-Noord Goede Herderkerk:
10 u en 6.30 u ds. C. F. Ch. Gosllnga
te Amsterdam. Geref Kerk (vrijgem.):
Gebouw speeltulnver. Bloemhof: 9.30
en 6.30 u ds. H. Scholte. Chr. Geref.
Kerk: Jeruzalemkerk9.30 u dienst
des woords; 7.45 u ds. C. H. van de
Ent te Katwijk aan Zee. Oud Geref.
Gem. Kerkgebouw Hooftstr. 240: 9.30
en 4 u leesdienst. Rem. Geref. Gem.:
Van MandersloostraatGeen dienst.
Baptisten gemeente: Kerkgebouw Mo-
lenvlletlaan: 10 u en 6.30 u ds. M.
u: ds. W. A. S.
meente 9.30
ds. F. Harinck,
Bodegraven: Herv. Gem.: Dorpskerk
Vlietstra te Waarder; 6.30
Salvatorlkerk 10 u ds.
I Van Harten: 6.30 u ds. S. Meyers te
Vrij Kath. Kerk (Vreewijkstraat 19)Ermelo. Bethlehemkerk 9.30 uur ds.
10.30 u gez. H. Mis. Doude van Troostwijk te Doorwerth;
ADVERTENTIE
ed°|Luc. Wenseleers. Het wonderbaarlijke
lichaam Martiims Nijhoff en de
moderne westerse auteurs
Vooropgesteld dient dat dit
werk over Nijhoff waarom
toch dit „Martinus", net als
„Adriaan" Roland Holst? Deze
dichters gebruiken slechts hun
voorletter en bovendien heet
Roland Holst ook nog Adria-
nus een zeer zorgvuldig,
zeer diepgaand, zeer geleerd
en dus niet gemakkelijk boek
is. Het uiteindelijke doel van
de auteur is aan te tonen hoe
zeer M. Nijhoff (1894-1953) de
eerste en enige Nederlandse
vertegenwoordiger van de mo
derne westerse poëzie is. Daar
doorheen demonstreert Wense
leers de weg waarlangs vol
gens zijn opvatting de stroom
van moderniteit op het gebied
van de poëzie loopt. Hij draagt
talrijke bewijsplaatsen aan
waar de moderne filosofie deze
nieuwe stroming steunt en
evenals deze spreekt van het
zo veranderde moderne levens
gevoel (Teilhard de Chardin
o.a.).
DE TARWEKORREL
De vorige week hebben we ge
schreven, dat blijkbaar velen
van hen die buiten het kerke
lijke leven staan ,de kreet ,God
is dood' als een opluchting er
varen en wel vooral omdat deze
geuit wordt door de christenen
zelf. ,Hèhè, nu zijn ze er dan
eindelijk ook achter' kunnen zij
verzuchten.
Op onze beurt zouden wij
kunnen vragen: Waarom is 't
voor hen zo belangrijk, dat dit
gezegd wordt? Als het voor hen
evident is dat God dood is, heeft
het dan nog de bekrachtiging
nodig van een theoloog of pre
dikant? Of is er buiten de kerk
toch nog veel twijfel aan de
juistheid van eigen inzicht en
afzijdigheid? Heimelijk zou men
zich nog wel eens kunnen af
vragen of er toch niet ergens
ver weg een God zou kunnen
zijn als een donker en om
dat men aan Hem voorbijgaat
dreigend mysterie.
Maar laten we eerst eens in
eigen kring luisteren. Hoe is de
kreet ,God is dood' bij de gods
dienstige mensen aangekomen?
Het is wel duidelijk: velen heb
ben er de grootste moeite mee,
vinden het kwetsend, profaan,
heiligschennis Ze ergeren zich
buitenmate. De teach-in, die de
V.P.R.O. enige tijd geleden over
dit onderwerp hield, ontketen
de een storm van verontwaardi
ging. Eerlijkheidshalve moeten
we dan ook vragen: waarom?
Als wij denken, dat God niet
sterven kan, waarom maken we
ons dan zo druk als enkelen be
weren, dat Hij dood is? God
heeft toch onze erkenning van
Zijn levende aanwezigheid niet
nodig om die te bevestigen?
Waarom dan die ergernis?
Gaan we zelf twijfelen? Raken
we in de war? Om hierover hel
derheid te krijgen, zou het wel
eens heel heilzaam kunnen zijn,
dat het sterven van God zo na
drukkelijk aan de orde gesteld
wordt.
In dit verband zouden we eens
kunnen luisteren naar de ge
schiedenis van de Emmaüsgan
gers. In het Evangelie van Lu
cas wordt verteld hoe na het
►erven van Jezus Christus aan
het kruis een paar volgelingen
van Christus op weg zfjn naar
Emmaus en met elkander spre
ken over dat vreselijke gebeu
ren. Dan voegt zich bij hen een
derde, een vreemdeling, die
vraagt waar ze toch over spre
ken. Verbaasd antwoorden zij:
Zijt gij dan de enige in Jeru
zalem, die niet weet wat er ge
schied is? En zij vertellen hem,
dat H|j, die z|j voor de Messias,
de Zoon van God hebben ge
houden, op een smadelijke wijze
aan het kruis ter dood is ge
bracht en hoe nu al hun hoop
op de verlossing van Israël, op
een nieuwe toekomst de bodem
is Ingeslagen. Z|j voelen zich be
drogen en tekort gedaan. Z|j
twijfelen en vragen zloh af: was
dan alles een illusie? Vast nog
zijn ze overtuigd, dat èls Jezus
de Messias, de Zoon van God
Woord van
bezinning
was, dit niet had moeten, had
kunnen gebeuren. In hun oren
klinken nog de striemende woor
den waarmee voobijgangers
Hem, terwijl Hij aan het kruis
hing, hekelden: .Red uzelf, in
dien gij de Zoon van God zijt,
kom af van het Kruis'. Voor
hen kan God niet sterven.
Maar die Emmaüsgangers
maken een grote vergissing; ze
z|]n verblind door de aangrij
pende gebeurtenissen. Vanuit de
geschiedenis van hun volk, hun
opvoeding en levenssituatie heb
ben zij aan Jezus een geloofs-
beeld gehecht, dat niet Juist
was. dat een illusie was. En dat
wordt nu openbaar. Hun illusie
is dood. Jezus Christus is niet
de Messias naar hun verwach
tingspatroon.
Het verhaal vertelt dan ver
der dat die vreemdeling hun
herinnering wakker maakt. Hij
vraagt: wat staat er in uw gods
dienstige geschriften? Wat heb
ben de profeten gezegd? En hoe
heeft Jezus zelf gesproken? Die
woorden worden nu vervuld: Hij
moest lijden en sterven: als de
tarwekorrel niet in de aarde valt
en sterft, blijft ze op zichzelf,
maar indien ze sterft, brengt ze
veel vrucht voort. Een God, die
niet sterven kan, kan ook niet
tot leven wekken.
De godsdienstige mens, die ge-
erger d wordt door de woorden
.God is dood' beleeft dezelfde
ergernis waaraan de leerlingen
van Jezus ten prooi waren aan
de voet van het kruis. Zij zijn
geërgerd, omdat zij hun dikwijls
kerkelijk geijkte en theologisch
gefundeerde voorstelling van
God niet willen prijs geven, om
dat zij vasthouden aan een illu
sie. Geloven is illusies erken
nen, projecties terugnemen, God
God laten zijn zoals H|j is, ook
als dat ingaat tegen onze voor
stellingen en verwachtingen.
Voor de ware godsdienstige
mens verwijst de kreet „God is
dood' naar een bevrijding, om
dat sterven voorwaarde is voor
vruchtdra^en en opstanding.
Wie God niet wil laten l|jden
en sterven, kan ook geen deel
krijgen aan Zijn opstanding.
In de Emmaüsgangers her
kennen we ons zelf zowel als ge
lovige en als ongelovige menstn.
De gelove in ons heeft in Jezus
Christus God gezien en erkent,
dat sterven en dood bij het
.God zijn' behoren. God dood,
ja, want op Golgotha stierf niet
een volksmisleider, maar de
Zoon van God, die zo de weg
ging naar het leven. De onge
lovige mens in ons moet erken
nen in de uitspraak ,God is
dood', dat hij een illusie, het
door mensenhanden en mense
lijk denken gemaakte beeld van
God prijs moet geven. Niemand
heeft ooit God gezien. Hij is er
niet op een wijze, die wij men
sen kunnen vatten, kunnen om
lijnen, in onze macht kunnen
krijgen.
Zo mogen we ons dan aan
sluiten bij de Emmaüsgangers
om ons te laten voorlichten en
verlichten door die vreemdeling,
die Jezus is, die de opgestane
Christus L, de God die leeft; en
die ogen wil openen als Hij met
ons maaltijd houdt en zichzelf
uitdeelt aan ons. En Hij doet dit
via onze medemens, de mederei
ziger op de ,Weg'.
M. J. Wagenvoorde
Vrijz. hervormd
predikant
te Leiden.
Modern
levensgevoel
Dit moderne levensgevoel kan men
kortweg en simpel beschrijven als
volgt: men constateert een discre
pantie tussen de grote vlucht van de
moderne wetenschap en techniek
met de daarmee vergezeld gaande
materiële welvaart en de hierbij zeer
ten achter gebleven geestelijke ont
wikkeling van de moderne mens. De
oplossing van deze kastrofaal geble
ken situatie, gevolg van het histo
risch materialisme, dient men te
vinden in het zoeken naar een col
lectieve geestelijke gebondenheid
van nieuwe orde, een soort bewust-
worden van een gezamenlijke we
reldziel a.h.w.
Boeken nuukt
Met .moderne westerse poëzie' be
doelt Wenseleers niet dat, wat daar
op het moment gewoonlijk onder ver
staan wordt: de Poëzie na 1960. Inte
gendeel b|jna. Deze moderne westerse
poëzie manifesteert zich naar bevin
dingen reeds bij Gérard de Nerval,
Baudelaire, Mallarmé, Rilke en
loopt door via Rimbaud, Eliot, Van
Ostaijen, St. John Perse, Nijhoff. Op
de vraag ,wat is moderne poëzie?'
geeft Wenseleers uitvoerig antwoord.
H|j doet dit aan de hand van talrij
ke citaten uit het werk van de dich
ters die naar zijn mening uiting ge
ven aan die moderne mentaliteit en
zegt nadrukkelijk dit begrip moder
ne poëzie' niet te willen vernauwen
tot een zuiver stilistische kwestie.
6.30
Berg.
ds. M. Ottevangi
De Bilt.
Kerk (vrijgem.) 9.30 lees-
Nieuwenhulzen
Geref. Gem.
Leesdienst. Rem. Kerk:
10 u ds. J. van Royen te Rotterdam.
Hazerswoude: Herv. Gem.: 9.30 en
6.3t» u ds. G. Jonkers. Oeref. Kerk 9.30
ds. Brink; 6.30 u ds. B. Koekkoek.
Hoogmade: Herv. Gem. 10 u ds.
Fred. J. Broeyer.
Katw|lk aan den H||n: Herv. Gem.
>rpskerk 10 u ds. A. Makkenze; 6 u
i. Jac. de Vos t« Katwijk aan Zee.
apel Nieuwe Duinweg 10 u ds. G.
uls te Gouda: 6.30 u ds. A. Makken-
Gymn&stleklokaal school Narcis-
at: 10.30 u dhr. J. Vink te Katwijk
Zee. Geref. Kerk 9.30 u ds. W.
s Katwijk aan Zee; 5 u ds. F.
straat: 10.30 u dhr. J. Vink t
aan Zee - -
Bakker t
Pijlman te Katwijk i
Kat «Uk aan Zee: Nieuwe Kerk: 10
J W, Vroeg-
Vos: 6 i
e Kerk: 10 u ds. W. Chr.
Hovlus; 6 uur ds. J. P. van Roon:
Ichthuskerk: 10 uur ds. G. Boer
5 uur ds. A. Vink. Hulpkerk
Hoornes: 10 u ds. H. W. van der Brink
te 's Gravenhage; 6 u ds. W. Chr. Ho
vlus. Gr. van Prlnstererschool10 uur
ds. A. Vink. Ziekenhuis Overduln: 4 u
Ieperen. Geref. Kerk:
u ds. Van Beek; 5 u
umfatorkerk: 10 u ds.
ds. Van Beek. Zeehospl-
8.45
ds. Pljl-
MARTINUS NIJHOFF
Hij wijst voor de kenmerken
van de moderne poëzie naar het
gebied van het poëtisch levenbewust-
zijn: een nieuw, actief, poëtisch be
wustzijn gebaseerd op het hier en
nu niet op hemelvlucht of wereld-
ontvluchting. Dat met deze gebied
bepaling niet realisme bedoeld wordt,
is duidelijk; Nijhoff spreekt van een
•mystiek surplus' dat geworteld zit
in de waargenomen realiteit. Dit be
wust te beleven is het kenmerk van
de moderne dichter, als ik het wel
begrepen heb.
De taal bezinning op het wezen
van de taal in verband met deze mo
derne poèzieconceptie heeft N|jhoff
in 1931 nadat zijn vernieuwing
zich volgens Wenseleers voltrokken
had gebracht tot de verklaring
.zonder het gemeengoed van de taal,
met haar diep verstrengelde wortels,
met haar kuise onvermurwbare syn
taxis, niet tot de geringste schepping j
van boven-emotionele aard In staat
te z|jn'. H|j beschouwt de taal een
kort oponthoud tussen waarneming
en de bewustwording hiervan. H|j
acht dit het mateloze belang van de
taal omdat in dit korte ogenblik de
Deze hele reeks van essays door
wijst Wenseleers op de verwantschap
tussen T. S. Elliott en Nijhoff. Het
werk van Eliott noemt hij ,het on
betwistbaar hoogtepunt van de twin
tigste eeuwse poëzie'. Mij lijkt dit al
leen juist indien men poëzien wil be
schouwen als tijdsuiting en tijds
beeld.
Luc Wenseleers toont zich een uit
stekend verstaander van verzen. De
exegesen die h|j geeft van b.
vers ,Het Veer' in dit vers vindt
men de woorden die de titel
hele werk vormen is voortreffe
lijk evenals die van .Zwervers
Elven'.
Zijn grootste aandacht geeft hij
evenwel aan Nijhoffs lange
.Awater' en .Het Uur U'
hij, naast hier niet te beschrijven
veel meer. zegt dat Nijhoff in die
verzen gepoogd heeft de verwarring
van het moderne wereldbeeld
innerlijke chaos van de moderne
mens te bezweren door de taal'. Of de
dichter daarin geslaagd is, vindt hij
als vraagstuk irrelevant en iets
waarop het nageslacht maar ant
woord moet geven. Naar m|jn me
ning valt het toch te ontkennen dat
deze gedichten krijg ik de indruk
lichtende (In tegenstelling tot ver
zwarende) en verruimende indruk
achterlaten. In de beide essays over
deze gedichten krijg in de indruk
dat Wenseleers hartstocht voor vol
ledigheid hem brengt tot iets te veel
graafwerk. Zijn overwegingen bij de
naam .Awater' o.a. gaan m.l. te ver
en er ls bovendien bij het verschij
nen van dit gedicht al alles over ge
zegd wat er over te zeggen valt. Ook
toen dacht men niet aan de magie
die een woord of de klank daarvan
voor een dichter hebben kan.
In deze essays kr|Jgt men soms de
indruk van wel verre van het kind
met het badwater weg te gooien,
dat het kind in een zee gebaad wordt.
Deze beide verzen z|jn volgens m|jn
opvatting zo helder wat N|jhoffs
poëzie gewoonlijk la voor wie verzen
lezen kan dat zoveel uitleg eer
der schaadt dan baat, waarmee Ik
echter niet wil zeggen dat Wense
leers vondsten niet merkwaardig
zouden zijn.
Vreemde vergissing
Wenseleers totale werk getuigt van
grote kennis van zaken en van een
groot verantwoordelijkheidsgevoel
de talloze noten bewijzen zulks
naast z|jn begrip van poëzie waar ik
al op wees. Des te verwonderlijker is
het dat hij een zo onbegrijpelijke
vergissing begaan heeft op blz.
217—219 bij noot 21. Daar drukt h|j
in z|jn geheel af: ,een korte dialoog
tussen Pyramus en Thisbe O ver
moedelijk daterend pl. 1924—'25, die
hij zelf «Nijhoff. c.e.) blijkbaar als
een grapje beschouwde en niet tot
zijn eigenlijk werk wou laten beho
ren, zoals biykt uit de ironische on
dertekening (naar N|jhoff)\
Hier nu is van ironie werkelijk
geen sprake, wat wat dan volgt Is
niets meer of minder dan de parodie
van Kees Stip, getiteld „Naar Nij
hoff. Samenspraak van Thisbe met
het L|Jk van Pyramus'. Deze parodie
staat te lezen In het boekje ,V|jf
variaties op een Misverstand' van
hand van genoemde Kees Stip en
verschenen in 1950 b|j L. J. C. Bou-
cher. 's-Gravenhage.
Deze fout Ls natuurlijk een even
onverwacht ais welverdiende lof
aan het adres van de parodist; ten
opzichte van Luc Wenseleers zullen
w|j het maar pech
Zwijgerlaan: 10.30
Breen. Katwijk B 8.30
Dos.
Koudekerk aan den R|Jn: Herv.
Gem. 10 u en 7 u ds. Quak. Geref.
Kerk 10 u ds. Makklnga; 7 u ds. Ha
verkamp te Lelden.
Leiderdorp: Herv. Gem. 10 u dhr. J.
d. Hoek; 5 u ds. A. de Leeuw te
Boskoop. Kerkzaal Zijlkwartier: 6.30 u
dhr. J. v. d. Hoek. Gebouw 10 uur
Jeugdkerk. Geref. Kerk: 10 u ds. J.
van Drie; 6.30 u ds. F. Minnema.
Kerkzaal Z|)lkwartler: 10.30 u ds. Min
nema; 5 u ds. Van Drie. Ver. Vrijz.
Herv.: Geen dienst.
Lelmulden: Herv. Gem. 9.30 u da.
L. J. Wapenaar. Geref. Kerk 9.30 en
u ds. R. A. Flinterman te Den Haag.
Llsse: Herv. Gem.: Grote Kerk 10 u
ds. P. Moeremhout (H.D.); 7 u ds. S.
Koolstra. Helv. kapel: 10 u ds. S. Kool
stra. Geref. Kerk 10 en 5 u ds. A. E.
van der Woude; Chr. Geref. Kerk 10
en 4.30 u ds. D. H. Biesma. Geref.
Gem. 10 en 4 u ds. W. Suvker; dond.
7.30 u ds. W. Buyker. Öeref. Kerk
(vrijgem.) 10 en 4.30 u ds. J. J. Ver
leur. Oud Geref. Gem. 9.30 en 3 u
leesdienst: 16 februari 7.30 uur lees
dienst. Ned. Prot. Bond geen dienst.
Nieuwkoop: Herv. Gem. 10 u ds.
Van Ieperen; 6.30 u ds. D. Olieman».
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u ds. J. V.
Vanhaelen. Chr. Geref. Kerk 9.30 u en
6.30 u dienst des woords. Rem. Geref.
Gem. 10 u ds. T. Mayer.
Nleuwveen: Herv. Gem. 9.30 u da.
W. Kool: 6.80 u ds. A. M. Llndenburg.
Geref. Kerk 9.30 en 6.30 u ds. H. G.
A. Melnders.
Noordw|Jk aan Zee: Herv. Gem. 10 u
ds. D. Keunlng; 5 u ds. J. van Dok.
De Rank: 10 v
ds. C. Warner. Herv. Geref. Evangeli
satie (vglo-school, Sehoolstr. 2) 10 u
ds. G. van der Kamp te Den Haag;
ds. W. Chr. Hovlus te Katwijk
aan Zee.
Noord w|jk-Blnnen
u ds. J. van Dok; 6
Geref. Kerk: 9.30 u ds. C. Warner;
u ds. H. A. van Botf
Berghstlchtlng 11
Ned. Prot. Bond
drich te Lelden.
g-
C. Warner.
L. H. Frie-
ds. A.
Smits (H.D.).
Jegor,
Irlk. Paulus-
Hulsman. Vrijz,
Jeugddienst; 7
kerk: 10 u ds
Herv. Groene Kerk 9.30 u prof. dr. "j.
de Graaf te De Bilt. Geref. Kerk 10 en
5 u dr. K. J. Kraan. Geref. Kerk (vrij
gemaakt) 8.30 u ds. R. Brands; 2.30
dhr. Poorter, 7
Kerk: 9.30 en 6.30 u ds. C. A. Ver
hoog. Rem. Geref. Oem.: 10 u dr. A
W. Cramer.
RIjnsaterwoude: Herv. Gem. 10.30 v
ds. A. M. Llndenburg (H.A.); 7 u ds
r. Chr. Geref Kerk
des woords.
Wapenaar.
30 u en 2.15 u die
RUnsbnrg: Herv. Gem. Grote Kerk:
u ds. H. van Gosllga; 10.30 u ds. H.
m Gosllga (H.D.); 5 u ds. A. van
Pijnakker. Geref. Kerk (vrlj-
5.15 u dr. J. Douma. Chr.
i ds. G. de Vries.
gem.)
Geref. Kerk: 10
Geref. Kerk: Petrakerk: 9.30 u ds. v.
d. Linde; 5 u ds. Baayen. Rapenburg-
kerk: 9 30 u ds. Baaven; 6 u ds. Btjle-
veld. Maranathakerk: 9.30 u d6. Bijle-
veld; 6 u ds. v. d. Linde.
Sassenhelm: Herv. Gem.: 10 u ds.
W. H. Walvaart; 5 u ds. D. Keuning
te Noordwljk aan Zee. Geref. Kerk: 10
u ds. H. v. d. Berg te Voorhout; 5 en
7 u ds. J. D. te WlnkeL Chr. Geref.
Kerk: 10 en 5 u ds. L. S. den Boer.
Ned. Prot. Bond: 10.30 u dhr. J. P.
Hulsbos en drs H. Roos (Jeugddag-
gezlnsdlenst).
Valkenburg: Herv. Gem. 10 u dhr.
Drijver te Voorschoten; 6.30 u ds. Vink
te Katwijk aan Zee. Geref. Kerk: 10 en
5 u ds. Langeler. Geref. Kerk (vrijge
maakt): 10.15 en 5 u ds. R. Brands.
Voorhout: Herv. Gem.: 10 u ds. A.
Oskamp. Geref. Kerk (ln herv. Kerk)
Hulp en Heil 10 u ds. zyistra. R|)nd|Jk
10 u ds. Saraber. Geref. Kerk 9, 10.30
Leeuwen te Den
Rem-Doopsgez. Kring: Cult. Centrum
10.30 u as. J. V. Hllverda te Rotter
dam.
Waddlnxveen: Herv. Gem. 9.30 u ds.
J. Verwellus; 6.30 u ds. J. Kooien te
Werkendam. Wljkgebouw: 9.30 u ds.
C. Vos te Gouda; 6.30 u ds. J. Verwe
llus. Bethel: 9.30 u ds. W. Vroeglnde-
welj te Katwijk; 5 u ds. C. Baas ts
Immanuëlkerk9.30
Haarlem; 7 u ds. W. 1
Rotterdam. Geref. K.._ H
650 u ds. B. Koekkoek. Chr. Afgesch.
Gem. 9.30 en 5 u ds. A. P Verloop
Warmond: Herv. Gem.: 10 u ds. J.
M. Snijders (Jeugddienst); 7 u ds. M.
J. Elffrich te Voorburg.
Wassenaar: Herv. Oem. Dorpskerk:
10 u ds. J. A. G. van Zanten; 7 u dr.
Th. C. Frederlkse. Kievletkerk: 9 u
Jeugdkerk; 10 u dr. Th. C. Frederlkse;
Deylerhuls 10.16 u ds. J. T. Wlersma;
7 u ds. J. A. G. van Zanten. Dorps
centrum 10 u Jeugdkerk en kinder
diensten. Geref. Kerk: Bloemcamp-
laan 10 en 5 u ds. L. Bech. ZiJUaan:
10 en 5 u ds. D. van der Meulen. Ned.
Prot. Bond: Lange Kerkdam 10.30 u
ds. D. A. Werner. Johanneshuls: 10.30
u ds. H. J. Adrlaanse te Den Haag.
Herv. Geref. Evangelisatie: Dorpshuis
10 u ds. *- c-«-
Schevenlngen;
Goudrlaan
Woubruggge: Herv. Gem.: 9.an
6.30 u ds. Kempenaar. Geref.
Geref. Kerk
Brederveld te Lel-
Herv. Gem. 9.30 i
eref. Kerk: 9.f
Snel te Nleuwv
Doorn:
den. Jeugddienst.
Zwammerdam: Herv. Gem.
10 u ds. J. Wagenaar:
Hoek te Aarlanderveen. Rem.
CLARA EGGINK Noiïin
