Shakespeare en Shaw zijn
in Canada kind aan huis
i
l
■ii Beroemde festivals in Stratford on Avon
en in Niagara - on - the - Lake
Quakerstml
3
VOOR VORSTENHUIS
EN VADERLAND
N
Frans-Somaliland op
19 maart ter stembus
Shaw Festival in klein
Canadees dorp
Opnieuw verlies
hockeyteam
Ontslag voor
65 werknemers
JISDAG 8 FEBRUARI 1967
LEIDSCH DAGBLAD
Na het pionierstijdperk is het woord aan de cultuur
li
"4
Bezoekers uit
vele landen
WAT INSPIRATIE en ideale samen
werking vermogen, bewijst hetgeen er i
't Canadese Stratford on Avon in slecht
dertien jaren tot stand is gebracht. Se
dert 1953 worden in deze vriendelijke e;
gastvrije industriestad toneelstukken vai
Shakespeare opgevoerd in het Stratfon
Festival Theatre, een indrukwekkend-
schouwburg gelegen in een prachtig par'
aan de oever van de rivier de Avon, waa
witte en zwarte zwanen zich statig voort
bewegen op het stille watervlak. Het
stadsbestuur heeft het riviertje afgedamd
en zo is midden in het stadje een kunst
matige vijver ontstaan, omzoomd door
rustige gazons, struiken en geboomte.
Wie van Toronto uit naar
Stratford rijdt- - ruim honderd
kilometer passeert de welva
rende stad Kitchener. Voor de
eerste wereldoorlog heette de
ze stad Kitchener, omdat zich
daar in het verleden talloze
Duitsers hadden gevestigdNa
deze oorlog kreeg de stad 'haar
nieuwe naam. Er wonen hier
en in de omgeving, met haar
grote landbouwbedrijven - bij
menige boerderij zagen wij in
een hangar een klein vliegtuig
staan - vele Quakers. Hoe rijk
ook, ze lijden een eenvoudig
bestaan. De oude klederdracht
van honderd jaar geleden
wordt door vele vrouwen nog
steeds in ere gehouden.
ulk een belangrijke bijdrage levert in
le culturele vooruitgang van gehee'
'anada.
:2~' «Cl rt#
Een jong paartje zoekt verpozing op het water va,
de Avon, die op deze plaats door afdamming het karak
ter van een grote vijver heeft gekregen. Een van de vele
zwanen van Stratford kijkt nieuwsgierig toe. Het vaar
tuigje is een canoe, die men in Canada veelvuldig aan
treft. Ze zijn nogal wankel.
Henry
DE GEBOORTEPLAATS van de
grote Engelse toneel-schrijver William
Shakespeare heet ook Stratford on
Avon. Het idee om eveneens in het Ca
nadese Stratford een Shakespeare-fes
tival te houden kwam van de daar ge-
Zwaan met jongen drijft sta
tig op de Avon.
ADVERTENTIE
boren journalist Tom Patterson. Hoe
beroemd zijn geboortestad er door zou
worden, heeft hij stellig nog niet kun
nen bevroeden toen hij het idee lan
ceerde. Dat zijn initiatief van grote be
tekenis zou zijn stond wel bij hem
vast.
Hij heeft deze gedachte kunnen uitdra
gen en met welk een enthousiasme en
offervaardigheid de bevolking van
Stratford toen 19.000 zielen tellend,
nu pl.m. 22.000 bezield was,
blijkt wel uit het feit, dat uit alle ran
gen en standen giften, groot en klein,
binnenstroomden om de eerste opvoe
ringen te financieren en de bevolking
haar huizen gastvrij openzette om de
bezoekers overnachting te bieden
Vaak zonder dat enige betaling geac
cepteerd werd.
Eerst in een tent.
DE EERSTE opvoeringen van Sha-
kespeares Richard III en Eind goed. al
goed gebeurden in een grote linnen
tent. Het deed circusachtig aan. Wa'
zich daarbinnen afspeelde, was zo on
gekend goed, dat reeds het eerste jaa
68.000 Canadezen de voorstellingen be
zochten.
Vier jaar lang speelden de acteui
in deze tent. Toen kon men verhuize:
naar het inmiddels gereedgekome:
vaste Festival Theater met zijn merk
waardige, maar bijzonder doeltreffen
de vormgeving. De faam van het Fes
tival had zich door heel de wereld vei
spreid en thans loopt het aantal bezoe
kers van allerlei nationaliteit tot om
streeks 350.000. Behalve toneel, wordei
in het Festival Theatre ook oDera's ei
concerten gegeven door wereldberoem
de operazangers en musici. Men kaï
hier terecht, spreken van een interna
tionale manifestatie.
2258 zitplaatsen
IN HET FESTIVAL-GEBOUW is eer
vast. klassiek toneel aangebracht. D<
zitplaatsen van de bezoekers zijn amfi
theatergewijze gebouwd, zó dat geen
enkele bezoeker verder dan twintig
meter van het toneel verwijderd zit
Dan te bedenken dat dit theater plaats
biedt aan 2.258 personen. De akoestiek
is voortreffelijk.
Van Shakespeares 37 spelen, zijn er
in Stratford on Avon in de loop der ja
ren 29 opgevoerd. Behalve Shakespea
re. worden ook stukken opgevoerd van
andere grote auteurs. Deze zomer o.a.
Dodendans van Strindberg en De ker
senboomgaard van Tsjechow.
Op de spelersrol zagen wij de namen
van 55 acteurs en actrices. Om een in
druk te geven van de enorme organi
satie zij vermeld, dat er een perma
nente staf van employees is van 45,
terwijl in het hoogseizoen, dat nu 18
weken omvat, meer dan 500 mensen
werk vinden bij het. festival.
CANADESE
NOTITIES (10)
door H. de Lange
De goede naam van het Festival
heeft de stad in gunstige zin beïnvloed.
Gedurende de dertien jaren van zijn
bestaan hebben zich 34 nieuwe indu
strieën in Stratford gevestigd; het aan
tal arbeidsplaatsen steeg met ongeveer
3500. De inwoners van Stratford on
Avon zijn natuurlijk trots op deze in
dustriële vooruitgang, maar nog meer
-ijn zij er verheugd over. dat hun sta^
WIJ ZAGEN deze zomer in een mid-
agopvoering Shakespeares Henry V
en tonele gebracht. Het spel geeft een
fase weer van de strijd tussen Enge
land en Frankrijk om het bezit van de
Franse troon. Het was een gave voor
stelling, waarvan wij bijzonder hebben
genoten.
Trompetgeschal kondigt het begin
van een voorstelling aan; wie te laat
komt. blijft voor gesloten deuren staan
en moet wachten tot de pauze. Gedu
rende elke voorstelling zijn er twee
pauzes. Dat geldt niet alleen voor
Stratford, maar ook elders maakten
wii dat mee.
In het park rondom het theater ex
poseerden kunstenaars uit Quebec hun
moderne beeldhouwwerken. Ze kwa
men daar voortreffelijk tot hun recht
In een prachtig parklandschap
aan de oevers van hel riviertje de
Avon ligt hel grote markante
Shakespeare Festival Theatre in
het Canadese Stratford on Avon
Het aantal Canadese en buiten
landse bezoekers, dat de toneel-
en muziekmanifestaties hier hij-
woont, beloopt een 350.000 per
jaar. De kosten van de houw be
liepen meer dan 2 miljoen dollar
Het Shakespeare Festival in Strattord on Avon begon in een grote
linnen tent. Daar werden de speten gedurende vier jaar gehouden, hier
kregen ze hun wereldberoemdheid.
Op 19 maart zal de bevolking van
Frans-Somaliland kunnen kiezen
tussen een vernieuwd politiek statuut
binnen het kader van de Franse ge
meenschap en onafhankelijkheid.
Welke zal de houding zijn van
Ethiopië en van Somalië ten opzichte
van een onafhankelijk (ex-Frans)
Somaliland? Beide buurlanden laten
aanspraken gelden op dit thans nog
Franse gebied. Ethiopië is voor zijn
uitvoer grotendeels afhankelijk van
de spoorlijn welke de hoofdstad Ad
dis Abeba met Dzjiboetl verbindt en
zou niet gaarne zien, dat deze spoor
weg in handen zou zijn van Soma
lië. Ethiopië en Somalië leven name
lijk voortdurend op gespannen voet.
Een andere vraag die zich op
dringt: zal de bevolking van het on
afhankelijk geworden Frans-Soma
liland zich uitspreken voor aanslui
ting bij Ethiopië of voor aanslui
ting bij Somalië?
Wat er van zij, indien de kiezers
van Frans-Somaliland zich uitspre
ken voor onafhankelijkheid, zijn er
internationale verwikkelingen te ver
wachten.
Frans-Somaliland, sedert 1888 een
Franse bezitting, heeft een opper
vlakte van 23.000 km2 (ongeveer twee
derde van de oppervlakte van Neder
land of van België) en telt volgens
de schatting van 1963 ongeveer
86.000 inwoners. Bijna de helft van
deze bevolking woont in de hoofd
stad Dzjiboeti. Frans-Somaliland is
een arm. woestijnachtig land. De ha
ven van Dzijboeti is evenwel van gro
te betekenis.
«- '2-
Burgertrots
GEREFORMEERD POLITIEK VERBOND
V De zitplaatsen in
het Shakespeare Fes
I/Va/ Theatre zijn ii
een halve cirkel are-
na-gewijs rond he
v klassieke toneel op
gebouwd. Voor ieder
^bezoeker is hetgeei
zich op het toneel al
spee/f uitstekend h
f volgen, daar de al
stand van de versh
zitplaats tot het to
neet niet meer dan 21
meter bedraagt. Ir
K tot li ,'i I biedt het thea
"'ter plaats aan 225b
Hffonen.
DE BURGEMEESTER van Strat
ford, Mayor C. H. Meier, schreef in
„The Stratford Beacon-Herald", dat
„een stad groeit of sterft door de hou
ding van haar bevolking". Hij heeft al
le reden tevreden te zijn over de vitali
teit, vasthoudendheid en offergezind
heid van de Stratforters. die dit alles
-1 mogelijk hebben gemaakt.
IN EEN KLEIN intiem theater
in Niagara-on-the-Lake, dat
slechts 350 zitplaatsen telt, zagen
wij na de belevenis in Stratford
een opvoering van „Man and Su
perman" van G. Bernard Shaw,
een van de geestigste en amu
santste blijspelen van deze
auteur.
Niagara-rivier uitmondt In ^et Onta-
rio-meer, koos men voor jaarlijkse op
voeringen stukken van Shaw. Men
spreekt daar van Shaw-festival.
Eerst in 1962 is men er nee gestart;
het eerste jaar speelden er amateurs,
maar vanaf 1963 komen de beste ac
teurs en actrices naar Niagara-on-the-
Lake om daar werken van Shaw op te
voeren Stichter van dit festival is
Brian Dohertv, die het genoegen mag
.«maken, dat het aantal bezoekers jaa:
op jaar toeneemt. De speeltijd dit jaar
was reeds negen weken.
In een der hoofdrollen van Man and
Superman konden wij prachtig spel be
wonderen van de beroemde TV-acteui
Barry Morse, die tevens de regie voer
de. Morse, die in het Londense East
End geboren werd. kwam in 1951 mei
zijn vrouw Sydney Sturges, ook 'n be
roemdheid, naar Canada. Hij wist de
weg naar Hollywood te vinden, er
neeg daar grote bekendheid door zijn
ol van de politieman Gerard, die op
acht is naar de ter dood veroordeelde
lokter David Janssen in „The fugiti-
e" (De Vluchteling), welke ook vooi
'e Nederlandse televisie te zien is.
Ook het Shaw Festival In het „Court
rouse Theatre" levert een belangrijke
iidrage voor Canada's culturele ont
•ikkeling.
uorspoedige toekomst
DE TIJD VAN de pioniers in Canad.
•hoort tot het verleden. Straks viert
anada het honderdjarig bestaan van
i'tn huidiige staatsvorm als federatie
let is dus nog een jong land, al zün
erschillende grote nederzettingen van
^er oude datum. De stad Montreal,
raar de wereldtentoonstelling EXPO
05 van 28 april tot 27 oktober 1967 ge
houden wordt, heeft 325 jaar stadsrech
ten In grote delen van het wijde lar d
kon de cultuur in het pioniers tijd perk
nle» op gang komen. Geen wonder. De
voortrekkers hadden te worstelen om
hun dagelijks brood te verdienen. De
tweede generatie in die laatste honderd
jaar bouwde voort op hetgeen vaders
en moeders tot stand hadden gebracht.
Zij consolideerden het verworv
Pas de thans levende derde generatie
uitzonderingen daargelaten
san cultuur gaan denken.
In dit opzicht wordt er in Canada
hard gewerkt. Ook cultuur krijgt men
niet vanzelf. Daar is inspanning voor
nodig en taai volhouden.
Wat er op het gebied van allerle.
kunstuitingen gepresteerd wordt in Ca
nada, mag de toets van elke kritiek
glansrijk doorstaan. Het houdt de be
lofte in voor een v oorspoedt ge toe
komst.
Barry Morse, de beroemde
Shaw- speler en regisseur, in
Niagara-on-the-Lake. Grote
bekendheid kreeg Morse
door zijn rol in de TV-tilm:
„The Fugative" We Vluchte
ling).
Tegen Pakistan
Het Nederlandse hockey-elftal
heeft gisteren in Karatsji b\J een
temperatuur van 32 graden celsius de
derde en laatste officiële testmatch
tegen Pakistan met 2—0 verloren.
Het was tevens de laatste wedstrijd
van de reeks, die het elftal in drie
weken in India en Pakistan heeft
afgewerkt. Ruim 25.000 toeschouwers
zagen voor rust een gelijk opgaande
strijd. Na de pauze was de Neder
landse ploeg echter niet meer in
staat de Pakistani, die over een be
tere conditie beschikten, te weer
staan. De beide doelpunten, die na
rust werden gescoord waren typerend
voor de strijd. Verscheidene oranje
mannen waren te vermoeid om tij
dig van de aanval op de verdediging
terug te schakelen.
Viscollege De Braven. Sluitings
wedstrijd te Oude-Wetering. Vangst
matig. Uitslag. 1. J. Wetering 875 gr.
2. P. Eradus 830. 3. H. Vos 620. 4. A.
Hulst 570. 5. A. J. Brussché 500. 6. H.
Brussché 490. 7. J. Vos 390. 8. S. Dub-
belder 175. 10. G. Hundersmank 170.
In het Noorse plaatsje Brandbu
zijn gisteren internationale schaats
wedstrijden gehouden. Arie Eriks was
de snelste Nederlander op de 500 m.
(43,7). Wim Beukers bezette op de
500 m. (43.7). Wim Beukers bezette
op de 5.000 m. de tweede plaats ach
ter de Noor Smoergrav in een tijd van
7.56.3. Arie Eriks werd vierde op deze
afstand (7.59.2). Joop van der Berg
en Piet Meijer eindigden zevende en
tiende in resp. 8.05,5 en 8.08,2.
(Van onze Groningse correspondent)
De Vlagtwedder vestiging van de
dameskousenfabriek Jovanda gaat
verdwijnen. Voor de 65 werknemere
betekent dit dat zij bijna zonder uit
zondering nieuw werk moeten gaan
zoeken. De sluiting van de nevenves
tiging van dit bedrijf, dat voluit De
Jong en Van Dam N.V. in Hengelo
heet, is volgens de directie het ge
volg van verbetering van de effi
ciency. Het totale personeelsbestand
van het Hengelose bedrijf zal uitein
delijk van 410 op ongeveer 300 wor
den gebracht.
Bij Jovanda Vlagtwedde werken
ongeveer 25 mannen en 40 meisjes.
Over drie A vier maanden zaJ deze
nevenvestiging geheel zijn opgeheven.
Ir. Hengelo, bij het hoofdbedrijf zul
len ongeveer 18 mannen en enkele
vrouwen verspreid over alle afdelin
gen van net bedrijf afvloeien. In de
administratieve sector zijn nogal wat
werkzaamheden overgenomen door
de computer, aldus de directie. Het
personeel en ondernemingsraad zijn
gistermiddag op de hoogte gebracht.
Met de vakbonden was al in een veel
eerder stadium overlegd Het voorstel
van de vakbonden voor een af
vloeiingsregeling ts door het bedrijf
ongewijzigd overgenomen, aldus de
directie.
