OP ZOEK NAAR EIGEN GEZICHl
VERHOUDING MET
NEDERLAND MOET
WORDEN HERZIEN
EFRAIN
JONCKHEER
strijdbare
premier van
Nederlandse
Antillen:
„Op een avond heb ik een
aantal Antilliaanse provo's
uitgenodigd. Ze bleven van
half negen tot twee uur
's nachts. De heren hadden
felle kritiek op onze sociale
voorzieningen. De uitkeringen
voor weduwen en wezen moes
ten worden afgeschaft, de
ouderdomsvoorzieningen von
den ze niets. Dit soort maat
regelen waren maar klakke
loos uit Nederland overgeno
men. Neen. er moesten voor
zieningen worden getroffen
die pasten bij de Antilliaanse
gemeenschap. Toen ik vroeg
welke voorzieningen zij voor
de geest hadden werd geant
woord: „Uitkeringen voor va
derloze kinderen. Stel je voor
zeg, dat ik de pleziertjes van
de vaders ging betalen met de
belastingcenten". Hij lacht er
hartelijk om als hij over dit
avondje met de provo's ver
telt, dr. (honoris causa in de
rechtswetenschappen, Vrije
Universiteit, Amsterdam, ok
tober 1965) Efrain Jonckheer
(50 jr.) twaalf jaar strijdbare
minister-president van de Ne
derlandse Antillen. De turbu
lente sfeer van de soms
broeierige Antilliaanse poli
tiek heeft hem fysiek nauwe
lijks aangetast. Hij heeft de
voldaanheid en zakelijke rust
van een hoog genoteerde cap
tain of industry; die met vol
le teugen geniet van de Antil
liaanse zon, en hartstochtelijk
meeleeft met het Antilliaanse
lief en het Antilliaanse leed.
Tot dit leed behoort o.m. de
werkloosheid, en het gebrek
aan een „eigen gezicht", dat
de Nederlandse Antillen scha
de berokkent in zijn relaties
met de landen in Zuid-Ameri-
ka en het Caribische gebied.
De verhouding tussen Neder
land en de Nederlandse Antil
len, binnen knappe juridische
formuleringen van het Sta
tuut voor het Koninkrijk ge
vat, is voor de meeste Cari
bische landen een vrij ondoor
zichtige zaak. Men weet niet
waar men aan toe is met de
Nederlandse rijksgenoot, zijn
de Antillen onafhankelijk, vor
men zij nog een wingewest
van Nederland? Is de Konin
gin gouverneur van de NA of
is de gouverneur van de NA
staatshoofd van Nederland.
Welke bevoegdheden heeft de
Antilliaanse premier? Deze
onzekerheid brengt de Antil
len schade toe. Premier
Jonckheer heeft in zijn rede
ter gelegenheid van Statuut
dag 1966, dan ook cryptisch
opgemerkt dat het volk van
de Ned. Antillen er geen enkel
belang bij heeft om zijn zelf
standig bestaan voort te zet
ten bij het Koninkrijk der Ne
derlanden. „De Antillen moe
ten zich beraden over samen
werking met andere Caribi
sche landen, een samenwer
king die zich tot velerlei ge
bied kan uitstrekken".
Waarom deze plotselinge drang
naar grotere zelfstandigheid?
Wij zijn het eerste land in het Ca-
ribisch gebied dat na driehonderd
jaar kolonisatie een grote mate
van ze'fstandigheid heeft gekregen.
In de twaalf jaren dat het Statuut
bestaat is er het maximum uitge
haald dat er uitgehaald kon wor
den. Intussen is een groot aantal
landen in het Caribische gebied on
afhankelijk geworden: Jamaica,
Barbados. Trinidad, Brrts-Guyana.
Men heeft onze positie nooit kun
nen begrijpen. Tijdens mijn bezoe
ken aan deze landen bleek steeds
weer dat een gezond overleg be
treffende specifieke Caribische pro
blemen, vrij personen-, geld- en
handelsverkeer) niet mogelijk was,
omdat men onze relatie tot Neder
land niet begreep.
De grotere mate van zelfstandig
heid is eigenlijk dus meer een zaak
voor de buitenwereld dan voor het
Antilliaanse volk?
Ja, het gaat vooral om onze
image naar buiten. Onafhankelijk
heid is voor ons geen issue. Wij
kunnen niet zelf onze defensie, on
ze buitenlandse zaken, behartigen.
Daar hebben wij de mensen en het
geld niet voor.
Hoe wilt u uw grotere zelfstan
digheid bereiken. Binnen het raam
van het huidige Statuut of streeft
u naar een geheel nieuwe staat
kundige regeling?
Binnen het huidige Statuut zou er
een regeling getroffen kunnen wor
den. Het Koninkrijks Statuut is
geen eeuwig edict. De artikelen
van het Statuut kunnen aangepast
worden.
Welke nieuwe staatkundige ver
houding staat u concreet voor
ogen?
Onze gedachten gaan uit naar
een vorm tussen Gemenebest-struc
tuur en de huidige situatie.
Heeft u het huidige Statuut als
knellend ervaren?
Wij hebben geen kenllende banden
gevoeld. Wij wensen alleen meer
satisfactie, Voor de buitenwereld
moet de verhouding tussen Neder
land en Antillen duidelijker naar
voren komen.
Op welke wijze had u gedacht
uw wens naar grotere zelfstandig
heid te kunnen verwezenlijken?
De gedachte is nu gelanceerd.
Nederland en Suriname hebben de
gelegenheid or
denken.
Streeft u naar een Ronde Tafel
Conferentie op korte termijn?
Zo fors willen wij de zaken niet
aanpakken. De gedachte moet
langzaam groeien. Het gesprek tus
sen de drie Koninkrijkspartners,
Nederland. Suriname en de Neder
landse Antillen moet langzaam op
gang komen. De Nederlandse re
gering is al op de hoogte gebracht
van onze verlangens.
Ik heb niet de indruk dat mijn
Surinaamse confrater premier
Pengel afkerig staat tegenover on
ze ideeën?
Wanneer wilt u met het overleg
beginnen?
Wij zijn bereid elke dag op elk
uur het formele overleg te beginnen.
Optimisme
Over de economische toestand op
de Antillen is premier Jonckheer
optimistisch gestemd, ondanks het
feit dat veertien procent van de
beroepsbevolking werkloos is.
„Toen in 1955 de olieraffinaderij
en overgingen tot automatisering
en het aantal werkplaatsen gere
duceerd werd van 13000 naar 3000
hebben wij 'n meerjarenplan op
gesteld om de werkloosheid op te
vangen. Wij zijn ons gaan concen
treren op het toerisme en hebben
de bouw van hotels gestimuleerd.
De bijdrage van het toerisme tot
Door Sig. W. Wolf
het nationaal inkomen is sedert
1957 meer dan verdubbeld en be
draagt thans ongeveer tien pro
cent van het nationaal inkomen.
Na de olieraffinage is het toerisme
de belangrijkste bestaansbron.
Dank zij de bouw van enkele grote
hotels, Hilton op Curasao, Shera
ton op Aruba, Holiday Inn op Cu
rasao, Hazeieger op Curasao,
Bon Bini op St. Maarten, Sorobon
op Bonaire, werden duizenden An-
tillinanen aan het werk geholpen".
En als deze bouwactiviteiten zijn
beëindigd?
,,Wij hebben dan nog de pro
jecten die uitgevoerd worden
dank zij de technische bijstand van
de EEG. Wij profiteren van de
hulpfondsen die de EEG ter be
schikking heeft en waarvan de
Nederlandse Antillen sinds de as
sociatie met de EEG in 1965 gel
den ontvangt. De wegenbouw op
Bonaire is reeds gegund evenals
de bouw van scholen op Curasao,
Bonaire en de Bovenwindse eilan
den. Het nieuwe stationsgebouw op
het vliegveld van Aruba is aanbe
steed".
U ziet de economische ontwikke
ling van de Nederlandse Antillen
zorgeloos tegemoet?
,,Heel zeker. Wij zijn druk bezig
met het aantrekken van industrieën
waarvan de grondstoffen uit de om
liggende landen betrokken kunnen
worden. Vooral de aluminium-indus-
trie heeft onze grote belangstel
ling. De bauxiet kan o.m. uit Su-
Jamaica, Venezuela ge-
Premier Jonckheer: fn de econo
mische ontwikkeling van de Antillen
speelt de olie-raffinage nog een gro
te rol op de achtergrond.
ha aid worden. Volgens de meest
pessimistische ramingen zal de
werkloosheid op de Nederlandse
Antillen tot 1971 constant (veertien
procent) blijven, ondanks de be
volkingstoename van 2,7 procent
per jaar. Er behoeft geen vrees te
bestaan dat door gebrek aan werk
op de Antillen honger wordt gele
den.
Niemand op de Antillen heeft ooft
honger geleden en zal in de toe
komst tekort aan voedsel hebben.
Op de Antillen is er nimmer ge
brek aan voedsel geweest. Volgens
het verslag van de Eilandsraad
van Curacao over 1965, waarin
een onderzoek is opgenomen
naar het voedselpakket van Cura
sao werd in 1965 per dag per per
soon 3190 calorieën voedsel geïm
porteerd terwijl de behoefte per
persoon per dag 1900 cal. is. Van
zelfsprekend heeft niet iedere An
tilliaan het even ruim, maar ook
in Nederland is het niet anders. De
armoede op de Nederlandse Antil
len is niet groter dan in West-Euro
pa. Curasao is een van de wei
nige eilanden waar de mensen niet
de hand ophouden bij de toerist
om een aalmoes te vragen. De be
richten dat op de Nederlandse An
tillen honger wordt geleden zijn
volkomen tendentieus. Dacht u dat
wanneer er honger werd geleden
de Antilliaanse bevolking tijdens
de verkiezingen van 8 juni j.l. het
democratisch blok (Democratische
Partij, waarvan premier Jonck
heer voorzitter is en Partido Pa-
trioto Arubano. Red. HC) in zo
royale mate zou steunen? Wij be
haalden dertien van de tweeën
twintig zetels. Voorheen hadden wij
twaalf zetels".
Snelle carrière
Dank zij de verkiezingen van
1966 werd dr. Efrain Jonckheer
voor de twaalfde maal leider van
de Antilliaanse regering, een re
cord dat hij zelfs in zijn stoutste
tropische dromen niet had ver
wacht. Als telg uit een van de
oude Curagaose families, die
reeds een paar eeuwen op het ei
land wonen was hij na het beha
len van het mulodiploma in 1933
bestemd voor de handel. Hij maak
te snel carrière en werd in de
daaropvolgende jaren directeur van
verschillende handelszaken op Cu
rasao. De jaren van de Tweede
Wereldoorlog gingen ook aan de
Nederlandse Antillen niet onge
merkt voorbij. Afgesloten van Ne
derland, drijvend op eigen krach
ten gingen de jongeren op het ei
land zich afvragen, waarom zij in
Koninkrijksverband niet zelf de be
langen van hun land konden be
hartigen. Deze jongeren verenig
den zich in 1944 tot de Democra
tische Partij van Curasao. Tot
voorzitter werd de 27-jarige Efrain
Jonckheer gekozen. Naast zijn lid-
maatschap van de Staten
Nederlandse Antillen, werd
1951 gekozen tot lid van de E
raad van Curasao. Op 8
ber 1954 werd hij voorzitter
toenmalige Regeringsraad. L
rière van Efrain Jonckheer1
zijn hoogtepunt in zijn beno,
tot de eerste minister-preside
de autonome Nederlandse
len. De jonge minister-pi^
wachtte een immense taak. 1
ministratie van de Nederland
tillen moest worden aangepa
de nieuwe situatie, namelij
koloniaal geregeerd land fe
zelfstandige partner binnen h
ninkrijk. In de tweede plaatsi
een betere sociale wetgevüij
den ingevoerd, waarin met,
het Algemene Ouderdomspe»
een gesteskind van pi
Jonckheer. Parallel lopend d
betere sociale wetgeving en
lering van het vakbondswezq
de urgente noodzaak voor
gen te treffen om de econoi
basis van de Nederlandse A
te verbreden en werkgeleg
te scheppen voor de snelgro
bevolking van de Nederland),
tillen. Met Nederland werdu
sprekingen gevoerd over de!
voor de meerjarenplannen I
gentieprojecten en over een'
Antilliaanse Luchtvaartmaai
pij. Deze hichtvaartmaatscj
die thans een dochtermaatsj
is van de KLM, en waarop
derlandse Antillen een optk
ben tot 1969 vliegt econ
goed. ,,Ik denk wel dat wij i
de ALM over zullen neme
juiste formule voor de san
king tussen de KLM en de
len is nu wel gevonden. De
lijkheden die er in het beg
ren zijn rn gezond overleg
wonnen. Wij moeten nu eclj
vloot vernieuwen. De ALM
met drie Convairs, hetgeen i
doende is in de concurrent!
in het Caribisch gebied. VI
len de KLM vragen enkele i
ne toestellen ter beschikk
stellen".
Oranjehuis
Efrain Jonckheer fe op
tillen een populaire figuur k
beleid de Antilliaanse bel
reeds viermaal haar vertj
beeft uitgesproken.
„Ik houd heel nauw
met de bevolking, ik w
ten wat er leeft en hoe ovc
bewind wordt gedacht. T^
per week heb ik spreekuur,
een is welkom zonder var
ren een afspraak te hebb
maakt. Van deze hearings
druk gebruik gemaakt Ik
deze hearings ook opgemai
de Antilliaanse bevolking hej
jehuis als de belangrijkst!
beschouwt met Nederland"]
Staat het Koninklijk Hui
kelijk zo centraal in de rel!
derland Nederlandse Ant
Ik geloof niet dat de Anti
bevolking meer of minder I
gezind is dan de Nederlani
volking. Het is bij cms mt
kwestie van accentverleggii
Koninklijk Huis is bij ons b
bool van een staatkundige
De Kroon is voor ons een
serende factor. Indien Ne
een republiek zou worden
mij de relatie Nederland
landse Antillen niet goed
voorstellen. Wij houden ni<
republieken. Deze houding
schien te verklaren omdat n
republieken omringd word
Staatsman, echtgenoot et
van drie kinderen is de cod
die dr. Efrain Jonckheer
verenigd heeft. Bij aanban
tegenstander is de liefde vc
gezin spreekwoordelijk gi
voor „Efrain" zoals volgc
woonte op de Nederlandse
de premier in de omgang
genoemd. Zijn belangstellin
de Antilliaanse jongeren gen
maardheid. Nauwkeurig v<
de studieprestaties van zij
genoten in de Verenigde St
in Nederland. Maar ook hi
tiekv denkbeelden. „Toen ik
dat er een provo-beweging
op Curasao heb ik onrn
een aantal provo's uitgenod
te vernemen wat hun denk
zijn. Ik heb mij op die av
mij thuis kostelijk met ze
seerd. Maar het schijnt ze
gevallen te zijn. Enkele da
hun bezoek hoorde ik vi
vriend dat een van de pn
ten niet erg enthousiast wa
drink veel te weinig. Er wa
een fles whisky keeggegaao
