Curd Jurgens als Galilei Jurriaan Andriessen schreef muziek voor Haagsche Comedie Schmelzer wil meer weten Ldkasin HONDERDDUIZEND NEDERLANDERS NAAR DE SNEEUW Logisch doorgedacht in toneelsituatie r bi c ,n Interunïe 'A IN HET WEENSE BURGTHEATER Geleerde vrouwen van Molière r?h> PAGINA 4 LL1DSCH DAGBLAD ViiiJUAU OÜ UlZ\->£j±\iD£jIA. 1000 55 (Van onze Weense correspondent) Niet de Weense Opera heeft in dit seizoen voor een verrassing gezorgd, maar het Burgttheater. In de Opera wordt regelmatig het vaste internationale repertoire afgewerkt, wel op hoog niveau, maar zelden met een top-prestatie. Een redelijke top bereikten de opvoeringen van „Hoffmanns Erzahlungen" en „Fallstaff" onder de Italiaan Quadri, maar ..Freischütz" van Weber inde Volksope ra werd door de nieuwe enscenering 'n tegenvaller. De décors van deze romantische opera vertonen niet het minste spoor van beto vering, van het onheilspellende en geheimnisvolle dat men toch wel van een woud met echte „Duitse eiken" mag verwachten. De operette van Robert Stolz, „Hemelsblauwe dromen", die ei genlijk voor Zwitserland xoerd ge schreven en daarom oorspronke lijk „Grüzi" heette, valt bij het publiek van het Raimund-theater natuurlijk wel in de smaak, maar dit werk blijft een eigenaardige mengeling. Tussen uitstekende Zwitserse decors en een rijkdom aan echte Zwitserse klederdrach ten treedt er opeens een hotel portier op die met 't oog op het Weense publiek grappen verkoopt in onvervalst Weens dialect. Bo vendien doen de melodieën van Stolz helemaal niet Zwitsers" aan, doch blijven volslagen Weens en daarvan kan men genieten. Films Aan Karajan Intussen verstaat Von Karajan die zich vrijwillig van de Weense Opera heeft teruggetrokken toch de kunst om via de televisie in de binnenkamers van een paar miljoen Oostenrijkers binnen te dringen. Hij heeft namelijk met de Franse re gisseur Clouzot een serie televisie films geproduceerd die de toeschou wers laten zien hoe een muziekwerk gecomponeerd is en hoe het van hier uit geïnterpreteerd en gerepeteerd dient te worden. Hij verklaart zijn opvattingen en laat horen hoe het orkest tijdens de repetities de door hem gezochte vertolking bereikt. De eerste film laat zien hoe Von Karajan aan een Mozart-symfonie werkt. Uit een gesprek met de violist Menuhin, die als solist optreedt, er vaart men wat zij alle twee over di rigeren en Interpretatie in 't alge meen denken. Dan wordt er in hemdsmouwen of»in trui gerepeteerd met het orkest dat herhaaldelijk door Von Karajan wordt onderbroken om tot de juiste toongeving te ko men. Tenslotte volgt de definitieve uitvoering bij kaarslicht, terwyi het orkest in kostuums uit de Mozart- tijd en met pruiken op uitstekend musiceert. Het gesprek lijkt heel instructief, maar het blijft toch bij algemeen heden en de toeschouwer zit te pope len totdat de definitieve symfonie vlekkeloos uit de verf komt. Dat gaat ook op voor de tweede film met repe titie en uiteindelijke vertolking van de Vierde Symfonie van Schumann. Hoe dan ook: het is interessant en men bemerkt hoe het Von Karahan gelukt om onder de Oostenrijkers schrijver Hans Weigel van de „Fcm i A i""~ mes savantes" („Geleerde vrouwen") een geheel nieuwe en uitstekende ver taling heeft gemaakt. Hij heeft de kunst verstaan om voor typische Franse woordspelingen adequate Duitse weergaven te vinden, zodat het publiek bijna het gevoel heeft dat het by deze „Geleerde vrouwen" met een geheel nieuwe Molière wordt geconfronteerd. Roemeense satire 'Een verrassing van geheel andere aard is het optreden van de Natio nale Schouwburg uit Boekarest. Deze voortreffelijke groep voert de satire op „Een brief ging verloren" van de Roemeense schrijver Caragiale die nu reeds tot de klassieken wordt ge rekend, ofschoon hij pas in 1912 is gestorven. Het stuk draait om een liefdesbrief die ergens in een mi nisterie verloren is geraakt, waar door een kleine omkoopbare wereld te beginnen heeft het Burgtheater zijn afwijzende houding tegenover Bert Brecht opgegeven. Nadat de di rectie twee jaar geleden de opvoe ring van het pausdrama „Der Stell- vertreter" van Hochhut nog had we ten tegen te houden, is zy nu over alle bezwaren van politieke aard heengestapt en heeft voor de eerste maal een stuk van Brecht opgevoerd: „Galileo Galilei (ook door de Haag- sche Comede opgevoerd. Red. L.D.). Men verbaast zich er over dat Brecht hier niet de gelegenheid heeft waar genomen om te velde te trekken te gen de inquisitie en de gewetenster- reur. Alleen op het einde laat hij een tirade afsteken van het zuiverste communistische water en in de stijl van een communistisch hoofdartikel. Dat klinkt alles wat hol en sterk ver ouderd. De grote verrassing van de opvoe ring is het optreden van Curd Jür- gens, die jaren geleden het Burgthea ter verliet om in Frankrijk en Amerika veel meer aan de film te verdienen. Zijn terugkeer is een winst voor het Burgtheater, want hij speelt een voortreffelijke Galilei, een man die van de vreugden des levens ge niet, die overtuigd is van de waar heid van zijn theorieën, maar die zich toch aan de morele terreur on derwerpt. omdat hij bang is voor de folteringen van de inquistie. Jur gens treedt tevens op in de hoofd rol van „Rechter in eigen zaak" van Osborne. De directie van het Burgtheater doet alles om de oude ensemblegeest te handhaven. Dat is natuur lijk moeilijk geworden, ook in We nen. De plaatsvervangende regisseur Erfurth die géén Oostenrijker is heeft echter na een informatieve reis door West-Duitsland verklaard dat het Burgtheater nu nog de enige schouwburg in het Duitse taalgebied is die over een goed geconstrueerd en gegroeid ensemble beschikt. Voorts is hem gebleken dat het prestige van dit theater in West-Duitsland veel groter is dan men in Wenen vermoedt en tenslotte dat de toeschouwers in Hamburg, Berlijn en München „ge fascineerd" zijn van de prestaties die een „Burg"-ensemble tijdens een tournee had geleverd. Natuurlijk staat het werk van Mo lière op het repertoire van deze schouwburg. Het verdient echter de aandacht dat de bekende W A*>aCl van ambtenaren en journalisten te kijk wordt gezet. De huidige rege ring laat deze satire graag opvoeren als propaganda, maar goed be schouwd ligt deze parodie op hetzelf de vlak als de werken van Maupas sant of van de Oostenrijker Schnitz- ler. Het ensemble uit Boekarest bereikt een zeer hoog niveau en kan elke vergelijking met de opera comique net het Burgtheater gemakke lijk doorstaan .Het Weense publiek toont zich elke avond enthousiast en dankbaar, maar wat men niet had •erdacht is het volgende, Het stuk toch niet in vergetelheid te geraken Grote verrassing Voor veel meer afwisseling en ver rassing zorgt het Weense toneel. Om Onderzeeboten voor Zuid-Afrika De KVP-fractievoorzitter i. de Tweede Kamer. drs. W. K. N. Schmelzer, heeft minister Luns (Buitenlandse Zaken) nadere inlich tingen gevraagd over diens verkla ring in de Tweede Kamer over de ï11)?6!* iVan a011?6^^130^ rftÜf De cellist Pablo Casals vierde zijn Zuid-Afrlka. Aanleiding tot deze 90ste verjaardag gisteren met een r?„ yed«l» verjaardagsmis in een klein kerkje te San Juan (Puerto Rico). Pablo Casals werd 90 jaar ringen van oud-minister Den Uyl van de vroegere staatssecretaris Van der Stoel (Buitenlandse Zaken) ever de door minister Luns geschreven brief aan de NV Nederlandse Ver enigde Scheepvaartbureaus. „Kan de minister, nu deze mededelingen de juistheid van zijn in het parlement afgelegde verklaringen in twijfel trekken. nog nadere inlichtin gen over de feitelijke gang van za ken verstrekken", aldus de heer Schmelzer. Oud-minister Den Uyl heeft ver klaard. dat de mededeling van mi nister Luns over bedoelde brief voor hem „als een volslagen verrassing is gekomen". De heer Van der Stoel heeft meegedeeld, dat hij de tekst van deze brief eerst kennis heeft kunnen nemen uit de kamerstukken. Bij de behandeling in de Tweede Ka mer van de begroting van Buiten landse Zaken voor 1967 heeft minis ter Luns meegedeeld, dat hy de in houd van de brief telefonisch aan de heer Den Uyl heeft meegedeeld nog voordat deze brief werd verzonden en dat staatssecretaris Van der Stoel de brief had gelezen en op een enkel punt had gecorrigeerd. In zijn ver klaring zegt oud-minister Den Uyl, om., dat minister Luns hem over de bedoelde brief nooit heeft benaderd. Daarna ontving de beroemde cus zijn vrienden op een receptie en een concert te zijner ere. Uit Washington kwamen vice-pre sident Humphrey en zijn vrouw om president Johnson te vertegenwoor digen. Casals werd in 1876 geboren in het Spaanse plaatsje Vandrell. Uit pro test tegen het regiem van Franco verliet hy Spanje. Sinds 1957 woont hij tn Puerto Rico. In datzelfde jaar trouwde hij met de nu 30-Jarige Mar- ta Montenez, een van zijn leerlingen. kunst Tiende Navo-taptoe te Brussel Met de voorbereidingen voor de tiende NAVO-taptoe die van 22 juni tot en met 1 juli te Arnhem wordt gehouden, is het Stichtingsbestuur reeds gereed gekomen. Ondermeer de Evzones uit Grie kenland en de Bersaglieri uit Italië zullen het tweede lustrum opluiste ren. Behalve in Arnhem zullen de deelnemende korpsen ook optreden te Heerlen (26 juni) en voor het eerst te Brussel (27 juni). De verplaatsing van de NAVO hoofdkwartieren uit Parijs naar Zuid-Limburg en van de Shape naar België heeft namelijk een verzoek van de Shape tot gevolg gehad om naast een uitvoering te Heerlen een NAVO taptoe-voorstel ling in Brussel te geven. ADVERTENTIE Lunch en diner aan Zee, ook plate-service vanaf f 3,50 p.p. excl. 157c. Hotel-Café Restaurant „SEINPOST" NOORD WIJK AAN ZEE Kon. Wilhelmina Boulevard 17 Telefoon 01719—2515 Vrij uitzicht op zee. Eigen parkeerruimte en Midget Golfbaan. Overdekte en onoverdekte terrassen HET GEHELE JAAR GEOPEND. Vijftig onslagen bij spinnerij Van onze Enschedese correspondent) De Enschedese spinnerij „Tubantia" heeft besloten een van haar drie spinnerijen te sluiten. Met inbegrip van tien a vijftien spoelsters zullen totaal vijftig personen worden ontslagen, onder wie de helft bui tenlandse arbeidskrachten. Na dit ontslag zal de spinnerij dan onge- eer 450 man personeel tellen. De akbonden zijn in een zeer vroeg tijdstip ingeschakeld bij de bespre kingen over een afvloeiingsregeling. Van de zijde van de drie districts bestuurders werd meegedeeld, dat de regeling bij Tubantia als model kan worden beschouwd. De factoren, die tot sluiting van de spinnerij hebben bijgedragen vor- de Italiaanse en Spaanse con currentie. Wat vrouwelijke werknemers be treft bestond er bij Tubantia een ercompleet als gevolg van de grote mate van absentie. Nu deze absentie terugloopt als gevolg van de neer gaande conjunctuur is een aantal overbodig geworden. Voor verkiezingen „PROGRESSIEF RECHTS" TREKT ZICH TERUG j Het bestuur van de bij de kiesraad ingeschreven politieke party „Pro gressief Rechts" heeft meegedeeld, dat het heeft besloten af te zien van deelneming aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 15 februari 1967. De tijd van voorbereiding wordt te kort geacht voor het voeren van een verkiezingscampagne van zoda nige omvang, dat een redeiyke kans zou bestaan dat PR boven het ni veau van een splinterparty zou uit komen. Deelnemen aan verkiezingen op een onvoldoende basis zou de po litieke verdeeldheid alleen kunnen vergroten. „Progressief Rechts" zal haar streven voortzetten om te ko men tot een grote Nederlandse con centratie van rechts op basis van een concreet en vóoruitsfcrevend po- litiek-economisch programma en zal aan elk serieus initiatief in deze rich ting steun verlenen, aldus de voor zitter ir. W. Stam. Verkeer regelen per computer (Van onze Utrechtse correspondent). Utrecht gaat als eerste gemeen te in ons land het verkeer met een computer regelen. De raad heeft hiervoor gisteren een krediet gege ven van 1.2 miljoen gulden. Deze elektronische verkeersslgnaalcentrale is reeds in enkele steden in het bui- werd vrUwel op elke woordspeling tenland in gebruik. In Utrecht zul- iedere finesse. Dit herhaalt zich i len alle bestaande en nog te bouwen verkeerslichten er door kunnen wor den bediend. Een kans op storingen is er vrywel niet, in ieder geval min der dan by de huidige verkeerslich tencentrale. Deze is ontoereikend om het steeds intensiever wordende ver- belangryke keer de regelen. De computer heeft voorts de mogeiykheld tal van andere werkzaamheden te verrichten, zoals byvoorbeeld het doen van verkeers tellingen. Tafereel uit „Geleerde vrou wen" van Molière in de nieuwe vertaling van H. Wiegel. by de opvoering van het volksstuk „Van muizen en mensen" van Johm Steinbeck dat eveneens un het Roe meens wordt gespeeld. Het optreden van het ensemble uit Boekarest moest zelfs geprolongeerd worden. Er biykt dus in Wenen Roemeense kolonie te zyn en het slagwoord van Wenen als brugge- hoofd tussen Oost en West is dan ook geen inbeelding. ADVERTENTIE de snelle en zekere pijnverdrijver „Warmte of sneeuw" schynt dit jaar de kardinale vraag te zRn voor personen, die beschikken over tyd en geld voor een wintervakantie. Som mige reisbureaus melden een iets af nemende belangstelling voor de win tersportoorden tengevolge van een plotselinge voorkeur voor de zonnige stranden van de Canarische Eilan den, Malaga en Majorca, terwijl an deren juist een grotere belangstelling voor besneeuwde berghellingen heb ben geconstateerd. Schattingen over het. totale aantal Nederlanders, dat dit seizoen de ski's zal onderbinden of in ieder geval de sneeuwschoenen zal aantrekken, zyn moeilijk te maken. Onder de winter sportliefhebbers zijn namelyk veel individualisten, die Jaar in Jaar uit zelf een chalet huren of een kamer bespreken in een gezellig pension netje, zonder dat er een reisbureau aan te pas komt. De heer A. Th. G. Sandberg van de Nederlandse Ski Vereniging durft er echter wel een gooi naar te doen. „Honderdtien- a honderdtwintigdui zend", denkt hy. De helft daarvan reist per trein, de anderen gaan per vliegtuig of eigen auto. Er zijn er zelfs, die hun caravan meenemen. Oosfcenryk is by de Nederlanders nog steeds het meeat in trek als win- tersportland, gevolgd door Zwitser land. Zuid-Duitsland wordt vooral verkoren door mensen, die slechts kort vakantie hebben of er eens een lang weekeinde uit willen zyn. Daar naast zyn de Italiaanse Dolomieten en de Joegoslavische bergen in op komst als wintersportoorden. Hotel plan, het enige reisbureau dat Joego slavië op het winterprogramma heeft staan, vervoert er dit seizoen twee maal zoveel personen heen als vorig jaar.. Frankryk is by de Nederlanders nog niet zo erg in trek. De taal en de prijzen vormen echter voor velen nog een barrière. ADVERTENTIE VERKOOP NIEUWE AUTO'S LOOPT TERUO Volgens de gegevens van de RAI zyn er dit jaar minder nieuwe auto's verkocht dan in het voorgaande jaar. Dit houdt in. dat de automobilist gemiddeld langer met zijn auto gaat doen. Dit is echter alleen maar mo gelijk, indien deze auto zowel me chanisch als constructief in goede staat is. Wat dit laatste betreft, dit is mogelijk, door Uw auto tegen roest te beschermen, door hem te laten be handelen by Zweeds ML-station PERQUIN, speciaalbedrijf voor anti.roest- behandeling van automobielen. TELEFOON 21345 Tussen paard en stier Het is het honderd-en-zoveelste toneelstuk, waarvan de muzikale omlijsting de naam Andriessen draagt: „The Thracian horse'' Tus sen paard en stier"), blijspel van de Amerikaan Valency, waarmee De Haagsche Comedie het Nieuwjaar gaat inluiden. „In dit stuk", zegt Jurriaan Andriessen, „staat heel veel aan gegeven over de plaatsen, waar Valency muziek en geluid wil hebben. Kijk hier „Leger komt thuis. Krijgsmuziek en zware tred van soldaten". Veel verder op staat precies hetzelfde nog eens. Dat leger is van Admetus, een vreselijk stoere vent. Je ziet het voor je: paukenpaarden, trommen, trompetten. Die „tred van soldaten" vergeet je dan maar. Ik heb doorgecompo- neerd in majestueuze marsmuziek, die van de bergen rolt tot Admetus op toneel is. De tweede veldheer is Acastus, een iel, bangig kereltje. Die krijgt een navenante marsmuziek: een pijperskorps met trommeltjes". Eigen idioom Het is ditmaal een opdracht ge weest, die nogal wat voeten in, de aarde had, „ze waren eerst van plan een ander stuk te brengen, zodat ik het vrij laat in handen kreeg. En dan de regie-opvatting van Joris Diels. Het gegeven speelt in de Griekse tijd. Maar als je dat .Grieks' gaat aankleden lykt iedereen op iedereen. In de kostumering wilde Diels het naar een herkenbaarheid trekken. Een vrye vorm, die zo om het „Empire" zweeft. Dat maakte het voor my erg moeilijk. Periodemuziek ADVERTENTIE - ^*T,0NAA,> BELBG'»w 0 "x ^AvlTlONAAL BELEG IUXEE-^ N.V. Internationale Beleggings Unie „Interunie", Postbus 617, Den Haag Intocht van N.S.O. te Bergen (N.H.) Dinsdagmorgen om 11 uur a.s. vindt in Bergen (N.-H.) de traditionele in tocht van het Ned. Studenten Orkest plaats ter voorbereiding van de ko mende lustrumtournée. De stoet trekt van het Parkhotel naar het gemeen tehuis. waar het orkest door de bur gemeester ontvangen zal worden. Daar zal een „belangrijke uitvinding" openbaar gemaakt worden. De repetities vinden weer plaats in de Ruïnekerk onder leiding van diri gent Jan Brussen. Expositie van Tim Threlfall vyftig sculptures, maquettes, colla ges en tekeningen van de beeldhou wer Tim Threlfall wonden van 7 ja nuari tot en met 26 februari in het Haags Gemeentemuseum geëxpo seerd. Threlfall wordt beschouwd nis een typische vertegenwoordiger van de nieuwe Engelse beeldhouwkunst. Zyn werk vertoont overeenkomsten met de groep Engelse beeldhouwers, die wordt aangeduid met de naam „New wave". De 25-jarige Threlfall was ln 1964 tien maanden in ons land. Hy was tydelyk leraar aan de Vrye Academie in Den Haag en werkte onder meer by Tajiri. kan je een eigen idioom geven. Maar een „Grieks" idioom paste niet e Héél modem ook niet. Het was maal erg vaag. Tot ik de kostuums zag. Die brachten me meteen ir sfeer, die Diels bedoelde en hielpen me aan het juiste idioom". Dit is meteen het bewRs van Jur riaan Andriessens stelling: „Je moet steeds voop te stellen dat samenwer king met de regisseur het belangrijk ste is. Met de regisseur en de decor- en kostuumontwerper. Je moet elkaar op eikaars terrein proberen te vinden en dan tot een eenheid komen". Duidelijke taal. Duideiyker dan die, welke even later uit het duister van de verlaten schouwburgzaal tijdens een geluidsrepetitie wordt been en weer gekaatst van regisseurstoel naar draaitafel achter de coulissen. Na Vietnamfoto „Toneelmuziek schryven is een acte van nederigheid", zei Milhaud". Toch is Jurriaan Andriessen ook in zyn toneelmuziek héél erg zichzelf. Hy heeft een passage Ingevoegd voor een herdersfluit by het offer vam Konin gin Alcestes, die vrijwillig de dood ingaat Inplaats van haar man Ko ning Admetus, wiens beurt het is om te sterven, maar die van Zeus de toezegging heeft gekregen dat hy een plaatsvervanger mag aanwijzen. Hoboïst Everhard Spelberg van het Residentie Orkest., die dit fragment speelt, werd er zo door gegrepen, dat hy Andriessen heeft gevraagd of hij de muziek mocht hebben. ..Ik heb dit stuk geschreven vlak nadat ik die verschrikkeiyke foto uit Vietnam had gezien", zegt Jurriaan Andriessen. Hij zegt het. heel ernstig, na lange aarzeling. Wil dan nog pro- iv Jurriaan Andriessen overlegt met inspecient Nico van der Krogt hoe zijn muziek uit de knoppen van het geluidsapparaat moet komen. wereld. .Heracles, Heracles, Hera- Coen Flink bij Ensemble De acteur Coen Flink, pas in ons land teruggekeerd na een verblyf ln Ierland, heeft zich voor de tweede helft van dit seizoen verbonden aan de toneelgroep Ensemble. Hy zal de rol van Ridder Hans vervullen naast Sigrld Koetse als Ondine in het ge- ïykmatige stuk van Glraudoux. Men kent Andriessen zo langzamer hand wel by de Haagse Comedie. Van 1948 af tekent hy daar at voor de toneelmuziek, zyn eerste stuk was „Haimlet" onder Eduard Verkade met Paul Steenbergen als d« Deense prins, zyn honderdste wéér een Shakespea- .Midzomernach tsdroom Muziek is een rol „Toneelmuziek", zegt hy, „ja, het is edgeniyk ook een .jol", ze moet lo gisch doorgedacht zyn in de toneel situatie". Je begrijpt wat hy bedoelt als het marsje klinkt, waarmee het leger van het klungelige veldheertje Acastus opkomt: een pyperkorps van een buurtvereniging. De muziek wordt uitgevoerd door leden van het Residentie Ookest on der leiding van hoboïst Gys Reyns. „Een voortreffeiyk man voor toneel- en filmmuziek", zegt Andriessen te vreden. Speciale effecten als „geroe zemoes", „grote schrik onder het volk" en dergeiyke worden opgeno men van bestaande banden, waarby zelfs het publiek op de voetbaltribu nes zUn bijdrage levert. Groot .hoera ge-yell' als Heracles Koningin Alces tes heeft teruggehaald uit de ondcr- „Gelukkig dat de held ditmaal geen Ajax heet. Moet je je voorstellen dat je dan in Amsterdam speelt", over weegt Jurriaan Andiressen. ADVERTENTIE in de Hobaho-hallen fe Lisse 26 januari GEOPEND: maandag 1422 uur. dinsdag, woensdag, donderdag 922

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1966 | | pagina 4