van Joosten ingestort
Het hoe en waarom van
de effecten-beurzen
Het nieuwe
Premiespaarplan:
Grijp de kans
HET DRAMA VAN MAN,
)IE ALLES AAN ZIJN IDEALEN OPOFFERDE
h
en arm
ls zijn
rbeiders
Handel a la baisse
en a la hausse
4r
Smarties
Jnpelkchocolade
dragees
'nHele boel
voor maar
één kwartje
[PAG 10 NOVEMBER 1960
LEIDSCH DAGBLAD
ADVERTENTIE
(Van onze speciale verslaggever)
124 SEPTEMBER van dit jaar gingen de vlaggen uit in Heerlen. Een van de fraaiste win-
Wra, die in Nederland zijn gebouwd werd feestelijk in gebruik genomen. Het idee was van
jus Joosten, Limburgs „grote man", wiens geniale invallen velen enthousiast hebben gemaakt,
buwde in de mijnstad, die hij reeds met enige duizenden goedkope woningen en een stads-
jwburg had verrijkt, een grote ondergrondse parkeergarage met daarop twintig moderne win-
indcn.
24 september zijn voor de heer Joosten en zijn Vasco Maatschappij de laatste maal de vlaggen
kaan. Het winkelcentrum zou worden geopend door Toon Hermans, die echter, toen een waren-
jat vroegtijdig bekendmaakte, liet weten dat hij niet kwam. Hij zal er achteraf geen spijt van
jn. Hij zou immers ongetwijfeld tot de crediteuren van Vasco zijn gaan behoren.
[cnstelling tot het september-
reekt men in Heerlen nu van
sco MaatschappijDe luxe-
ie op het winkelcentrum zyn
zijn nog niet klaar. De twee
gulden om de woningen at
ien zijn er niet. Elders in
zjjn 440 woningen in aan-
naar niemand weet of ze ooit
afgebouwd. Joostens neven -
Vasco-bouw in Aken, heeft
plaatsen in Duitsland 470 wo-
in-aanbouw, in de steek moe-
en
>bau in Aken heeft zijn 250
jse pendelar beid ers moeten
i. De schuldenlast is gestegen
niljoen en geld om het loon
laatste dagen uit te betalen
et. De Vascomy in Heerlen is
n met alle 220 bouwvakkers
at te zebtten. Gisteren zijn
de 90 administratieve
rkers aan toegevoegd. De
zijn niet te overzien. De
schuld is de 16 miljoen gul-
ds gepasseerd. Toeleverings-
en onderaannemers worden
;ielzog van het Vasco-debacle
eept. In Duitsland zjjn 20 en
rland 15 bedrijven in gevaar.
wordt verwacht, det nog-
00 werknemers de dupe wor-
Vasco's wanbeleid.
roken man
lit Marie ..Gied" voor de
gers Joosten <50), het af-
hoofd van het Vasco-miljoe-
heeft zich opgesloten in zijn
villa aan de Beatrixstraat
en. De afgelopen jaren was
charmant gastheer, die hier
heeft onthaald in zijn wel-
ie huisbar. De gasten, die zich
dienen zyn meest journalisten
worden niet ontvangen.
Joosten is niet meer in staat
and te ontvangen. Hij is een
n man. Het laatste jaar heeft
een vulkaan geleefd, die hy
as zelf in werking heeft ge-
laat heeft hij ingezien, dat
Ideeën en zijn enthousiasme
elding van het bedrijf niet in
sht heeft laten brengen door
adviseurs. Met leningen
meer leningen tegen steeds
renten, is het bestaan van
lij gerekt. Tenslotte heeft hij
persoonlijke bezittingen, tot
zijn villa en zijn destijds voor
n gekochte privé-hef schroef-
g als garanties voor de lenin-
gebraoht.
rijk van Joosten is incenge-
Gied Joosten heeft aan zijn
Ialles opgeofferd: het geld van
B particulieren het gemeen-
*id waarmee Heerlen garant
zjjn honderden werknemers,
i van de toeleveringsbedrijven
pfraannemers met hun perstt
gezln
zijn
»ers.
Joosten is even arm als zijn
arbeiders. Hjj heeft zichzelf en
Unille tot de bedelstaf gebracht.
ialief
Enorme last
den uitvoerde, was in wezen een ge
zond bedrijf, dat goede winsten al-
wierp. De Vascomij in Heerlen ech
ter bouwde niet alleen, maar exploi- Burgemeerster Gyzels en zyn ge
teerde de woningen ook. En omdat meentebestuur zitten met de enor-
Joosten zich verbond om lage huren
te vragen op grond waarvan h'y
toestemming kreeg zjjn woningen te
bouwen gingen de winsten van het
bouwbedrijf voor een groot deel te
niet in de exploitatie van de won n-
gen. Van de 2100 huizen, die Vasco
in Heerlen bouwde, zjjn de meeste in
eigen beheer gebleven.
Er moest geld komen om de galei,
te stoppen. Aanvankelijk gebeurde
dat via langlopende leningen. Later
via kortlopende leningen, waarbij tr
banken zijn geweest, die de noodsi
tuatie waarin Vasco verkeerde heb
ben uitgebuit. Een van de laatste
leningen bijvoorbeeld werd belast
met een rente van 11 procent.
Niet alleen de winsten van de Duit
se Vascobau vloeiden naar het Ne
derlandse bedrijf af, tenslotte wer
den ook gedeelten van het werkkapi
taal raar Heerlen overgemaakt.
Moeilijkheden in Aken bleven dan
ook niet uit. Zo kenden tenslotte do.
sociale premies voor de werknemers
niet meer worden betaald en bleaer.
de cheques waarmee het personeel
werd uitbetaald ongedekt. Liquid-:-
te'tsmoeilijkheden betekenden uitein
delijk ook het einde van de Vascomij
in Heerlen
Wijze
me last van 31 miljoen gulden aan
garanties, die in de loop der jaren
aan Vasco zijn verstrekt. Zy zitten
ook met de problemen, die zich zul
len voordoen op de arbeidsmarkt.
Oost-Limburg is bij de herstruc-
tuering van Zuid-Limburg toch al
niet erg goed bedeeld. Er zijn geen
industrieën, waar de werkzoekenden
snel kunnen worden ondergebracht.
De burgemeester wijst alle mede-
aansprakelykheid van de gemeente
voor het wanbeleid bij Vasco van de
hand. En niet geheel ten onrechte,
want wie de beschuldigende vinger
richt op de gemeente moet dat ook
doen op Gedeputeerde Staten van
Limburg, die alle raadsbesluiten be
treffende de garanties aan Vasco
hebben goedgekeurd.
Vijfhonderd ontslagen, straks mis
schien 1000. Het zijn ev«n zovele
drama's in de betrokken gezinnen.
Maar Heerlen is een stad met 80.000
inwoners en heeft gelukkig méér be
nen om op te staan. Het Vasco-fias-
co is daarom geen ramp voor stad
en streek. Wel voor de bouwvakkers,
van wie een groot deel naar andere,
minder-betaalde beroepen zal moe
ten uitzien.
Lonen geheel
uitbetaald
regeling trof vcor beroeps voetballers. I Voormalige Vascomij-direc-
Een idealist, een genie, een creatieve teur E. Joosten staat garant
persoonlijkheid, dat is Joosten voormet zijn gehele privévermogen
vele Limburgers. Hij was zijn tijd van ongeveer tien miljoen gulden.
verre vooruit (vakantiereizen met'
personeel naar Oostenrijk en de Ri-
vièra» en wilde baanbrekend i O t3l( 11100(1
verrichten op het terrein van de so-
ciale woningbouw (Vasco-woningen
werden tegen lagere huren aangebo
den dan soortgelijke typen).
Jx-direoteur van Vasco studeer-
het begin van de oorlog aan
klinische Hogeschool in Delft
jciviel-ingenieur. Hij weigerde
de door de Duitse bezetter i •«-, 1
loyaliteitsverklaring te- teke- J fWPl"! WICllt
perde terug naar Limburg en
«laar een der leiders van het
Soms struikelde hij in zijn enthou
siasme. Zo is het sportblad „Run"
dat hij financierde en leidde, nooit
van de grond gekomen. Het staakte
de verschijning met een groot tekort.
Bijna gelyncht
Jarenlang was Egidius Joosten een
gevierd man en voor zijn werknemers
„een fijn mens". Maar vorige week
toen hij geen geld had om zijn per
soneel van Vascobau te betalen, werd
hij op het kantoor in Aken bijna ge
stikt door twee arbeiders die hem bij
de stropdas grepen.
En maandagmiddag, toen hij zich
even liet zien op het Vasco-kantoor
in Heerlen, greep een tiental wanho
pige personeelsleden hem naar de
keel. Vakbondsleider Nyhuis en tijde
lijk directeur Frantzen wisten te
voorkomen, dat hij werd gelyncht.
De rol van Gied Joosten is uige-
speeld. Hij heeft zich opgesloten in
zijn huis, waar hij zijn verdriet ver
borgen houdt voor de buten wereld.
De kritiek op het beleid van Joos
ten is overigens niet nieuw. Zijn
naaste omgeving erkende weliswaar
zijn vele goede eigenschappen, maar
verweet hem vaak, dat hij zich niet
door deskundige medewerkers wil
de laten adviseren en dat. hij steeds
de fout maakte de verkeerde mensen
om zich heen te verzamelen.
In het Vasco-kantoor aan het Lc-.n j lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllhlllllllllllllllllllllllil!
in Heerlen zitten thans twee tijdelij- i
ke directeuren. Zij hebben de afgelo- I
pen week per dag gemiddeld 18 uren
gewerkt om te redden wat er te red
den valt. Zij werkten onder zo'n ho- 1
ge druk, dat men zich nauwelijks
kan voor tellen, hoe zij die overigen
zes uren rustig kunnen slapen.
Zij zijn alleszins bekwame mannen
om de mogelijkheden, die Vasco wel- De regering heeft gelden beschik-
licht nog heeft te onderzoeken en te baar gesteld voor de gedupeer-
onderkennen. Ir. A. L. G. Hoefnagels, de werknemers van het Vasco-
i directeur van Openbare Werker» in mij-concern in Heerlen en Aken.
Heerlen, is vroeger als bedrijfsingc - i Staatssecretaris dr. J. F. G. de Meyer
nieur aan een grote bouwmaaV-chap- van Sociale Zaken heeft bekendge-
j pij verbonden geweest en heeft de i maakt, dat de regering de bedragen
1 technische kant onder de loep geuo- I °P tafel zal leggen, die nodig zijn
men. De heer J. W. H Frantzen. ad - ivoor de betaling van de restlonen
junct-directeur van de won ngbèuw- uit de bijdrage van de regering zul-
-ereniging „Ons Limburg" in Sittarri. len de ontslagen arbeiders van Vas-
s een deskundige op het gebied van cobau in Aken loon krijgen uitbe
taald over de periode 31 oktober tot
en met 7 november. De 67 beamb
ten van Vascomij in Heerlen krijgen
van de regering nog loon betaald
van 1 november tot en met de ont
slagdatum 9 november. Beide groe
pen werknemers komen daarna on
middellijk in aanmerking voor wer
keloosheidsuitkeringen
Staatssecretaris De Meyer heeft
bovendien toegezegd, zijn medewer
king te willen verlenen bij het
scheppen van nieuwe werkgelegen
heid.
de woningexploitatie.
Een man. die de afgelopen dagen
ook enige malen in het nieuws is ge
weest, is Heerlens burgemeester drs.
F Gijzels. Hij was een der eersten,
die werden geconfronteerd met de
problemen bij Vasco. Drs. Gijzels. die
destijds staatssecretaris van Econo
mische Zaken was. werd 3 jaar gele
den tot burgemeester van Heerlen
benoemd, wa^rhji hii wellicht
I had gehoopt het wat rustiger aan te
In zijn idealisme maakte Joosten j kunnen doen. HU wist toen niet. dat
vele fouten. Zyn in Aken geveso.gao |hy een erfenis van zyn voorgan-
Vascobau. die grote projecten in op- ger overnam, die hem vele slapelo-
-♦ i over ie- I ze nachten zou bezorgen.
dracht van particulieren
=IJIIililllillllllllllllllllllllllllllllillllllllilllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllll
Be oorlog stapte hij in het klei -
fcnnemingsbedrijfje van zijn
Hij werd hier de stuwende
l Zijn idee om in de woning-
P' een nieuw systeem van be-
I aluminium toe te passen trok
[aandacht.
F aandacht kreeg echter de rol.
pd Joosten speelde bij de ge-
If van het betaalde voetbal in
<|land. In 1953 riobtte hij de Ne-
Beroepsvoetbalbond op
oPar later had Joosten zUn doel
WK: zijn bond fuseerde met de
en het betaald voetbal kon
pder vrij ontwikkelen,
ton bleef actief in de sportwe-
Hij richtte de N.V. Panta Rel
pi maatsohappy die zich bezig-
met aanleg, verhuur en ver-
[van sportcomplexen en het be
ren van de sport in het alge-
l Deze N.V. exploiteert o.a. de
Roosten in het leven geroepen
pclub Fortuna '54. de eerste
(In Nederland die een pensioen-
De belangrijke posten in het Vas
co-concern werden ingenomen door
de vader en de drie broers van direc
teur Joosten. Toen zijn oudste doch
ter trouwde met Rob Rottier zoon
van de president-directeur van de
Staatsmynen werd ook deze in het
bedrijf opgenomen. Aanvankelijk werd
het evenwicht in de leiding verkre
gen door de aanwezigheid van com
pagnon-aannemer Reumkens, die de
commerciële belangen waarnam, ter-
wUl Joosten de technische leiding
had. Toen de heer Reumkens zich
wegens een hartkwaal steeds minder
met de leiding kon bemoeien, deed
Joosten het alleen. Hij besefte niet,
dat hij dynamischer was dan de we
reld om zich heen Om zyn doel te
bereiken nam hij risico's, waarover
men zich achteraf kan verbazen Tcr-
wyl de daling van het aantal orders
en de krapte op de arbeidsmarkt ie
dere ondernemer tot waakzaamheid
en voorzichtigheid zou manen, ging
Gied Joosten onverdroten voort met
de realisering van zyn drieste plan
nen. Dat is zyn einde geworden.
Doe mee aan het Premiespaarplan. Spaar in spaar-
bewijzen. Verdien een premie van 20%. Dat be
tekent f 50,- per jaar extra (Echtparen f 100,-).
Bovendien rente - op - rente. Inlichtingen bij de
spaarbank en alle bankzaken
i en ook geen speculatie met geld dat
op korte termyn nodig kan zijn voor
dringende zaken. Dan is de kans te
groot te moeten verkopen op een ver-
f2.500. waarvan eigen geld 20 pro- rd ™ment ^den-
cent is 500 en geleend geld 80 pro-
cent (het maximaal mogelijkeis
f 2.000.
j Koersdaling tot 200 procent is
1 f 2000. Maximaal mogelijk krediet 80
procent is f 1.600.
Wie belegt moet de tijd hebben
AARDIG „GOKJE"
Een mogelUkheid tot een aardig
„gokje" is de premie-affaire. Men
betaald aan een premie-makelaar
een zeker bedrag (premie), waardoor
verder nog de arbitrage-affaires,
waarbij wordt geprofiteerd van
koersverschillen tussen de Amster
damse beurs en buitenlandse beur
zen. Het gapt dan uiteraard om
fondsen welke aan meer beurzen ge
noteerd zijn. De „arbitrageanten"
moeten niet alleen rekenen met
koersverschillen, maar ook de valu
takoersen in de gaten houden.
STOP-LOSS
Naast de gelimiteerde en besïens
orders kent de beurs nog de „stop-
loss-orders": „rem het verlies af -
opdrachten" zou men kunnen zeg
gen.
Voorbeeld
Een cliënt heeft een bepaald fonds
gekocht op 250 en hy wil geen gro
ter verlies lyden dan tien procent.
Hy geeft dan een stop-loss-order op
240. Dat wil zeggen dat zyn stuk
bij een koers van 240 of lager wordt
verkocht. De kans zit erin dat het
verlies toch groter wordt dan 10
„punten" omdat de markt weieens
niet alle tegen 240 aangeboden stuk
ken zou kunnen opnemen en de
koers by een groot aanbod flink be
neden de 240 terechtkomt.
Had de cliënt in plaats van een
stop-loss-order een gelimiteerde or
der op 240 gegeven, dan had hU geen
zekerheid gehad dat op 240 alle stuk
ken konden worden verkocht en dan
had hij een dag later een nieuwe op
dracht moeten geven met waar
schijnlijk een grotere verlieskans. Dit
was een stop-loss-verkooporder,
maar het Ls ook mogelUk een stop-
loss-kooporder te geven, met dezelf
de bezwaren, maar nu in omgekeer
de richting.
Een stop-loss-kooporder heeft
meestal betrekking op een baisse
transactie. Een speculatie la baisse
wil zeggen dat de „baissier" stuk
ken verkoopt die hij niet bezit, in de
hoop die stukken vóór de levering
tegen een lagere prijs te kunnen ko
pen. Om nu te ontkomen aan een
ongelimiteerde styging van de „In
blanco" verkochte stukken, zal de
baissier zich „indekken" met een
stop-loss-order. Hij beperkt dan zijn
erlies. dat theoretisch onbeperkt is.
koers kan blyven stygen. Specule
ren la baisse wordt ook „in de
wind gaan" genoemd.
Minder gevaarlyk dan de specu
latie k la baisse is de sueculatie la
hausse. De „haussier" koopt in de
hoop dat de koersen zullen stUgen.
Een „gewone" speculatie zou men
kunnen zeggen. Minder gevaarlUk,
omdat bij dalende in plaats van stij
gende koers niet meer verloren kan
gaan dan er werd ingestoken en de
haussier meer de tyd kan nemen
dan de baissier, die aan een leveren
van stukken vastzit.
Z.F.
Een bezwaar van stop-loss-orders
ls dat, wanneer op de beurs bekend
is dat deze orders boven de markt
hangen, een koersstUging of daling
in het betreffende fonds kan worden
geforceerd.
Ook aan de bestens-orders kleeft
trouwens een gevaar. De cliënt geeft
opdracht tegen elke prUs te kopen
of te verkopen. In een dunne markt.
d.w.z. wanneer er weinig handel is.
ken dat de koers duchtig omhoog ja
gen, resp. flink drukken. Vandaar
dat bU bestens-orders wel wordt op
gegeven: Z.F., is „zonder forceren".
PROLONGAIE
Met de sipeculaties loopt het lil
ons land nogal los, omdat sinds de
Bevrijding de zg. prolongatie dras
tisch Ls beperkt.. Prolongatie is de
mogelijkheid om effecten te kopen
met bankkrediet, tegen een rente die
„prolongatierente" heet. Voor de
oorlog was prolongatie toegestaan
met 20 procent eigen geld. Dat heet
tot drama's geleld bij dalende koer
sen, denken we maar aan de ja
ren '29 en volgende. Er moest dan
worden „gesuppleerd" als volgt:
Aankoop-koers 250 procent is (bU
as geleend f 2.000, dus moest men het recht krijgt gedurende een
er f 400 op tafel komen. bepaalde tyd een fonds te kopen
Vaak had de prolongerende specu- tegen een vastgestelde koers, als men
lant met moeite de f 500 by elkaar dat voordelig acht. Treedt geen
gekregen en was er absoluut niet koersstyging op, dan vraagt men het
meer geld dan mocht de geldschie- fonds niet op en is men de premie
ter de stukken executeren, verkopen. kwyt. Een variant op deze mogelUk-
De speculant was zUn 500 kwyt en 1 heid is de keur, waarbij een koper
nog iets voor de kosten. kan verlangen op een bepaalde dag
Er zijn altyd nog stemmen om de nog een zeker aantal stukken tegen
prolongatie te herstellen. Naar de I dezelfde koers als waartegen werd
mening van schrijver dezes zou dat i gekocht, geleverd te krijgen. Omge-
toch wel gevaarlyk zUn. Om een ikeerd. kan een verkoper verlangen
„gok" te kunnen wagen, moet men dat de koper meer stukken afneemt
krachtig genoeg zUn om een „strop" dan oorspronkelyk.
te dragen. Anders gezegd, geen spe- ARBITRAGE
culatie met geld dat men niet heeft Voor de „grote jongens" zijn er
ADVERTENTIE
I Theoretisch onbeperkt, omdat de een stuk van f 1.000 nominaal)
Griekse regering
wordt gewijzigd
Premier Stephanopoelos van Grie
kenland heeft de leden van zijn
kabinet verzocht hun portefeuilles
beschikbaar te stellen met het oog
op een gedeeltelijke reorganisatie van
de regering.
Het gaat om de verkiezing van een
nieuwe voorzitter van de kamer, voor
welke post de regering Dimltri
Papaspyroe kandidaat heeft gesteld.
In de meerderheidsvleugel ln het
parlement heerst ontevredenheid, die
zou kunnen leiden tot een nederlaag
voor deze kandidaat. Deze meerder
heid wordt gevormd door 99 leden
van de (rechtse) Nationale Radicale
Unie. veertig liberale afgevaardigden
die zich van de Unie van het Cen
trum van oud-premier Papandreoe
hebben afgescheiden, acht (rechtse)
afgevaardigden van de Progressieve
partij en vier of vijf onafhankeUjken.
onder wie de oud-minister van Bui
tenlandse Zaken Tsirimokos. Vooral
ln laatstgenoemde groep heerst on
tevredenheid over het huidige be
leid. terwUl ook enige afgevaardig
den van de Nationale Radicale Unie
zouden aarzelen op Papaspyroe te
stemmen.
Premier Stephanopoelos hoopt door
een reorganisatie van het kabinet de
ontevredenen weer aan zijn kant te
krijgen en zo zUn meerderheid van
slechts twee of drie stemmen tegen
over de resterende aanhangers van
Papandreoe en de groeperingen van
links te behouden.
Aangezien Koning Constantjjn zich
in Londen bevindt, zou koningin
Anne-Marie de leden van het kabi
net moeten beëdigen.
