B
RAIFFEISEN-
SPAARWEEK
'ianoduo Kontarsky in een
„nieuwe" Mendelsshon
Samuel Josef Agnon en
Nelly Sachs uitverkoren
kunst
kalei öoscqqp
Decker dirigeerde
Brahms superieur
hevige koude
aan zuidpool
SHELL
BIEDT
MEER!
Simon Vestdijk werd
weer gepasserd
Herziening nodig
Seen wonder;
VOOR KLEINE
OF GROTE ZEKERHEID:
24 t/m 31 oktober!
f 91 OKTOBER 1Ö66
fjBIPSOH PAOBLAP
ÏEN O. MEESTERSERIE
)peningsconcert Meesterserie van K. en O.: optreden van het
t. Philh. Orkest met zijn eminente leider Franz Paul Decker
een voor Leiden nog onbekend pianstenduo. te weten de ge-
eders Alfons en Aloys Kontarsky uit Westfalen.
Miereest een compliment aan Franz Paul Decker. Herhaalde-
hebben wij al gewezen op diens streven naar een geacheveerde,
lijnde orkestklank.
ns te meer vond deze zienswijze
stiging in de sterke resultaten,
op deze avond werden bereikt.
Qidelijk bleek Deckers zucht naar
ectionisme, waarbij hij zijn orkest
hoge doelen leidt, zowel wat
Ipline, accuratesse als wel toege-
te verfijning betreft. Bij uitstek
dit reeds onmiddellijk merkbaar
jn estetisch door en door verant-
ide verklanking van Schuberts
rgankelijke „Unvollendete", waar-
ecker de algehele visie, doch ook
etailafwerking met groot en niet
end begrip voor de muzikale
den tot in de kern trof.
curiosum was de kennismaking
een d«r* concerten voor twee
dat in E gr. t., reeds op 15-
leeftijd geschreven door de
iige, geniale Mendelssohn. Al-
rel de échte Mendelssohn hierin
nauwelijks of niet te herkennen
- dat was eerst te merken toen
17 jaar oud met zijn ouver-
rture „Midsummernightsdream"
ereld met stomheid sloegkan
toch verwondering en bewonde-
heersen voor hetgeen een jonge-
die het leven nog voor zich had,
it stand wist te brengen. Welis-
nog hoofdzakelijk gericht op de
ositeit, pakt Mendelssohn toch
door zijn uitgesproken zin voor
hij vindt, wellicht geïnspi-
door Weber met gemak en met
gevoel voor de vorm de weg
een compositorisch boeiend ge-
gehuld in een transparant en
ds expressief instrumentaal ge-
n de pianodvo's zün in onze stad
büv. Ethel Bartlett en Rae Ro-
m, alsook Tronsky en Babin de
oeders Kortarsky voorafgegaan,
oorsprong Polen als zü zijn, vor-
ijj een harmonische eenheid, die
aid niet 'oor illustere voorgan-
behoeft »nder te doen. In op-
naiwsluitende samenwer-
met het Wkest gaven zü de br-il-
hoekdeen van dit concert de
[ste eer, maar ook het medite-
Adagi* ontving, mede door het
htig op elkaar afgestemde tou-
Iei5c
cher, waaruit hun evidente eensge
zindheid duidelijk sprak, de vereiste
gevoelvolle uitdrukkingskracht.
Een op zichzelf nog niet bijzonder
interessant concert als dit, zó te spe
len, dat het van het begin tot het
eind tóch weet te boeien, is een op
dracht apart. Daaraan hebben de
Kontarsky's, die naar wij hopen hier
hun grote capaciteiten nog eens in
een ander en dan interessanter werk
zullen demonstreren, volkomen en
met het grootste succes voldaan.
Langdurige toejuichingen zijn hun
ten deel gevallen.
Het hoogtepunt van de avond kwam
echter na de pauze met Brahms'
Tweede Symfonie. Zo er ooit van een
„bevattelijke" Brahms gesproken kan
worden, dan is dat in dit zonnige en
blüde werk welhaast een uitzon-
Bij temperaturen, die 's nachts da
len tot 35 graden onder nul zijn zes
leden van de Belgisch-Nederland-
se Zuidpoolexpeditie begonnen aan
een verkenningstocht van drie maan
den aldus is in Brussel van de ex
peditiebasis aan de Zuidpool verno
men.
Doel is o.m. het bepalen van de
snelheid, waarmede de gletsjers zich
verplaatsen ten opzichte van de ba
kens, die de afgelopen jaren zijn uit
gezet, de toestand van het ijs en
weerkundige en biologische waarne
mingen.
De ploeg beschikt over een zware
tractor en Sleden, drie lichte vracht
auto's en twee stel honden, die lich
te sleden trekken.
De onderzoekingen worden verricht
in het Rondanegebergte.
Dirigent Franz Paul Decker
samen met de gebroeders Kon
tarsky.
dering in diens oeuvre het geval.
Decker heeft deze symfonie, een
der meest gespeelde uit de orkest
literatuur, op poëtisch-gevoelige wijze
gebracht, culminerend in zulk een
triomfantelijk-juichend besluit, als
wij het zelden hebben gehoord. Hier
vooral demonstreerde het orkest
de blazers, die in het voorgaande wel
eens een steek lieten vallen incluis
een volmaakt technische beheersing
en een uitzonderlijke volgzaamheid,
geïnspireerd door een leider, voor
wiens muzikale, doorwrochte en in
nige interpretatie en nauwe Brahms-
verwantschap grote erkentelijkheid
past.
Dit is muziek naar Deckers' hart:
hij heeft dat met overtuigende gees
telijke noblesse bewezen. En tevens
aangetoond met zuiver analytisch in
zicht en prachtig bouwingsvermogen
Motivering
In de bekendmaking van de
Akademie voor Letterkunde
i wordt o.a. gezegd, dat Agnon de
prijs heeft gekregen voor zijn
l vertelkunst, die een karakteris-
tieke diepte bezit en waarvan
de motieven aan het leven van
- het Joodse volk zijn ontleend.
Wat Nelly Sachs betreft zegt
i de jury in het bijzonder getrof-
fen te zijn door „haar uitne-
mende lyrische en dramatische '<j
scheppingen, waarin zij met in-
l dringende kracht het lot van
i Israël verklaart".
Gistermiddag om 13.30 uur S
maakte de Akademie de prijs- ,S
winnaars bekend. In Stockholm 5
neemt men aan dat Agnon op
10 december zelf zijn Nobelprijs c
in ontvangst komt nemen uit
handen van de Zweedse Koming
Gustaaf Adolf. De dichteres
Nelly Sachs die in Stockholm^
q woont, wordt op de dag van de
uitreiking 75 jaar.
o De beide winnaars ontvangen i.
O ieder een bedrag van 150.000
X kronen, dat is ongev. f. 100.000.
5 Het is de derde maal sinds
1901 dat de Nobelprijs voor lite-
raituur wordt gedeeld. In 1904
werd de prijs toegekend aan
voorvechter van het Provencaals
Frederic Mistral en de Baski- jt
sohe schrijver José Echegarray.
In 1917 werd de prijs gedeeld
door de Denen Gjellerup en
Pontopldan.
ADVERTENTIE
Dit is de ververs-het-zelver. Dit Is een motorkenner.
Hem hoeven we niets meer te vertellen. Hij weet dat er nu één olie
is voor alle typen auto's... voor alle temperaturen... voor alle rij
stijlen... voor alle rij-omstandigheden. Alleen Shell Super Motorolie
geeft permanent de maximale bescherming. Dat is uniek. Shell
Super Motorolie beperkt drastisch de motorslijtage en verhoogt
de prestaties. Shell Super Motorolie - voor smering in veelvoud I
een In alle groeperingen tegen zün
taak opgewassen orkest volledig naar
zün hand te kunnen zetten.
De bijval van het auditorium en
speciaal die van de Brahms-liefheb-
bers was na deze superieure en hoogst
fijnzinnige vertolking opgetogen.
H.
Expositie werken
Jacob Dooyewaard
Ter gelegenheid van diens 90ste
verjaardag wordt in het Singer-
museum in Laren zaterdagmiddag 29
oktober des middags te half vier een
tentoonstelling geopend van Noorse
landschappen en recente werken van
de schilder Jacob Dooywaard.
Bulgaarse schrijver
Talev (68) overleden
De Bulgaarse schrijver Dimitri Ta
lev, bestuurslid van de Bulgaarss
schryversbond. parlementslid en win
naar van een Dimitrovprijs, is giste
ren op 68-jarige leeftijd in Sofia
overleden. Zijn romans, waaronder
het vierdelige „De klokken van
Prespa", zijn in verscheidene talen
verschenen.
ADVERTENTIE
MOOI WEER...
TERRASWEER
bü
Holel Café Restaurant
„SEINPOST"
NOORD WIJK AAN ZEE
Kon. Wilhelmina Boulevard 17
Telefoon 01719—2515
Vrü uitzicht op zee.
Eigen parkeerruimte en Midget
Golfbaan.
Overdekte en onoverdekte terrassen.
Nobelprijswinnaars Letterkuncle
(Van onze kunstredactie)
Zoals gisteren nog in het kort gemeld, heeft de Zweedse Aca
demie de Israëlische schrijver Samuel Josef Agnon en de 74-
jarige Nelly Sachs voor dit jaar de Nobelprijs voor Letterkunde
toegekend.
Daarmee heeft het college van 18 wijze mannen dat in Stock
holm het werk van meer dan 80 schrijvers moest beoordelen, lite
ratoren aangewezen die naar men mag aannemen het best vol
deden aan de eisen die aan deze onderscheiding ten grondslag lig
gen. Dit zijn met steeds meer voorbehoud dan altijd morele
en ethische eisen naar maatstaven uit het begin van deze eeuw.
Bovendien heeft de Zweedse academie dikwijls blijk gegeven van
voorkeur voor verhalende dichtkunst en zinnebeeldig proza.
Dat de leden van het college, waarvan de jongste de middelbare
leeftijd heeft bereikt, het pas na ampele overwegingen ogenschijn
lijk eens zijn geworden over de beslissing, kan men zich indenken.
Waarschijnlijk is dat ook een van de redenen dat de einduitslag meer
op een interlandwedstrijd lijkt, dan op een literaire aangelegenheid.
Zo hebben we ervaren, dat het
ene jaar de Rus Pasternak de prys
(niet) in ontvangst mocht nemen
om Rusland de democratie bij te
brengen, en zagen we hoe een tijdje
later de Rus Sjolochow, zyn „De
stille Don" 30 jaar telaat bekroond
zag, om Rusland weer te doen glim
lachen tegen zoveel democratie. De
argeloosheid waarmee iedereen ten
slotte de schrijvers over het hoofd
ziet en aan bepaalde landen de beste
kansen voor bekroning toekent, be-
wyst duidelyk dat de tyd rijp is om
deze internationale literaire aange
legenheid te herzien.
Wie meent, dat de teleurstelling
om het passeren van Simon Vest-
dyk dus van Nederland deze
kritiek bepaalt, vergist zich. Als het
inderdaad om Nederland ging, kan
men zich terecht afvragen waarom
ons land nog nooit aan bod is ge
komen. Het grote aantal Nobelprij-
zen aan Nederlandse natuurkundi
gen moet men dan maar even ver
geten. Als het inderdaad alleen om
de belangrükste schrijvers zou gaan,
zou Vestdijk voor de Zweden die
Vestdijk niet kunnen lezen meer
waard moeten zyn dan de schryver
van „De stille Don". En als we de
kwaliteit van de poëzie niet in het
geding willen brengen, wyzen we op
de bekroning van Churchill, die met
alle waardering voor zün geniale
persoonlykheid, op een meer passen
de wijze bekroond had dienen te wor
den.
Onder de vele kandidaten bevinden
zioh schrijvers van wereldformaat
die jaar op jaar worden gepasseerd:
Graham Greene, Ezra Pound, Alber
to Maravia, en als er nog sprake is
van enige redelijkheid: HeinrichBöll.
Nu Israël aan de beurt
Maar zie: dit jaar was het Israël,
en in Israël was het Samuel Josef
Agnon. Het had slechter gekund! In
de hedendaagse Hebreeuwse letter
kunde domineert Agnon. Hü werd
geboren op 17 juli 1888 in Buczacz
n Galicie. Hü emigreerde in 1907
naar Palestina, ging in 1913 naar
Berlün en verliet Duitsland in 1924.
<^o§aH^Q§oH^cgdi-cQ<^^
9$ Het nichtje van Samuel Josef
Agnon herinnert zich de win-
ïaar van de Nobelprüs voor lite
ratuur als de man die hemel
larde bewogen heeft om zün ge
hele familie voor de tweede
wereldoorlog Duitsland uit te i
krügen.
„Hü heeft al zün broers en
zusters, en mü ook, het land uit-
i gekregen naar Israël," vertelde
dr. Esther Appleberg, die werk
zaam is op de Wurzweiler school
i maatschappelijk werk van
de Yeshlva universiteit te New
York. „Hü heeft er nooit veel j
3- ophef van gemaakt", voegde ze X
;r aan toe, „maar het was een x'
wonder!"
ben ondergaan, als de schrijfster en
tevens Nobelprijswinnaar Selma La-
gerlöf haar in 1940 niet naar Stock
holm had weten te krijgen. Ze ves
tigde zich voorgoed in Zweden en
kreeg aanvankelijk bekendheid als
vertaalster.
Haaj- eigen werk is gericht op het
lot van het Joodse volk. Speciaal in
haar gedichten wist ze haai- gevoe
lens kenbaar te maken. Haar poëzie
is uitgesproken muzikaal, zeker niet
modern, maar uiterst beeldend. Haar
„Klaagzangen" zoals een criticus het
noemde, zyn nooit berustend of sen
timenteel, maar geven voortreffelijk
de telkens weer beteugelde angst
weer. waaraan het Joodse volk door
I de eeuwen heen was onderworpen
en die ook het werk van Nelly Sachs
een strijdbaar karakter heeft gege
ven.
Tot haar meest bekende werken
behoren: „In den Wohnungen des
Todes" (1947) en „Das leiden Israels"
(1964). Dat deze dichteres juist op
gevorderde leeftüd zoveel belangrijk
werk heeft geleverd en in de noor-
delijke landen meer bekendheid ge
niet dan elders, zal ongetwüfeld tot
de hoge onderscheiding van haar
werk hebben bijgedragen.
ADVERTENTIE
NELLY SACHS
Zün literatuur kenmerkt zich door
de grote veranderingen en omwente
lingen in de 20ste eeuw, waardoor er
by hen die daar het slachtoffer van
werden, een innerlijke verscheurd
heid ontstond. Er is waarschijnlijk
geen enkele schrijver waarbü dit zo
merkbaar is als bij Agnon. Geboren
onder de naam van Samuel Szaczkes,
verwisselde hij van persoonlijkheid,
verder te leven in de verbanning
met de herinnering aan een vaag
verleden en het verlangen naar het
paradijs Palestina.
Sterk aan „Joods-zijn
gebonden
HU vormt ook een schakel tus
sen de klassieke Hebreeuwse litera
tuur en de letterkunde van vandaag.
Hü is daardoor de schrijver van ve
le tegenstellingen geworden. Even
sceptisch als gelovig en even realis
tisch als symbolisch. Zyn verlangen
naar een cultuur die tot het verle
den behoort geeft aan zün proza de
gedragen toon en de symbolische in
houd.
Agnon is ook de schrijver die sterk
aan het „Joods-zyn" is gebonden,
maar die in Palestina smeltkroes
van volkeren uit alle hoeken van de
wereld de Joodse eenheid ziet op
heffen en tot een herinnering uit het
verleden maakt. De Joodse eenheid
is een historisch gegeven, maar in
de werkelykheid van het hedendaag
se Israel gaat het totaal verloren
Agnon vraagt zich in al zün ge
schriften af. wat nu belangryker is.
Zyn werk is in 16 talen vertaald,
hoofdzakelük in het Duits en Engels.
Een van zün volksvertellingen, die
ook in de styl een helderheid welke
aan Kafka herinnert, bezitten, is
door dr. J. Melkman in de bundel
„Meesters der Hebreeuwse vertel
kunst" opgenomen.
Nelly Sachs:
muzikaal en beeldend
Nelly Sachs, minder bekend dan
Samuel Agnon, werd op 10 decem
ber 1891 te Berlijn geboren. Ze zou
het lot van de Duitse Joden heb-
De Raiffeisenbank wil de spaarzin
bevorderen. Ook üw spaarzin.
In uw eigen belang.
Voor uw eigen zekerheid.
Nü sparen betekent zekerheid straks
U weet zelf waarvoor u spaart
Voor u zelf of voor anderen.
Voor de vervulling van een lang
gekoesterde wens of voor een
onverwachte grote uitgave.
In ieder geval spaart u voor
een kleine of grote zekerheid.
spaarbank en alle bankzaken
