Nieuwenhuizen 100 jaar
Jodeni bedrijf dat
vlucht nam
een
grote
Leidse biertappers
strijden om tap-eer
IEIDS PRODVKT VEROVERDE DE WERELD
^holera-epidemie
^werkte oprichting
4 in de hand
20-
j'ïïet is deze maand honderd jaar
03®den, dat Neeltje Nieuwenhuizen-
j der Plas in een perceel aan de
JjÜfee Botermarkt het huidige
id van Gerzon de grondslag
aaide voor de N.Y. v/h L. E. Nieu-
0. «huizen Sleutels Conserven, thans
m lestigd aan de Morsweg, met een
dern nevenbedrijf in het Lini-
i°igse Helden-Panningen. Met deze
vestiging is een „Leids produkt" zijn
tocht over de wereld begonnen. Naar
alle werelddelen worden de conser
ven van Nieuwenhuizen in een zeer
gevarieerd assortiment thans ge
ëxporteerd, terwijl ook passagiers
schepen en vliegtuigen, voor hun
route over de oceanen, regelmatig
door dit jubilerende bedrijf worden
bevoorraad.
8 i»
zore oprichting van de thans honderdjarige viel in een tijd. dat
m fholera ook in Leiden dagelijks tientallen slachtoffers
j^kte. In die dagen overheerste n.l. de opvatting, dat door het
koeien met polderwater de op het land staande groente wel
to, besmet kon zijn. Een opvatting welke tot gevolg had, dat ze
voJrkocht bleef en men met een overschot aan groente zat. Als
10, izo redeneerden de grondleggers van het bedrijf, die groente
enfeens gingen inblikken. En zo geschiedde. Mevrouw Nieuwen-
N0<tn—v. d. Plas nam daartoe het initiatief. Reeds kort na de
Vroite geslaagde produktie wist zij voor de afzet van de
^^Jerven de advertentiekolommen van ons blad te vinden. Tussen
to-fele alarmerende berichten in het Leidsch< Dagblad van no-
>er 1866 over de cholera-epidemie, troffen wij de volgende
len, rtentie aan:
Versehe Groenten in Bussen.
Ir i. Wt hbritfc jwwlijd, wow A* wor-
t« ia laakUadip Baaaa aoMtaa koekt ra rwdwuuwi
cam «aUwda, 4t« hArri-i ai«U na par,
a aabeWtrid mammu Ton tuin u k* 4ik»iJU
tó |fooUu Wu|, rwodw (pontra t* tam W««i
uu ook mor p>oud» fc»i »l*t nmmin. ia ket
barre niton, Doftnija, AtfttfUo at Mi demo kt tt Ml-
m» etenere» ik ii bat TO ta IJil. - ta
tweede roorregl dier banes k, dei a»a ia weieige «a».
ten de (aki kra uorsUea met ene urakelyke nbotei,
itu heiwelk is ieder kaiaisadao, rn tijd Ut te pee
krat.
was 't begin van een honderdjarige Nieuwenhuizen-traditie
e iandeiijke conservenindustrie, begonnen in het perceel Boter-
ji T) verse produkt verzekerd was. Het lag
oorspronkelijk in de bedoeling, daar
w i gn
Jn Jw'di
T0 UU
Primeurs
grootvader en -moeder van
.uidige directeur, de heer en
'ouio Segaarvan der Plas,
no#n in de jaren zestig van de
pe eeuw in dit pand een in
en en omgeving uitstekend
mdstaande zaak in speciali
ty. Sterk waren zij vooral in
wengen van primeurs, tjw.de
Nte asperges. doperwtjes,
tnpignojis, aarbeien en perzi-
"P Voor het meerendeel waren
Jl produkten geteeld op eigen
zij. tuinbouwgrond, gelegen
TWen de stadswallen, even voor-
Ie Morspoort.
•tvader Segaar na diens
Iden trad diens weduwe in het
lijk met een Nieuwenhuizen
ufmen dagelijks „op de tuin" vin-
rpJom de stand van de gewassen--
nemen. Was een artikel ver-
rijp dan vond men het terug in
ikel aan de Botermarkt.
^Sleutel van Morspoort
fivileges werden er in die dagen
_£l gegeven. Zo gaf het tuinieren
Rlën de stadswallen aan de Segaars
7 ^ter de Nieuwenhuizens het recht
het in bezit hebben van een sleu-
B^Van de kleine deur "in de Mors
ig ft. Men moest daarover kunnen
g ij toikken om in de vroege ochtend
3 >te avond, dus vóór of na sluiting
de stadspoort, naar de tuinderij
aan. Nog heden ten dage behoort
sleutel tot het familiebezit van
feuwenhuizens. Men ls er terecht
Kwart miljoen
blikken per dag
at destjjds begon als een drukke
tel in specialiteiten, met eigen
^erÜ. groeide uit tot een bedrijf
thans (in het seizoen) circa 280
jg'toen werken, met een produktie in
hoogseizoen van Vt miljoen blik-
per dag.
ht 1950 bezat „Sleutels Conserven"
hts één fabriek; n.l. die aan de
ij *weg. Deze fabriek werd echter
ij lein om aan de toenemende vraag
r alle produkten te kunnen vol-
D en zo zocht men naar een ge
kte plaats voor een tweede vesti-
Ut werd toentertijd in het West- j
d gevonden in Poeldijk, vlak
de veiling, waardoor een zo
t mogelijke aanvoerweg van het I
vrijwel uitsluitend tomatenpuree,
vruchten en augurken te conserveren
maar na korte tijd draaide de fabriek
zó goed, dat men kans zag er meer
dere artikelen te produceren.
Na enige jaren kreeg men echter
ook in Poeldijk met ruimtegebrek te
kampen. Bovendien werd het aan
trekken van seizoenarbeiders steeds
moeilijker door de concurrentie van
druiventelers en de Westlandse vei
lingen. In 1960 moest opnieuw naar
een andere vestigingsplaats worden
uitgezien.
Men kocht grond voor een nieuwe
tweede fabriek op het industrieter
rein in Helden-Panningen. In 1962
was de bouw zóver gevorderd, dat de
produktie ter hand genomen kon
worden. Mede door het enthousiasme
en de werklust, waarmede de Limbur
gers zich voor het bedrijf inzetten,
werd in dit eerste jaar de jaarpro-
duktie van Poeldijk, waar men tot in
de winter van 1962 gevestigd was,
ruim overtroffen.
De fabriek in Helden-Panningen is
zuiver op de produktie ingesteld. In-
De sleutels van de Morspoort
thans in het bezit van de fami
lie Nieuwenhuizen uit de da
gen (1850) dat er nog poortgeld
werd geheven.
in ontvangst mocht nemen. Appert
die van huis uit kok en kanketbakker
was, experimenteerde aanvankelijk
met flessen met wijde hals, waarin
hij gekookte groente verpakte. Die
flessen werden afgesloten met een
steriele kurk, waarna men fles en in
houd een tijdlang verhitte. Ongeveer
een halve eeuw later ontdekte de be
roemde Franse geleerde Louis Pas
teur pas de ware toedracht van het
conserveringssysteem van Nicolas Ap
pert. Hij ontdekte de gedragingen van
bacteriën en kwam er achter, dat deze
niet bij hoge temperatuur kunnen
blyven leven. Enkele maanden na de
publikaties door Nicolas Appert vroeg
de Engelsman Peter Durand octrooi
aan op het conserveren van levens
middelen in bussen. Dit octrooi ging
kort daarop over naar de Engelse fir
ma Brian Donkin, die onder meer
blikken fabriceerde. De bussen wer
den in den beginne met de hand ge
maakt, Een geschoold arbeider kon er
tien per dag maken. (En dan te be
denken dat de moderne fabrieken
van conservenblikken er thans, met
één machine, 400 per minuut maken).
Reeds spoedig kreeg de „inblikme-
thode" een zekere omvang, zodat men
het jaar 1810 in feite kan beschouwen
als het tijdstip waarop de conserven
industrie in de wereld haar Intrede
Tachtig jaar oud
In ons land kwam de conserven
industrie pas rond 1866 tol stand. Tot
een der eerste bedrijven, die in ons
land profiteerden van de ontdekking
van Louis Pasteur, behoort het thans
jubilerende bedrijf, dat er trots op
gaat nog dertien blikken, gevuld met
asperges en wortelen, te bezitten, die
datoren van vóór 1890 (dus plm. 80
jaar oud) en waarvan de inhoud nog
uitstekend is te consumeren. De blik
ken werden aangetroffen bjj het slo
pen van een binnenmuur van het be
drijfspand aan de Morsweg. De muur
dateerde van vóór 1890.
Ter gelegenheid van dit eeuwfeest
wordt a.s. vrijdagmiddag van 46 uur
een receptie in „De Lakenhal" gehou
den. Voor het personeel is er op vrij
dag 21 oktober oen feestmiddag en
-avond in Avifauna te Alphen aan Tachtig jaar oud en nog uit-
den Rijn. Middelpunt van deze her- I stekend voor consumptie geschikt.
denking is straks de heer F. H. Nieu-
wenhuizen. die sinds 1919 de leiding I zonen. drs. A. D Nieuwenhuizen en
in handen heeft en daarin terzijde F. H. Nieuwenhuizen en de bedryfs-
wordt gestaan door de adj. directeur, j leider reeds 43 Jaar de heer J.
de heer A. van der Laan', zijn belde I M. Heijn.
F. H. NIEUWENHUIZEN
koop, verkoop en het grootste gedeel
te van de boekhouding vinden op het
hoofdkantoor in Lei (Jen plaats. Het
produktieprogramma omvat nagenoeg
alle streekprodukten, zoals asperges,
tuinbonen, augurken, snijbonen en
tomaten. Voorts worden er vele soor
ten fruit verwerkt en om Leiden in
de gelegenheid te stellen zich zoveel
mogelijk tot de hoofdartikelen te be
perken, komen ook de wat meer be
werkelijke produkten voor rekening
van de fabriek in Helden-Panningen.
Hoewel men pas vier jaar in Lim
burg bezig is. blijkt de fabriek, waarin
thans ook 25 Marokkanen werken al
weer te klein te zijn. Inmiddels is met
de bouw van een tweede magazijn een
aanvang gemaakt, terwijl verdere
bouwplannen in voorbereiding zijn.
Blikfabriek
Behalve dat dit jubilerende bedrijf
zich met de modernste middelen toe
legt op het conserveren van groente
en fruit, heeft men ook bij de teelt
„een belangrijke vinger in de pap".
Eigen mensen bepalen in overleg met
de tuinders de tijdstippen van zaaien
en oogsten, hetgeen de kwaliteit van
het verse produkt ten goede komt.
Mei uitzondering van het eerste jaai
toen de blikslager er nog aan te
pas kwam wordt ook een groot ge
deelte van de blikken in eigen bedrijf
vervaardigd. Voor deze blikfabrikatie
zijn de wintermaanden voor een deel
gereserveerd.
Leidse commissie
Woonruimtewet
B. en W. leggen de Leidse raad de
volgende dubbeltallen voor tot be
noeming van een aantal leden van
de Commissie Woonruimtewet:
I. 1. de heer J. Ravestein, 2. de heer
L. Zitman, representatief voor de hy
potheekhouders; II. 1. de heer O. Th.
J. Bik, 2. de heer B. Bakels, repre
sentatief voor de huis- en grondei
genaren. III. 1. de heer N. Lange-
zaal, 2. de heer A. J. Frèrejan, na
mens de vakbeweging (N.V.V.). IV.
1. de heer W. Zwikker, 2. de heer J.
H. Heij, namens de vakbeweging
(CNV). V. 1. de heer J. J. Meerburg,
2. de heer H. van Weizen, bestuur
ders van woningbouwverenigingen, in
verband met. hun deskundigheid op
het gebied van woningen in tech
nisch en sociaal opzicht.
Omtrent de voordracht voor benoe
ming van een lid als opvolger van de
heer B. de Kier hebben B. en W.
overleg gepleegd met het Senioren
convent. Gelet op zijn kennis en er
varing in sociale aangelegenheden i:i
het algemeen, bevelen B. en W. voor
benoeming aan de heer J. G. La-
mers, lid van de raad.
Napoleon
De conservenindustrie voorzover
van industrie valt te praten gaat
terug tot aan het Napoleontische
tijdperk. Het was Napoleon, van wie
het bekende woord is: „een leger
marcheert op zijn maag", die in 1795
een prijsvraag uitschreef teneinde een
methode te vinden om voedsel zoda
nig te conserveren, dat men er vooral
het leger gedurende lange perioden
mee kon bevoorraden.
De man, die met de door Napoleon
uitgeloofde prijs van 12.000 goud-
franken ging strijken, heette Nicolas
Appert. die overigens pas na veertien
jaar experimenteren in 1809 de prys
V. d. WATER
heeft ze.
De beste merken
JUNGHANS. KIENZLE
HAARLEMMERSTRAAT 181
ALTIJD VOORDELIG,
's Maandags gesloten.
ADVERTENTIE
'ASPRO' helpt u nu
nög sneller van uw pijn af!
want: ASPRO' is nu 'microfined'I
Dezelfde zuivere 'ASPRO'-tabletjes, maar nu 'microfined'. Door
een nieuwe bewerkingsmethode 30 x fijner samengesteld.
Zie hoeveel sneller (en microscopisch fijnmicrofined'ASPRO'
in water uiteenvalt
daardoor snellere opname In uw lichaam
daarom nbg sneller herstel
Hoofdpijn, verkoudheid, griep...
2 'ASPRO'* -i&x...
Voorronde nationale biertapwedstrijden
Het Leidse bedrijf waarvan
de Sleutelsconservenmet het
daaraan in later jaren toegevoeg
de merk „Ooievaar", vandaan
komen.
Er waren gistermiddag lange stromen koel. sprankelend bier voor
nodig om uit te maken wie het beste biertje in Leiden en omgeving
tapt. Al dat koel bier mocht niet verhinderen dat het een hete strijd
werd om de hoogste biertap-eer tussen tientallen geroutineerde bier
tappers (en biertapsters) uit Leiden en omgeving. In het Antonius-
clubhuis in Leiden werd na een onderbreking van zes jaar weer een
Leidse voorronde voor de nationale biertapwedstrijden georgani-
seerd. Bij de individuele tappers maakte de heer J. van Heusden van
café ..Morschpoort" zijn biertje het best en bij de teams tapten de
heren Rooyakker en Verberg van het op eigen terrein strijdende
1 Antoniusclubhuis het bier zoals het moet.
Dat leverde hem naast geldprijzen
tf.,75.Individueel, f. 150.voor het.
team) een beker op van de VW-Lei
den, die werd uitgereikt door VVV- TVafilitif»
directeur De Wilde. Verder waren er au uu
nog bekers van de HORECA-afdellng
Leiden, die deze Leidse voorronde
van de nationale biertapwedstrijden
in samenwerking met het Centraal
Brouwerij Kantoor heeft georgani
seerd. Het CBK houdt voorronden in
dertig andere plaatsen ln Nederland.
De winnaars van deze wedstrijden
gaan op woensdag 11 januari in het
A mat er dam se RAI-geboaw uitmaken
De Nationale Bieriapwedstrijderi
beginnen een traditie te worden. Al
sinds 1953 worden deze wedstrijden
op landelijk niveau georganiseerd en
al meer dan 26.000 vakmensen uit
17.000 horeca-bedrijven hebben er
aan deelgenomen. In Leiden kwamen
gistermiddag 25 éénmanszaken en 15
team* aan bod. Via enkele voorron
den werden de beste biertappers en
Jan van Heusden, indivi
dueel biertapkampioen van Lei
den en omgeving, geflankeerd
door de heren Verberg en Rooy-
akkers team-kampioenenach
ter huTi domein: de tapkast.
(Foto LD/Holvaet)
-Lapaters geselecteerd. Een Jury van
bier- en brouwerij deskundigen be
oordeelde de prestaties van de ho
reca-men sen.
De uitslag van de Leidse voor
ronde luidt:
Eenmanszaken: 1. J. van Heusden
(Morschpoort. Leiden); 2. nej. T.
Evers (Bellevue, Leiden); 3. P. de
Romein (Amstelbron, Leiden).
Teams: 1. St.-Antoniusclubhuis (de
heren Rooyakkers en Verberg); 2.
Hotel 't Haantje (mevr. Ten Brink
en mej. Van Mil)3. Restaurant Van
der Ploeg. Hoogmade (de heer en
mevrouw Van der Ploeg).
Alle deelnemers behaalden vol
doende punten voor het „Testimo
nium van de Sociëteit der Brouwers"
'OBfoSDAG 12 OKTOBER 1968 LEIDSfH DAGBLAD
