Nieuwenhuizen 100 jaar
odern
grote
bedrijf
vlucht
dat
een
nam
Leidse biertappers
strijden om tap-eer
Cholera-epidemie
werkte oprichting
in de hand
leids produkt veroverde de wereld
r
Het is deze maand honderd jaar
eleden, dat Neeltje Nieuwenhuizen-
der Plas in een perceel aan de
,;eidse Botermarkt het huidige
and van Gerzon de grondslag
voor de N.V. v/h L. E. Nicu-
2 enhuizen Sleutels Conserven, thans
evestigd aan de Morsweg, met een
lodern nevenbedrijf in het Lini-
prgse Helden-Panningen. Met deze
vestiging is een „Leids produkt" zijn
tocht over de wereld begonnen. Naar
alle werelddelen worden de conser
ven van Nieuwenhuizen in een zeer
gevarieerd assortiment thans ge
ëxporteerd, terwijl ook passagiers
schepen en vliegtuigen, voor hun
route over de oceanen, regelmatig
door dit jubilerende bedrijf worden
bevoorraad.
De oprichting van de thans honderdjarige viel in een tijd. dat
cholera ook in Leiden dagelijks tientallen slachtoffers
lakte. In die dagen overheerste n.l. de opvatting, dat door het
iproeien met polderwater de op het land staande groente wel
is besmet kon zijn. Een opvatting welke tot gevolg had. dat ze
iverkocht bleef en men met een overschot aan groente zat. Als
7 jjij, zo redeneerden de grondleggers van het bedrijf, die groente
9 ju eens gingen inblikken. En zo geschiedde. Mevrouw Nieuwen-
ENtoizen—v. d. Plas nam daartoe het initiatief. Reeds kort na de
inwtrste geslaagde produktie wist zij voor de afzet van de
IFi&iserven de advertentiekolommen van ons blad te vinden. Tussen
vele alarmerende berichten in het Leidschv Dagblad van no-
aber 1866 over de cholera-epidemie. troffen wij de volgende
'ertentie aan:
Versehe Groenten in Bussen.
Ir b MM Ctbn.lt fW«U*<l, «ar i» ««at «MooW» MW-
tm ia iMkUaüfa marim TWiaarMMad,
.alp» mm wnbata, dit iztttiH* ai«u aa. par. MMtk
en tttMUieid ooUitmat. Yoer bM dikwijl.
Ut grooUU bdMf, rmckt grwatte la ktaaaa Wn»i
uu ook roof gaondtt k.t abt tt immtitnia k.t
barre aiuxm, DoftwQa, Arprt-fl» of aai»féat» U W»-
Kt etet, rrtfi tb ia kM hoi ft# «ba tjd. ta
tweede roomgl dier bo««B k, dat Mts ia w.i.ip aüas-
tee de «Cel Ue «OBtuUaa met mm a«kai$ka «Motel,
ut. hetwelk ia ieder hebbendenen t^d kt t|dt» pM
kont.
De sleutels van de Mor spoort
thans in het bezit van de fami
lie Nieuwenhuizen uit de do
gen (1850) dat er nog poortgeld
werd geheven.
in ontvangst mocht nemen. Appert
die van huis uit kok en kanketbakker j
was. experimenteerde aanvankelijk
met flessen met wijde hals. waarin I
hij gekookte groente verpakte. Die
flessen werden afgesloten met een
steriele kurk. waarna men fles en in-
houd een tijdlang verhitte. Ongeveer
een halve eeuw later ontdekte de be-
i roemde Franse geleerde Louis Pas
teur pas de ware toedracht van het
conserveringssysteem van Nicolas Ap
pert. Hij ontdekte de gedragingen van
bacteriën en kwam er achter, dat deze
niet bij hoge temperatuur kunnen
blijven leven. Enkele maanden na de
publikaties door Nicolas Appert vroeg
de Engelsman Peter Durand octrooi
aan op het conserveren van levens
middelen in bussen. Dit octrooi ging
kort daarop over naar de Engelse fir
ma Brian Donkin, die onder meer
blikken fabriceerde. De bussen wer
den in den beginne met de hand ge
maakt. Een geschoold arbeider kon er
tien per dag maken. (En dan te be
denken dat de moderne fabrieken
van conservenblikken er thans, met
één machine, 400 per minuut maken).
Reeds spoedig kreeg de „inblikme-
thode" een zekere omvang, zodat men
het jaar 1810 in feite kan beschouwen
als het tijdstip waarop de conserven-
industrie in de wereld haar intrede
Tachtig jaar oud
In ons land kwam de conserven-
industrie pas rond 1866 tol stand. Tot
een der eerste bedrijven, die in ons
land profiteerden van de ontdekking
van Louis Pasteur, behoort het thans
jubilerende bedrijf, dat er trots op
gaat nog dertien blikken, gevuld met
asperges en wortelen, te bezitten, die
dateren van vóór 1890 (dus plm. 80
jaar oud) en waarvan de inhoud nog
uitstekend is te consumeren. De blik
ken werden aangetroffen bij het slo-
pen van een binnenmuur van het be-
j drijfspand aan de Morsweg. De muur
j dateerde van vóór 1890.
Herdenking
Ter gelegenheid van dit eeuwfeest
wordt a.s. vrijdagmiddag van 46 uur
een receptie in „De Lakenhal" gehou
den. Voor het personeel is er op vrij-
Tachtig jaar oud en nog uit
stekend voor consumptie geschikt.
den Rijn. Middelpunt, van deze her
denking is straks de heer F. H. Nieu- j
wenhuizen. die sinds 1919 de leiding zonen. drs. A. D Nieuwenhuizen en
in handen heeft en daarin terzijde I F. H. Nieuwenhuizen en de bedrijfs-
wordt gestaan door de ad^. directeur, i leider reeds 43 jaar de heer J.
dag 21 oktober een feestmiddag en de heer A. van der Laan', zijn beide I M. Heijn.
F. H. NIEUWENHUIZEN
koop, verkoop en het grootste gedeel
te van de boekhouding vinden op het
hoofdkantoor in Leicjen plaats. Het
produktieprogramma omvat nagenoeg
alle streekprodukten, zoals asperges,
tuinbonen, augurken, snijbonen en
tomaten. Voorts worden er vele soor
ten fruit verwerkt en om Leiden in
de gelegenheid te stellen zich zoveel
mogelijk tot de hoofdartikelen te be
perken, komen ook de wat meer be
werkelijke produkten voor rekening
van de fabriek in Helden-Panningen.
Hoewel men pas vier jaar in Lim
burg bezig is, blijkt de fabriek, waarin
thans ook 25 Marokkanen werken al
weer te klein te zijn. Inmiddels is met
de bouw van een tweede magazijn een
aanvang gemaakt, terwijl verdere
bouwplannen in voorbereiding zijn.
Blikfabriek
Primeurs
'e grootvader en -moeder van
huidige directeur, de heer en
rouw Segaarvan der Plas,
'en in de jaren zestig van de
fge eeuw in dit pand een in
len en omgeving uitstekend
:endstaande zaak in speciali-
■en. Sterk waren zij vooral in
brengen van primeurs, t.xo.de
ie asperges, doperwtjes,
'.mpignons, aarbeien en perzi-
)|n. Voor het meerendeel waren
fee produkten geteeld op eigen
*nd, tuinbouwgrond, gelegen
liten de stadswallen, even voor
de Morspoort.
Irootvader Segaar na diens
•lijden trad diens weduwe in het
iweljjk met een Nieuwenhuizen
men dagelijks „op de tuin" vin-
,ydein om de stand van de gewasserr
ntl* te nemen. Was een artikel ver-
S®il°P-riiP dan vond men het terug in
winkel aan de Botermarkt.
,fij Sleutel van Morspoort
'rlvlleges werden er in die dagen
Jk al gegeven. Zo gaf het tuinieren
I Ef llten de stadswallen aan de Sega ars
nni later de Nieuwenhuizens het recht
i het in bezit hebben van een sleu-
van de kleine deur "in de Mors-
ort. Men moest daarover kunnen
schikken om in de vroege ochtend
late avond, dus vóór of na sluiting
n de stadspoort, naar de tuinderij
gaan. Nog heden ten dage behoort
ie sleutel tot het familiebezit van
Nieuwenhuizens. Men is er terecht
bts op.
Kwart miljoen
blikken per dag
Wat destijds begon als een drukke
hikel in specialiteiten, met eigen
Inderü, groeide uit lot een bedrijf
Wr thans (in het seizoen) circa 280
nsen werken, met een produktie in
it hoogseizoen van Vt miljoen blik-
m per dag.
Tot 1950 bezat „Sleutels Conserven"
achts één fabriek; n«L die aan de
brsweg. Deze fabriek werd echter
klein om aan de toenemende vraag
aar alle produkten te kunnen vol-
kn en zo zocht men naar een ge
bikte plaats or een tweede vesti
ng.
Dit werd toentertijd in het West-
Ni gevonden in Poeldijk, vlak
5 laast de veiling, waardoor een zo
pt mogelijke aanvoerweg van het
iHet was 't begin van een honderdjarige Nieuwenhuizen-traditie
]de landelijke conservenindustrie. begonnen in het perceel Boter-
(arkt 20.
verse produkt verzekerd was. Het lag
oorspronkelijk in de bedoeling, daar
vrijwel uitsluitend tomatenpuree,
vruchten en augurken te conserveren:
maar na korte tijd draaide de fabriek i
zó goed. dat men kans zag er meer
dere artikelen te produceren.
Na enige jaren kreeg men echter
ook in Poeldijk met ruimtegebrek te I
kampen. Bovendien werd het aan- J
trekken van seizoenarbeiders steeds j
moeilijker door de concurrentie van
druiventelers en de Westlandse vei
lingen. In 1960 moest opnieuw naar
een andere vestigingsplaats worden I
uitgezien.
Men kocht grond voor een nieuwe
tweede fabriek op het Industrieter
rein in Helden-Panningen. In 1962
was de bouw zóver gevorderd, dat de
produktie ter hand genomen kon
worden. Mede door het enthousiasme
en de werklust, waarmede de Limbur
gers zich voor het bedrijf inzetten,
werd in dit eerste jaar de jaarpro-
duktie van Poeldijk, waar men tot in
de winter van 1962 gevestigd was,
ruim overtroffen.
De fabriek in Helden-Panningen is
zuiver op de produktie ingesteld. In-
Behalve dat dit jubilerende bedrijf
zich met de modernste middelen toe
legt op het conserveren van groente
en fruit, heeft men ook bij de teelt
„een belangrijke vinger in de pap".
Eigen mensen bepalen in overleg met
de tuinders de tijdstippen van zaaien
en oogsten, hetgeen de kwaliteit van
het verse produkt ten goede komt.
Met uitzondering van het eerste jaai
toen de blikslager er nog aan te
pas kwam wordt ook een groot ge
deelte van de blikken in eigen bedrijf
vervaardigd. Voor deze blikfabrikatie
zijn de wintermaanden voor een deel
gereserveerd.
Lcidse commissie
Woonruimtcwet
B. en W. leggen de Leidse raad de
volgende dubbeltallen voor tot be-
noeming van een aantal leden van
de Commissie Woonruimtewet:
I. 1. de heer J. Ravestein, 2. de heer
L. Zitman, representatief voor de hy
potheekhouders; II. 1. de heer O. Th,
J. Bik, 2. de heer B. Bakels, repre
sentatief voor de huis- en grondei
genaren. III. 1. de heer N. Lange-
zaal, 2. de heer A. J. Frèrejan, na
mens de vakbeweging (N.V.V.). IV.
1. de heer W. Zwikker, 2. de heer J.
H. Heij, namens de vakbeweging
(CNV). V. 1. de heer J. J. Meerburg.
2. de heer H. van Weizen, bestuur
ders van woningbouwverenigingen, in
verband met hun deskundigheid op
het gebied van woningen in tech
nisch en sociaal opzicht.
Omtrent de voordracht voor benoe
ming van een lid als opvolger van de
heer B. de Kier hebben B. en W.
overleg gepleegd met het Senioren
convent. Gelet op zijn kennis en er
varing in sociale aangelegenheden Li
het algemeen, bevelen B. en W. voor
benoeming aan de heer J. G. La-
mers. lid van de raad.
helpt u nu
nög sneller van uw pijn af!
Want: 'ASPRO'is nu 'microfined*
Dezelfde zuivere 'ASPRO'-tabletjes, maar nu 'microfined'. Door
een nieuwe bewerkingsmethode 30x fijner samengesteld.
Zie hoeveel sneller ('en microscopisch fijn) microfinedASPRO'
in water uiteenvalt
daardoor snellere opname In uw lichaam
daarom nög sneller herstel
Hoofdpijn, verkoudheid, griep...
2 ASPRO tU&ntufeebfi*/
ff? s»s
Voorronde nationale biertapwedstrijden
Napoleon
De conservenindustrie voorzover
van Industrie valt te praten gaat
terug tot aan het Napoleontische
tijdperk. Het was Napoleon, van wie
het bekende woord is: „een leger
marcheert op zijn maag", die in 1795
een prijsvraag uitschreef teneinde een
methode te vinden om voedsel zoda
nig te conserveren, dat men er vooral
het leger gedurende lange perioden
mee kon bevoorraden.
De man. die met de door Napoleon
uitgeloofde prijs van 12.000 goud-
franken ging strijken, heette Nicolas
Appert. die overigens pas na veertien
jaar experimenteren in 1809 de prijs komen.
V. d. WATER
heeft ze.
Het Leidse bedrijf waarvan
de „Sleutelsconserven"met het
daaraan in later jaren toegevoeg
de merk „Ooievaarvandaan
Er waren gistermiddag lange stromen koel. sprankelend bier voor
nodig om uit te maken wie het beste biertje in Leiden en omgeving
tapt. Al dat koel bier mocht niet verhinderen dat het een hete strijd
werd om de hoogste biertap-eer tussen tientallen geroutineerde bier
tappers (en biertapstersuit Leiden en omgeving. In het Antonius-
clubhuis in Leiden werd na een onderbreking van zes jaar weer een
Leidse voorronde voor de nationale biertapwedsirijden georgani
seerd. Bij de individuele tappers maakte de heer J. van Heusden van
café ..Morschpoort" zijn biertje het best en bij de teams tapten de
heren Rooyakker en Verberg van het op eigen terrein strijdende
Antoniusclubhuis het bier zoals het moet.
Dat leverde hem naast geldprijzen
(f.,75.— individueel, f.150.— voor het.
teem) een beker op van de VVV-Lei
den, die werd uitgereikt door WV-
directeur De Wilde. Verder waren er
nog bekers van de HORECA-afdeling
Leiden, die deze Leidse voorronde
van de nationale biertapwedstrijden
in samenwerking met het Centraal
Brouwerij Kantoor heeft, georgani
seerd. Het CBK houdt voorronden in
dertig andere plaatsen in Nederland.
De winnaars van deze wedstrijden
gaan op woensdag 11 januari in het
Amsterdamse RAl-gebouw uitmaken
Traditie
De Nationale Biertapwedstrijden
beginnen een traditie te worden. Ai
sinds 1953 worden deze wedstrijden
op landelijk niveau georganiseerd en
al meer dan 26.000 vakmensen uit
17.000 horeca-bedrijven hebben er
aan deelgenomen. In Leiden kwamen
gistermiddag 25 éénmanszaken en 15
teams aan bod. Via enkele voorron
den werden de beste biertappers en
Jan van Heusden, indivi
dueel biertapkampioen van Lei
den en omgeving, geflankeerd
door de heren Verberg en Rooy-
akkers (team-kampioenenach
ter hun domein: de tapkast.
(Foto LD Holvast)
-tapsters geselecteerd. Een jury van
bier- en brouwerijdeskundigen be
oordeelde de prestaties van de ho
reca-men sen.
De uitslag van de Leidse voor
ronde luidt:
Eenmanszaken: 1. J. van Heusden
(Morschpoort. Leiden); 2. nej. T.
Evers (Bellevue. Leiden)3. P. de
Romein (Arnstelbron. Leiden).
Teams: 1. St.-Antoniusclubhuis ide
heren Rooyakkers en Verberg); 2.
Hotel 't Haantje (mevr. Ten Brink
en mej. Van Mil)3. Restaurant Van
der Ploeg. Hoogmade (de heer en
mevrouw Van der Ploeg).
Alle deelnemers behaalden vol
doende punten voor het „Testimo
nium van de Sociëteit der Brouwers"
12 OKTOBER I960 LEIDSfH DAGBLAD
