Vissen als acteurs
Vis vercler mee
op LD-Extra 2
Kadaver
Nieuw genre
VAN
NAMAAK
TOT
ECHT
iiin
Roulex is een
aanvaardbare
pseudo - roulette
iATERDAG 1 OKTOBER 1966
LEID6CH DAGBLAD
LD.-EXTRA 1
De rubber haai van James
Bond, welke net echt leek. maar
het net niet echt genoeg deed
,,Als ik een teken geef. dan laten jullie de haai los en je zorgt
ervoor dat hij achterin de scène te zien is!" Aldus was boven
water afgesproken. Maar onder water ging het zo eenvoudig niet.
De grote rubber net echte haai zwabberde zo'n beetje door
het water en leek indruk- noch afschuwwekkend. En daar ston
den dan James Bond en de hele ploeg. Er werden toen haaien
gekocht. Echte, maar niet zo heel erg grote Want met film-
trucs kun je ver komen. En te dresseren zijn die „tijgers van de
zee" nu eenmaal niet.
in het water zakken. Twee, drie me
ter diep. Hiervanuit werden allerlei
filmopnamen gemaaktde camera
man en zijn toestel zaten droog.
Men kon toen nog geen onderwa
tercamera's maken, dat kwam
later pas.
Op deze wijze werden allerlei
duikfilms over verzonken gal
joenen en zeeroversschatten en
natuurlijk ook de avonturen van
kapitein Nemo gedraaid. Bij een
van deze films leek het William
son wel leuk, als er een gevecht,
een imitatie-gevecht dan, van pa
relduikers met haaien te zien
zou zijn. Een imitatie-haali was
gauw genoeg gemaakt, evenals het
„gevecht". In die dagen was men
al met weinig tevreden
Wijs geworden door die ervaring
zag Williamson af van een echte
inktvis als acteur in Jules Vernes
vermaarde verhaal over kapitein
Nemo. „Twintigduizend mijl onder
zee". Daar komt 'n episode in voor
waarin een metgezel van de raad
selachtige kapitein wordt gegrepen
door een gigantische inktvis en
mee ki de diepte wordt getrok
ken Williamson liet een octopus
construeren met enorme rub
ber tentakels, die werden bediend
door een man binnenin het lijf van
het „monster". De tentakels ka-on
kelden „echt", doordat in deze ar
men fijne slangetjes waren ge
leid, die beurtelings door lucht wer
den opgepompt en weer leeg
stroomden.
De lucht zat onder druk in ci
linders, die eveneens in het lijf
van het gedrocht waren onderge
bracht.
In d« film was het grie
zelig echt en iedereen was verrukt
over de mogelijkheden. Men kwam
eenvoudig toen een tijdlang niet
op de gedachte, dat men vissen
of om het wat ruimer te zeggen:
water bewoners kon dresseren.
Dat was anders, toen een halve
eeuw geleden de Amerikaanse film
regisseur Williamson een soort ko
ker had uitgevonden met aan het
einde een kleine kamer met een
De kooi aan het onderzoekingsvaartuig van kapitein Cousteau, enorme, dikke en heldere spiegel-
waarin de lastige en nieuwsgierige vis Ulyssus werd opgeborgen, ruit. Deze koker en kamer liet men
Weekeindbijtage Leidsch Dagblad
3^3=^- ggpnjgg
K ÉfeffpIK
f :^r
Toen moesten er nog echte, le
vende haaien worden gefilmd.
Maar wat men ook deed, de beesten
vertoonden zich niet. Toen kocht
men, tegen het advies van de dui
kers in, heel goedkoop het ka
daver van een paard, dat vervol
gens in het water werd gehangen,
in de hoop dat de haaien hierdoor
zouden worden aangelokt Het
resultaat was inderdaad verras
send. Meer zelfs dan men had dur
ven verwachten. Van alle kanten
kwamen knapen van haaien je
zou haast zeggen: op een hol
letje aan om te genieten van
het feestmaal. Maai- en nu
komt het ze waren daarna noch
door schieten noch door vangen te
bewegen weg te gaan. De onderwa
ter-acteurs. duikers van de Nas-
sau-eilanden, weigerden naar be
neden te gaan met zo'n stel
van die monsters, die daar in het
kristalheldere water op de loer la
gen.
Flipper balancerend op zijn, pardon haar staart. De beste propagandiste voor het dotjijnweeen.
Bovendien was het nieuwtje van
de films, welke door Williamson
onder water waren opgenomen, er
gauw af. Dat werd echter anders
na de tweede wereldoorlog. Het
duiken, als sport beoefend, nam
toen steeds meer toe. Er werden
camera's gebouwd die men gemak
kelijk onder water kon bedienen.
De films werden gevoeliger, zodat
men niet alleen in het kristalhel
dere water van de tropische zeeën
op geringe diepte behoefde te fil
men, maar men aich zo goed els
overal kon bewegen. Tenminste,
wanneer het water niet „al te
donker" werd, zoals een duikers-
term luidt. De tijd was rijp voor
«en nieuw genre onderwaterfilm*
Met de kerstdagen ls Neder
land een nieuwe speelzaal
„rijker". Na alle heel- en
half-clandestiene gokspelletjes die
ons land onder fraaie namen als
„saturnus" en „delphi" heeft ge
kend en hier en daar nog steeds
kent, zal een door een aantal VVV-
directeuren in het leven geroepen
stichting behendigheidsspelen het
roulette-achtige spel Roulex lance
ren. Het heeft overigens alleen
uiterlijk iets van het traditionele
en in Nederland verboden roulette.
In wezen is het een puur behen
digheidsspel, aldus de conclusie
van degenen die Roulex diepgaand
hebben onderzocht.
Het afgelopen jaar hebben hon
derden mensen Roulex gespeeld on
der het wetenschappelijke oog van
deskundigen van het TNO. afde
ling waarschijnlijkheidsberekening.
Honderden mensen die met zorg
zijn geselecteerd: intelligente en
domme, beheerste en ongeremde,
scherpziende en brildragende men
sen. Eén van de conclusies was:
Roulex is een behendigheidsspel,
waarbij men door scherp opletten
en snel reageren de beste kans op
winst maakt. Zelfs degenen die het
als gokspel zouden willen gebrui
ken, worden door de aard al ge
dwongen hun behendigheid in te
schakelen.
Roulex, een uitvinding van de
Haagse ingenieur N. Prinsen, ziet
er op het eerste gezicht uit als een
roulette. Zelfs de spelregels zijn in
grote trekken gelijk aan die van
roulette. Het grote verschil is ech
ter, dat het balletje zich in een
bak niet zelf een weg zoekt naar
een nummer, maar dat het door
een magnetische werking naar een
nummer wordt gezonden. Een iet
wat afgeplatte ronddraaiende witte
schijf op de bodem van de speel-
bak geeft de spelers een indicatie:
het balletje komt steevast terecht
op het nummer dat tegenover het
meeste afgeplatte deel van de schijf
ligt. Scherp toekijken en bliksem
snel reageren bij de inzet vormen
het geheim om bij Roulex succes
te hebben.
Eerste speelzaal
gaat open in
december
De Stichting Behendigheids
spelen ls het troetelkind van negen
bezorgde VVV-directeuren. Hun
bezorgdheid geldt aan de ene kant
het feit dat Nederland het enige
EEG-land is waar een wet op kans
spelen de aanwezigheid van casi
no's verbiedt. Nu Nederland niet
langer meer een Europees goed-
koopte-eiland is en de spreekwoor
delijke gastvrijheid langzamerhand
ook met een korreltje zout wordt
genomen, doet het gemis aan speel
zalen zich in de concurrentie tus
sen de Internationale toeristencen
tra steeds ernstige voelen.
Maar er is meer. Nederland mist
grote nationale manifestaties, zoals
de E-55 er één was. De gemeenten
hebben geen geld om derge
lijke evenementen te organiseren.
Maar wanneer ei speelzalen ko
men en de winst hiervan mede
wordt gebruikt voor de financie
ring van toe isten trekkende mani
festaties, slaat men twee vliegen in
één klap.
Die gedachte lag ten grondslag
aan de Stichting Behendigheids
spelen, die begin 1965 werd opge
richt. De negen WV-directeuren
die als initiatiefnemers voorlopig
het bestuur vormen, zijn G. L. W.
Sliepen (Breda), J. N. Strikers
(Amsterdam), mr. T. Landheer
VVV-DIRECTEUREN TWIJFELEN NIET MEER
(Zandvoort), J. P. de Regt (Zee
land), drs. P. Heggen (Limburg),
J. Vet (Arnhem), D. Wilmink
(Hengelo) en A. van der Henst
(Het Gooi).
Breda's actieve VVV-man Slie
pen is voorzitter van de stichting
en loopt zich het vuur uit de slof
fen om Nederland met casino's te
verrijken. Maar hij is een voor
zichtig man, die er wel voor past in
conflict te komen met de wet.
„Toen er vorig jaar een ware ra
ge ontstond in de introductie van
allerlei behendigheidsspelen, heb
ben vrijwel alle speelbanken ge
tracht onder de vlag van onze
stichting te gaan varen. Wij wil
den niet over één nacht ijs gaan.
Wij hebben alle spelen bekeken en
tenslotte besloten een tweetal na
der onder de loep te nemen".
Het ene was Roulex, waarmee
het TNO in opdracht van de stich
ting in augustus 1965 de onderzoe
kingen begon, het andere was het
zogenaamde wankelroulette dat in
Hotel Bouwes in Zandvoort bij wij
ze van experiment negen weken
zou draaien. Na ruim vier weken
werd het experiment gestaakt. „Het
spel was te eenvoudig. De vaste
spelers kregen na korte tijd zoveel
behendigheid, dat zij altijd won
nen. En de argeloze toerist die ook
eens een inzetje waagde, verloor
prompt. En dat is de reden dat we
de proef voortijdig hebben beëin
digd."
Ook met Roulex is de stichting
nog voorzichtig. Voorzitter Sliepen
zegt: „WU onderzoeken nu waar
wij met de kerstdagen Roulex zul-
(Den Haag), J. B. T. HugenholU
len introduceren. Dat zal natuur
lijk een toeristencentrum zijn. In
de zomer willen we hieraan uit
breiding geven door twee bad
plaatsen in te schakelen. In de ko
mende twee jaar zullen er niet
meer dan vijf of zes speelmogelijk-
heden komen. Dat lijkt ons voor
lopig voor Nederland genoeg".
De stichting is van mening, dat
Roulex niet als kansspel kan wor
den beschouwd. Voor met Roulex
wordt begonnen, zullen alle autori
teiten minister van Justitie, pro
cureurs-generaal en de officieren
van Justitie uitvoerig op de
hoogte worden gebracht.
De burgemeester van de gemeen
te waar Roulex gaat draaien, moet
ingevolge van artikel 30 van de
wet op de kansspelen vergunning
verstrekken, maar dat betekent
geen hinderpaal, want. de burge
meesters staan te dringen om een
speelzaal in hun stad of dorp te
krijgen.
De stichting zal niet zelf exploi
teren, maar niemand mag Roulex
laten draaien zonder toestemming
van de stichting. De exploitanten
zullen dertig procent van de winst
aan de stichting moeten afdragen.
Van het binnenkomende geld
wordt tien procent gebruikt voor
onkosten, tien procent wordt afge
dragen aan de VVV van de plaats
waar Roulex draait en 80 procent
is bestemd voor het fonds waaruit
nationale evenementen kunnen
worden gefinancierd.
Het spel dat de stichting zal In
troduceren, is niet alleen bedoeld
om de toerist een attractie te ge
ven. Die attractie vindt hij immers
al in eigen land. De voornaamste
klanten van Roulex zullen de Ne
derlanders moeten worden. Is de
Nederlander goklustig? De heer
Sliepen stelt, dat de Nederlander in
alle mogelijke buitenlandse kans
spelen per jaar 200 miljoen gulden
over de grens sturen. Bovendien
wordt er aan de staatsloterij en
de voetbaltoto tezamen ook zo'n
60 miljoen gulden per jaar besteed.
Hoewel Nederland het kansspel
niet toelaat, heeft de regering in
de afgelopen jaren toch de moge
lijkheid voor drie „gokspelen" ge
opend: de staatsloterij, de totalisa-
tor en de voetbaltoto. Dit sterkt de
heer Sliepen in het vertrouwen dat
de overheid roulex acceptabel zal
achten. „De baten van de voetbal
toto worden besteed om o.a. de
sportaccommodatie te verbeteren.
De baten van Roulex zullen even
eens ten goede komen aan een al
gemeen doel. Daar kan toch niets
tegen zijn".
Er is nog een voordeeltje voor de
overheid denkbaar bij de invoering
van Roulex. In België wordt op de
speelwinsten een t.axe geheven van
4 procent, waarvan 2.8 procent
naar de staat gaat en 1.2 procent
ten goede komt aan de kas van de
gemeente. In 1965 bracht die taxe
een bedrag van 30 miljoen gulden
op. In Nederland zal naar dit voor
beeld een omzetbelasting op de
speelwinsten worden geheven
waarvan rijk en gemeenten profijt
kunnen hebben.
Fred ran Siute»
