mens en zijn geloof
amatiscli - ironisch
Britse liberalen uit
het lood geslagen
v—
Een mijnwerker greep en kreeg
de kans bij Hoogovens
HOOGOVENS iJMUIDEN
V-
Raketbasis bij Kiruna
voor ruimteonderzoek
Positief
emigratie
beleid
3 g)AG 24 SEPTEMBER 1966
LEIDSCH DAGBLAD
AD VERTE* TIE
IJe van Leeuwen. De eerste Adam.
van Kampen en zoon. Amsterdam,
direct opvalt bij het lezen van deze nieuwe roman van de
lo-enaar Boeli van Leeuwen, dat is de persoonlijke, hel-
meeslepende taal. Van Leeuwen heeft voor dit boek twee
g romans geschreven, te weten ,,De Rots der Struikeling"
en vreemdeling op Aarde". In beide was deze taal reeds
U moeden en soms ook aanwezig. Dat dit instrument echter
de aandacht trok, zit hem m.i. daarin dat in die twee
.■romans het onderwerp niet adequaat was aan die taal.
faren beide bekentenisromans, herinneringsromans of hoe
et noemen wil. Als zodanig zeer zeker niet onverdienstelijk,
ndeel. Maar men kreeg al lezende toch het gevoel, dat er
en volledig bezet orkest een nostalgisch liedje werd ge-
In deze nieuwe roman komt Van Leeuwen met een onder-
beter gezegd, met figuren die in deze taal beschreven kun-
orden. Die zulk een formaat hebben dat men er met dit
geluid over spreken kan, met klinkende stem waarin de
lanhoudend een dubbeltoon geeft.
astische kracht
ia, middellijk bij het begin van
aai k grijpt de fantastische
waarmee de figuur van pa-
ito de la Rochelle opgezet
Ie lezer vast. Deze pater be-
:h aan boord van een schip
naar Lima moet brengen
congres, want deze jezuiet
wereldberoemd geleerde. Op
en varens afstand van Cu-
0IE jjgt deze zeventigjarige een
-jml. Hij zal op het eiland af-
jrden voor herstel van ge-
I. Pater Bodin, de geleerde,
eer, paleontoloog, de schrij -
vele boeken; maar „Hij
zelf liggen in de kleine ka-
p i vermoeide oude man, bang
Iterven en te oud óm veel
e leven en de goede woorden
•de vrienden leken hem nu
tl bespotting; Bodin: het
twoord op het existentialis-
in: de Karl Marx van de
ke Kerk; Bodin: de enige
"«oker vai onze tfjd, die opti-
rft te zijn ten aanzien van
mst van de mens.
niet bang voor de dood maar
sterven en hij weet waar-
soleil ni la mort ne se peu
lerder fixement".
iaat de mens met zijn acli-
en tevens los ervan. Nog
beelden uit zijn verleden:
On China, Bodin geconfron-
Kl met de heidense Christo
men herinneringen waar-
In nog verder naar voren
in gelovige maar geen pries-
i is er zijn tegenhanger
'olaar. Oorspronkelijk stam-
lt een arbeidersgezin waar-
grootvader nog als zesjarig
tien uur in de touwslagerij
oeten werken. Van de vol-
meratie wordt de zoon on-
en strijdbaar lid van de
Te strijdbaar voor het Ne-
klimaat. Hij trekt naar
en trouwt daar met de
van iemand die langs bui-
Hjke weg afstamt van een
tlsche familie. Dit echtpaar
^0, vele dochters en één zoon,
)e levensloop van deze Adam
omt men voor een groot deel
weet uit de verhalen van de
'79 ige dokter Luis en met de-
155 lüng staan we bij de zwak-
de verder zo goed gecom-
roman. Niet omdat dit le-
laal van Adam Polaar niet
dbaar zou zijn, dat is het
niet. Het is het grappenmakerstoon
tje van deze dokter Luis, dat ten
hoogste twee of drie bladzijden lang
amuseert, maar dat bij plm. twintig
Boeken mankt
vervelend wordt. Waarmee ik weer
niet wil beweren dat deze vreemde
pottekijker niet voortreffelijk neer
gezet zou zijn.
Pater Bodin en Adam Polaar, de
chauffeur beiden op zoek naar de
oplossing van het raadsel van het
menselijk bestaan. De pater de theo
reticus, de abstracte denker, die
spreekt van „de mens" als collectief.
De man die volgens zijn zeggen de
kijker heeft omgedraaid omdat hij
het leed van de enkeling niet ver
dragen kan zonder gevaar te lopen
zijn geloof te verliezen. Adam Po
laar die er geen theorieën op na
houdt, maar die probeert te helpen
waar het leed op zijn weg komt: de
eenzamen, de stervenden, de kinde
ren. „Hij wordt als het ware naar
de verlorenen toegezogen". Als Bo
din en Polaar elkaar tenslotte heb
ben leren kennen, zegt Bodin: „Je
bent de priester die ik, ondanks de
volledige wijding van mijn kerk,
nooit heb kunnen zijn. Je bent uit
verkoren en gehoorzaamt daarom
rechtstreeks aan Gods wil".
Kolkende wereld
le eilandwereld in een aaneen scha-
keling van dramatische momenten
en ironische commentaren.
Het is stellig ook mogelijk deze ro- i
man op een andere wijze te )>ekij-
ken. Men zou de nadruk kunnen leg- i
gen op de worsteling om en met het
christelijk geloof, want hoewel Van
Leeuwen zeker geen theoloog is ont
breekt het betoog niet. Op derelfde
wijze zou men er een wijsgerige pro-
blematiek in kunnen vinden. Het is 1
ook duidelijk dat Van Leeuwen op
de hoogte is zowel van de exirten-
tiefilosofie asl van de modernste
evolutieleer, evenwel zonder dat hij
daar nadrukkelijk mee aan komt
dragen.
Toch lijkt het mij het beste dit
boek in de eerste plaats te zien als
roman, als een stuk menselijk leven
dus dat boven dat der anderen wordt j
uitgetild en verlevendigd. Een schrij- j
ver toch „schept" in de eerste
plaats. Wie denkt in een boek als
dit een oplossing te vinden, verwacht j
van de schrijver iets dat hij niet-
geven kan en waarom het hem ook
niet te doen is. Het enige antwoord
dat men er desnoods in zou kun
nen vinden, kan men horen uit de
mond van zowel Bodin als van Pa
laar: hun nutteloosheid. Of dat in
derdaad zo is, kan vervolgens ieder
voor zich uitmaken.
CLARA EGGINK I
Vuurwerk van jongeren
(Van onze Londense correspondent)
Het vuurwerk dat de felle jonge
liberalen op het jaarlijks congres van
de liberale partij in Brighton hebben
afgestoken deze week heeft de partij
volkomen uit het lood geslagen. Het
is, of een spontane maar grandioos
georganiseerde pop-groep iedereen
boven de 30 naar huis heeft willen
sturen met de boodschap: u bent uit
gediend en ga maar gauw met pen-
Haj, is het bestuur van de liberale
partij volkomen uit de hand gelopen
en nu zitten zij met de brokstukken,
wamt de liberale partij is van onder
tot boven in tweeën gescheurd.
De jongeren wisten op de eerste
dag het beleid van de partij inzake
de NAVO te verwerpen en kregen er
op één stem na een motie door die
wilde, dat de arbeiders zelf de leiding
in die' staatsbedrijven zouden benoe
men. Zij wierpen ziofr op als de grote
strijders voor betere levensomstan
digheden voor de arbeider, die door
premier Wilson en door hun eigen
vakbonden verraden zou zijn. Een
vam de jonge liberale kamerleden,
Thorpe, riep gisteren op om de V.N.
de spoorweg te laten bombarderen
tussen Zuid-Afrika en Rhodesië. z>o-
dait de toevoer van olie verhinderd
zou worden en het regime-Smith in
Rhodesië zich wel zou moeben over
geven.
redderen. Joe Grimonid, de geliefde
leider van de liberalen, die in zijn
ambtsperiode het aantal liberale ka
rtels van 6 op 12 heeft gebracht,
zaït zwijgend op het podium. Hij heeft
altijd voor vuur en radicalisme ge
pleit, maar dit pakket revolutionaire
voorstellen ging hem te ver. Voor de
duizenden linkse jongeren, die teleur
gesteld zijn in het .geschipper" van
de regering-Wilson. klinkt dit alle
maal aantrekkelijk, maar het is on
waarschijnlijk dat de grote meerder
heid van d'e Britse kiezers met libe
rale sympathieën door deze jongelui
gewonnen zullen worden. Pas over
vier a vijf jaren zullen en- weer ver
kiezingen in Engeland gehouden wor
den. Het ls te vroeg om nu al te zeg
gen wat er dan zal gebeuren, vooral
omdat men niet weet hoe de Labour-
regering zich door deze jaren heen
slaan. Maar als de jeugdige libe
rale rebellen, wier motto is „make
love no war" wait van hum lange ha
ren zullen verliezen, lijkt het niet
onwaarschijnlijk dat zjj nieuw leven
brengen in de liberale partij en in
die gehele Britse politiek.
Zwijgend
Vorder sprak de gebaarde liberale
zegsman voor economische zaken,
Laytom, zich uit voor devaluatie van
het pond sterling. Ook iets wat de
regering met man en macht probeert
te voorkomen, omdat dit hert gehele
geldsysteem in het Westen zou ont-
ADVERTENTIE
Wilt u eenzelfde kans krijgen
als die mijnwerker?
U zit misschien met hetzelfde probleem als indertijd die mijnwerker:
zekerheid voor de toekomst, promotiekansen in werk dat u ligt, goed
loon. Hoogovens biedt mensen die echt willen veel goede kansen in
veel soorten werk en uitzicht op een zékere toekomst.
Vul onderstaande bon in en stuur hem (in gesloten envelop) aan:
Hoogovens IJmuiden, Personeelszaken, gebouw „Buitenhof".
Ik stel prijs op meer informaties over tewerkstelling bij uw bedrijf
Naam: Geboortedatum:
Voornaam:Huidig beroep:
Adres: Gehuwd/Ongehuwd
Woonplaats: Handtekening:
HOOGOVENS IJMUIDEN
Bouw uw toekomst op staal
Grafschennis
in Niith
Voor de vierde maal in kele maan
den tijds zijn in de Limburgse ge
meente Nuth graven geschonden.
Gisternacht werden niet minder dan
houten grafkruisen afgebroken of
omver getrokken. Ook moest een
aantal stenen grafzerken het ont
gelden. Van enkele tientallen krui-
werden de Christusfiguren afge
rukt en eveneens vernield.
De rijkspolitie van Nuth. die met
het onderzoek bezig is, heeft tot nu
toe geen spoor van de daders kun
nen ontdekken. Men vermoedt ech
ter dat een geesteszieke aan het
werk is geweest.
De psychologie
van het kwaad
De psychologie van het kwaad is
gisteren in Den Haag het onder
werp van gesprek geweest in de jaar
lijkse bijeenkomst van protestantse
en rooms-katholieke pastores bij de
inrichtingen van het Ministerie van
Justitie. Prof. dr. H. C. Rumke eme
ritus hoogleraar in de psychiatrie
aan de Rijksuniversiteit in Utrecht,
hield een inleiding waarin hij, naar
hij zei, slechts een zeer voorlopig
oordeel over dat onderwerp wilde ge
ven. In de literatuur vindt men over
dit onderwerp heel weinig.
Kort na de opening had de minis
ter ban Justitie, dr. I. Samkalden,
gezegd het 'boe te juichen dait men
nu zover was dat de psychologie van
het kwaad werd besproken. Vroeger
zou men eerder een discussie over de
betraffing of de zin van het kwaad
hebben verwacht.
De bijeenkomst werd geleid door de
hoofdpredikant bij de inrichtingen
van Justitie, drs. C. F. Brusewitz.
Ds. M. Kamper met
emeritaat
In verband met het bereiken van
de pensioengerechtigde leeftijd heeft
de classis Almelo van de Geref. Ker
ken met ingang van 1 oktober eme
ritaat verleend aan ds. M. Kam
per, predikant van de Geref. Kerk
in Wierden.
Nadat de heer Kamper door de
classis Harderwijk was beroepbaar
verklaard in de Geref. Kerken en
hij van 1927 tot 1931 eerst ruim vier
jaar te Alphen aan den Rijn werk
zaam was geweest als hulpprediker
werd hij op 18 oktober 1931 door zijn
vader bevestigd als predikant van
de Geref. Kerk in Nieuw Weerdinge.
Op 3 november 1947 verwisselde ds.
Kamper deze gemeente met die van
Wierden,
Meer bantoestans
in Zuid-Afrika
Premier Vorster heeft gisteren in j
het Zuidafrikaanse parlement ge-
zegd dat zijn regering meer Bantoe- j
stans (zelfbesturende gebieden voor
Bantoes) zal vormen.
Op het ogenblik is er één bantoe-
stan Transkei welke drie jaar 1
geleden door de regering van Ver- j
woerd werd gesticht op grond van
de politiek van gescheiden ontwikke
ling der rassen.
Vorster verklaarde tijdens een de
bat over de regeringspolitiek aan
gaande apartheid: .Als de wereld
ons alleen laat, zullen wij bewijzen
dat wij in staat zijn onze eigen pro
blemen in ons eigen tempo en op j
onze eigen wijze op te lossen".
Minister van Justitie, Muller, heeft
meegedeeld dat in Zuidwest-Afrika
de laatste tijd 23 „geïnfiltreerde ter- I
roristen" zijn aangehouden. Uit ver- j
klaringen en papieren van de ge- j
arresteerden was gebleken dat hun
was opgedragen een terreurcampag-
ne te beginnen, waarbij dood en
verderf moest worden gezaaid.
Rode Garde krijgt
militaire opleiding
Blijkens een bericht van het pers
bureau „Nieuw-China" krijgen de
jongeren van de „Rode Garde" op
het ogenblik een militaire opleiding,
mogelijk om hen als reservisten voor
het leger geschikt te maken. De
Rode Gardisten houden zich, naar
het voorbeeld van het bevrijdings
leger, bezig met exerceren, bajonet
oefeningen en handgranaatwerpen.
voordat ze zich aan de werken van j
voorzitter Mao en de culturele revo
lutie wijden, aldus Nieuw China.
In de Chinese pers en in pamflet
ten van de Rode Gardisten wordt
kritiek geleverd op het staatshoofd.
Lioe Sjao-tsji, zo meldt het pers
bureau Tass uit Peking.
Zoals bekend is de huidige cam
pagne in China voornamelijk gericht
tegen ..een handjevol" gezagdragers
die de kapitalistische weg zijn opge
gaan. Maar uit pamfletten van de
Rode Garde en berichten in de pers
blijkt dat een „brede kring van figu
ren van partij en staat", onder wie
vooraanstaande leiders, aan kritiek
blootstaan. In dit verband wordt
vooral Lioe Sjao-tsji genoemd, aldus
Tass.
Van de mijn naar de trein. Dat is eigenlijk het verhaal van Age Dijkstra, voor
man bij de spoorploeg van Hoogovens. Hij bewijst dat je bij Hoogovens precies
dié baan kunt vinden die je het beste ligt.
Hij zat eerst op de kalksalpeterfabriek. De ploegendienst lag hem echter niet
zo goed, maar zodra er een geschikte plaats open kwam, kreeg hij overplaatsing
naar de spoorploeg.
„Ja," zegt hij, „Ik heb inderdaad ervaren dat ze hiervan de leiding aandacht
voor je prestaties hebben. Zo ben ik op het ogenblik weer voor een test gevraagd
en dan vóel je dat er misschien nog meer mogelijkheden voor de toekomst in
kunnen zitten."
„En de rest? Dat zit ook goed, zelfs een huis had ik binnen de beloofde tijd.
Da's ook iets dat werken bij Hoogovens aantrekkelijk maakt."
Bouw uw toekomst op staal
a«
Toen de Haagse agent J. v. d.
Zwaan op Prinsjesdag in Den
Haag in moeilijkheden kwam met
een aantal provo's, kreeg hij bij
stand van soldaat P. A. v. d. Geest
van de geneeskundige troepen,
die hem ontzette. Gisteren kreeg
de soldaat uit handen van de
Garnizoenscommandant kolonel
Van Schendel een tevredenheids
betuiging en twee dagen extra
prestatieverlof.
Winkeliers
Instemming met
optreden van
Haagse politie
Een groep van 68 Haagse winke
liers. gevestigd aan de Langepoten
Plein, Kortepoten. Herengracht en
Herenstraat, welke straten op Prins
jesdag het toneel zijn geweest van
intensieve strijd tussen politie en
provo's, hebben in een telegram aan
de burgemeester van Den Haag hun
instemming betuigd met het optre
den van de politie. Zij deelden in
hun telegram de burgemeester mee,
..dat zij volkomen akkoord gaan met
het kordate politieoptreden als zoda
nig tegen groepen jongelui van wie 'n
gedeelte speciaal met doel tot pro
voceren naar Den Haag was over
gekomen, dat in tegenstelling tot ve
le persberichten de politie juist ge
handeld heeft; dat volgens de oog
getuigen vele relletjes dan pas be
gonnen als fotografen gereed waren
om opnamen te maken; dat zij het
betreuren dat de politie door de
persberichten in een slecht daglicht
geplaatst te zien; dat zij hopen en
verwachten bij een soortgelijke her
haling op een evenzo krachtdadig
optreden van de politie".
Heden geopend
Vandaag is in Kiruna in Zweden
een stuk boven de poolcirkel in het
land van de middernachtzon een in
ternationale raketbasis van de Euro
pese organisatie voor ruimteonder
zoek Esro geopend.
Vanaf de basis zal een lange reeks
van onderzoekingsraketten tot hoog
ten variërend van 50 tot 100 km ge
lanceerd worden.
Het onderzoek zal vooral gericht
zijn om de kosmische straling en de
isoneringsprocessen in de stratosfeer
maar de geleerden hopen ook het
poollicht en zekere gevolgen van
zonne-explosies te bestuderen.
Alle leden van de Esro (België,
Denemarken. Frankrijk, Groot-Brit-
tannië, Italië, Nederland, Spanje.
West-Duitsland, Zwitserland en Zwe
den) hebben bijgedragen in de kos
ten van het Esro-onderzoe kings-
programma welke voor de periode
van 1964 tot 1972 op 1200 miljoen
gulden berekend zijn.
De eerste Europese satelliet, de Es
ro I, zal het volgend jaar van een
Amerikaanse basis gelanceerd wor
den met een instrumenterium dat op
de Kiruna basis beproefd is.
I De basis ten noorden van de mijn-
bouwstad heeft dertig miljoen gulden
gekost en heeft een permanente staf
I van 80 mensen uit de verschillende
landen.
I Het lanceerterrein en de proef-
baan beslaat een gebied van 120 bU
I 70 km. Daarbinnen wonen 300 Lap
pen met hun rendieren. Voor hun
bescherming heeft Esro 21 onder
grondse scruilplaatsen gebouwd.
De regering wil een positief eml-
gratiebeleid blijven voeren. Dit
schrijft de minister van Sociale Za
ken en Volksgezondheid, dr. G. M.
J. Veldkamp, in de toelichting op
een wetsontwerp, dat b(j de Tweede
Kamer is ingediend en dat tot doel
heeft, wijziging te brengen in de
emigratiewetgeving.
Het kan zijn, aldus de bewinds
man, dat een aantal overzeese im
migratielanden voor een aantal land
genoten bestaansvoorwaarden bieden,
welke meer aan hun aanleg en am
bitie beantwoorden en die zij in
eigen land niet meer aanwezig zien.
In het licht van het streven naar
zo gunstig mogelijke bestaansvoor
waarden voor iedereen past het de
overheid, er mede toe bij te dragen,
dat voor diegenen, die menen door
emigratie tot vollediger ontplooiing
van hun persoonlijkheid te kunnen
komen, de mogelijkheid daarvoor
wordt opengehouden.
In tegenstelling tot de landver-
hulzingswet 1936. die wordt ingetrok
ken. ziet de regering thans geen re
den meer voor een bijzondere be
scherming van de emigrant. In
plaats van de Raad voor de Emi
gratie zal voortaan een commissie uit
de Sociaal-Economische Raad de over
heid aangaande emigratievraagstuk
ken van advies dienen. In het emi-
gratiebestuur krijgt het ambtelijk
element een minder zwaar accent.
De figuur van commissaris voor de
emigratie verdwijnt.
De verlening van financiële bij
stand aan emigranten wordt in de
wet vastgelegd. Emigratie wordt in
het wetsontwerp omschreven als:
vertrek uit Nederland voor vestiging
buiten Europa.
