EGROTING HOGER DAN OOIT
Regering wil sparen bevorderen
MET PIJN
MOEITE!
Sociale premie
1 pet. omhoog
Belastingen
Ondanks kunst- en vliegwerk
toch te kort van 1176 miljoen
OP 1 JULI 1967
Brood
en melk
duurder
Gezonde afsluiting van
spannende vier jaren
Schiphol
J K®ao^
JO SEPTEMBER 1999
fcEIDSCH DAGBLAD
1 ^utorij<leii wordt
I weer duurder
Belasting op
speculatiewinst
P.T.T.-tarieven
gaan omhoog
Huurverhoging
uitgesteld
Omzetbelasting
in *68 hoger
71 DE RIJKSBEGROTING 1967 heeft een uit gaventotaal van 20.152 miljoen gulden. Dat
onze parlementaire redacteur)
regering: Is er in geslaagd de
financiële eindjes aan elkaar
te knopen. Maar het resultaat
Wajtugt wel de sporen van de pijn
a!t*L de moeite, die dat heeft gekost.
vrat mooie beloften van vorig
moesten worden ingeslikt. Het
jningbouwoffenisef is vastgelo-
Er worden dit jaar vijfdui-
ieTtnd huizen minder gebouwd dan
orig jaar werd voorspeld en vol-
Sto end jaar zal de produktie ver-
olfe wedelijk met nog eens 2.500 hui-
C dalen.
de lofzang op de uitbreiding
n de gemeenschapsvoorzienin-
n is alleen de nagalm nog te
ren: er komen meer sporthallen
het Rijk gaat bijdragen aan
rbeteringen van het wegverkeer
het openbaar vervoer. Maar de
SJToering van de drie sociale wet-
;rkin, vorig jaar vastgesteld op 1
j®, Duari 1967, moet een half jaar
uitgesteld. De zuider-
ruim tweeduizend miljoen gulden méér dan het totaal van de begroting 1966. Het tekort (1176
miljoen) is iets groter dan het geraamde tekort voor 1966. De grootste uitgavenstijging zit in
de posten: salarissen (690 miljoen meer), onderwijs en wetenschappen (490 miljoen meer),
Volkshuisvesting (320 miljoen meer), verkeer en waterstaat (190 miljoen meer) en sociale
voorzieningen (130 miljoen meer).
Hoewel de begroting hoger is dan ooit tevoren en voor het
eerst de twintig miljard overschrijdt, wordt zij toch gekenmerkt
door soberheid, aldus de toelichting van minister Vondeling (Fi
nanciën). De economische situatie dwingt de regering er toe het
wat kalmer aan te doen; er is heel weinig ruimte voor nieuwe
plannen.
Versnelde heffing
O
Dank zij veel kunst en vliegwerk
is minister Vondeling er in geslaagd
het tekort zo klein mogelijk te hou
den. De belangrijkste maatre
gelen waren al voor Prinsjesdag uit
gelekt zodat de miljoenennota dit
maal niet veel verrassingen bevat.
Het belangrijkste onderdeel van
het dekkingsplan wordt gevormd
door de versnelde heffing van de in-
tin ii. i aoor ae versneiae netting van de In
mrken en de deltawerken wor- komstenbeUstl waardoor de fls
d getemporiseerd en in het on-
rwijs heeft het kabinet met de
bijl rondgehakt om de ult-
aanp
ftnslüging zo klein mogelijk te
nden.
regering beschouwt herstel
van het economische even
wicht als haar eerste taak.
PiA H is een taakomschrijving, die
schril afsteekt bij de fanfares
vorig jaar Ook al valt er op
manier, waarop de regering de
laak wil uitvoeren niet zo erg
el aan te merken. Het begro-
igstekort is niet groot, de firian-
is betrekkelijk veilig. De er-
ring heeft echter geleerd, dat
K een sterk geknepen begroting
,p i neiging heeft uit te lopen. Het
i ol ie potlood kan wel posten
8 irappen, maar kan allerlei tus-
j itijdse kostenstijgingen niet on-
iaan maken.
I. Ks kabinet gaat met deze begroting
sombere politieke herfst tege-
net. De versnelde inning van de
ligt heel wat
aütiei 'dat staat nu al vast
ilezierig op de maag. De ver
ing van de omzetbelasting op
januari 1968 al evenzeer. Minis-
iVondeling kan volhouden, dat
ielf het verhogingsvoorstel moet
dedigen, maar zyn opvolger
;r de economische gevolgen
ondervinden. De forse
mec'Jhoging van de omzetbelasting
een vijfde is niet op enig
Itiek akkoord buiten het kabi-
gebaseerd. De kans dat de Ka-
k" het voorstel helemaal of ge-
ïlteiijk zal willen veranderen is
arom niet denkbeeldig .En ver
ingen in belastingvoorstellen
den nog alleen tot een kabinets-
combineren met de door het
xilijk zal het ook worden om
de lastenverzwaringen te
403 abinet zo dringend gevraagde ma-
in de looneisen. Vooral als
deel van de kleine loonruimte
nog tens gebruikt moet wor-
Toor het spaarloon. Een be-
ip op het bedrijfsleven alleen is
voldoende. Een beleid gericht
ontspanning en prijsstabilisatie
ift tot nu toe ook niet gehol-
Toch schijnt de regering ook
weer.niet meer te willen of
d»en.
regering kon het met deze be
ing bj de eigen achterban wel
modlijker krijgen dan bij de
itie De tegenspelers van
kabiiet kunnen tevreden zijn.
chiistelijk-historische fractie-
«1 rider teernink zei vorig jaar al:
«8?: fejfing wil teveel in eens. De
0 Teci finaneële specialist van de
130V-VJ). drs. Joekes, zal tot zijn ge-
DWfei heel wat van zijn veelbë-
"S* plan in de begroting 1967
jenjnnden zelfs de verhoging
Ie gerechtelyKe ooeien.
tens kt
pt B
kater
ting nog met een Jaar ver
lengd waardoor de fiscus nog weer
eens 43 miljoen incasseert. De ver
hoging van de accijns op gasolie met
2.20 per 100 liter brengt nog eens 60
miljoen ertra In het laatje. De veel
besproken speculatiewinstbelasting,
die binnenkort zal worden voorge
steld, zal de schatkist vermoede
lijk 5 miljoen gulden opleveren.
Zoals reeds werd aangenomen wil
minister Vondeling het gat dat in de
rijksbegroting 1968 zal ontstaan door
de versnelde heffing van de inkom
stenbelasting dichten door
cus in 1967 een eenmalig extrabe
drag van 300 miljoen gulden zal j hoging van de omzetbelasting,
ontvangen. De tweede belangrijke verhoging zal, zo blijkt uit de miljoe-
nieuwe inkomstenbron (130 miljoen nennota, twintig opcenten bedragen
gulden) is de verhoging van de ben- en zal niet gelden voor die artikelen
zine-accyns met 4 cent per liter, waarvoor begin dit jaar de omzetbe-
De verhoging is tijdelijk en zal al- lasting werd verhoogd (zoals auto's,
leen voor het jaar 1967 gelden. televisietoestellen, radio's enz). De
Verder wordt de tijdelijke ver- I ingangsdatum 1 januari 1968, is
hoging van de vennootschapsbelas- |g<*o»m om de prilsstijgende ten-
Ook de P.T.T. moet meehelpen om
het tekort zo klein mogelijk te ma
ken. De jaarlijkse uitkeringen die het
staatsbedrijf aan het Rijk doet zul
len worden verhoogd, waardoor de
ontvangsten nog eens 66 miljoen gul
den meer worden. Tenslotte ligt het
in het voornemen een aantal tarie
ven en retributies voor overheids
diensten te verhogen. De verhogin
gen zullen onder meer betrekking
hebben op paspoortleges, loodsgelden,
gerechtelijke boeten, octrooigelden en
keuringsgelden. De opbrengsten van
deze verhogingen worden niet ge
raamd; ze worden gemotiveerd als
aanpassing aan stijgende kosten.
Een belangrijke verhoging van de
inkomsten wordt tenslotte verkregen
door de verdubbeling van de opcenten
De invoering van drie belangrijke per saldo een budgettair voordeel op de motorrytlligenbolasting. Daar.
wetten op het gebied van de sociale van rond f 115 miljoen, omdat de JT Mn ext,a bedrag van 107
verrekering, oorspronkelijk ge- overname van de AKW-premie met i
e.n miljoen gulden in het Rijkswegen-
fonds vloeien waardoor ernstige ver-
densen in het jaar 1967 zoveel mo
gelijk te beperken.
Naast de verhoging van de belas
tingen heeft minister Vondeling nog
een heel rijtje andere maatregelen
aangekondigd om de touwtjes zoveel
mogelijk aan elkaar te knopen. De
belangrijkste van deze maatregelen
hebben betrekking op de woningwet-
bouw. Nog dit najaar zal de regering
een wetsontwerp indienen waardoor
bewoners van woningwetwoningen
met een inkomen boven een nader
te bepalen grens verplicht worden
een periodieke heffing te betalen. De
opbrengst van deze heffing zal in
1967 ongeveer 70 miljoen gulden be
dragen.
Voorts wil de schatkist 45 mil
joen gulden Innen door kopers van
woningwetwoningen te verplichten
tot extra-aflossingen. Verder wordt
overwogen bewoners van duurdere
woningwetwoningen te verplich
ten tot nader te bepalen bijdragen.
Deze maatregelen zullen ongeveer 15
miljoen gulden opleveren.
Overheidsdiensten
dacht op 1 januari maar om budget- een vertraging van een kwartaal op-
taire redenen uitgesteld tot 1 juli treedt. Aangezien de toekomstige
1967, heeft voor de werknemers een netto lasten van de nieuwe verzeke-
stjjging van de totale premielast met rlngsmaatregelen voor de rijksbegro-
ongeveor één procent tot gevolg. Dat I ting op jaarbasis op rond f 125 mil-
blijkt uit de vandaag verschenen joen kunnen worden geraamd, wordt
miljoenennota, de premielast voor de hierdoor voor rond f 240 miljoen be-
werkgevers blijft per saldo gelijk. slag gelegd op de begrotingsruimte
Het gaat hier om de invoering van
twee nieuwe volksverzekeringen, na
melijk die tegen zware geneeskundi-
risico's en de uit te breiden ver
plichte ziekenfondsverzekering (tot
de kring van de zelfstandigen en de
bejaarden), alsmede de invoering
van de arbeidsongeschiktheidsverze
kering voor loontrekkenden.
De regering is van plan de Rijks
bijdrage aan de AOW in te trekken
tegelijkertijd de AKW-premie
voor rekening van de schatkist te
brengen. Dat levert haar voor 1967
Naast de invoering van de sociale
wetten worden ten behoeve van de
volksgezondheid, waarvoor in totaal
208 miljoen is uitgetrokken, nog an
dere mogelijkheden geschapen. Daar
onder Is een structurele verbetering
van de subsidies voor de wijkverple
ging en van de subsidies op het ter
rein van de geestelijke volksgezond
heid. Voorts staat een uitbreiding
van de subsidiëring voor diverse me
dische beroepenopleidingen op het
programma.
traging van het rijkswegenbouw
programma zal worden voorkomen.
De opcenten nu nog 65 centen voor
iedere gulden wegenbelasting
werden in de loop van vorig jaar in
gevoerd ter financiering van het
pas ingestelde Rijkswegenfonds. De werkzaamheden aan de IJssel-
MINISTER VONDELING
ste drie posten vergeleken met 1966 I
toch weer veel meer geld uitgetrok- j
ken. Zoals al bekend, wordt de in
voering van de drie nieuwe sociale
voorzieningen (de verzekering tegen
zware geneeskundige risico's, de uit
breiding van de ziekenfondsverze
kering en de arbeidsongeschiktheids
verzekering) van 1 januari 1967 ver
schoven tot 1 juli 1967. Dat levert het
Rijk een budgettair voordeel op van
115 miljoen, en kan bovendien de
looneisen drukken. Om deze laatste
reden is ook de huurverhoging uitge
steld tot 1 juli. Een tweede grote
bezuiniging is verkregen door h et
woningbouwprogramma te stellen op
117.500 huizen in plaats van de aan
vankelijk geraamde 125.000.
Ook Verkeer en Waterstaat zal het
wat kalmer aan moeten doen
Het consumentensubsidie op brood
en de vaste toeslag voor industrie-
melk worden verder afgebroken, zo
blijkt uit de miljoenennota. Welke
gevolgen dit zal hebben voor de prij
zen wordt niet meegedeeld.
De krappe begrotingssituatie
maakt het onvermijdelijk voor een
aantal taken op het gebied van de
landbouw van een wezenlijke uitbrei
ding af te zien. Dit geldt niet alleen
voor het onderzoek en de voorlich
ting. maar in het algemeen voor de
diensten en afdelingen, die niet on
middellijk het structuurbeleid tot
hun taak hebben.
Een belangrijke uitzondering hier
op is de veeartsennijkundige dienst.
Hier is rekening gehouden met de
geleidelijke overneming door het
Rijk van het deel van de kosten van
de georganiseerde dierziektenbestra
ding dat voorheen voor de melkpro-
dukten werd gedragen door middel
van een heffing van 25 cent per 100
kg afgeleverde melk. Voor 1967 is
daarvoor een bedrag van f 15 mil
joen uitgetrokken.
Voor het ontwikkelings- en sane
ringsfonds voor de landbouw wordt
een subsidie ven f45 miljoen aan
gevraagd. Naar verwacht wordt zal
j dit voldoende zijn om de bestaande
saneringsregelingen uit te voeren en
de ontwikkelingsactiviteiten voort te
I zetten.
Volgens de nu bekende gegevens
zal de afrekening met het Europees
I oriëntatie- en garantiefonds voor de
I landbouw voor de periode 19651966
voor Nederland een bedrag van f 120
I miljoen opleveren.
verdubbeling van deze opcenten zal
tot gevolg" hebben dat de belasting
voor de kleinere auto's met ongeveer
dertig tot vijftig gulden per jaar
zal worden verhoogd. Voor de zwaar
dere auto's zal de verhoging vermoe
delijk maximaal 125 gulden bedragen.
De beperking van de overheidsuit
gaven, nodig geworden door de eco
nomische situatie, heeft vooral gevol
gen voor het defensiebeleid, de wo
ningbouw, waterstaat en de sociale
voorzieningen, ook al Is voor de laat-
meerpolders en de Deltawerken zul
len worden getemporiseerd en aan
de nieuwe havenmond in Schevenin-
gen zal volgend jaar nog niet wor
den begonnen.
Een forse beperking zal ook wor
den aangebracht in de militaire uit
gaven. Minister De Jong zal het vol
gend jaar 115 miljoen gulden minder
mogen uitgeven. Besloten is evenwel
dat dit bedrag in 1968 boven het
defensieplafond ter beschikking zal
staan.
VERLAGING GAAT DOOR
ANDER OVERWERKTARIEF
VRIJGEZELLEN BETER AF
SPAARBRIEVEN VAN BAAN
Tegenover alle belastingverhogende
maatregelen stelt minister Vonde
ling (Financiën) in zijn miljoenen
nota aan de Tweede Kamer ook
een paar belastingverlagingen in
het vooruitzicht. H(j is van plan
een verlaging van de inkomstenbe
lasting voor vrijgezellen in te die
nen. De verlaging zal slechts gel
den voor vrijgezellen van 10 tot 65
jaar. Het budgetair nadeel van deze
maatregel wordt geraamd op 37
miljoen gulden.
Ook wordt een wetsontwerp voorbe
reid, waarin de belasting op over-
loting bj de eigen achterban wel B V 0 ~H
Wd" Seernink zei vorig jaar al: (f J
e(L ie rearing wil teveel in eens. De
"JS -
WnB7
vrij.- Inkomen uit bednjve
(Van onze parlementaire redactie)
De regering gaat een actie voeren ter be
vordering van het sparen. Dit kondigt mi
nister Vondeling in de miljoenennota aan.
Besparingen zyn nodig voor het herstel van
het evenwicht in onze economie. De regering
vertrouwt, dat op ruime schaal bereidheid zal
bestaan aan een oproep in die richting gehoor
te geven. De uitwerking van de spaaractie zal
binnenkort in een nota aan de Staten-Gene-
raal bekend worden gemaakt.
Minister Vondeling wijdt de hele slotbe
schouwing van de miljoenennota aan de
noodzaak, dat het evenwicht in de economie
wordt hersteld. De bestedingen zün te hoog,
de besparingen te klein, het verloop van de
betalingsbalans is ongunstig en investeringen
komen in de knel. Dit laatste blükt vooral bü
de gemeenten, maar ook In de particuliere
sector (moeilükheden bü de financiering van
de woningbouw).
Eén van de vereisten voor evenwichtsherstel
is rust aan het loonfront. Mede door de druk
van de arbeidsmarkt gaat de inkomensont
wikkeling de ontwikkeling van de produktivi-
teit ver te boven. Wanneer de loonstyging
drie jaar achtereen boven de tien procent
ligt, kan men geen redeiyk prysverloop meer
verwachten, aldus dr. Vondeling. De geldont
waarding wekt toenemende ongerustheid. Er
dreigt e?n gewenning aan hoge nominale
sty gingspercert ages by een veel lagere toe
neming van de produktiviteit.
Uitstel huren
De regering wil zelf de rust aan het loon-
levensonderhoud verhogen. Het kabinet vindt
het noodzakelyk de aangekondigde algemene
verhoging van de omzetbelasting pas op een
later en waarschünlyk gunstiger tydstip te
laten ingaan, namelyk op 1 januari 1968.
Minister Vondeling wyst er overigens wel
op, dat de verhoging van de omzetbelasting
een wezenhjk deel uitmaakt van het dek
kingsplan (het plan tot financiering van de
uitgavenstyging). De verhoging van de rüks-
uitgaven én de verlaging van de loon- en in
komstenbelasting per 1 Januari 1967 werken
dat tal van overheidsvoorzieningen moeten
worden gewaarborgd en dat de woningbouw
en de investeringen van de overheidsbedryven
voortgang moeten vinden.
Dr. Vondeling geeft toe, dat de rijksfinan
ciën het afgelopen jaar geen bydrage tot een
stabiele ontwikkeling hebben geleverd. Door
allerlei tegenvallers van incidentele aard zyn
de begrotingsbedragen voor 1966 aanzienlyk
overschreden. De begroting 1967 blyft binnen
de budgettaire ruimte. Deze begroting kan
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
MINISTER VONDELING:
Jaar geen beroep te worden gedaan. Integen
deel vloeien door aflossing van staatsschuld
nog middelen naar die markt toe. Hierdoor
draagt het Ryk by tot oplossing van de fi
nancieringsproblemen in de andere sectoren,
met name voor de gemeenten.
De regering vindt het niet lichtvaardig,
erop te vertrouwen, dat tegenvallers als in
1966 zich in 1967 niet zullen herhalen. Zy
voegt daar overigens aan toe, dat by een ver
betering van het economische klimaat vol
gend jaar niet mag worden gedacht aan ver
mindering van de terughoudendheid op het
gebied van de ryksultgaven. Zou er al, door
een snelle verbetering van de betalingsbalans
en van de prijsontwikkeling, een zekere ruim
te in de economie ontstaan, dan zouden daar
van toch in de eerste plaats de onder druk
staande investeringen, zoals die van de ge
meenten, moeten profiteren.
werkloon afhankelijk wordt ge
maakt van de conjunctuur. Het ie
de bedoeling deze belasting, waar
de vakcentrales ernstige kritiek op
hebben uitgeoefend afhankelijk van
de conjunctuur te verlagen of t«
schorsen.
Het staat nu vast dat de tweede moot
van de verlaging van de Inkomsten,
en loonbelasting op 1 januari 1967
zal ingaan. Hoewel deze verlaging
een budgettair nadeel van 710 mil
joen gulden oplevert wil de rege
ring niet tornen aan de wetteltyk
vastgestelde ingangsdatum.
Het veelbesproken plan tot verlaging
van de inkomstenbelasting door
middel van spaarbrieven is nu he
lemaal van de baan. De regering
aldus minister Vondeling in de
miljoenennota, heeft besloten de
afhandeling van dit wetsontwerp
te laten rusten.
DE VERWACHTING VOOR 1967
'pnj-^n
v.h.nah inkomen v3
Evenwichlijr
1x1 bedoeling dat de
reet leningen garandeert tot een
van f250 miljoen voor de
van het nieuwe Schiphol (kos-
JjJï f 400 min). De KLM zal na
1 en I,,,,. W0er nieuwe vliegers nodig
struif Daarom is in de begroting front bevorderen door uitstel van de huur-
e? L 2®% gehouden met verhoging verhoging met een half jaar. Ook heeft het
5het aantal leerlingen van de I kabinet met dit doel afgezien van belastmg-
p*öuchtvaartschool. verhogingen, die in 1967 de kosten van het
door in de toekomst. Het kabinet zou het on
verantwoord vinden, daartegenover te vol
staan met een dekking, die voor een groot
deel slechts voor 1967 geldt en het wezenlyke
probleem verschuift naar het volgende ka
binet.
De noodzaak van besparingen (waarmee
dus gepaard gaat een geringere toeneming
van de consumptieve bestedingen) motiveert
minister Vondeling door enerzijds te wüzen
op de betekenis van particuliere bedrijfsinves
teringen, die belangryk zün voor de toekom
stige economische groei en de werkgelegen
heid. Anderzijds legt hy er de nadruk op,
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
uit conjunctureel oogpunt stellig positief wor
den gewaardeerd, aldus de bewindsman.
Het begrotingsbeeld voor het komende jaar
is ook bevredigend, wanneer men naar het
saldo en de financiering ziet, schryft de mi
nister. Het Ryk zal zyn kapitaalbehoefte ge
heel kunnen dekken met de gelden, die op de
voorinschryfrekeningen (byv. van het Alge
meen Burgeriyk Pensioenfonds) beschikbaar
komen. De minister gaat er dan even aan
voorby, dat er, wat de begroting van 1966 be
treft nog een ongedekt gat van ongeveer 600
miljoen gulden moet worden gefinancierd en
vervolgt: op de open kapitaalmarkt behoeft
voor de dekking van het tekort van volgend
Voorwaarde voor een evenwichtige ontwik
keling op langere termün is een Juiste ver
houding tussen sparen en investeren. De be
groting van 1967 betekent een belangryke
bydrage tot de zo noodzakeUjke besparingen.
Minister Vondeling belooft, dat geprobeerd
zal worden het Inzicht in de problematiek van
de ontwikkeling van de overheidsfinanciën te
verbeteren, zodat ook by de opstelling van
een regeringprogramma voor de komende ka
binetsperiode daarvan profyt kan worden ge
trokken. Naar het oordeel van de bewindsman
is de ryksbegroting voor 1967 een in finan-
cieel-economisch opzicht gezonde afsluiting
van een aan spanningen ryke vierjarige pe
riode. Met de aanvaarding ervan wordt een
veilige brug geslagen naar de volgende pe
riode, die evenmin gemakkeiyk ltfkt te wor
den.
pöl
de invoer sh'jgl
Koninkrijk
Ten aanzien van een herziening
van de verhoudingen met Suriname
en de Nederlandse Antillen neemt
de regering nog steeds een afwach
tende houding aan. Het beleid blijft
•richt op de Intensivering van de
samenwerking tussen de drie landen
binnen het kader van het Statuut
voor het Koninkryk.
