mogen ons
niet in het
buitenland
55
aliaan kost werkgever maar 65 mark
CONFLICTSITUATIE
UEBERMENSCH TEGENOVER ANALFABEET
over discriminatie gastarbeiders
Weekeindbijlage Leidsch Dagblad
U|w—v ÜSSELDORF Vele Nederlanders maken zich be-
I B zorgd over de komst van buitenlandse arbeiders naar
ons land. Zij herinneren zich nog maar al te goed de
werkloosheid in de jaren dertig. En wijzend op de loon-
i stijgingen, gebrek aan kapitaal en sluiting van bedrijven menen
ÏÏl z>j symptomen te herkennen van een tweede, en nog verschrik-
kelifker periode van gebrek aan werk.
dj Aan de andere kant staan economen, die wijzen op de struc-
leti turele ommekeer in Nederland. „Lijders aan een werkloosheids-
jjf trauma" noemen deze mensen de bezorgde Nederlanders. In
S3 ons land is een blijvend tekort ontstaan aan arbeiders, meest
ongeschoolde hulpvakarbeiders. Alleen Turken, Grieken, Span-
m jaarden, Italianen, Marokkanen en straks misschien Aziaten en
^Afrikaanse negers kunnen in deze open plaatsen voorzien, is de
mening van deze economen.
ÏN:
uwe- Algemeen wordt verwacht dat het
."^totaal aantal vreemdelingen in Ne
derland nu 88.000 —tot maxi-
vanmaal 100.000 zal oplopen. Van hen
'aart-komen er momenteel 46.000 uit de
n rond de Middellandse Zee
aantal is vanzelfsprekend af-
jk van de verdere ontwikke-
van de Nederlandse industrie.
jrsta- De Duitsers lachen om de be-
n een irgdheid van de Nederlanders voor
™0°! (ze structurele wijziging in het ar-
l metpidsmarktpatroon. In de Bondsre-
tstai^bliek werken ruim 1.3 miljoen
litenlandse arbeiders. Zij vormen
aengE procent van de totale beroeps-
tiwerljvoiking. In Nederland ligt dit
tia^trcenta^e op nauwelÜks één Pro~
van int. Opvang, toelating, begeleiding
haarsi huisvesting, dat zijn zaken die
ngd5ze oosterburen met de hun eigen
haarbründlichkeit" aanpakken.
j^eenOf de situatie in Duitsland on-
ird%nks alle voorzorgen en ondanks
C Dlt^® grondigheid werkelijk zo ideaal
prijzenswaard is, hebben wjj ge-
toper (rende een week onderzocht. Wij
beste i
ibben ons beperkt tot de deelstaat
omdat de
SI—daar in veel opzichten
/aarop^eenkomt met de Nederlandse
erwanua-tle.
I
de J^n Noordrijnland-Westfalen wo
l/u. -Q twaalf miljoen mensen en wer-
aar A 400.000 buitenlandse arbeiders,
lei- fPa éénderde van het totaal aan-
iCaI ff vreemdelingen in de Duitse
dus Bidsrepubliek. De regering van
van e deelstaat zetelt in Düsseldorf
ofpnals in de overige deelstaten
zich verschillende maat
instellingen over de
theJtarbeiders ontfermd: de (rooms-
sparim
katholieke) Caritas over de Italia
nen, Spanjaarden, Portugezen, Joe-
goslaven en een kleine groep Grie
ken, de ArbeiterwohIfahrt over de
Turken en de Innere Mission over
de overige Grieken. Marokkanen
worden nog niet begeleid, omdat
hun aantal (nauwelijks tien
duizend) nog te klein is.
Duidelijke problemen
De Duitse autoriteiten maken zich
bezorgd over de toenemende inte
gratie van buitenlandse kolonies in
hun land. Hieruit vloeien enkele
duidelijke problemen voort:
1. Stationspsychose. Op byna alle
Duitse stations hangen de bui
tenlanders 's avonds en tijdens
het weekeinde verveeld rond, in
steden als Keulen, Frankfurt en
München met vele honderden te
gelijk. Gevolg: de Duitsers krij
gen een hekel aan de gasten, om
dat de buitenlanders niet voor
hen opzij gaan en omdat de zui
derlingen in de Westeuropese
vrouwen lichte meisjes zien. De
gastarbeiders schreeuwen dikwijls
en zy zien er in de ogen van de
over het algemeen goed verzorg
de Duitsers smerig en slonzig uit.
3. Huisvesting. Met name in het
dichtbevolkte Roergebied is de
huisvesting voor de Duitsers zelf
al 'n groot probleem. Op de lijst
van woningzoekenden in Keulen
staan alleen al 20.000 Duitsers. De
meeste bedrijven bouwen daarom
voor hun buitenlandse werkne
mers woonoorden, barakken of
flats. De regering in Bonn heeft
tot nu toe 250 miljoen Mark tegen
twee procent rente voor dit doel
ter beschikking gesteld ven de
werkgevers.
3. Criminaliteit. In de Duitse bou
levardpers wordt buitensporig veel
nadruk gelegd op de door buiten
landers begane misdaden. Een
fraai voorbeeld hiervan was de
sensationele moord van een „bui
tenlander" op een Duitse politie
man. Met grote koppen stond op
de voorpagina's„Gastarbei
der schiet Duitse agent neer". Uit
de tekst bleek de buitenlander
echter een uit Joego-Slavië af
komstige Duitser te zjjn
Prestige gehavend
Het zit in de aard van de Duit
sers om problemen grondig aan te
pakken. Voor een niet-Duitser lijkt
de overdreven zorg van de Duitse
overheid voor de buitenlanders
voort te komen uit een conflictsi
tuatie: na twee wereldoorlogen is
het prestige van de Duitsers nogal
gehavend. Nu werken ineens an
derhalf miljoen buitenlanders in de
Bondsrepubliek. Alle vooroordelen
moeten daarom over boord. De
Duitsers willen de wereld tonen dat
ze eigenlijk nog zo slecht niet zijn.
Meer nog dan in Nederland is
de economische noodzaak van de
komst van grote aantallen buiten
landers naar Duitsland zonder
meer duidelijk. In gesprekken met
mensen, die bij het werk onder de
■jr Turk»ffastetrbekb+4
gastarbeiders zijn betrokken, kwam
naar voren dat het Duitse volk de
buitenlander slechts accepteert bin
nen de fabriekspoort. Daarbuiten
biyven het vreemden.
>p|» Duitse werving
fy ontaardt in
mensenhandel
„Wij weinig tolerant"
De Duitse televisieregisseur F.
Porck is een zelfcriticus„Wy zyn
weinig tolerant. Het gaat ons te
goed en wy zyn volkomen zat.
Daarom denken we ook niet na
waarom de vreemdeling naar
Duitsland komt. Alles is by ons te
materialistisch Ingesteld, niet alleen
ten opzichte van de buitenlandse
arbeiders.
Volgens de heer Friedrich, hoofd
van de gemeentelijke dienst voor
uitgifte van verblyfsvergunningen
in Mulheim aan de Roer, heeft de
buitenlander in principe geen enkel
recht in Duitsland. „Als wy hem
niet willen hebben, kunnen we hem
zonder meer over de grens zetten.
Maèr", voegt de Duitse ambtenaar
er snel aan toe, „u moet die rechte
loze positie van een vreemdeling
niet zo zwa^r zien".
Erich Rotter, redacteur buiten
land van de Westduitee radio in
Keulen, aanvaardt dat in Duitsland
'n natuuriyice afkeer bestaat tegen
iemand die er anders uitziet dan
de Duitser. Hy ziet ais voornaam
ste reden van moeilijkheden met
buitenlandse arbeiders de taalbar
rière.
„Gastarbeiders hebben we nodig,
en daarom moeten wij er aan wen
nen om met hen samen te wonen.
We zouden heel wat ziekenhuizen
moeten «luiten als de buitenlandse
vrouwen er zouden vertrekken. En
Keulen zou ln vuil ondergaan als
de buitenlanders by de stadsreini
ging weg moesten. Langer werken
en geen buitenlanders meer toela
ten, zoals Bondskanselier Erhard
wil is 'n flode", aldus de heer Rot
ter.
Spaanse arbeiders in hun nieuwe „vaderland
Arme Duitsers
Het moet Dieter Brandt, maat-
«chappeiyk werker in dienst van de
Arbeiterswohlfarht in Düsseldorf,
van het hart dat de Duitsers, in
het buitenland ook worden gediscri
mineerd. ..Als wy met vakantie
naar 't zuiden gaan, en ze merken
daar dat we Duitsers zyn, kyken
ze ons met de nek aan. Veel volken
hebben wat tegen ons".
De heer Brandt erkent overigens
wel de antipathie van Duitsers te
genover buitenlanders: „Dat komt
voornamelyk door de vorige gene
ratie. Die is nog te sterk belast. De
tegenwoordige generatie staat open
voor iedereen. Wy hebben andere
Ideeën."
Wy hebben bovenstaande opmer
kingen van mensen, die dagelyks
met buitenlandse arbeiders èn me*
het Duitse volk te maken hebben,
slechts geciteerd om aan te tonen
dat het ondanks alle goede zorgen
en maatregelen in de Duitse Bonds-
republiek lang niet zo goed gaat
als zy ons zouden willen doen ge
loven. Na een week werd ons dui-
delyk dat de Duitsers Juist door
hun grondige werkwijze zich veel
moeilijkheden op de hals hebben
gehaald.
het Tc:
systeem
m hierboven hebbqp wy de houding
UWSt«! de ,Duitsers tegenover de groep
da."1 ru'01 1.3 miljoen vreemdelin-
geschetst. De geschiedenis van
ln Duitsland loopt,
gewade! eerder begonnen, gedeelte-
KeuH parallel met de Nederlandse
verwajorie.
de jaren-vyftig bleek dui-
dat de expansie ln de indu-
meer arbeiders vergde dan het
t land kon bieden. Een aanbod
de Italiaanse regering aan
heet d om een aantai werklozen
wanri®len deelnemen aan het Duitse
b«„ Xdspr0ces werd met instemming
cepteerd. Het eerste verdrag
het buitenland werd in 1955 in
getekend.
:een 3ft..
f.Hat was de aanloop voor de re
in Bonn om met medewer-
van werkgevers en werkne-
i achtereenvolgens verdragen te
met Spanje en Griekenland
met Turkye (1961), Por-
(1964) en Marokko en Tune-
165). Het aantal buitenlanders
Bondsrepubliek liep op van
1 in 1955 tot 1.3 miljoen nu in
alles in orde is, is de buitenlander
in ieder geval verzekerd van een
arbeidsplaats in Duitsland en van
redelyke huisvesting, want dit
laatste is een contractuele verplich
ting voor de werkgever.
Bijsmaak
ln de
egenenÉ
len-of a
iing(
zy deze verdragen zyn
8 commissies ingesteld, die be-
''""i op arbeidsbureaus in Ita-
Griekenland, Turkye
Leden van deze com-
selecteren de buitenlanders,
voor medische keuring van
icitanten en bieden hen een
arbeidscontract aan. Als
De werving via deze bemid
delingsbureaus krijgt door het mas
sale een nare bijsmaak. Grote be
drijven in Duitsland geven een
commissie opdracht een aantal bui
tenlanders te werven. Binnen vier
weken moeten de mensen in Duits
land zyn. „Zoveel stuks werkkrach
ten heb ik nodig. Kunnen jullie die
me leveren? Zo niet, dan probeer
ik het wel in een ander land." Het
lijkt op deze wyze meer op handel
in arbeidskrachten dan op arbeids
bemiddeling. De werkgever be
taalt voor de bemiddeling van de
Duitse commissies 165 Mark per
buitenlander buiten de EEG en 65
Mark voor Italianen.
Keuringen
Evenals in Nederland reageerden
de Duitsers heftig tegen de ver
meende slechte gezondheidstoe
stand van de buitenlandse arbei
ders. Aan de hand van cyfers over
keuringen op de wervingsbureaus
in de aangesloten landen werd ech
ter al spoedig duidelyk dat alleen
kerngezonde arbeiders naar Duits
land worden gestuurd.
In 1965 werden op de wervinge
bureaus in totaal 175.300 mensen
onderzocht. Van hen werden er
17.024 op medische gronden afge
keurd, het merendeel, 37.1 procent,
wegens aandoening van de longen
(tbc). Overige ooi-zaken van afkeu
ringen: 16.1 procent wegens afwy-
kingen aan de zintuigen. 10 procent
wegens hart- en vaatziekten en 6
procent wegens maagklachten of
geslachtsaandoen ingen
TURKIJE
Van de gekeurde buitenlanders
vormden de Turken de grootste
groep afvallers. In Istanboel en
Ankara werden 51.800 mensen ge
keurd. Van hen mochten er 6200
12 procent om gezondheidsre
denen niet naar Duitsland. De
voornaamste oorzaak was tbc, ruim
40 procent.
SPANJE
In Madrid onderzochten medici,
verbonden aan het Duitse wer
vingsbureau, 45.600 Spanjaarden.
Van hen werden er 4700 afgekeurd,
ruim 10.3 procent. Ook hier stond
de ooraaak aandoening van de lon
gen bovenaan: 47 procent.
PORTUGAL
In Portugal keurden overwegend
Portugese artsen. 10.800 Portugezen
meldden zich aan voor een licha-
meiyke keuring. Van hen werden
er 950 afgekeurd, 8.8 procent. Aan
doening van d« longent 40 procent.
ITALIé
De Italianen, die werk zoeken,
moeten zich melden by de wer
vingsbureaus ln Napels en Verona.
Verleden jaar deden dat 29.100 Ita
lianen. 2500 werden er afgekeurd
op medisch advies, 8.6 procent.
Voornaamste redenen: tbc 23 pro
cent, na urine-onderzoek 16 pro
cent, hart- en vaatafwy kingen 16
procent.
Griekenland
Tenslotte traden ln Athene en
Saloniki 38.000 Grieken aan voor
dj Duitse commissies en artsen.
27.00 van hen werden afgekeurd,
slechts 7.1 procent. Een kwart we
gens aandoening van de longen
(tbc).
Integratie
Ongeschoold
De buitenlandse arbeider komt
als ongeschoolde hulpvakarbeider
naar Duitsland. De loongrenzen
voor hem liggen daar tussen 500 en
900 Mark netto per maand. De helft
van dit loon stuurt hy naar huis.
Verleden jaar verdienden de bui
tenlandse arbeiders in de Bondsre
publiek samen 1.7 miljard Mark.
Buiten zyn werk is de gastarbei
der erg gemakzuchtig. Hy rydt lie
ver in een auto dan dat hy studeert
of cursussen volgt. Veel ambitie om
hoger op te komen heeft hy niet,
hy wil alleen méér verdienen. Door
de passiviteit van deze buitenlan
ders komt er van hun scholing wei
nig terecht.
D« integratie van de buitenlan
der in het Duitse bedrijf ie zonder
grote moeliykheden verlopen. In
zyn werk wordt hy dikwijls geac
cepteerd als mede-arbeider, omdat
zyn ongeschooldheid toch geen ge
vaar vormt voor de positie van de
Duitser. „Zelfs de ongeschoolde
Duitse arbeider staat hoger dan de
buitenlandse ongeschoolde analfa
beet", meent de heer E. de Haan
van de Westduitse werknemersor
ganisatie DGB in Düsseldorf.
Problemen ontstaan pas als de
buitenlander, die zich heeft aange
sloten by een vakbond, aanspraak
gaat maken op dezelfde rechten als
de Duitser. En als de gastarbeider
door zyn yver en vakbekwaamheid
een betere arbeider biykt te zyn
dan een Duitser, dan ontstaan er
grote spanningen.
Overgang
Te weinig denken de Duitsers
aan de reden waarom buitenlandse
arbeiders in hun land komen wer
ken, vindt mejuffrouw Weegmann,
secretaresse van de centrale Duitse
werkgeversorganisatie in Keulen.
„De gastarbeider komt niet om de
Duitse economie op poten te zet
ten. Hy ziet zyn werk hier als over
gang van werkeloosheid naar geld
verdienen om er thuis een zaak mee
op te bouwen". Slechte tien tot
twintig procent van de buitenlan
ders biyft ln Duiteland. In Neder
land ligt dit cyfer vermoedeiyk nog
lager.
De wens van de Turkse regering,
aldus maatschappeiyk werker Die
ter Brandt te Düsseldorf, is dat
haar onderdanen in het buitenland
geld verdienen om de Turkse kas te
spekken. Op medewerking van de
teruggekeerde Turken voor de op
bouw van het land rekent de Turk
se regering nauwelyks.
De Griekse autoriteiten zien met
leedwezen toe hoe talryke dorpen
in de berggebieden worden ontvolkt.
Slechte kinderen en bejaarden wo
nen er nog. De mannen en vrou
wen die kunnen werken, zyn naar
Duitsland vertrokken. In Duitsland
alleen al werken bijna 200.000
Griekse mannen en vrouwen.
„Na de oorlog hebben we allebei
geld en steun gekregen ln het ka
der van het plan-Marshall. Kyk
nu eens naar Duitsland, hoe wy
ons na de oorlog er weer bovenop
hebben gewerkt. En kyk eens naar
Italië, waar het economisch nog
een chaos is", moet een trotse amb
tenaar Kottusch van het ministerie
van arbeid in Bonn van het hart.
Communist
Een gevolg van deze situatie met
Italianen is dat de in Duitsland
werkende Italianen zo'n 400.000
verleden jaar tydens de verkie-
■lngen in hun eigen land op de
communisten stemden. Op kosten
van de Italiaanse regering mochten
zy naar huis om te stemmen.
Prompt beschuldigde daarna de re
gering in Rome de Duitsers ervaij
dat zy de Italiaanse gastarbei
ders tegen hun eigen land hadden
opgestookt.
De heer De Haan van de werkne
mersorganisatie denkt er anders
over: „De Italianen hier zien hoe
goed het in Duitsland is. Toen zy
gingen stemmen, zagen zy hoe rot
het in hun land was. Uit sociaal
protest stemden zy daarom op het
communisme".
Overigens is de atmosfeer, waar-
In de buitenlanders ln de Bondsre
publiek wonen een atmosfeer van
isolering. Het is de juiste sfeer voor
't communisme. „Dat vormt een
indirect gevaar, niet voor Duitsland,
maar voor hun eigen land", zegt
dezelfde heer De Haan, opgelucht
en met nadruk.
SLOT
VOLGT
VOLGENDE WEEK
