LEIDSCH
DAGBLAD
Gratie voor Lages?
3
f
v
Foto-satelliet
naar haan om
op weg
de maan
VENING MEINESZ
OVERLEDEN
JAMIN
odenjager ontkomt vermoedelijk
an Nederlandse cel
Verkenning mogelijke
landingsterreinen
van astronauten
fflobulette f399.-
(§uc/
eumo
ericht 1 maart 1860
DONDERDAG 11 AUGUSTUS 1966
No. 31944
N
eur; E. A. E. van Dishoeck
redacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 11,90 per kwartaal, f3,97 per maand, f 0,93 per week, (by vooruitbetaling) losse nummers f 0,25
Telefoon Directie en Administratie; 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 67053
(Van onze
gse correspondent)
ar in Haagse politieke kringen als vaststaand wordt aange
ven, zal Willy Lages, voormalig SD-chef in Amsterdam,
krijgen, aangezien thans vrijwel zeker is dat hij niet zal
binnen de drie maanden strafonderbreking die hem
[en toegestaan.
f zijn geen juridische middelen ter beschikking om Lages na
[einde van de strafonderbreking naar Nederland terug te
hij bevindt zich in de Bondsrepubliek en kan daar blijven,
:zien West-Duitsland hem niet zal uitleveren.
PROBLEMEN
de gratie-verlening zyn
|él nieuwe problemen ontstaan.
^handeling van Lages' verzoek
het eerste, overigens) zou nog
-#>ver zijn gevorderd, dat een be-
lg voor of op 9 september, de
ADVERTENTIE
ralt
*ck
>je.:
liet
I® Automatische Autowassery
lilj PERQUIN
ir; Na reparatie, vanaf heden
]y] weer GEOPEND
Diet o.a. vernieuwde borstels.
Geopend iedere dag
(ook zaterdag)
van 8.30—18.00.
Voorschoten, tel. 01710—21345
Valkenburgseweg 22,
EERBERICHT
Vrij warm
'ét KNMI verwacht van heden-
Al1 morgenavond:
jfléwolkt weer, morgen overdag ook
Nlnlge perioden.
V de meeste plaatsen droog,
"ikke tot matige wind tussen zuid-
it en zuid. Vrij warm.
Opgemaakt om 11.15 uur).
STRANDVERW ACHTING
forgen zonnige peroden met wat
inter strandweer. Matige zuid-
gten wind. In de middag 21 tot
•raden, zeewater 17 graden.
lOoruitzichten: Eindelijk weer zo-
Jfs strandweer met temperaturen
■én de 20 graden.
12 AUGUSTUS
5on op: 5.18 uur; onder: 20.11 uur.
<Maan op: u.; onder: 17.45 u.
Hoogwater in Katwijk te 11.04 en
'13.40 uur.
-Uagwater te 6.32 en 19.09 uur.
I nummer bestaat uit 16 pagina's
dag waarop de oorlogsmisdadiger
naar Nederland moet zün terugge
keerd, kan worden genomen.
De justitiële autoriteiten zijn er bij
de bepaling van hun beleid van uit
gegaan, dat Lages' gezondheid vrij
wel zeker maakte dat hem minder
dan drie maanden levenstijd restten.
En in die gedachtengang heeft de
mening postgevat, dat een beslissing
op het gratieverzoek, kort voor de
strafonderbreking gedateerd, niet
meer aan de orde zou komen.
Juridisch vacuüm
Hoewel er geen uitzicht is op defi
nitief herstel van Willy P. F. Lages
heeft een operatie aan het maag
darmkanaal. die hij in het ziekenhuis
van Braunlage onderging, toch de
achteruitgang in zijn toestand ver
minderd. Daardoor is het niet onmo
gelijk geworden, dat hij ook na 9
september nog tijd van leven heeft,
in tegenstelling tot de prognose, die
Nederlandse geneeskundigen op goe
de gronden hebben uitgesproken en
op basis waarvan het besluit tot
strafonderbreking is genomen. De
toestand van Lages was in die dagen
zo slecht, dat hem voor het vervoer
naar zyn vaderland nog Is gevraagd
of hy welbewust het risico van de
reis aanvaardde, aangezien voor zyn
leven moest worden gevreesd.
Indien het niet mogelyk Is Lages
vóór 9 september, om welke reden
dan ook, gratie te verlenen, ontstaat
een juridisch vacuüm wanneer hij
zich niet opnieuw binnen bereik van
de Nederlandse justitie bevindt. De
beginselenwet gevangeniswezen Iaat
een verdere verlening van de straf
onderbreking niet toe, omdat drie
maanden het absolute maximum is
dat de wet kent.
Van Nederlandse zijde zyn geen
maatregelen genomen om Lages weer
naar ons land te laten terugkeren,
indien hij na het verstryken van de
termyn nog in leven zou zyn. Zulke
maatregelen vallen voor Nederland
ook niet te nemen en dit aspect heeft
minister I. Samkalden in de Tweede
Kamer niet aan de orde gesteld, hoe
wel hy zich tamelijk uitvoerig met
de formeel-juridische aspecten van
de kwestie-Lages heeft bezig gehou
den.
Alleen wanneer Lages zich voor het
verstrijken van de termyn van straf
onderbreking vrijwillig opnieuw ter
beschikking stelt van de Nederlandse
justitie zou hy een kans op gratie
behouden. Zijn echtgenote heeft ech
ter al verklaard dat hij niet naar
Nederland zal terugkeren.
Maatregel
Willy Lages profiteert thans van
een maatregel, die pas tijdens de
oorlogsjaren ingang in het Neder
landse recht heeft gevonden, omdat
de woelingen in die tijd het dikwijls
noodzakelijk maakten delinquenten
uit bepaalde categorieën, in de gele
genheid te stellen hun gezinsbelan-
gen te behartigen. Lages heeft daar
om tijdens de bezettingsjaren al bij
gedragen aan de na de oorlog tot
wetsartikel verheven mogelijkheid om
in vrijheid te sterven.
Want gratie of geen gratie: als La
ges op 9 september nog leeft is hij
in weerwil van alle Nederlandse justi
tiële bedoelingen in het aange
zicht van de dood aan de cel ontko
men.
Straks zou dit zyn grafschrift kun
nen zyn: „W. P. F. Lages, geboren
5-10-1901: in 1949 doodstraf, later
door gratie omgezet in levenslang.
Leider van de Aussendienststelle van
de Sicherheitspolizei en de S.D. in
Amsterdam. Ruim 270 Nederlanders
laten fusilleren zonder vorm van pro
ces; opdracht gegeven tot „Silber-
tanne-acties": 6 doden en een aantal
gewonden. In 9 gevallen bevel gege
ven tot brandstichting; medewerking
aan jodenvervolging en deportatie;
razzia's doen houden in verband met
de „arbeidsinzet"; 400 mannen naar
Duitsland heeft doen vervoeren, het
geen de dood van tenminste 60 hun
ner tot gevolg heeft gehad; opzette-
lyk toegelaten dat ondergeschikten
zich schuldig maakten aan ernstige
mishandelingen".
Groep
Michajlow
zwicht voor
autoriteiten
De groep-Michajlow, die in Joego
slavië tot oplichting wil komen van
een politiek onafhankelijk tijdschrift,
is gisteravond gezwicht voor de
druk van de communistische auto
riteiten. Zij heeft de voor vandaag
uitgeschreven oprichtingsvergade
ring uitgesteld.
Nadat de oprichtingsvergadering
was afgelast, heeft de politie in Za-
dar een tweede Joego-Slavische in
tellectueel van de groep-Michajlow
in arrest genomen. Het is de 34-ja
rige vroegere lector Marjan
Batinitsj, die een van de hoofdre
dacteuren van het blad zou worden.
In het Amersfoortse ziekenhuis ,.De Lichtenberg" is gister
avond op 79-jarige leeftijd overleden prof. dr. ir. F. A. Vening
Meinesz, oud-hoogleraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht en
aan de Technische Hogeschool in Delft en oud-hoofddirecteur
van het KNMI in De Bilt. Hij genoot verder grote bekendheid
door zijn onderzoek op het gebied van de zwaartekracht, waartoe
hij onder meer metingen verrichtte tijdens reizen met de Neder-
lands»» duikboot K-18.
Dichter Bloem
overleden
Op 79-jarige leeftijd is gis
termiddag in Kalenberg (Over
ijssel) overleden de grote Ne
derlandse dichter J. C. Bloem.
Voor nadere bijzonderheden
verwijzen wij naar de Kunst
pagina.
Orbiter wordt
afgeleid': kans
op mislukking
De Lunar Orbiter I, die gisteravond
is gelanceerd om foto's van de maan
te gaan maken, bevindt zich niet in
de juiste positie, hebben ruimtevaart
deskundigen op Kaap Kennedy van
daag verklaard. De kunstmaan moest
zich op de heldere ster Canopus rich
ten, maar vier uren nadat het radio-
sein daarvoor was gegeven, had de
kunstmaan de ster nog niet gevon-
Deze positiekeuze was noodzakelijk
wilde de koerswijziging die vandaag
moest worden verricht, juist verlopen.
Het blykt dat het ruimtevaartuig veel
te veel heldere objecten waarneemt,
zodat zy ofwel in een verkeerde koers
terecht gekomen is, ofwel gehinderd
wordt door stofdeeltjes op of voor de
navigatielens. Men stelt al het moge-
ïyke in het werk om de moeilijkheden
te overwinnen.
(Van onze redacteur ruimtevaart)
Na een uitstel van 24 uur vanwege technische moeilijkheden
is gisteravond om vier voor half negen Nederlandse tijd de Lu-
nar Orbiter I van Kaap Kennedy gestart voor een vlucht van
ruim 382.000 kilometer in 90 uur naar de omgeving van de maan.
Het is de bedoeling dat het met twee camera's en een aantal
meetinstrumenten uitgeruste en 385,5 kg wegende ruimevaartuig
in een baan om de maan komt, daarmee de tweede maan-satelliet
wordt en in die functie de mogelijke landingsterreinen voor
ruimtevaarders verkent. De eerste maansatelliet was de Rus
sische Loena X die sinds april van dit jaar om de maan draait.
Zonder correcties
langzame doorseining van de opna
men naar de aarde begint. Dit pro
gramma zal vermoedelijk eerst half
september zijn afgewerkt. Men hoopt
dan zo detailryke opnamen te heb
ben verkregen, dat men de keuze van
een geschikt landingsterrein verder
kan beperken voor nog nauwkeuriger
waarnemingen door volgende Lunar
Orbiters, waarvan er voorloping vijf
zijn gebouwd voor lanceringen in het
lopende en volgende jaar. De gege
vens van de Orbiters zullen worden
aangevuld door gegevens van zeer
ambitieuze Surveyors, die in het ko
mende anderhalf jaar zullen worden
gelanceerd.
Na het voltooien van de foto-taak
zal de Lunar Orbiter nog een jaar
lang wetenschappelijke metingen in
de omgeving van de maan doen, en
deze naar de aarde overseinen.
De Russische maansatelliet Loena
X had geen camera's aan boord en
staakte de metingen nabij de maan
reeds na enkele weken.
9000 km mis
De Lunar Orbiter werd gelanceerd
met een Atlas Agena raket, die het
gevaarte eerst in een parkeerbaan
om de aarde bracht en vervolgens
een stoot gaf waardoor de snelheid
van byna 28.000 tot 39.270 kilometer
per uur werd opgevoerd. Met die
snelheid werd een baan bereikt naar
de omgeving, waar negentig uur la
ter de maan zou zijn. De koers is
niet geheel zuiver, doch daar had
men ook niet op gerekend. Zonder
verdere correctie zou de Lunar Or
biter ruim 9000 kilometer langs de
maan schieten. Er zijn echter twee
baancorrecties geprojecteerd, waar
van de eerste omstreeks half twaalf
hedenochtend zou worden uitgevoerd
en de tweede zaterdag.
ADVERTENTIE
De meest gekochte bromfiets
NOG UIT VOORRAAD LEVERBAAR.
GEBR. HU
HOGEWOERD 66—68
SMAM
LEIDEN
Zondag in baan
Wanneer de Lunar Orbiter zon
dagmiddag volgens plan de maan op
ongeveer 900 km afstand passeert,
moet de snelheid door midddel van
en radiosignaal vanaf de aarde zoda
nig worden verkleind, dat het ge
vaarte door de aantrekkingskracht
van de maan in een cirkelvormige
baan om de maan wordt getrokken
op ongeveer 1800 km hoogte.
Lukt dat, dan begint de belangrijk
ste taak van de Orbiter: het fotogra
fisch verkennen van de equatoriale
gordel van de maan. Daarbij zullen
eerst zestien foto's worden genomen,
onder meer dan de van de aarde af
gekeerde zijde van de maan. Deze
zeer detailryke foto's moeten een be
ter beeld geven dan de enige tot dus
ver van de onbekende maanzyde ge
nomen erf uiterst vage foto's, die
door Russische ruimtevaartuigen
werden gemaakt.
Na de eerste zestien opnamen
worden de camera's weer gestopt.
Vermoedelijk heeft men ongeveer
acht dagen nodig, om daarna de
baan nauwkeurig te berekenen, al
vorens men door een radiosignaal de
boordraket weer inschakelt om de
baan weer te veranderen in een el
liptische, waarvan de hoogte vari
eert van 44 tot rium 1800 kilometer.
Het laagste deel van de baan moet
boven de meestbelovende landings
terreinen op de „voorzijde" van de
maan komen te liggen. Van die ge
ringe hoogte af hoopt men dan nog
160 foto's te kunnen maken, waarop
waarschijnlyk ook de op 2 juni ge
lande Surveyor I te zien zal zyn.
Resultaten pas
in september
Wanneer alle foto's genomen zyn,
wordt de film ontwikkeld, gefixeerd
en gedroogd, waarna men mef de
Onderscheiden
voor talrijke
verdiensten
Prof. Vening Meinesz heeft vele
bestuursfuncties bekleed in de na
tionale instituten en verenigingen op
het gebied van geodesie, kartografie
en geofysica. Hij werd wegens zyn
grote verdiensten op wetenschappe
lijk gebied velen malen onderschel
den. Zo ontving hij in 1964 de ere
medaille voortvarendheid en vernuft
van de Huisorde van Oranje: de
Geological Society of London kende
hem de Wollaston Medal toe. In 1961
werd prof. Vening Meinesz de Unger
Vetlesen-prijs toegekend.
Prof. Vening Meinesz werd in 1887
in Den Haag geboren. Na zijn studie
aan de Technische Hogeschool te
De start ven de Atlas-Ageni
met in de top de Lunar Orbiter
die zondagmiddag in een baan om t
de aarde moet komen.
I
Delft werd hy in 1910 civiel Inge
nieur. In 1915 promoveerde hy tol
doctor in de technische wetenschap
pen. De overledene heeft ook gestu
deerd aan het Geodetisch Instituul
van Potzdam en aan de Sterren
wacht in Utrecht. In 1910 werd prof.
Vening Meinesz ingenieur der rijks
commissie voor graadmeting en wa
terpassing in het byzonder voor
zwaartekrachtonderzoek in Neder
land.
Aan boord van onderzeeërs heefl
hy tal van onderzoekingen verricht.
In 1927 volgde de benoeming tot bui
tengewoon hoogleraar aan de Rijks
universiteit te Utrecht in geodesie,
kartografie en geofysica. Elf Jaar la
ter volgde de benoeming tot buiten
gewoon hoogleraar aan de Techni
sche hogeschool te Delft. Van 1943
tot 1951 was de overledene hoofddi
recteur van het KNMI te De Bilt,
Daarna was hy president-curator
van dit instituut.
Prof. Vening Meinesz was voort»
voorzitter van „Assemblé Internatio
nal de Géodésie", en voorzitter van
de Internationale Geodetische en
Geofysische Unie. De Universiteit
van Luik benoemde hem in 1964 tol
doctor honoris causa. Dit zelfde de
den de Technische Hogeschool to
Helsinki, de Universiteit van Straats
burg en de Vrye Universiteit van
Brussel en de Columbia Universiteit.
Zwaartekrachtonderzoekingeh heeft
prof. Vening Meinesz nog in 1943
verricht aan boord van het marine
fregat „Vos". Van zyn hand zyn vel*
publikaties verschenen.
De teraardebestelling is bepaald op
maandag. Te Amersfoort wordt om
11 uur een rouwdienst gehouden.
ADVERTENTIE
kersenbonbons
niet duur wel heerlijk
Uit het Leidsch Dagblad van
10 Augustus 1866:
Onder het schriftelijk re
kenwerk, opgegeven aan de
candidaten van examen A.,
voor de ambtenaren bij den
burgerlijken dienst in Neêrl.-
Indië, komt voor: Een haas,
die door een hond vervolgd
wordt, is 90 sprongen voor; de
haas maakt 5 sprongen in
denzelfden tijd dat de hond
er 4 maakt, doch 7 haze-
sprongen zijn even groot als
5 hondesprongen. Hoeveel
sprongen moet de hond ma
ken om den haas in te ha
len?
(Advertentie). Marqueur.
Er wordt ten spoedigste ver
langd een fatsoenlijke, knap
gekleede jongen als marqueur
(biljartjongen) Adres Bureau
van het Leidsch Dagblad.
