DAGBLAD
jllecord ruimtewandeling
„kort aangelijnd
l Wij zetten hekken aan
verkeerde kant trottoir
GEMINI
GELAND
litstel
FEEST IN CHINA
NA OVERWINNING
OP „REBELLEN"
Ogo naar
de ruimte
Ransel van twintig
,j miljoen ongebruikt
achtergelaten
Tweede tegenslag voor Gemini IX
in
Inleidend overleg
van NAVO-leden in
Belgische hoofdstad
PROF. IR. C. J. VAN DER BURGT:
Scheefgegroeid
LEOPOLDSTAD:
STRATEGISCHE
PUNTEN BEZET
n.v. v. d. velde Citroën
Tito, Nasser en
mevr. Gantllii
gaan confereren
(9uc/ ^Ite,
ieuma
Opgericht 1 maart 1860
MAANDAG 6 JUNI 1966
No. 31887
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 11,25 per kwartaal, f3,75 per maand, f0,88 per week, (bij vooruitbetaling:) losse
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
(Van onze redacteur ruimtevaart)
o Het schijnt een gewoonte van door de ruimte
'wandelende Amerikaanse astronauten te wor-
•den, geleidelijk aan op 300 km boven de aarde
!een dump van ruimte-uitrustingsstukken aan te
[leggen. De eerste Amerikaan die een uitstapje
PES'1 maakte liet een jaar geleden in de lege ruimte
ieen dure werkhandschoen in een baan om de
[aarde achter, Cernan en Stafford voegden daar
n vgisteren een heel wat kostbaarder stuk aan toe:
een gloednieuwe, nog nooit gebruikte ruimte-
Een technische storing, waarvan de oorzaak nog niet voor honderd pro
eent vast staat, was oorzaak van deze wijziging in het programma voor het
gluitstapje, dat van twee uur en 25 minuten werd ingekort tot twee uur en
minuten. Nog steeds een bijzonder record, maar niet het succes, dat men
- ihad verwacht. Het was de tweede teleurstelling tijdens de driedaagse Ge-
Igj2.minivlucht, die hedenmiddag moest eindigen. Enkele uren na de lancering
|op vrjjdag j.I. was namelijk al gebleken, dat het andere belangrijke exped
ient, het koppelen aan een onbemande raket, door een technische storing
doorgang kon vinden.
ransel, compleet met gevulde zuurstofcilinders,
raketmotortjes met brandstof en een radiozen
dertje. Dat was het gevolg van het besluit, dat
Cernan tijdens zijn record-ruimtewandeling deze
ransel niet gebruiken kon en daardoor niet de
eerste zelfstandig opererende menselijke kunst
maan werd. die alleen met een veiligheidslijn
van 38 meter aan de Gemini-capsule verbonden
zou zijn gebleven.
bonden, via welke stugge slang hij
van zuurstof werd voorzien, de at
mosfeer in zijn ruimtepak op tempe
ratuur en vochtigheid werd geregeld
en een telefoonverbinding tussen
beide ruimtevaarders in stand werd
gehouden.
Onder deze omstandigheden, waar
onder ook de Rus Leonow en de Ame
rikaan White vorig jaar hun uit
stapjes maakten, is de ruimtewande
laar eigenlijk niet een zelfstandige
satelliet maar slechts een betrekke
lijk v.'jj manoeuvrerend verleng
stuk van de capsule.
af en toe om hem heen kronkelde.
Bij het naderen van de zonel waar
in de capsule door de aardschaduw
zou vliegen, begaf Cernan zich naar
de achterzijde van de Gemini, waar
l Vanmiddag
j 14.57 uur
j Ned. tijd
Om drie minuten voor drie J
I Nederlandse tijd landde van- J
middag de Amerikaanse ruimte-
capsule Gemini IX met de astro- j
i nauten Stafford en Cernan in i
,n Buitenlandse bases van de NAVO, die uit Frank»
lien van alle NAVO-landen behal- j rijk moeten verdwijnen en voor 1
Frankrijk, zijn vandaag in Brussel I april van het. volgend jaar ant-
ir inleidende overleg bijeengeko- I ruimd moeten zijn, en het militaire
n om te spreken over de manier, j hoofdkwartier, dat dan ook uit
arop de problemen moeten wor- j Frankrijk verdwenen zal moeten
zich de ruimteransel bevond jde Atlantische Oceaan onge- j ""h lansep:""' "aarvoor de NAVO i?un'
Het. aangorden van deze ransel
nam echter veel meer tijd in beslag
dan was voorzien, terwijl het kenne
lijk ook veel meer energie vergde. Dit
zijn nu eenmaal experimenten die
men alleen in de ruimte volledig kan
uitvoeren en op aarde slechts primi
tief kan nabootsen. Bovendien be
gon het glazen vizier van Cernans
ruimtehelm te beslaan en bevriezen
waarschijnlijk door een combinatie
van felle koude in de duistere ruimte,
namelijk ongeveer 150 graden onder
hul, en zwaarder transpireren van
Cernan door de onverwacht grote in
spanning die voor deze manoeuvres
nodig was en waarop het air-condi
tioning-systeem in zijn ruimtepak
blijkbaar onvoldoende reageerde.
Ook ware
klappen
ransel, die ook wel „vliegende Stoel"
wordt genoemd. Deze moeilijkheden
en een gebrekkige radioverbinding
tussen de ruimtevaarders toen op de
zender van de ransel werd overge
schakeld. leidden er toe dat Stafford
veer 200 km ten westen van de
Bermuda-eilanden.
Hiermee eindigde een ruimte-
vlucht die de Amerikanen een
record-ruimtewandeling van 2
uur en 5 minuten opleverde.
I>e ruimtevaarders bleken na de
landing in goede conditie te zjjn.
De landing werd over de gehele
wereld door ontelbare miljoenen ga
degeslagen, aangezien er een directe
telcvisieuitzending van de landing en
berging plaats vond, die via Early
Bird ook in Europa te volgen was.
Zo dicht bij het doel viel de Ge-
mini in zee, dat de daling met het
blote oog ziclitbs:
vliegdekschip Wasp, dat
Aanvankelijk heeft het in de be-
ig gelegen, dat Cernan zater-
iddag zy'n ruimtewandeling zou
Hij en zijn collega comman-
ït Stafford waren echter nogal
loeid geraakt door allerlei geïm-
•viseerd extra werk om alsnog te
:hten' een koppeling met de Atda-
loelraket tot stand te brengen en
te onrustige slaap. In het
•ndstation in Houston besloot men
de wandeling een etmaal uit
[te stellen. Dat was mogelijk doordat
iet gehele ontmoetings en enterings-
'ogramma kwam te vervallen. Ook
schokkende bewegingen door het
Itmisch in werking stellen en uit-
schakelen van de motor van de doel-
V01 raket Atda met behulp van radiosig
nalen vanaf de aarde bleven de be-
scherm ingskapper. van de raket
vast zitten, waardoor de laatste mo-
U
gelijkheid tot koppelings-experimen-
ten verviel en tijd gewonnen werd.
Na een goede tweede nachtrust be
reidden de ruimtevaarders zich zon
dag gedurende vier uur voor op de
ruimtewandeling van Cernan. Daar
voor moest een controle-programma
worden afgewerkt van zeven met
kleine lettertjes bedrukte pagina's.
Naar buiten
Om drie minuten over vier gis
termiddag Nederlandse tijd tijdens
de 32ste omwenteling om de aarde
opende Cernan tenslotte het rechter
luik van de Gemini IX om vyf mi
nuten later de cabine te veriaten
en de lege ruimte in te stappen. Hij
was toen nog met een „navelstreng"
van zeven meter aan de Gemini ver-
Cernan beschikte niet ov
ruimtepistool zoals White n
hanteerde om zich naar believen te besloot de ruimtewandeling
kunnen verplaatsen. Hij was daar- hulp van de ransel en slechts aan
door meer in zijn bewegingsvrijheid een 38 meter lang nylonkoord als
beperkt. Het was de bedoeling, dat veiligheidslijn te laten vervallen. Een
hij die vrijheid later dubbel en dwars j bittere teleurstelling voor Cernan en
zou inhalen, wanneer hij eenmaal j voor de vluchtleiding in Houston,
7,\in ruimteransel met voortstuwings- 1 waar men echter volledig met de be-
raketjes had aangegord. j slissing instemde.
problemen met het uit- j afstan'd van de ,andinssplaats
een der armen van e was gejeg;en, j}e astronauten bleven
in hun capsule tot deze
op het dek van de Wasp
was gebracht.
Aan boord van de Wasp werden de
ruimtereizigers uitbundig begroet
met het langzamerhand traditioneel
geworden ritueel van de triomfante
lijke wandeling over de rode loper.
Filmopnamen
v eivol
pa».
ziet gesteld nu Frankrijk te Van belang is de wijze, waarop
kennen heeft gegeven zich uil hel het vraagstuk van de Franse troepen
militaire bondgenootschap te willen m de Westduitse bondsrepubliek
terugtrekken en het feit, dat de wordt opgelost. Aan dat probleem
NAVO-base-s en hoofdkwartieren uitzijn talrijke kanten, die de verhou-
Frankrijk zullen moeten verdwijnen, ding van Frankrijk tot de NAVO
Tijdens deze besprekingen hopen de raken.
Verenigde Staten vertegenwoor- Het is echter niet alleen de cri-
digd door minister Rusk, die gisteren sis, veroorzaakt door de Franse
reeds inleidende gesprekken voerde j NAVO-politiek, die de ministers tij—
een krachtig standpunt onder de dens het officiële overleg dat mor-
veertien landen te kunnen vaststel- gen en woensdag wordt gehouden
len ten aanzien van de vraag wat zullen bespreken,
er moet worden gedaan aan de Bij het gebruikelijke debat over de
maatregelen van president De Gaul- verhoudihg tussen de Westelijke en
Ie. Het is echter verre van zeker dat j de communistische wereld zal wor-
dit gemakkelijk zal gaan. den gesproken over de mogelijkheid
van een Europese veiligheidsconfe
rentie tussen Oost en West, zoals
die thans door Denemarken is voor
gesteld. Nederland zal zich niet te-
dergelijke conferentie uit-
Tot de vraagstukken die
i'anaf het oplossing
1 nieuwe huisvesting van het gealli
eerde hoofdkwartier, dat nu in di
buurt van Parijs staat Sommigen kp^" «^diaT
veronderstellen, dat het in België waarden wordt voldaan; N(,derland
zal worden ewesMgd Er zijn echtermeent> dat men zckel. nje[ overlJId
aanwiizingen, dat dit voor de Belgi- werk moet gaan ,.n dat de verenigde
sche regering een P°"t'ekjnoellljke staU,n en Canada er aan 7u»en
I moeten deelnemen Ook zal de in
druk moeten worden vermeden, dat
zaak zal worden. Zo verklaarde de
Belgische premier Van den Boey-
gesprek met
generaal Brosio: „We
Voor Stafford, die een record aantalkunnen er nu al zeker van zijn. dat
tegenslagen te verwerken heeft ge- I er geen militaire bases op Belgisch
had in de twee ruimtevluchten, die grondgebied zullen komen". Hij
hij nu achter de rug heeft, was deze voegde daar echter aan toe: „Het
perfecte landing in het zicht van de j enige probleem is nu nog het huis-
wachtende Wasp en het aan boord vesten van de generale staven". Van
brengen van capsule en bemanning i den Boeynants maakte dus duide-
tezamen een bijzondere voldoening, lijk onderscheid tussen de militaire
er enig verband zou bestaan tussen
de wens om een dergelijke conferen
tie te houden en de huidige crisis
in de NAVO.
Het is overigens de vraag, of de
Sowjet-Unie met een aanwezigheid
van de Verenigde Staten en Canada
op een dergelijke bijeenkomst zou
instemmen.
In de eerste periode van zijn r
tewandeling maakte Cernan, dii
thousiaste kreten slaakte over
onvoorstelbare ervaringen, filmopn
men van de capsule, de aarde
sterrenhemel. Hij reikte door het luik
een volgeschoten film aan -Stafford
over en kreeg er een niei
de plaats, die hij ook vol schoot,
Ook Stafford filmde zijn collega. In
middels had Cernan ook een soort
achteruitkijkspiegel aan de Gemini
bevestigd waardoor Stafford hem
beter zou kunnen volgen, en hand
grepen waarmee hij zich veilig langs
de wand van de capsule kon voort-
gewegen. Hij scheen nogal last te
hebben van de navelstreng, die zich
i» J
int I
Greep naar de macht mishikt
Gouden broche, bijzonder elegant en
strak van vorm. Voorbeeld van mo-
goudsmeedkunst. f 91,50
JUWELIERS
I DEN HAAG LANGE POTEN 11
I ROTTERDAM STADHUISPLEIN 24-26
COOLSINGEL 50
AMSTERDAM KALVERSTRAAT 123
WEERBERICHT
Iets hogere
temperaturen
Het KNMI verwacht van heden-
tot morgenavond:
Wolkenvelden, afgewisseld door
opklaringen en op de meeste plaatsen
droog weer. Zwakke tot matige wind
tussen zuidwest en zuid. Over het
Algemeen iets hogere temperaturen.
(Opgemaakt om 11.15 uur).
7 JUNI 19C6
s Zon op: 4.22 uur; onder: 20.56 uur
Maan op: 0.16 uur; onder: 7.43 u.
Hoogwater te Katwijk te 5.45 en
18.11 uur, laagwater te 1.34 en 13.53
Dit nummer bestaat uit 16 pagina's
11
De officiële communistisch-
Chinese persorganen gaven van
ochtend te verstaan, dat de actie
tegen de leiding van het land
aanzienlijk van omvang is ge
weest en nu kennelijk is over
wonnen.
De bewoordingen van de ver
slagen, met bewogen beschrijvin
gen van volksfeesten in het hele
land. wekten de indruk dat com-
munistisch-China maar nauwe
lijks is ontsnapt aan een greep
naar de macht door communis
ten, die de voorkeur geven aan
het Russische communisme bo
ven dat van Mao Tse-toeng.
Of de pro-Russische elementen
werkelijk hebben getracht de macht
over te nemen of dat Peking probeert
een tweestrijd binnen de leidi .g te
verbergen, is niet zeker. Maar het is
wel duidelijk dat communistisch-
China een politieke crisis van de eer
ste orde heeft doorgemaakt. Versla
gen van radio-Peking en het pers
bureau Nieuw China die in Tokio zijn
opgevangen, sprak openlijk van de
„machtsoverneming" door de rebellen
van het communistische partij-appa
raat in de hoofdstad van het land.
De nieuwsmedia meldden, dat de op
standelingen zijn verdreven „bij een
historische overwinning".
In de officiële verslagen wordt be
weerd, dat tenminste 95 procent van
de bevolking van Pek'ng zich tegen
de anti-parbijgroep het* verzet Maar
deze bewering kwam neer op de on
gebruikelijke erkenning, dal er een
betrekkelijk grote oppositie is geweest.
Communisten geven maar zeer zel
den toe dat niet minder aan vijf pro
cent van de bevolking tegen hen is.
Het Volksdagblad in Peking noem
de zaterdag Pekings burgemeester
Peng Tsjen „een zwarte anti-partij
socialist". Het beschuldigde hem er
van „revisionistisch vergif te ver
spreiden in een vergeefse poging het
kapitalisme te herstellen". Het blad
noemde Peng niet, bij naam, maar
maakte melding van hem als „de
wortel van de contrarevolutionaire
kliek in het vroegere gemeentebe
stuur van Peking".
Radio-Peking meldde vandaag, dat
de redactiestaven van drie Pekingse
bladen gereorganiseerd zijn. De tegen
de partij gerichte groep ander leiding
van Teng To, voormalig hoofdredac
teur van het „Volksdagblad", had de
drie bladen voor haar doeleinden ge
bruikt. Het besluit tot wijziging was
al enige tijd geleden genomen. De
drie bladen het „Dagblad van Pe
king". het „Avondnieuws" en „Voor
ste linie" zullen door anderen wor
den geleid. Het radiostation meldde
voorts dat Teng To ontslagen is' als
plaatsvervangend leider van het we
tenschappelijk werk aan
teit van Peking.
PRESIDENT SOEKARNO
viert vandaag zijn 65-ste
verjaardag
„Wij zijn zuiniger op onze tuintjes dan op onze
kinderen. We zetten de hekken aan de verkeerde
kant van het trottoir".
Dit zei zaterdag prof. ir. G. J. van der Burgt. hoogleraar in de
vervoerstechniek aan de Technische Hogeschool in Delft op het
congres van de N.O.B.-Wegtransport in Rotterdam. Hij pleitte
dan ook voor niet te negeren scheidingen in verkeersstraten voor
auto's en de onbeschermde categorie weggebruikers: voetgangers
en fietsers. Dat betekent: veel meer voetgangers- en wielrijders
tunneltjes of -viaducten. Voor een vlotte en veilige afwikkeling
van het autoverkeer beval hij een rigoureuze invoering van een
richtingsverkeer aan.
breken aan het wegdek, plaatst de
Maar van het wegverkeer wordt ver-
wegbeheerder soms een bord „Slip
gevaar", waartoe hij overigens niet
eens verplicht is".
„Ik ben van mening dat verkeers
ongevallen vooral ontstaan doordat
het verkeer zich heeft ontwikkeld
en zich afspeelt in een omgeving
die daarvoor in technische zin nooit
ontworpen is".
Niemand realiseert zich dat het
veiligste vervoerbedrijf van Neder
landse Spoorwegen, nooit harder
heeft kunnen remmen dan met een
remvertraging van twee meter per
seconde/kwadraat. Daar heeft men
echter van het begin af aan een an
dere benadering gekozen en de weg
zó gekozen dat de noodzaak van een
noodstop zich nauwelijks voordoet,
langd dat de remvertraging steeds
Prof. Van der Burgt meent ver
der dat onze veiligheidsmaatstaf in
het verkeer helemaal is scheefge
groeid. Er is wel een aantal normen
voor de technische staat van voertui-
gen, maar geen algemeen geldende
voorschriften voor de uitvoering van
wegen, voor de breedte en de stroef
heid van het wegdek, de effenheid,
de straal van een bocht, het nood
zakelijk uitzicht bij kruisingen, de
straatverlichting, etc.
Prof. Van der Burgt noemde dit
een allermerkwaardigste gang van
zaken. Want als een voertuig niet
aan de technische eisen voldoet
wordt de eigenaar beboet. Maar de
overheid als wegbeheerder kent ech
ter nauwelijks enige aansprakelijk
heid voor de verkeerssituatie. Ster
ker nog: zij heeft die aansprakelijk
heid via de verkeerswetgeving op de
weggebi*uiker afgewenteld. „Als de
remmen van uw vrachtauto niet deu
gen komt u er niet af met een waar
schuwingsbord „Slecht werkende
remmen", zo zei hij zijn gehoor.
„Maar als de weg glad is, door ge-
groter wordt. (Voor autobussen per
1 januari 1967 vijf meter per secon
de/kwadraat). Als echter een auto
bus met tachtig passagiers, van wie
de helft moet staan, met die vertra
ging plotseling remt, dan is er alle
kans dat er zich binnen die bus ern
stiger ongelukken voordoen dan er
zonder hard remmen buiten de bus
zouden zijn gebeurd, zo zei prof- Van
der Burgt.
Zebra's
Over de zebra zei hy, dat deze in
aanleg zo goedkoop is en daarom de
onverdeelde sympathie van ieder ge
meentebestuur geniet. Maar de ze
bra is in exploitatie soms bijzonder
kostbaar. De mogelijke capaciteit
van de weg wordt er ten zeerste door
verkleind. Handhaving van zebra's
moet tenslotte betaald worden met
de noodzaak andere routes aan te
leggen. Wat het wegverkeer aan de
zebra betaalt, als gevolg van vertra
gingen en kop-staart-botsingen, zou
een nader onderzoek beslist waard
zijn.
Een andere stap in de goede rich
ting zou de verruiming van de straal
van bochten in de stad zyn. „Het
belangrijkste is echter, dat men met
maatregelen in deze of soortgelijke
stijl niet hoeft te wachten tot lo
kaal de geesten rijp zijn voor een
realistische aanpak van verkeerspro
blemen, maar dat men landelijk op
tamelijk uniforme wijze genormali
seerde verkeersverbeteringen zou
kunnen voorschrijven en doen uit
voeren", aldus prof. Van der Burgt. gen.
Nadat de astronauten van de Ge-
mini IX naar de aarde zijn terug
gekeerd zal de OGO, een insectvor-
mige Amerikaanse satelliet met een
ongekend grote massa wetenschap
pelijke instrumenten aan boord ge
lanceerd worden.
De Ogo heeft de opdracht nieu
we inlichtingen over de verhouding
zon-aarde aan de weet te komen.
Ogo (Orbiting Gephysical Ob
servatory) zal po 01.48 urn- Ned. tijd
in een elliptische baan rond de aar
de worden gebracht.
Deze satellier staat reeds een week
gereed voor de lancering, maar
moest wachten op de vlucht van de
Gemini IX en de Surveyor.
De Ogo zal een studie maken van
zaken als zonnewind, de zonneflit-
sen, magnetische velden, deeltjes in
de stralingsgordel, ionisatie en wis
selingen in de dichtheid van de at
mosfeer.
Van neus tot staart is Ogo 16.5
meter lang. De vleugelspanning be
draagt 6 meter en het gewicht is
515 kg. De baan zal zich van 275
tot 122.300 km van de aard bewe-
Kongolese troepen hebben gisteren
strategische punten in Leopoldstad
bezet in het kader van bestrijding
van onrust in bet land. Zaterdag
belliben zich in Leopoldstad drie ont
ploffingen van plastic explosieven
voorgedaan.
President Moboetoe heeft de op
perbevelhebber van het Kongolese
leger. Louis Bozo, gelast een strik
te controle te houden op alle „ver
dachte elementen".
Een partijloos blad in de Kongole- In de
se hoofdstad. „Le Courrier d'Afri- schijnlijk
ciue", heeft gisteren felle kritiek ge- 1 dent Nas
oefend op de terechtstelling van de
vier oud-ministers Kimba, Maham-
ba, Bamba en Anany op donderdag
J1 Het blaa noemde de executie „een
zwarte, afschuwelijke bladzijde in de
Kongolese geschiedenis". Diplomaten
s-ien in deze kritiek, die de felste was
sinds Moboeto. een half jaar gele
den de macht aan zich trok, een
bewijs dat de president en zijn me
dewerkers de reacties van de bevol
king op de terechtstellingen verkeerd
hebben voorzien.
t van dit jaar, waar-
oktober, zuilen presi-
van de V.A.R., presi
dent Tito van Joego- Slavië en pre
mier Gandhi van India voor een
conferentie bijeenkomen. Dit beeft
de Indiase minister van Buitenland
se Zaken, Singh, gezegd tegen een
vertegenwoordiger van het persbu
reau voor het Midden-Oosten. Singh,
die op het ogenblik in Cairo is, ver
klaarde dat deze topconferentie niet
zal worden voorafgegaan door een
bijetenkomst van de ministers van
Buitenlandse Zaken van de drie lan
den.
Aan de diaconie der Ne-
i derduitsche Hervormde ge-
I meent e alhier is door wijlen
Mr. IJsbrand Dirk van Dam
i gelegateerd een som van i
f 3000,—.
(Advertentie) Let wel! Er
biedt zich eene geschikte ge-
a legenheid aan voor twee of
drie personen om driemaal
5 's weeks met een gezelschap
js naar Katwijk te rijden, ten
einde de baden te gebruiken.
Reflectoren adresseren zich 1
onder letter K aan het Bu- fi.
reau aan dit Blad.