u eldzorgen
Overheid en
nemen
de
toe bij
bedrijven
F ormidabele tegenstelling:
laboratorium en leven
AVIA
BESTEDINGEN NAMEN TE VEEL TOE
de blaren van te
^uitbundige groei...
Kerkdiensten Leiden en omgeving
JAAT VERDER
betadine
PINKSTERVAKANTIE?
TERDAG 4 JUNI 1966
LETDSCH DAGBLAD
1 nii
(Van onze financiële medewerker)
Spanningen op de arbeidsmarkt worden in economisch opzicht
aul:ds meer overschaduwd door de toenemende spanningen op de
ïveri- en kapitaalmarkt. Zowel bij de overheid als bij vele onderne
men openbaren zich steeds meer geldzorgen, die hier en daar
nitte vormen aannemen. Het vliesje klatergoud in de schatkist,
geruchtmakende Teixeira-af faire en het gebod aan de gemeen-
om de buikriem aan te halen bij de financiering van nieuwe ob-
i yj,en waren in de afgelopen week de meest zichtbare symptomen
sge de liquiditeitscrisis, waar we naar toe groeien als de tekorten op
at betalingsbalans nog grotere vormen zouden aannemen dan thans
."Ós het geval is.
eliswaar hébben we een flink reservepotje waaruit de tekorten
d0fnen worden gefinancierd, maar afgezien nog van de nare indruk
dit 'maakt op de buitenwereld, moet er rekening mee worden
wouden dat als er deviezen bij de Ned. Bank worden gekocht er
ffilijkertijd guldens moeten worden betaald, die dan meteen aan
I op de voorgrond treden. De fiscus
ontneemt de daarvoor benodigde
prikkel.
Ondernemers zijn moe
Na de oorlog hebben verscheidene
energieke mensen nog kans gezien
belangrijke ondernemingen op touw
te zetten. Een Van Doorne, Verolme
en nog enkele anderen zyn er in ge
slaagd om grote bedrijven haast van
de grond af op te zetten, maar van
de velen, die zelfstandig een bedrijf
begonnen zijn er heel wat. die het
ondernemen allang moe zijn.
Het is een vraagstuk dat niet al
leen in ons land speelt. Het Duitse
weekblad „Der Spiegel" had deze week
een artikel onder de titel „Die Deut-
schen Unternehmer sind mlide". Er
worden in het artikel allerlei argu
menten opgesomd, die de lust tot
ondernemen ondermijnen: hoge be
lastingen op ingehouden winsten, on
voldoende kapitaalvorming in fami
liebedrijven bij snel toenemende in
vesteringsbehoeften, gebrek aan op
volging omdat de kinderen liever
minder zorgen hebben dan de aan
het hoofd van een zelf opgebouwde
onderneming staande vader.
Veel minder
zelfstandigen
Het statistisch bureau te Wiesba
den heeft berekend, dat het aantal
zelfstandigen in de Bondsrepubliek
fabrikanten, kooplieden, beoefe
naars van vrije beroepen en boeren
in de afgelopen zeven jaren met
niet minder dan 200.000 is geslonken.
In hetzelfde tijdvak is het aantal
in loondienst werkenden met 2,3
miljoen toegenomen.
Bij de beoordeling van belegging
in aandelen zal in de komende tyd
steeds meer aandacht moeten
ZONDAG 5 JUNI
lelden: Herv. Gem.: Pieterskerk
10.30 u ds. A. J. Lamping (Jeugd
dienst); 7 u dr. K. E. H. Oppenhelmer.
Hooglandse Kerk 10.30 u ds. L. Kie
vit.
Marekerk 10.30 u ds. Joh. Poort: 5
u ds. A. J. Kret te Leiden.
Oosterkerk 10 u ds. J. A. Peters te
's-Gravenhage.
Bethlehemkerk 10 u ds. H. Bouter;
7 u dhr. J. v. d. Hoek te Leiderdorp.
Maranathakerk 10.30 u ds. J. de Wit
Bevrijdingskerk 9 u dr. P. L. Schoon-
Konlngskerk 10 u ds. G. Moen te
Alphen aan den Rijn.
Vredeskerk 10 u dr. K. E. H. Oppen
helmer.
Ver. Vrljz. Hervormden 10.30 u ds.
A. v. d. Klaauw te Leeuwarden.
Egllse Wallone 10.30 u Pasteur R. G.
ds. H.
lolten te Amsterdam.
Academisch Ziekenhuis 10
J. van Acherberg.
Dlaconessenhuis 10.30 uu
Kloek.
Geref. Kerk: Zuiderkerk 10 u ds.
Kronemeljer; 5 u ds. Bovenberg - Ca-
tech. Zondag 5; 7 u ds. W. Bakker te
Katwijk aan Zee. dienst voor belang-
Geref. Kerk 10 u en 6.30 u ds. W. J
van Hoek. Chr. Geref Kerk 9.30 u
Dienst des Woords; 6.45 u ds. D. H.
Blesma te Llsse.
Alphen aan den RUn: Herv. Gem.:
Adventskerk 9.30 u ds. J. C. Wolthers
te Bunnlk; 6.30 u ds. J. H. Bogers.
Kruiskerk Gouw6luls 9-30 u ds. P. A.
Lefeber. Opstandlngskerk 9.30 u ds. J.
H. Bogers; 6.30 u ds. W. VerweiJ. Ge
bouw Nabij 9.30 u Jeugkapel, de heer
C. Kohlenberg. Martha-Stlchting 10.30
u ds. J. Veen. Oudshoonseweg wijk I
10 u ds. G. Cadée; 7 u ds. J. Th. W.
Quak te Koudekerk aan den Rijn. Si-
onskerk Wijk II 9.30 u en 6.30 u ds.
H. Koudstaal (H.A.). Gebouw Onder
weg Wijk III 10 u ds. H. W. Walvaart
te S'heim. Ger. Kerk Maranathakerk
10 uur ds. F. E. Hoekstra te Den
Haag; 6.30
richting Overduln)
Ieperen, Intrede; 6 li
(H.D.); Oude Kerk 10
o u ds. Lekkerkerker te Valkenburg
(H.D.); Ichtuskerk 10 u ds. Vroegin-
deljey, 5 u ds. van Roon (H.D.); Hulp
kerk Hoornes 10 u ds. Vink; 6 u ds. A.
Romein te Wezep (H. D.); Groen van
Pr. school 10 u ds. J. Haltsma te
Woerden; Zeehospitlum-Longkllnlek
5.30 u ds. Hagen; Geref. Kerk Voor
straat 9.30 u ds van Beek 5 u ds.
Bakker; P. Heinlaan 9.30 u ds. Pyi-
man; 5 u ds. van Beek; Chr. Geref.
Kerk 10 en 5 u ds. van der Ent; Ge
ref. Kerk (vrij) 8.30 en 7 u ds. Linde
boom van Kampen; 10.30 en 5 u ds.
Breen H.A. en dankzegging) Geref.
Gem. 10 en 5 u Leesdlenst; Geref.
Koudekerk a d Rijn: Herv. Gem. 10
en 7 u ds Quak; Geref. Kerk 10 u
i 7 u ds. Spoelstra te Boskoop.
Leiderdorp: Herv. Gem. 10 u ds. J.
_rv. d. Geest te Voorschoten (H.D.);
ds. P. 9.30 en 5 u ds. H. Scholte (H.A.). Chr. 6.30 u ds. Joh. Poort te Leiden; Kerk-
Geref. Kerk: Jeruzalemkerk 9.30 u zaal Zijlkwartier 10.30 u dhr. J. v. d.
fij ~*jf Hi ■- n a tt i.. Jeugdkerk; Ver.
Noord Goede Herderkerk 10 i
u ds. W. Tom. Geref. Kerk (Vrijgem.i
Gebouw speeltuinvereniging Bloemhof
stellenden.
Petrakerk 10
ds. G. Rang te Haarlem.
Oude Vestkerlfc 10 u ds. G. Rang;
ds. Bovenberg,
Dienst des Woords; 7.45 u ds. H. C. j Hoek; Gebouw 10
van den Ent te Katwijk aan Zee. Oud Vrijz. Herv. Gebouw Lindelaan "lïa
Geref. Gem. Kerkgebouw Hooftstraat 1
240 9.30 u en 4 u Leesdiensten. Rem.
Geref. Gem. Van Mandersloostr. 10
den geschonken aan de kwaliteit van dienst),
de leiding. Het is een van de moei
lijkste punten die een beleggingsad
viseur voorgelegd krijgt, want hoe zal
de ene mens de andere kunnen be
oordelen?
ds. Haverkamp.
Maranathakerk 9
5 u ds. Maaskant.
Bevrijdingskerk 10.30 u ds. J. van
Drie. te Leiderdorp; 5 u ds. Post.
„Groenhoven" 10 u ds. Maaskant.
Jeugdhaven „De Mirt" 10 u (Oude-
rendlenst) ds. Post.
Zuiderkerk 3 u dienst voor doven.
Doopsgez. Gem.: 10.30 u prof. Gol-
terman te Amsterdam.
Nieuw Apost. Kerk (H. Rijndijk 24):
dienst (donderdag 7.45 u
8.30 u d. M. Cohen.
9.45
ds. Haverkamp; 1 Benthuizen: 9.30 en 6 u ds. W. A. S
Laurense; Geref. Gem. 9.30 en 6 u
Leesdlenst.
ds. Van Harten. Bethlehemkerk 9.30
ds. Van Harten; 6.30 u ds. Enkelaar te
Sluipwijk; Geref Kerk 10 en 5 u dr. K
Dronkert te Lelden; Geref. Gem. 10 u
ireeklezen; Evang. Luth. Kerk
- Winkel; Evang. Kring
ds. HM
Buikriem aanhalen
idc
heji de directie geldzorgen bij het
ru(jfsleven al groot, nog erger is
1 gesteld met de financiering van
^iaalsinvesteringen. Daarvoor kan
iet algemeen geen bankkrediet
gjj|en opgenomen- Zyn de eigen
leien uit ingehouden winst en
^jikbare kasmiddelen ontoerei-
11», dan moet een beroep op de
^aalmarkt worden gedaan. Daar
tensor lenln&en of door a»ndelen-
tisies de financiering op lange
jjn worden geregeld.
t ten achter blijven van de be-
1 tengen bij de als gevolg van het
I fallen van kapitaaltoevoer uit het
ltêlJüand toegenomen kapitaalbe-
jen heeft in de afgelopen maan-
:rehal tot een forse stijging van de
ïgitvoet geleid. Desondanks is de
j voor Ned. Gemeenten, die als
H -ale financieringsinstantie ope-
nd> ten behoeve van provincies en
w»enten, er niet in geslaagd om
.,iende nieuwe middelen aan te
Men. De gemeenten zijn daardoor
M«bdzaakt de buikriem aan te ha-
Wi»ij het onderhanden nemen van
ve werken. Waar niet is verlies
;eizer z'n recht. Hebben de ge
lten geen geld, dan kunnen zij
N* alle wenselijk en noodzakelijk
iee:hte openbare werken onderhan-
va' nemen,
r t
to Veruiogensintering
ine- c
thlhk het Rijk kan in dit opzicht
wi<i ijzer met handen breken. De
ring kan nog zo'n ambitieuze
oting opstellen als zij wil om in
gevlei bij het kiezersvolk te ko-
maar het geld moet er zijn om
.programma uit te voeren. Zo niet,
n zit er niet anders op dan een
Ie samen te stellen van de uitga-
die het meest noodzakelijk zijn,
zo goed als de huisvader nagaat
lerst het paar schoenen voor
je, of het broekje voor Pietje
t worden gekocht, als er geen
genoeg is voor beide-
j het opstellen van de begroting
t de minister van Financiën in
ïoedig optimisme verondersteld,
er voor de tekorten voldoende zou
len worden geleend. Tegelijker-
ging hij de kapitaalverschaffers
Ie tenen staan door hen een ver-
ensaanwasbelasting in het voor-
cht te stellen. Niet dat er aan
jaties ooit een vermogensaanwas
verdienen. Integendeel, door de
mtwaarding is obligatiebelegging
site niet anders dan vermogens-
•ing.
Advertentie
WIA heeft de prijzen aangepast
ju bli)ft bovendien spaarzegels ge-
'en. Let dus op de AVIA-pompen
net de gekleurde spaarvarkentjes.
-ij brengen u voordeel. Vraag dus
:en spaarkaart en adreslijst van de
*00 AVIA-pompen in Nederland.
Jok in uw omgeving of op uw
'oute kunt u ze vinden.
AVIAj
UKOMTER P
KILOMETERS - VERDER MEE
Opgedroogde markt:
geen geld meer
Dit is echter niet de oorzaak waar
door de kapitaalmarkt is opgedroogd.
Het Rijk en de Gemeentenbank heb
ben al enkele malen aan de bel ge
trokken, op de onderhandse markt is
druk geopereerd door de gemeente-
bank en door het bedrijfsleven. De
kapitaalverschaffers, in casu de in
stitutionele beleggers, hebben niet
genoeg meer achter de hand om alle
gegadigden te helpen.
Het gevolg Is dat de rentevoet nog
eeds verder oploopt. Het mislukken
van de twee 7% leningen, die tegen
werden uitgegeven, toont aan
dat de rentevoet voor particuliere le
ningen boven 7% is gestegen. De Ko
ninklijke/Shell groep tast de onder
handse markt af naar leningen te
gen 7% bij een plaatsingskoers van
,5%. Alleen als de verplichting op
zich wordt genomen, dat er de eerste
15 jaar geen versterkte aflossing
plaats vindt, is het mogelijk bepers-
te bijdragen op genoemde condities
te bekomen. De bank voor Ned. Ge
meenten probeert ook op alle moge
lijke manieren om wat middelen aan
te trekken teneinde de in het nauw
zittende gemeenten uit de brand te
helpen.
Vrij Kath. Kerk (VreewHkstraat 19)
10.30 u gez. H. Mis.
Oud Kath. Kerk (Zw. Singel 50)
9.45 u Hoogmis; (donderdag 7.30 u H
Hls).
Evang. Luth. Gem.: 10.15 u prof. J
L. J. Meiners te Amsterdam.
Evang. Chr. Gemeenschap (Middel-
steeracht 3) 10 en 5 u dhr. Dlkkcs.
Christian Science (Steenschuur 6):
10.30 u dienst.
Leger des Hells: 10 u Heillgingssa-
menkomst; 6.45 u Openluchtsamen
komst Gangetje; 7.30 u Verlossings
samenkomst o.l.v. brig, en mevrouw
Drentje-Haas.
Baptlstengem.: 10 u ds. M. G. Boe-
schoten te Bunnlk (H.A.); 5 u d6. M.
Cohen; (dlnsd. 7.30 u bidstond).
Geref Kerk (vrijgm.) 10 u en 5 u
ds. J. v. d. Haar.
Rem. Gemeente 9.30 u ds. J. Th.
Mackenzie (H.A.).
Geref. Gemeente 10 u leesdienst.
7.15 u ds. H. Rijksen; (dlnsd. 7.30 u
ds. Van Gllst).
Chr. Geref. Kerk 10 en 5 u dr. W.
Velema.
Aarla ruler veen: Herv. Gem. 10 u ds.
D. Ollemans te Nieuwkoop; 6.30 u dhr.
H. J. van Til te Alphen aan den Rijn
eredienst; 6.45
Utrecht (Jeugddienst; Chr. Ger. Kerk
9.30 en 4.30 u ds. Van der Knuljff;
Geref. Gem. 9.30 en 6 u Theol. stu
dent Van Vliet; Geref. Kerk 9.30 u ds.
G. Vesseur; 5 u ds. J. SnoeiJ uit Wad-
dinxveen; Verg. van Vrljz. Herv. 7 u
d. G. Cadée.
Hazerswoude: Herv. Gem. 9.30 u en
6.30 u ds. G. Jonkers; Geref Kerk 9.30
en 6.30 u ds. R. de Vries te Katwijk.
I-Inngniade: Herv. Gem. 10 u ds.
Fred. J. Broeyer.
Katwijk aan den Rijn: Herv. Gem.
dorpskerk 9.30 u ds. A. Makkenze
(H.D.); 6 u ds. A. Baas kapel Nieuwe
Duinweg 10 u ds. A. Baas; 6.30 u ds.
A. Makkenze; gymnastieklokaal school
Narcisstraat 10.30 u ds. H. L. Boon
stra te Haarlem; Geref. Kerk: 9.30 u
ds. W. Bakker te Katwijk aan Zee; 5
u ds. F. Pijlman te Katwijk aan Zee.
Ivatwllk aan Zee: Herv. Gem.: Nieu
we Kerk 10 u ds. P. Moerenhout te
Rotterdam-Krallngen, bevestiging van
ds. J. G. van Ieperen tot predikant
voor bijzondere werkzaamheden gees
telijke verzorging Psychiatrische In-
10 30 u dr. J. Hoftljzer te Lelden. Ge
ref. Kerk 10 u ds. Mlnnema; 6.30 u
ds_,va" Drle: Kerkzaal Zijlkwartier 9
u. ds. Van Drie; 5 u ds. Mlnnema.
Leimuiden: Herv. Gem. 9.30 u ds F
£-aü,Aieuwpo£rt te Oegstgeest: Geref.
Kerk 9 u en 7 u ds. J. Baaljens.
He,7 Gem' Grote Kerk 10 u
Keunlng. te Noordwijk aan Zee;
Koolstra Jeugddienst; Helv.
Kapel 10 u ds. S. Koolstra (H.D
Gere£ Kerk 10 en 7 u ds. AE. van der
Woude; Chr. Geref. Kerk 10 u en 4 30
u ds. D. H. Blesma; Geref. Gem. 10 u
en 4 u ds. W. Suyker (H.D.)- Geref
Kerk (vrijgemaakt io en 4.30 u ds'
on Ver),eur: Gud Geref. Gem. 9.30 u
r-In, J" J- Verleur: Oud Geref
pSt" RnnHU en 3-^ Leesdienst; Ned.
Frot. Bond geen dienst.
Nieuwkoop: Herv. Gem. 9.30 u de
Rlfn- A6 30 °e*k"te Alphen aan den
Ke?k Q 3o ,,UodS«™ Ghemans; Geref.
Phr t? i ds- M- Hiensch:
heer 1 vin T 30 U en 6'30 u d®
neer j. van Leeuwen; Rem Geref
Gem. 7 u ds. T. Mayer. t-
muleÏZleen: Herv- Gem- 9-30 u ds.
Rhn- fi 30°nWr r£lphen aan den
ttyn. e.30 u kand. D. H van Ha«.n
fie™W,°UHbrUe,8eA Gere' Kerk 8.30
w£ai,i Dethmers te Woubrugge.
u a rJ t aan, 7ee: Herv- Gem. 10
u ds. A. L. Lapré (H.D.)- 7 u ds A t
ke?ke:i0°u gACen dlenst: Geref"
7 u rii t nlfi' ;-A van Bottenburg.
Mlö 10 u dBUWVeIDekke?lJHSeb^rgkSOVe
Evangelisatie VGLO-school. 10'e?®^
H A' van Bemmel te Oldenbroek.
NoordwUk-Btnnen: Herv .Gem. 10 u
ds J. van Dok (H.D.); 7 u ds Ad/
Boïma^Vd^lïSnS
Bottenbui
11 u ds. B.
geen dienst.
*8 ^'^"SulMiiei-k 10
Hn t' u k <HD-) 7 u ds. W. E. Ver-
donk; Ver v. Vryz. Herv. W. de Zwii-
gerkerk 10.30 u mevr. ds. H. J de
I i^°rlH; Geref- Kerk Maurlts-
laan. 10 en 7 u ds. Vegler* Geref vr&rir
(vrljgem.) w. de Zw.gKefk 8.30 f75
3 u ds. D. J. van Stelten.
betering: Herv. Gem. 9.30 u
7 U ds- Knotterneus te
Breda, Geref. Kerk 10.15 u ds J
Baai)ens te Lelmulden; 6.30 u ds. d"
r^em ia Pljnacker; Rem. Geref
DeS U Bl°emeitdaal te
Narigheid
De narigheid is dat het niet moge
lijk is om met een hoge rentevoet
veel geld uit het buitenland aan te
trekken, afgezien nog van het feit
of de Ned. Bank er wel erg mee
ingenomen zou zijn als er veel dol
lars, Duitse marken of Zwitserse
franken beschikbaar zouden komen.
Wanneer zij ze zou moeten overne
men dan zou de binnenlandse geld
stroom weer op gang komen met alle
inflationistische consequenties van
dien. Juist om de inflatie te remmen
heeft de centrale Bank allerlei maat
regelen genomen om de geldstroom
in het binnenland binnen de perken
te houden.
Met de liquiditeitszorgen bü over
heid en bedrijfsleven zitten we op
de blaren van de te uibundige wel
vaartsgroei. Door de gewijzigde ver
deling van de nationale koek, waar
door een grotere portie ten deel valt
van de consumptieve sector, zijn de
bestedingen meer toegenomen dan
we ons kunnen permitteren en is de
importdrang groter dan goed voor
onze hanaelsbalans is. De investe-
ringslust begint vanzelf al te tanen
nu net zicb iaat aanzien, dat er voor-
opig geen kapitaal voor kan wor
den aangetrokken.
Wat ons prijs- en kostenpeil be
treft zijn we allang geen goedkoop-
te-eiland meer en nu ae stroom van
jaarverslagen plaats maakt voor
meer tussentijdse mededelingen over
de gang van zaken blijkt wei dat bij
het merendeel der ondernemingen
geen kans meer wordt gezien om de
Kostenstijging te compenseren door
verhoogde efficiency. Het is daar
om met onze welvaart allang niet
meer alles goud wat er blinki. Een
enkel beoriji is al bezweken onaer de
last, al lijken de sluiting van een
deel van het bedrijf van Rijnstaal,
alsook oe sluiting van Davo en de
moeilykheden by Eurofrost eerder
veroorzaakt door het falen van de
leiding dan door de kostenontwikke
ling. net een speelt op het ander in.
in.
Uit de gebeurtenissen van de laats
te tijd is gebleken dat naast de si
tuatie op de arbeidsmarkt en de li-
quiditeitsscbaarste ook het gebrek
aan goede ondernemers resp- be
drijfsleiders zich in toenemende ma
te doet gevoelen. Een van de grote
problemen van de komende tijd is
het personeelsvraagstuk aan de top
dat niet door aantrekkelijke aanbie
dingen is op te lossen.
Een goed ondernemer wordt niet
„gemaakt", hij wordt „geborenHe
laas zijn er te weinig van dergelijke
geboortes, waarbij nog niet eens be
hoeft te worden gedacht aan de „bu
siness-builders" van weleer als een
di Paul Rij kens, een Sir Henry De-
terding, een dr. Anton Philips en
noem nog maar een heel stel van
dergelijke uitzonderlijke figuren op.
die met als hun menselijke fouten
en gebreken zo ontzaglijk veel tot
stand brachten. De tegenwoordige
omstandigheden lenen zich er niet
erg voor dat dergelijke figuren weer
Hans L. Koekoek. Gedurfde lampions.
De Nieuwe Stijl. Deel II.
Er zijn altijd twee soorten van literatuur gaande; twee soorten
van kunst in het algemeen is wellicht juister, maar ik wil me bepa
len tot de letterkunde. De ene soort, de letterkunde van de door
vloeiende stroom met zijn talloze variaties, de andere is die van het
laboratorium. Men zou een vergelijking kunnen maken met het
menselijk leven met alle leven dat eveneens maar doorvloeit
dag in dag uit, eeuw in eeuw uit tot dusver, met daarnaast de labo
ratoria waarin men bezig is nieuwe methoden en middelen te zoe
ken teneinde die levensstroom te verbeteren en te rekken.
De mens in zijn dagelijks bestaan
trekt zich van die eindeloze inspan
ning te zynen bate weinig aan. Hij
leeft er a.h.w. op los. Hy leest er op
ziin hoogst iets over. Hij is zich zel
den of nooit bewust van het feit dat
ae resultaten van de geslaagde labo
ratoriumproeven zich integreren in
zijn leven. En toch kan zijn bestaan
er zeer intensief door veranderen.
Een dergelijk proces is er in de kunst
ook altijd gaande. Bij myn letter
kundige occupaties heb ik verschei
dene van die laboratoria aan het
werk gezien: „De Vrije Bladen", „Fo
rum", „de Vijftigers" om er een paar
te noemen. Alle hebben hun invloed
gehad en hun injecties gegeven in de
literaire bloedbaan. En zo moet
het ook gaan, want als het labora
toriumwerk niet verricht werd, dan
schreven we nu nog „Nieuwe Gids-
styl" om in deze eeuw te blijven.
Een merkwaardige kant van de
zaak is, dat de literaire laboranten
veelal, en tegenwoordig sterker dan
ooit, de neiging hebben het kind met
het badwater weg te gooien en de
letterkunde is gelijk de Hydra-
Tot nog toe heeft geen enkel labo
ratorium een Hercules voortgebracht.
Literaire vitaminen
Deze overpeinzing is my Ingege
ven door de beide bovengenoemde
uitgaven. Belde zijn uit het heden
geboortig, mar de tegenstelling is
formidabel zoals de tegenstelling
tussen leven en laboratorium nu
eenmaal behoort te zyn. In de Nieu
we Styl II huizen drie nieuwe li
teraire vitaminen, te weten „De To
tale Poëzie", „Zero" cn „Het Nieuwe
Realisme". Het eerste nummer van
dit geschrift is in april '65 versche
nen en indien er zich geen ontplof
fingen voordoen kunnen wij nog vier
nummers verwachten. De redactie
wordt gevormd door Armando, Henk
Peeters, Hans Sleutelaar, C. B.
Vaandrager en Hans Verhagen.
In een artikel in vertaling „Het
Witte Manifest" geheten, dat da
teert uit 1946 en van de hand is
van Lucio Fontana leest men over
ae verandering in de dimensies van
mens en maatschappij. Men zoekt
naar de synthese die een bundeling
van de volgende fysieke elementen
moet zyn; kleur, klank, beweging,
tijd en ruimte. In een interview met
de Duitser Heinz Mack kan men
veel aan de weet komen over Zero.
Hij schreef ook een beschouwing
genaamd „Het Saharaproject" waar
in hy verklaart op zoek te zyn naar
nieuwe ruimten die hy kunstreser
vaten noemt. Een derde wegwijzer
heet Aman. Deze behandelt „Het
realisme van de Akkumulaties"
Hij zegt „in onbruikbare rommel"
een uitdrukkingsmiddel te zien dat
hem intrigeert. Hij haalt deze rom
mel, de objecten, niet uit het ver
band van hun nuttigheidsfunctie.
Bedoeld is waarschijnlijk hun vroe
gere nuttigheidsfunctie.
Totale Poëzie is gescheven door
Sleutelaar, Vaandrager, Amando.
Van Vaandrager ook een reeks Lief
desbrieven. In proza, zou ik zeggen.
Evenals bij Nieuwe Stijl I, mijner
zijds geen commentaar. Kijkt u zelf
maar, ook naar de vele foto's van
werkstukken.
Fantastische vondsten
De bundel verhalen van Hans
Koekoek, „Gedurfde lampions", be
gint niet zozeer met een labora-
Boeken maRkt
torium als wel met een operatieta
fel. Teneinde een schrijver te wor
den, moet men zich in een Ameri
kaans instituut laten ontdoen van
de benen, de armen, neus, oren en
tanden met en benevens nog enkel
Inwendige organen. Dan eerst kan
men op volle kracht schrijven.
Hans Koekoek beweert in zijn aller
eerste verhaal die behandeling on
dergaan te hebben en merkt o.a. op
betreffende zijn eerste zin: „In ieder
woord lag een boeiende roman".
Nu is de eerste zin van deze bun
del korte verhalen „Liesbeth heette
ze en ze was de kleinste en tenger
ste van onze klas". Het is dus duide
lijk dat Koekoek een niet geringe
neiging tot bij de neus nemen heeft.
Overigens en met uitzondering van
dat allereerste voorverhaal, niets dan
lof voor Hans Koekoek. Zijn verha
len hebben alles wat men van een
modern verhaal verlangen kan. Ze niet overdreven,
ziin zeer oorspronkelijk met hier en
daar even een herinnering aan
Roald Dahl en Ambrose Bierce, maar
het zou evengoed zo kunnen zijn
dat deze auteur nooit iets van deze
Amerikanen onder ogen heeft gehad.
De vondsten zijn fantastisch en de
gebeurtenissen van deze aard tref
fen des te feller omdat ze gewoon
lijk dagelijkse wezens in hun dage
lijkse omgeving overkomen.
Uitgaande van eenvoudige geval
len, een schoolliefde, een man die
eendjes voert, een echtpaar b.v. Iaat
Koekoek de psyche van zyn hoofd
persoon een soort hypertrofie onder
gaan waardoor deze uitgroeit tot een
spookrealiteit evenwel altijd in over
eenstemming met zijn mentale aan
leg. Soms is het resultaat ontstellend
soms lieflijk, soms gruwelyk. De ver
balen zyn voortreffelijk geschreven
en heel geraffineerd van composi
tie. Koekoek is een schrijver die be
schikt over een genre zowel als over
een peil dat men in Nederland nage
noeg niet aantreft. Hem een unie
ke verschijning te noemen is heus
CLARA EGGINK
Advertentie
de echte jodium die niet bijt!
Neen, ik vergis me niet. Vorige
zondag was het Pinksteren en
alle vrije dagen en schoolvakan
ties in verband met die feestdag
zijn alweer achter de rug.
Toch: Pinkstervakantie. Hebt
U namelijk nooit gemerkt, dat
de kring van christelijke feest
dagen na Pinksteren een lange
pauze vertoont? Het duurt weer
tot december voordat van een
algemeen christelijke feestdag
op de kalender melding wordt
gemaakt.
In de kerk hebben velen de
neiging om de tijd na Pinkste
ren als een soort pauze, een
vakantieperiode te beschouwen.
Uiterlijk klopt dat ook wel, want
vele activiteitenbijeenkomsten,
vergaderingen, clubwerk, cate
chisaties, hebben in de zomer
tijd een ander karakter dan
tijdens de wintertijd of staan
enkele weken stil. Bovendien is
het de tijd dat velen met vakan
tie gaan.
Toch z\jn er vele andere tak
ken van werk, die nooit stil
kunnen staan: er zijn zieken,
die bezoek wensen, er zijn hu
welijksbevestigingen, persoon
lijke gesprekken aan huis of op
het spreekuur van de predikan
ten, er zijn feeste'ijke gebeurte
nissen waarbij ook vertegen
woordigers van de kerken wor
den verwacht, er zijn begrafe
nissen. Het werk staat echt niet
stil. Het zou een grote vergis
sing zijn als we meenden een
uitvoerige pauze, een lange
Pinkstervakantie te kunnen
houden.
Ook de diensten in de kerken,
via radio en t.v. gaan gewoon
door. De onderwerpen van de
liturgie en van de prediking zyn
afgestemd op de tijd na Pink
steren, maar er is geen enkele
zondag, geen enkele dag ook In
de week, vakantie. Het Evan
gelie kent geen pauze.
WOORD
VAN
BEZINNING
Pinksteren is volgens de Bijbel
een feest van velerlei gaven en
krachten. Woorden als volheid,
rijkdom, overvloed, licht, blijd
schap, enthousiasme, vernieu
wing, zijn kenmerkend voor alle
uiterlijke gebeurtenissen op het
eerste Pinksterfeest en eveneens
voor de innerlijke, vaak verbor
gen werking van de Heilige
Geest in de harten en in de
persoonlijke gevoelens van men
sen, die door deze Heilige Geest
zijn veranderd tot mensen, die
èn tegenover God èn tegenover
de medemens steeds bereid zijn
om te dienen en eigenlijk nooit
een pauze of vakantie daarin
kennen.
Zulke mensen bestaan. Door
Pinksteren.
Wij zijn onwillekeurig geneigd
om jaloers te worden op de eer
ste apostelen en de eerste chris
tenen. Zij konden tenminste tot
grote, wereldschokkende daden
komen. Zij leefden in een tijd
waarin eenheid, samenwerking,
geloof, ook duidelijke geloofs
daden tot stand zijn gekomen.
Die tijd keert in die vorm
nooit terug. Toch mogen wij
nooit vergeten dat ook voor ons
en voor onze tijd, waarin over
stelpend grote verwarring en
ellende heersen, tegelijkertijd
mogelijkheden aanwezig zijn om
tot verandering en verbetering
te komen, ook in groots wereld-
verband; als wij maar niet ver
slappen en menen: het Is Pink
stervakantie. Het kan en mag
voor ons nooit vakantie worden
in geestelijk en moreel opzicht.
Zelfs onze jaarlijkse vakantie
en onze vrije weekeinden mogen
gezien worden als een stimulans
om te zeggen en te tonen: wij
kennen geen Pinkstervakantie!
Dr. P. L. SCHOONHEIM,
Predikant Bijzonder Kerkewerk
Hervormde Gemeente Leiden.
rt.Hno8„at£rw0^de Herv G®« 9 30 u
2en ?er? te L®lden: 7 u da.
A-d?r KooiJ te Noorden; Chr
Dienst des Woord»
Geref. Kerk 9.30
2.15 u dr. W. H. Velema te^Lelden!
RiJnsburi
9 5erI- Gem- Gr°te Kerk
„30 d- M- C- Groenewoud; 5 u ds.
2'raït 10 Bethe'ker* Brouwer-
straat 10 u ds. H. van Gosllga; 5 u ds
m cn °roeaewoTud: Geref. Kerk (vrij)
zP ®n 6 11 ds. J. Dorema; Chr. Geref
Kerk 10 en 5 u ds. G. de Vries- Oprpf'
u6ds Pet£akerk 930 u ds. Byiéveld5
u dt' a l? Bapenburgkerk 9.30
te Amsterdam; 5 u ds. Byieveld.
Oskamp.""'H°" °em' 10 A.
10VrHS:b°«'en:.H"8. o™. Dorpskerk
10 u ds. Saraber; 7 u ds. Melferintr-
10 u ®ds Melfertn d" ZUïstra; Rijndijk
oao^n%Dttg:c.Geref' Kerk 9;
(Vrilelmi V SmJt: Geref- Kerk
uttfe'reaL."11 5 ös' A' Veldma"
r 2£.«dinx^.eenJ Herv Gem. 9.30 u ds
G. Vos te Gouda; 6.30 u ds r vom-.
lius: Wljkgebouw 9,30 u dhr Scheep'
maker te Otrecht: 6.30 u dS J R rS
SS B5eth,el 9H3a° ct
n«^alTmond: Herv- Gem. 10 u kand
Barnhoorn te Sassenhelm; 7 u ds A
L. Lappré te Noordwijk.
10*uaderaap HerVA' Gem- Dorpskerk
7 u dl' j' ÏSf Andel te Den Haag;
Jeuèdkèrk" in^ TKlev"kerk 9 u
jeugaaerk, 10 u ds. J. t Wiersmn-
Devlerhfta lo.u H ds. j G van Pand:
Je!UBdkerk°nG?ref8:irDlLrp5Cnlrum 10
laan fn A. e£et' Kerk Bloemcamp.
Haac- 3 V, A?- p Brl"Jn te De»
10 en 7h? r. van Es: ZOllaan
Prot Bnnrf t'« der Meulen; Ned.
KSfürf!0 "O'S!; ifeuvoGvered
hoTte MtSer g; 7 J' A Krultj
irO^0Ubtrr"**eVT Herv- Gem. 9.30 u
6 30 i'i Hh? r- uit Woubrugge:
dhr. Goedhardt uit Wilnls- n».
derdorp"1 8'3° dS' Mlnnema uit Lel-
Zevenhoven: Herv. Gem. 9.30 u ds
Kerk'u vi Rotterdam: Geref!
Kerk 9.30 u en 7 u ds. G. F. Snel.
Zoeterwoude: Herv. Gem. 10 u ds
R. Hengsmangers.
&Wam?,erdamT: Herv- Gem. 10 u en
d- Broeck; Geref.
6.30 u ds. K. H. Schu-
den Rijn; Rem.
6.30
Kerk 10
ring te Alphen
Geref. Gem. Geen dienst.
Nieuw hervormd
internaat voor
schippersjeugd
De loco-burgemeester van Terneu-
reri, de heer M. de Vos heeft gister
middag namens het Zeeuws comité
„Bouw internaat Terneuzen" aan de
ïefrvC,A W" A* Sm,t' voo"ittcr van
het bestuur van de landelijke stich
ting Hervormde Internaten voor
schippersjeugd, een bedrag van enke
le tienduizenden guldens aangeboden.
Dit geld is mede bestemd voor de
bouw van een nieuw schippers jeugd
internaat. dat in deze Zeeuwse ha
venstad zal verrijzen en in de plaats
komt van het huidige nood-internaat,
vier 5-kamerflats, waar 80 kinderen
en 9 leidsters verblijven. Het wordt
een modern centrum voor 128 kin
deren. De totale bouw- en inrich
tingskosten van dit jeugd-pension-
huis, dat evenals het noodinternaat
.Koningin Juliana" zal héten, wor
den geraamd op 1,8 miljoen gulden.
