HOFNAR
SURVEYOR naar de maan voor
poging tot zachte landing
IK BEN HET BEU
LIJST VAN KANDIDATEN
Tweede pinksterdag een drie
jaar uitgestelde lancering
Miljarden
project
GHANA RUILT
SPION TEGEN
STUDENTEN
NIEUW!
MATIN ATA
Goudrel in Serooskerke
voor de STEMMING Ier verkiezing van de leden van de Gemeenteraad van Leiden op woensdag 1 juni 1966
VRIJDAG 27 MEI 1966 LEIDSCH DAGBLAD
(Van onze redacteur ruimtevaart)
Op tweede pinksterdag hoopt Amerika de eer
ste Surveyor te kunnen lanceren om in navol
ging van de Russen een instrumentarium onbe
schadigd op de maan neer te zetten. De Sur
veyor heeft onder meer camera's aan boord, die
opnamen vlak voor en direct na de landing zul
len maken en voorts instrumenten voor velerlei
wetenschappelijke waarnemingen. Wanneer die
alle hun taak goed vervullen zou het succes van
de Russische primeur met de Loena IX, die op
3 maart j.l. een zachte landing maakte en slechts
één panorama-foto van het maanoppervlak uit
zond, worden overtroffen.
Maar de deskundigen op Kaap Kennedy re
kenen nog niet op een dergelijke triomf. Zij zou
den al blij zijn, wanneer slechts één van de vier
Surveyor-lanceringen, die voor dit jaar op het
programma staan, een succes wordt. Zij weten
maar al te goed, dat het hier om een zeer ge
compliceerd experiment gaat dat iedere seconde
van vele tientallen uren lancering, vlucht en lan
ding kan mislukken, en dat de Russen zeker vijf
keer faalden in een poging tot een zachte lan
ding voordat de Loena IX een grandioos succes
werd.
Het Surveyor-project is wel eens
het slechtst voorbereide van alle
Amerikaanse ruimtevaartprojecten
genoemd. De kosten zijn in verhou
ding tot de eerste ramingen tot as
tronomische hoogten opgelopen en
de vertraging door technische moei
lijkheden is enorm geweest. Aanvan
kelijk had men de eerste Surveyor in
1963 willen lanceren, maar vooral
problemen met de Atlas-Centaur-
raket hebbe ntot drie jaar uitstel
geleid. Het hele Surveyor-program-
ma, dat in zeventien lanceringen in
dit en volgende twee jaren voorziet,
zal nu vermoedelijk veel meer dan
twee en een half miljard gulden gaan
kosten tegen aanvankelijke ramingen
van enige honderden miljoenen.
De Oostduitse majoor Jürgen Krü-
ger is door de Ghanese regering vrij
gelaten in ruil voor 350 Ghanese
studenten en de staf van de Ghane
se handelsmissie in Oost-Berlijn, zo
is in Accra officieel meegedeeld- De
Ghanezen hadden geen toestemming
gekregen Oosbdiuits grondgebied te
verlaten omdat Kriiger, die adviseur
van de verdreven president Kwame
Nkroemah was, werd vastgehouden.
Ghana had gezegd dat Kruger zich,
in verband met het onderzoek naar
zijn activiteit tijdens het om
vergeworpen bewind, in arrest be
vond.
Krüger werd kort na de staats
greep van 24 februari gearresteerd
en, volgens een regeringsverklaring,
was er voldoende bewijsmateriaal om
hem te vervolgen o.a. wegens spio
nage tegen landen, waarmee Ghana
vriendschappelijke betrekkingen on
derhoudt. De regering is echter van
mening dat „de veiligheid en het
welzijn van 350 Ghanezen veel be
langrijker is dan de hechtenis van
een Oostduitse oplichter".
Instrumentarium
van 50 kilo
Bij de start weegt de volledige
Surveyor, die ongeveer drie meter
hoog is, bijna een ton. Hiervan komt
echter slechts ruim een kwart op de
maan terecht. Na de lancering wor
den in de ruimte de beschermende
kappen weggeschoten en bij de lan
ding op de maan wordt zeer veel
meegevoerde brandstof verbruikt.
Daardoor moet op de maan slechts
een gewicht van 270 kg terecht ko
men, en dit weegt op de maan met
de geringere aantrekkingskracht
weer veel minder. Van die 270 kg
weegt de nuttige last aan camera's,
meetinstrumenten en zenders slechts
ongeveer 50 kg. Het hele complex van
de Surveyor bestaat uit meer dan
.000 onderdelen, die stuk voor stuk
goed moeten functioneren om een
succes mogelijk te maken.
De Surveyor, getekend in het
maanlandschap.
Wanneer de Surveyor de maan na
dert, moet de zeer grote snelheid op
het juiste moment en in een zeer
preciese dosering worden verminderd
door remraketten. Het is de bedoe
ling dat het gevaarte op ongeveer
anderhalve meter hoogte boven de
maanbodem een snelheid nul heeft,
waarna de motoren moeten uitval
len en de Surveyor op drie verende
poten op de maanbodem valt. Proe
ven met die landingstechniek op aar
de zijn geslaagd, maar men verheelt
zich niet dat men niet alle ruimte
omstandigheden heeft kunnen na
bootsen en dat zich allerlei storingen
en verrassingen kunnen voordoen.
Foto's en
metingen
In de laatste stadia voor de lan
ding nemen de camera's van de Sur
veyor foto's van de landingsplaats,
wanneer deze nog niet verstoord is
door de werking van de remraket
en de landing zelf- Direct nu de lan
ding moeten opnamen worden ge
maakt van de omgevende maanbo
dem.
Latere versies van de Surveyor
zullen na de landing lange voelsprie
ten uitsteken om waarnemingen op
enige afstand van de landingsplaats
te kunnen doen. Zelfs zijn kleine,
van de aarde af radiografisch be
stuurbare voertuigjes ontworpen, die
na de landing de laatste van de ze
ventien Surveyors zouden kunnen
verlaten en op enige tientallen kilo
meters afstand van de landingsplaats
zouden kunnen opereren voor het ne
men van fotos en bodemmonsters.
Voorlopig zou men echter al meer
dan tevreden zijn met een succes
van een van de eenvoudiger eerste
Surveyors, die aanzieniyk meer ge
gevens kunnen verzamelen dan de
Loena IX.
De hoge plaatsing van de camera':
in de drie meter hoge Surveyor er
het gebruik van uit te steken spie
gels maakt het mogelijk, een veel
wijder maanlandschap op de foto
vast te leggen, dan de camera's van
de Loena bestreken. De Surveyor be
vat voorts instrumenten voor bodem
onderzoek, zwaartekrachtmetingen,
stralingsmeting en het meten van
magnetisme en maanbevingen, die de
Loena niet meevoerde. Bovendien is
er een bodem boor in het instrumen
tarium van de Surveyor opgenomen,
die de bodem op enige diepte kan
testen b.v. op hardheid en tempera
tuur.
Satellieten
om de maan
Jaarvergadering Nat.
Nederlanden N.V.
Geen agiobonus
In de In Den Haag gehouden jaar
vergadering van de Nationale-Ned er-
landen NV zijn de jaarstukken over
1965 met algemene stemmen goedge
keurd. Het dividend werd, overeen
komstig het bestuursvoorstel, bepaald
op 15%.
In antwoord op vragen uit de ver
gadering werd meegedeeld dat het
bestuur een uitkering in eens uit de
agioreserve van rond 34 miljoen gul
den niet verantwoord vindt. Dat zou
een te grote sprong zijn. Een van de
aandeelhouders had nl. voorgesteld
het geplaatste kapitaal van 67 mil
joen gulden door uitkering van de
agioreserve af te ronden op 100 mil
joen gulden en daardoor gebruik te
maken van het gunstige fiscale kll-
Het bestuur is van oordeel, dat de
mogelijkheid van belastingvrije uit
keringen uit de agioreserve niet
zal worden aangetast. K&t heeft
bij het vaststellen van het dividend
over 1965 de uitkering van een bonus
wel overwogen, maar deze gedachte
verworpen uit vrees, dat ze koers-
drukkend zou werken. Daarom is be
sloten het dividend met 2% te verho
gen tot 15%. Voorts meende het be
stuur dat aandeelhouders geen reden
tot klagen hebben, omdat het ren
dement van hun aandelen in drie
jaar tijds met 13 is gestegen. In de
toekomst zullen zeker uitkeringen uit
de agioreserve worden gedaan, maar
dat moet geleidelijk aan gebeuren.
De mogelijkheid van verzekering
op basis van aandelen treedt op 1 juli
in werking. Het bestuur heeft de
indruk, dat de belangstelling hier
voor gering zal zijn.
Wat het lopende boekjaar betreft
blijkt de produktie zich behoorlijk
te ontwikkelen en zijn de schade-
uitkeringen niet verontrustend.
Terwijl het Surveyorprogramma
verder wordt afgewerkt, zal Amerika
vermoedelijk nog dit jaar starten
met een programma van onbeman
de waarnemingsstellieten in banen
om de maan, zoals dc Russen er met
de Loene X al een hebben gelan
de Loena X al een hebben gelan-
vermoedehjk dit en anders begin vol
gend jaar de bemande Apollo-vluch-
ten om de aarde. Uiteindelijk zjjn al
deze projecten er op gericht,
1970 een Apollo ruimteschip met drie
man naar de omgeving van de maan
te zenden, waarvan twee man een
landing op de maan moeten maken.
in doos van
■01. 20 stuks f2.20
alle Hofnar produkten, uitsluitend tabak!
zegt bedrogen slopersknecht
(Van onze Middelburgse
correspondent)
Tineke Huibregtse is woedend
op een juweliersechtpaar in Mid
delburg. ,,Ik was altijd zo goed
met mevrouw. Het was Tineke
voor en Tineke na. Maar onder
tussen hebben ze een jacht ge
kocht van ons geld. Weet u hoe
ze het schip genoemd hebben?
De Gouden Rijder. Nu vraag ik
u, is dat nu niet ongehoord?"
Dat geld van Tineke en haar 22-
Jarige broer Wim uit Oostcapelle
kwam van de volgens Tineke 50 (5,
houdt Wim vol) gouden munten, die
de jongeman op het veldje in Se
rooskerke heeft gevonden. Wim Hui
bregtse zegt: „We waren verleden
jaar een huisje aan het slopen op
dat land. Ik ben draglinemachinist.
Dat huisje was van een Juwelier ge
weest. Om kort te zijn: ik vond op
gegeven moment die munten. Ze
lagen op de plaats waar de voordeur
was geweest. Zo mooi op een hoopje,
ik dacht, dat is leuk, die bewaar ik.
's Avonds liet ik ze aan myn zusje
zien. zy zei: „Maar Wim dat is
goud". Ik zeg tegen haar: „Dan moet
dat eens aan je baas laten zien,
misschien geeft bjj er wat voor". Ik
zag er niets waardevols in. Die mun- 1
ten waren zo afgesleten. Daarom was
ik allang biy dat de juwelier waar
Tineke werkt er een paar tientjes
voor gaf. Hy zei: „Het is goud,
daarom krijg je dat geld'. Van het
geld heb ik verlovingsringen gekocht
by hem. Maar ik moest wel wat
bijpassen. En verder zeg ik er niets
meer over. Ik ben het beu, spugende
beu".
„Ik was zó boos
Zowel Wim als Tineke is door de
politie verhoord. Maax ze vertelden
er niets over. „We moesten beloven
dat we niets aan de pers zouden
zeggen", aldus Tineke, die meteen na
het verhoor ontslag heeft genomen
by haar baas. „Ik was zó boos, ik
ben er niet eens meer naar toe ge
gaan. Wat denken ze wel. Als ze eer-
ïyk waren geweest hadden wy nu de
hele goudschat gehad. En niet Chris-
tiaanse, want die had het land toen
nog niet gepacht".
De politie heeft de Jongelui niet
vastgehouden. Weliswaar zou Wim
verdacht kunnen worden van diefstal
maar de politie neemt aan dat hy
volkomen ter goeder trouw heeft ge
handeld en dat hy geen moment
dacht aan het stelen van die mun
ten.
Het juweliersechtpaar ia na een
paar langdurige verhoren eveneens
vrygelaten. zy worden verdacht van
heling, maar het zou, volgens zeggen,
best kunnen dat hun mettertyd
diefstal ten laste wordt gelegd Ze
zouden namelyk niet 50 maar 120
munten uit het preiveld hebben ver
kocht. Van wie die resterende 70 ko
men? Men zegt van een chauffeur
by de slopersfirma. Maar de justitie
zwijgt.
„Jij krijgt je deel''
Boer Christlaanse en zyn knecht
wisten van dit alles niets, tot het
in de krant stond. „Mijn vrouw zei
moet Je eens kyken. Zy hebben het
goud het eerst gevonden. Nu krijgen
wy zeker niets. Ik dacht dat dat nog
wel zou meevallen, maar ik ben voor
de zekerheid meteen naar de burge
meester gestapt, die zei ook: „Chris-
tlaanse, je hoeft je nergens ongerust
over te maken. Die munten heb JU
gevonden, en jy krijgt je deel".
Overigens vindt Piet Christaanse
nog steeds gouden schijven. Hij heeft
er nu 1019. „Gisteren ben ik nog
even wezen kijken op het veld. En
prompt vind Ik er weer een. De bur
gemeester zegt, dat ik elke week nog
maar moet zoeken. Dat doe ik na
tuurlijk, want voor een paar hon
derd gulden kun Je wel een keertje
bukken. Maar graven doe ik niet
meer. Daar hebben we genoeg van".
Advertentie
P.v.d.A.
1
K.V.P.
2
Protestants-
Christelijke Groep
3
V.V.D.
4
P.S.P.
5
Communistische Partij
van Nederland
6
Boeren- en
Middenstandspartij
7
Bóeren-Partij
8
Piena, C. J.,
Sannes, S.,
Sommeling, M.,
Roorda, S. J.,
Kerling, geb. Simons, C. A.,
den Dubbelden, W. G.,
van Aken, M.,
Kuyt, M. L.
Versnel, A.,
van Baaren, J-,
Gransch, F.
Molle, L. F.,
Hewitt, G, P.
Fakkel, P„
Zunderman, H.,
van der Horst, J. A.,
Frèrejean, A. J.,
Majolee geb. Blansjaar, W. L.,
Verboom, A.
Bomhoff, J. G.,
Haneveld, B.,
Slijkhuis, H.,
Ligtvoet geb. Hofstra, J-,
Serdjjn, A.,
de Water, D. A.,
Nieuwenhuis, H.,
van Rijn, D.,
Hemerik, P.,
de Kruis geb. Wagemaker, H.,
van Belle. O. C..
Menken, S.,
Ham, M. G. J.,
van Buel, mej. M. C. J.,
van der Klugt, M. B.,
Lambermont, J. C. J.,
Ltften, J.,
de Bree, K. F.,
de Wilde Jr., Th. H.,
Driessen, mr. H. E. A.
de Munk, mr. H. M.,
Castelein, J. J. M„
van Maarle, mr. dra. N. P. A.
van Eijndhoven, S. J. C.,
Gardeniers geb. Berendsen,
M. H. M. F.,
Silvester, J. M.,
Uphoff geb. Visser, C.,
Claproth, H. A.,
Peek, J. H. A. M.,
van Akkeren geb. Straathof,
M. C.,
Sala, ir. J. A.(
Harmsen, P. S.
Geelkerken geb. Brusse, mr. I.,
de Kier, B.,
Lamere, J. G.,
Elsgeest, J. C.,
Kret, A. J„
van der Vliet, G.,
Hekkelman, dr. J. W.,
van der Kraan, P.,
Provo Kluit, dra. P.,
Bonda, W.,
Schouls, J.,
Dronkert, A. J. G.,
Schipperus, P. J.,
Moerman, P.,
van der Kwaak
geb. van den Berg, A. A.,
de Koning, A. M.,
Klaren berg, C.,
de Boer, D.,
van Dee, N.,
Porthelne, Mr. F.,
Duyverman, Dr. J. P.,
den Haan, geb. Groen, N. A.,
Zitman, L.,
Kappeyne van de Coppello,
Mej. Mr. A.,
W esse Is, Th. H.,
van Seventer, Ch. W.,
Entzinger, Mr. W. A.,
van Praag geb. Taconis, Mr. T.,
van der Tuuk, G.,
Polak, prof. Mr. C. H. F.,
Elzenga geb. Sixma, J.,
Frans, E. R.,
de Bruyn, dra. G. J.
Koopmans, W. H.,
MeUera, W.
van der Meiden, G. W„
Ampttneijer, H.,
Schipper, R. A. H.,
de Graaf, mevr. C. W. S.,
de Vroomen, W. J. M.,
van Hal geb. Klap, M. W. J.,
van 't Zelfde, P.,
van der Blom
geb. vyibrief, J. M.
Hoeven, D.,
van Gellecum
geb. Uyttenboogaart, J.,
van der Blom, J.,
Teske, D.,
van den Berg, J. G.,
Kromwijk, J.,
Delfos geb. Overvliet, M.,
van der Veen, P„
van Vliet, H. J„
Volkers, J.,
Zandvliet, H„
van Riet, W. F.,
van der Meyden, P. J.,
van RooUen. W. J,
Sasburg, A„
Choufoer, A.,
van der Heyden, W. C.,
Koppen, C.,
Njjseen, Th. H.,
Pompe, W. J. J.,
Stikkelorum, H.,
de Ren, J.,
