Pleidooi voor junior en
toegevoegde hoogleraren
Waarom zijn
kleurenfoto's
nu mooier
dan ooit?
Belinfante ging met de
verkeersregels boer op
Hevige gevechten bij
koning Freddie's paleis
Wetenschappelijke
staven behoeven
meer erkenning
nieuwe fiets voor niets!
I Cowboys in
Nieuw Delhi
Duitse BVD ontdekte
vele communisten
WOENSDAG 25 MEI 1966
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA T
,.We krijgen nu, wat de samenstelling, de functieverdeling en
de organisatie van het wetenschapelijk corps betreft, duidelijk de
rekening gepresenteerd voor de enorme uitbreiding van de univer
siteiten en de hogescholen sinds 1945. De hieruit ontstane proble
men kan men niet oplossen zonder een veel groter aantal mensen
de rechten en het prestige te verlenen die volgens wet en gewoonte
in Nederland aan de hoogleraar toevallen.
Dit stelt prof. dr. E. W. Hofstee, hoogleraar aan de Landbouw
hogeschool in Wageningen, in een rede die vanmiddag het uit
gangspunt vormde voor een door de vereniging van academici bij
het wetenschappelijk onderwijs in Utrecht georganiseerde forum
discussie over de taakdifferentiatie binnen het wetenschappelijk
corps.
Te ambtelijk
Prof. Hofstee heeft deze rede begin
dit jaar gehouden in een geheime zit
ting van de Academische Raad, die
hem had verzocht, een pre-advies
samen te stellen over het vraag'Luk
van de taakdifferentiëring binnen
het wetenschappelijk onderwijs.
De organisatie van onderwijs en
wetenschapsbeoefening aan de Ne
derlandse universiteiten draagt vol
gens prof. Hofstee nog steeds een am
bachtelijk karakter, ook al is het
aantal wetenschappelijk gevormden
dat is verbonden aan ^e universitaire
laboratoria en instituten, sinds de
oorlog snel toegenomen en a-1 mag
men verwachten, dat dit aantal ook
in de naaste toekomst relatief snel
zal blijven groeien. De toeneming van
het aantal hoogleraren houdt lang
geen gelijke tred met die van het
aantal studenten, aldus prof. Hof
stee. „Volgens een meer geciteerde,
uitspraak vermeerderen de studenten
zich als konijnen, de hoogleraren als
olifanten".
Artikel 74 van de Wet op het We
tenschappelijk Onderwijs plaatst de
wetenschappelijke ambtenaar uit
drukkelijk onder het toezicht van een
bepaalde hoogleraar. Prof. Hofstee
gelooft, dat een dergelijke verhouding
lussen hoogleraar en staf in steeds
toenemende mate onaanvaardbaar en
uit praktisch oogpunt ondoelmatig is
geworden.
„Onder toezicht'
Vele wetenschappelijke medewer
kers hebben een lange staat van
dienst, hebben wetenschappelijk werk
van betekenis verricht en hebben een
zeer belangrijk aandeel in het onder
wijs, In hun positie is naar buiten
echter nauwelijks verandering geko
men. Ze werken nog steeds „onder
toezicht" van de hoogleraar, ze mo
gen formeel geen examens afnemen,
ze mogen niet als promotor optreden,
ze dragen in feite geen zelfstandige
verantwoordelijkheid tegenover de
bestuursorganen van universiteit of
hogeschool, ze hebben geen zitting in
senaat of faculteit. Zelfs binnen het
instituut of laboratorium is hun „in
spraak" dikwijls nog gering.
Samenvattend kan men zeggen, al
dus prof. Hofstee, dat de wetenschap
pelijke staf naar buiten geen gezicht
heeft. De uitzonderlijk snelle groei
van wetenschap en hoger onderwijs
leidt ertoe, dat stafleden nogal eens
de kans krijgen, als hoogleraar te
worden benoemd naast hun vroegere
chef. Volgens prof. Hofstee wordt de
toestand hierdoor in wezen alleen nog
maar erger: „Het verschil in status
dat dan plotseling tussen de nieuwe
hoogleraar en zijn vroegere collega's
wordt geschapen, is onwezenlijk groot
en vaak op zichzelf zeer moeilijk te
motiveren".
Profetenmantel
Prof. Hofstee schrijft aan de be
staande toestand voor een belangrijk
gedeelte de overbelasting"'toe aan de
hoogleraar, de man, die zowel binnen
als buiten de universitaire wereld in
wezen de dienst uitmaakt, op wie zich
alle verantwoordelijkheid concen
treert en die tal van werkzaamheden
voor zijn rekening moet nemen. In de
meeste gevallen zou de verdeling van
deze activiteiten over de gehele we
tenschappelijke staf volgens prof.
Hofstee tot betere resultaten leiden,
omdat men dan veel grotere moge
lijkheden zou hebben om degene te
kiezen die op een bepaald onderdeel
bijzondere bekwaamheid of ervaring
heeft.
„De overbelasting van de hoogle
raar wordt grotendeels veroorzaakt
door de profetenmantel die hem bij
zijn inauguratie wordt omgehangen.
Deze omMeeft hem met gezag en
prestige, terwijl zijn medewerkers
achter de wijde plooien verborgen
blijven'" aldus prof. Hofstee.
Volwaardigheid
aanvaarden
Volgens hem ligt de oplossing van
de problemen voor de handmen zal
bewust de wetenschappelijke mede
werkers moeten aanvaarden als vol
waardige deelhebbers in het onder
zoek. cn onderwijsbedrijf van het in
stituut of laboratorium en als vol
waardige leden van de gemeenschap
van wetenschapsbeoefenaars aan
universiteit en hogeschool. Degene
die na scherpe selectie als weten -
8cbappelijk medewerker is aangesteld
en die verder aan de verwachtingen
blfjkt te voldoen, zou volgens prof.
Hofstee na een bepaalde tijd moeten
kunnen worden benoemd in een rang
waaraan de titel hoogleraar met een
bepaalde toevoeging (bijvoorbeeld ju
nior-hoogleraar) is verbonden. Een
volgende rang zou die van „toege
voegd hoogleraar" die daarvoor de be
kwaamheid bezit zou na een zeker
aantal jaren tot gewoon hoogleraar
moeten kunnen worden benoemd.
Prof. Hofstee zou de junior-hoogle
raar het recht willen verlenen, zelf
standig onderwijs te geven en exa
mens af te nemen en de toegevoegd
hoogleraar de bevoegd, alle onderwijs
te geven en alle examens af te nemen
en daarnaast ook als promotor op te
treden.
In zijn rede ging prof. Hofstee ook
in op de positie van de junior-hoog
leraren en toegevoegd hoogleraren
binnen de structuur van instituten en
faculteiten, en op de plaats van de
tijdelijke medewerkers (assistenten).
vertrouwd aan zeer bekwame ambte- j
naren, die ervoor moeten zorgen dat
alles zo vlot mogelijk loopt en dat de
leden van de wetenschappelijke staf
zich kunnen wij den aan de taak waar
voor zij zijn benoemd: onderwijs en
wetenschappelijk onderzoek. Een der
gelijke „directeur" zal ook academi
cus moeten zijn.
Hij merkte nog op, dat hij weinig
voelt voor handhaving van de aan
duiding „leotor" voor welke functie
bij het wetenschappelijk onderwijs
dan ook.
anmngen
Sp.
wegnemen
Prof. Hofstee stelde, dat het ook i
naar buiten toe aan de wetenschap-
pelijke staf verschaffen van de posi
tie en de invloed waarop deze recht
heeft, de spanningen zou wegnemen
die onder de huidige omstandigheden
welhaast onvermijdelijk zijn. Ander
zijds zou er dan een eind komen aan
de onnodige concentratie van werk
zaamheden en verantwoordelijkheden
op de persoon van de huidige hoog
leraar. De financiële gevolgen van
een verandering in het rangensys
teem zullen volgens prof. Hofstee
vermoedelijk niet van overwegende
betekenis zijn: „De salariëring van de
wetenschappelijke staf is op het
ogenblik geen brandend probleem
meer, al zal men een toegevoegd
hoogleraar wel iets meer laten ver
dienen dan een wetenschappelijk me.
dewerker thans maximaal kan ont
vangen".
Advertentie
U weet het: 31 mei is de laatste dag
dat u nog de kans hebt op
Hoe? Vraag uw fietsenhandelaar inlichtingen.
Directoraten
Verder meent hij dat beheer en ad
ministratie van laboratoria en insti
tuten met enige omvang worden toe-
BURENRUZIE
UITGELOPEN
OP DRAMA
(Van onze Enschedese
correspondent)
Een burenruzie over het (te hard)
draaien van grammofoonplaten is
maandagavond in de buurtschap
Schuinesloot (in de gemeente Har-
denberg) uitgelopen op een drama.
De ruzie laaide zo fel op dat een
34-jarige grondwerker een paaltje
greep en daarmee zijn 27-ja-
rige buurman de grondwerker A.
Meyer op het hoofd sloeg. De heer
Meyer vader van drie kinderen
werd mej; een schedelbasisfractuur
ir een ziekenhuis in Hardenberg op
genomen, waar hij gisteren aan de
gevolgen is overleden. De verhouding
tussen de beide gezinnen was al ge
ruime tijd slecht. De Harden-
berger politie moest geregeld be
middelen.
g Heilig of nietvoortaan
kunnen koeien niet langer
ongestraft door de straten
van Nieuw Delhi zwerven. Het
<5 gemeentebestuur heeft giste- w
4 ren bekendgemaaktdat zij
,cj> drie groepen cowboysin
dienst heeft genomen om
zwerfkoeien naar het asiel te
brengen, waar de eigenaars
a de dieren tegen betaling van o
a ongeveer vijftien gulden a
per stuk kunnen terugkrij- O
a gen. Men schat het aantal v
|ji loslopende koeien in Nieuiv P.
Delhi op 22.000 stuks. Het ge- t
a meentebestuur hoopt dat de P
coivboyser zestig per dag P
kunnen opvangen. S
Internationaal succes
(Van onze
parlementaire redactie).
„Een belangrijke stap op de weg
naar algehele eenwording van de
verkeersregels in Europa". Zo
kenschetste staatssecretaris Pos
thumus (Verkeer en Waterstaat)
het reglement verkeersregels en
verkeerstekens, dat gisteren is af
gekondigd en volgend jaar in
werking zal treden. Over dat in
ternationale karakter heeft prof.
mr. A. D. Belinfante, die het re
glement heeft opgesteld, een
boekje open gedaan.
„Met de opdracht om de verkeers
regels te herzien, ben ik de boer op
gegaan", vertelt hij, „In een aantal
Europese hoofdsteden heb ik de
vraag gesteld: voelen jullie er niets
voor die zaak samen te regelen?"
De bereidheid om samen te wer
ken was groot. Resultaat: Duits
land verandert de regel, waarbij het
verkeer op verkeerspleinen voorrang
heeft. Zweden gaat ook rechts rijden.
„Engeland trouwens ook", licht
prof. Belinfante toe, „Het zal waar
schijnlijk wel gebeuren na de tot
standkoming van de kanaaltunnel,
omdat ze dan niet weten op welk
punt ze van links naar rechts moeten.
Veer laten
Ook Nederland heeft een enkele
veer moeten laten. Zo wilden bij
voorbeeld de andere landen geen uit
zondering op de regel dat men met
de richtingaanwijzer moet waarschu
wen als men wil inhalen. Gevolg:
ook bij inhalen in de bebouwde
kom moet men volgend jaar een
knippersignaal geven. Auto's, die
willen inhalen en auto's, die linksaf
willen, kunnen daardoor gemakke
lijk worden verward. „Ik had het
graag anders gezien", zegt prof. Be
linfante, „Maar dit moeten we ne
men terwille van de internationale
gelijkheid".
De nieuwe „Europese" verkeersre
gels brengen weinig veranderingen
in de landen met de modernste ver
keerswetten, zoals Italië. De herzie
ningen van de Oostenrijkse verkeers
regels viel samen met het maken
van de internationale regels. Ze zijn
meteen op elkaar afgestemd.
Prof. Belinfante, die de nieuwe re
gels en tekens (op de borden zijn
die auto's, fietsen, bromfiets en voet
gangers aanmerkelijk moderner en
zwieriger geworden) met veel flair
toelichtte zegt; „Het internationaal
overleg heeft wel tijd gekost, maar
gezien het belang dat er mee ge
moeid was, niet eens veel".
Zinloos
Waarom hij het over de grens had
gezocht? „Ik vond het zinloos om je
druk te maken over verkeersregels,
die maar gelden voor anderhalf uur
rijden tot Wuustwezel en tot Ze
venaar" legt hij uit. „Bovendien
moest het wel: hoeveel buitenlandse
auto's zijn er niet op onze wegen?"
De internationale plannen van
prof. Belinfante heeft het departe
ment van Verkeer en Waterstaat
sceptisch bekeken. „Het moet via de
internationale organisaties", raadde
men hem aan. „Ze willen zoiets niet
buiten de bestaande kanalen om re
gelen".
Prof. Belinfante kijkt een beetje
triomfantelijk langs de rij ambtena
ren, die hem en de staatssecretaris
flankeren.
„Toen ik de buitenlandse verkeers-
mensen eindelijk bü elkaar had in
deze zaal drongen ze er allemaal
op aan: laten we het onder elkaar
jy Prof. Belinfante (links)
bespreekt enige aspecten van de
nieuwe spelregels voor het ver
keer met staatssecretaris Pos
thumus.
regelen, laten we de organisaties er
buiten houden. Anders loopt de zaak
vast in vergaderingen en onhanteer
bare secretariaten"
Met de inwerktreding van het
nieuwe reglement zijn de verkeersre
gels voorgoed op de agenda's van de
Europese verkeersministers ge
plaatst. „Er moet een permanent in
ternationaal contact blijven be
staan", zegt prof. Belinfante, „om te
zorgen dat de regels bij de tijd blij-
LEVENSLANG IN
GRUWELPROCES
De rechtbank in Indianapolis
(V.S.) heeft de 37-jarige mevr. Ge-
trude Baniszewaski en haar achttien
jarige dochter Paula Marie beiden
tot levenslang veroordeeld voor het
doodmartelen van de zestienjarige
Sylvia Likens, die bij hen in pen
sion was.
De dertienjarige John Stephen Ba-
niszewaski en buurjongens van vijf
tien en zestien jaar die aan de mar
telingen hadden deelgenomen wer
den naar de tuchtschool gestuurd.
Verkeer in de war
door enorme brand
Het. verkeer tussen Utrecht en
Den Haag is gisterochtend geruime
tijd met hindernissen verlopen ten
gevolge van een enorme brand op
de autoweg bij Harmeien. Een met
terpentine gevulde aanhanger vloog
in brand, waardoor een rijbaan ge
ruime tijd was gestremd.
De 25-jarige P. Seip uit Spijker
nissen stuurde een trekker met aan
hanger (gevuld met duizenden li
ters terpentine) over een vluchtstrook
van de rijksweg.
Door de zon verblind zag hij te
laat een op de vluchtstrook gepar
keerde vrachtauto. De trekker kon
hij nog langs de vrachtauto bren
gen, maar de aanhanger botste er
tegen op. Hij werd 120 meter op
zijn kant meegesleurd, waarna de
terpentine in brand vloog. Met ge
vaar voor eigen leven zag de chauf
feur nog kans de trekker los te kop
pelen van de aanhanger, die gehee,
uitbrandde.
Advertentie
Omdat er nu een alles- gevaert-agfa
overtreffende film
is voor werke
lijk kleurrijke
afdrukken.
AGFACOLOR
SPECIAL 3.!
Een kleurenfilm om meteen te kopen.
Ongeregeldheden in Boeganda
Eenheden van het leger van de
Afrikaanse federatie Oeganda hebben
gisteren na een gevecht van vele
uren het paleis van de kabaka (ko
ning) van Boeganda in Kampala
bezet- Er is hevig met automatische
wapens geschoten en tal van gebou
wen op het terrein staan in brand.
Acht politiemannen en tien burgers
zouden om het leven zijn gekomen.
De lijfwacht van de koning zou ge
heel zijn gedood.
De regering van de federatie
Oeganda, waartoe Boeganda behoort,
heeft verklaard het paleis te hebben
laten bezetten om de bron te bereiken
van de klandestiene wapens die
tegen federale troepen en politie
zijn gebruikt. Arrestanten hadden
Maginot-linie
wordt ontmanteld
In het Franse staatsblad is gis
teren een besluit gepubliceerd waar
bij 400 gebouwen die deel hebben
uitgemaakt van de Maginot-linie
worden afgestoten. Onder deze „ge
bouwen" zijn forten kazematten,
opslagplaatsen, observatieposten, enz.
Verwacht wordt dat de genie uit
deze posten de militaire uitrusting
;al verwijderen en dat ze daarna
te koop aangeboden of als museum i
ingericht zullen worden.
Het ondergrondse deel van de
Maginot-linie verkeert nog steeds in
goede staat, al is de militaire bete- 1
kenis vrijwel nihil geworden. De li
nie werd voor de tweede wereldoor
log aangelegd om een Duitse aan
val te kunnen weerstaan. Vergeefs.
Levenslang voor
Paul Degenliardt
Een rechtbank in de Westduitse
stad Lüneburg heeft gisteren een ge
pensioneerde hoofdinspecteur van
politie. Paul Degenhardt, tot levens
lang veroordeeld wegens moord op
joden in bijna vijftig gevallen tij
dens de oorlog in de Poolse stad
Czestochowa. Hem was ten laste ge
legd dat hü de dood van 409 joden
op zijn geweten had. Degenliardt.
heeft voortduren betoogd, dat hij
in Czestochowa niemand heeft dood
geschoten en ook zijn ondergeschik
ten geen executiebevelen heeft gege
ven. Hij was kort voordat op 22
september 1942 in deze stad de gro
te jodenvernietiging begon, waarbij
meer dan 40.000 joodse mensen om
het leven werden gebracht, aldaar
aan het hoofd van de politie ge-
Assistent van
Tsjombe in arrest
Een lid van de Kongolese veilig
heidspolitie is in Leopoldstad ge
arresteerd wegens het doorzenden
van ministeriële documenten aan een
lid van de staf van de voormalige
Kongolese premier Tsjombe.
Volgens het Kongolese regerings
persbureau maakt de arrestant ook
deel uit van Tsjombe's stam uit
Katanga. De arrestatie werd woens
dag j.l. verricht na maanden van
onderzoek.
Maandag heeft president Moboetoe
van Kongo bekendgemaakt, dat hij
het ministerie van Justitie heeft ver
zocht, te onderzoeken of er gronden
zijn om Tsjombe wegens hoogverraad
te berechten.
verklaard dat zij hun wapens van
het paleis hadden ontvangen. Vol
gens de verklaring zijn in het ge
bouw inderdaad veel wapens in be
slag genomen die alleen maar langs
illegale weg het land kunnen zijn
binnengekomen. De federale rege
ring is ervan overtuigd dat de ko
ning van Boeganda de federale re
gering omver wilde werpen. Wat er
met de kabaka is gebeurd, is nog
niet duidelijk. De Daily Telegraph
meldt dat hij wordt vermist. Óir Ed
ward Frederick Moetesa II, bekend
als „Koning Freddie", was tot febr.
jj., toen dr. Obote de grondwet bui
ten werking stelde, president van
Oeganda. Vorige week nam de na
tionale vergadering van Oeganda
een nieuwe grondwet aan, die dr.
Obote tot uitvoerend president
maakte. Het parlement van Boegan
da verzocht daarop de centrale rege-
ïng te verdwijnen uit Kampala-
De huidige crisis in de federatie
Oeganda stoelt op een vete tussen
twee koppige 41-jarige Afrikanen
van geheel verschillende afkomst.
Sir Edward, erfelijk kabaka van
Boeganda. is een voormalige officier
van de Grenadier Guards die zijn
vorming in Cambridge heeft ontvan
gen. Zijn rivaal, president Obote van
Oeganda, heeft zichzelf van schaap
herder tot zijn huidige status op
gewerkt. De rustige, pijprokende dr.
Obote kent geen fysieke vrees, zegt
men. Ongewapend zou hij aanval
len van een luipaard, slangen en
mensen-met-moordplannen hebben
weerstaan. Wat de buitenlandse po
litiek betreft is hij voorstander van
Sowjetrussische hulp aan Afrika en
steunt hij China terzake van de
Vietnamese oorlog. Toen echter twee
jaar geleden in Oeganda Afrikaanse
soldaten aan het muiten sloegen,
vroeg hij de Engelsen om hulp. „Ko
ning Freddie" heeft zich evenals vele
andere Afrikaanse potentaten een
Brits society-vernis je verworven ge
durende zijn studie in Engeland. Hij
staat als het ware met één voet in
Afrika en met de andere in Europa
Nadat hij in 1953 verbannen was
omdat hij de Britse politiek in het
toenmalige protectoraat niet wilde
steunen, keerde hij twee jaar later
naar zijn land terug waar hij door
de bevolking met gejuich werd ont-
angen. Koningin Elizabeth sloeg
hem in 1962 tot ridder en op 9 ok
tober 1963 werd hij als de eerste
president van Oeganda beëdigd. Dat
was een jaar nadat dit Oostafrikaan-
se land de onafhankelijkheid had
verkregen. De ambtstermijn van de
kabaka zou vijf jaar zijn, maar in
februari jl. schortte dr. Obote als
regeringsleider de grondwet op om
dat bepaalde functionarissen plan
nen beraamd zouden hebben om met
hulp van buitenlandse troepen zijn
regering omver te werpen.
Adressen op rijstpapier
In Karlsruhe begon deze week het I
proces tegen de 35-jarige bankwer
ker Curt Stemmler, die er van wordt
beschuldigd leider te zijn geweest I
van een organisatie die literatuur-
verspreidt voor de in de Bondsre
publiek verboden communistische j
partij. Stemmler was al eens in 1954
tot 9 maanden gevangenisstraf ver
oordeeld, omdat hij lid van de ver
boden „Freie Deutsche Jugend"
(FDJ) in Sleeswijk-Holstein.
Stemmler weigert .in Karlsruhe
ook maar een mond open te doen.
j De vangst die de politie bij hem
thuis had gedaan, bracht echter een
aantal belangrijke bijzonderheden
aan het licht over de organisatie van
de verboden communistische partij,
waarvan overigens lang niet ieder
een meer zo overtuigd is dat zjj ook
verboden dient te zijn.
Het hoogtepunt van de vondst die
de politie deed, was een stuk rijst
papier, dat men in een foto-album
aantrof. Dit rijstpapier, dat men ge
makkelijk bij gevaar van ontdekking
kan fijnkauwen en doorslikken, be
vatte een lijst van namen, schuil
namen, sleutelwoorden en getallen
over de 16 afdelingen van de ver
boden KP in de Bondsrepubliek.
Door de ontdekking van dit docu
ment in november van het afgelo
pen jaar, kwam ook het distributie
apparaat aan het licht van de com-
munische bladen „Wissen und Tat"
en „Freies Volk", die resp. een op
lage van 7.650 en 25.000 ex&rnplaren
bezaten.
Gegrepen
Stemmler kon verleden jaar no
vember worden gearresteerd, nadat
de Westduitse BVD in Hamburg de
hoofdkoerier tussen Stemmlers ap
paraat en Oost- Berlijn, een zekere
Hugo Senkspiel, had gegrepen bij
het binnensmokkelen van Oostduitse
geschriften. Een getuige verklaarde
maandag dat hij de ontvangst van
19. in jutezakken verpakte zendin
gen uit Oost- Berlijn, had bijge
woond. Vele zendingen uit de DDR
bestonden (en bestaan waarschijn
lijk nog) uit brieven, die volgens de
ze getuige o.a. aan Turkse gastar
beiders waren geadresseerd. Ook mi
litairen krijgen van deze brieven toe
gestuurd. Een ambtenaar van de
Westduitse BVD verklaarde nog dat
velen van de op Stemmlers lijst ge
vonden adressen overeenkwamen
met die welke door zijn organisa
tie in het oog werden gehouden.
Hij wist ook de verklaringen voor
een aantal adressen op Stemmlers
rijstpapier, waar geheime ontmoe
tingen tussen koeriers uit Oost-Ber-
lijn en Westduitse helpers plaats
hadden en waar hoogstwaarschijn
lijk ook geld werd overgedragen.
