Moderne „verdorven" boeken
en het subsidiebeleid
VIJFTIG
JAAR
BMW
kunst
Gezamelijk concert in
de Veilinghal te Lisse
EXPOSITIE VAN
GESPREK MET SENATOR ALGRA
Welke maatstaf legt
minister Vrolijk aan?
kaleiöos^Qgp
Akoestiek is een
slechte bondgenoot
Garage v. d. Plas
WOENSDAG 25 MEI 1966
LEIDSCH DAGBLAD
PAGINA 17
(Van onze parlementaire redactie)
In het spreekkamertje van de Eerste Kamer zit
senator Hendrik Algra (70). Hij leunt achterover
een uiterst moderne stoel en kijkt naar buiten
waar de Hofvijver zich vredig spiegelt in de stra
lende zon.
Hij trekt een gepijnigd gezicht. „Ik heb „Nader tot
II" van Van het Reve gelezen. „Ik vond het vrese
lijk" vertelt hij, „maar ik wil weten wat er gesubsi
dieerd wordt".
De subsidie aan moderne schrijvers is een stokpaardje van het
ir.-Eerste-Kamerlid. Vorige weekbij de behandeling van de be-
ffiroting voor Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk, heeft
-lij voor de derde maal gehamerd op de verdorvenheid die uit vele
moderne gesubsidieerde boeken spreekt.
Ook deze keer heeft de verontwaardiging van de 70-jarige
hoofdredacteur van het Friesch Dagblad en oud-leraar Nederlands
in geschiedenis een storm van protesten, verbolgenheid en bittere
jrappen ontketend. Zelfs in de eigen gelederen (op het a.r.-partij-
mvent vorig weekeinde) is zijn optreden aan de kaak gesteld.
„Aanvallen laten
mij koud"
Het laat hem allemaal koud.
„We hebben er in Friesland een
looi spreekwoord voor", zegt hij.
haalt pen en papier uit, zijn tas
schrijft bedachtzaam op: „Doch
in plicht en lit de ljue rabje", wat
jj moeiteloos vertaalt als: „Doe je
öcht en laat de mensen maar rod-
flen".
Aantekeningen makend van zijn
n betoog, vertelt hij wat hij in
geval onder die plicht verstaat.
„Het gaat er mij niet om wat Jan of
iet wil lezen", zegt hij, „en de vrij-
teid van drukpers is niet in het ge-
6$ De hele kwestie draait om het
van de overheid. De overheid
üite bloei van de cultuur bevor-
Dat komt neer op het beschik
te stellen van geld. Dan moet er
g keus worden gedaan. Ik noem
W wat: krijgt Jan Cremer een
feüeurs of niet? In beleid zit altijd
«b keuze. En nu is mijn vraag
m de minister ik moet zijn be
uling goedkeuren, het geld voie-
Welke maatstaf legt u aan
door er geld in te „stoppen. Dat is
iets zeer persoonlijks, iets van het
scheppend genie, dat vaak uit grote
nood wordt geboren. Als een schrij
ver het voortdurend heeft over zijn
eigen beroerdigheid is dat géén
kunst, maar reportage, knap ge
schreven soms, maar niet creatief
en het wordt ook niet méér crea
tief door zo'n schrijver méér geld te
geven".
Hij steekt er een sigaar bij op.
„Zonder subsidie gaan de schrijvers
geen honger lijden. Dat is onzin. Wij
hebben de Algemene Bijstandswet en
er hoeft voor kunstenaars geen apar
te alimentatie te zijn. Daar gaat het
die keus"?
„Ik kreeg geen
antwoord"
r De grijze senator wendt zich hele-
lal tot de denkbeeldige minister
gaat door: „Ik neem aan, dat u
tn fascistische kunstuiting zult
sidieren en geen antisemitische
iratuur en nu wil ik weten: als
een roman wordt gehoond, dat
ristus boven alles heilig is, subsi
st u dat dan w 1? Of zegt u
ii ook „nee".
Hij vervolgt: „Daarop heb ik geen
woord gekregen, ook niet in twee
termijn. De minister zegt dat het
leilijk ligt en genuanceerd en der-
|keverhalen meer. De grens is
leilijk te trekken, maar dit weet ik
Over die grens ligt alles dat
r met wat de Christen heilig is
ook alles dat overspel en seksu-
wangedrag verdedigt",
ladenkend kijkt hij over de zon-
vijver. „Ik zal een voorbeeld ge-
zegt hij. „Sommige mensen
jen seksueel contact tussen twee
onen of twee vrouwen gelijk-
irdig aan de liefde van man en
nw. Dat bedoel ik. Dat is een
lelijk voorbeeld. Zoiets vind ik
schrikkelijk!"
Niet creatief
praat nu met een geladen be-
ihtzaamheid. „Als de overheid in
.1 zegt: „Ik ben neutraal,
is die overheid nihilist". Maar
is dit kabinet niet. Dit kabinet
itgezegd.dat 't beleid zal worden
tagen door de geestelijke waar
van Christendom en humanis-
)at is positief. En nu vraag ik:
manifesteert zich dat in het
ddiebeleid?" Ik kreeg geen ant-
ord. „Ze komen er niet uit. En
kan ik begrijpen. Er is maar
gezonde oplossing: geen subsi-
Creatieve kunst krijg je niet
LEVERINGSPROGRAMMA:
BMW 1600 iwo
BMW 1600
BMW 1800
BMW 1800 A
BMW 1800 Tl
BMW 2000
BMW 2000 A
BMW 2000 Tl
BMW 2000 CS
BMW 2000 CA
BMW! WAT EEN WAGEN
WAT EEN WEGLIGGING
VRAAGT UW DEALER OM EEN PROEFRIT
trouwens niet om. De subsidies zijn
bedoeld om kunstuitingen te stimu
leren. Bovendien is het niet onge
zond, dat een schrijver ook wat an
ders doet dan schrijven. Daar zijn
voorbeelden genoeg van".
Geen discussie
mogelijk?
Minister Vrolfjk heeft de heer Al
gra geantwoord, dat er niet met hem
valt te discussieren. De Friese se
nator („het geslacht Algra kwam in
de vijftiende eeuw al voor in Fries
land") maakt daar een wedervraag
van. „Het moet toch mogeljjk zjjn
om over de grondslag en de uitwer
king van het regeringsbeleid te dis
cussiëren"?
Filosofisch zegt hij: „In de kunst
vind je het leven terug: toegespitst,
gesublimeerd. Maar met al hun ge
schreeuw zijn sommige kunstenaars
evenzeer gebonden aan wat fatsoen
en schaamtegevoel eisen als de an
dere mensen. Er zijn geen aparte,
ruime geboden voor kunstenaars.
Laat ,ik een nuchter, eenvoudig voor
beeld noemen. Vloeken is zonde. Als
een kunstenaar vloekt is het ook
zonde".
Hoewel hij nog huivert bij de her
innering aan het nieuwste boek van
Van het Reve, heeft hij deze schrij
ver dit jaar in tegenstelling tot de
voorgaande jaren, niet genoemd als
een voorbeeld van een ten onrechte
gesubsidieerde. De oorzaak is sim
pel. „Ik wist, dat de CHU het over
hem wilde hebben" zegt hij, „en ik
wilde niet doubleren".
„Ik sta niet alleen"
De heer Algra vertelt in zijn strijd
tegen de literaire subsidies niet
alleen te staan. „Zodra ik weer iets
gezegd heb als vorige week, krijg ik
van alle kanten bewijzen van in
stemming. Allerlei mensen zeggen en
schrijven mij, dat ze het met mij
eens zijn. Ze durven het alleen niet
in het openbaar te zeggen. Ze den
ken dat er een soort „clan" is die
iedereen, die zoiets zegt in zijn nek
springt. Er zijn ook boze mensen,
maar dat is niet het publiek. Dat is
alleen de reactie van een kleine ex
treme groep".
Minister Smallenbroek heeft voor
de televisie gezegd, dat de heer Al
gra maar eens met een aantal mo
derne schrijvers moest gaan praten.
De senator hoort het voor het eerst.
„Dat verandert niets," zegt hij be
slist. „Ik ben niet in discussie met
schrijvers maar met de regering. Als
ik mijn oordeel over een schrijver
zou herzien, zouden mijn vragen aan
de regering gehandhaafd blijven.
Als minister Smallenbroek dat heeft
gezegd, heeft hij ook niet begrepen
waarom het gaat".
Even later loopt de heer Algra
met zijn tas door de hoge statige
gang in de richting van de verga
derzaal. Hij loopt een beetje gebo
gen en hij lijkt in de imposante
omgeving wat eenzaam.
Willige stemming voor schilderijen
Lucas Gastel: f 585.000
Op de gisteren in Amsterdam
gehouden kunstveiling bij Mak
van Waay aan het Rokin in Am
sterdam heeft een rivierland
schap van Lucas Gastel (ca.
1500-1570) f 58.500 opgebracht.
Een Engelse particuliere verza
melaar kocht het stuk. Deze
zelfde Engelsman had ook het
hoge bedrag van f 18.700 over
voor een aan De Heem toege
schreven stilleven. Een Neder
landse particulier kocht voor
f 8000 een stilleven van Van den
Broeck. Een schilderij van
d'Hondecoeter werd geveild
voor f 14.800, een portret van
een heer met hoed van Thomas
de Keijzer voor f 21.000 en een
marktgezicht van Klinkenberg
voor f 14.500. Twee werken van
Bosboom brachten resp. f 4.100
en f 3.400 op en de f 3.000 die
voor een doek van ApoL een
schilder uit de Haagse school
werd betaald werd een flinke
prijs genoemd. Twee aquarellen
van David Bles gingen voor
resp. f 2.000 en f 3.500 van de
hand. De stemming op deze eer
ste veilingdag, die zeer druk
werd bezocht, was willig.
DE N.EVI.B. GEEFT 5°/o op de termijn
spaarrekening. Deze gunstige rente geldt bij bedragen
tot f 10.000.- al voor een termijn van 6 maanden. Voor
grotere bedragen is de opzegtermijn 12 maanden.
Wendt u voor inlichtingen over deze 5%- rekening en NEDERLANDSCHE
de overige spaarmogelijkheden, 3>/2 en 4'/2%, tot een MIDDENSTANDSBANK
van onze 190 vestigingen.
De bank waar u zich thuis voelt
Voor het z.g. ..Gezamenlijk Concert" in Lisse - gisteren voor
de tweede maal en nogmaals in de Veilinghal bestaat grote
waardering: wij schatten het aantal belangstellenden op 800 tot
900. De akoestiek in het enorme gebouw is er evenwel een slechte
bondgenoot, want zij drukt de klank. Men krijgt geen indrukken
in finesses, een pianissimo en een forte schelen weinig in klank
kracht, alles klinkt globaal. Dit ,,mag niet hinderen": men denke
hier liever aan een praktische propaganda voor meer deelneming
aan de twee blazerskorpsen, de koren en het muziekensemble.
Dit Ensemble is „Kunst en Völhar- jazz-ouverture Chicago van Ruelle
ding", o.l.v. G. van Strien: mond- I (door Van Duin) en een selectie uit
accordeonj met tokkel- en trom ver- Zeiler's Vogelkoopman (door Bosch),
sterking als begeleiding van een do- Voor zo'n gezamenlijk uitvoeren wor-
zijntje zingende fleurige Tirolermeis- den betrekkelijk weinig repetities uit
jes, die het in de operette zochten. getrokken. Er ontstaat dus
Van Strien maakte daar echt iets
van en blijkens het succes heeft men
het als tractatie beschouwd. De me
lodieën waren gelukkig niet als pot
pourri aan elkaar gelast.
De harmonieën waren „Canite
Tuba" en „Trou moet Blijcken" (r.-k.
en prot.), tot één verenigd en beurte
lings door hun dirigenten Wim van
Duin en Adriaan Bosch jr geleid.
Hun programma's kwamen neer op
vier marsen (o.a, de overbekende
Punjaub, Medici en Saints) met de
In Waddinxveen
B.M.W.-dealer voor Katwijk e.o.
U bent uitgenodigd voor een proefrit J
bij:
GARAGEBEDRIJF
ENZAB N.Y.
Dealer voor Leiden en omstreken:
Dir. R. GORRIS. Vert. J. W. Kriek
HOGE RIJNDIJK 278-280, LEIDEN I
TELEFOON 40697—40698
rijzen Prins Bernhardtonds
ationaal Compositieconcours
ftef Prins Bernhardfonds heeft drie aanmoedigingsprijzen
°off 1000, f 800 en f 700 beschikbaar gesteldij voor het na- I
"iaa/ compositie-concours dat Jeugd en muziek Nederland"
if uitgeschreven.
en ten hoogste 20 minuten voor
maximaal 5 musici, waarbij het in
voegen van een solo-zangstem echter
niet is toegestaan. Men is verder vrij
in het bepalen van vorm, stijl, en
instrumenten. De partituren moeten
uiterlijk 31 december a.s. naar „Jeugd
en Muziek Nederland" worden ge
zonden.
De finale van het internationale
concours zal plaats hebben in juli '67
in Montreal. Behalve de hoofdprijs
5000 dollar en een minimum van
de 500 uitvoeringen in de hele wereld
zijn nog vier geldprijzen uitgeloofd.
In de expositiezaal van boekhandel Veldwijk aan de Kerk weg-
passage in Waddinxveen vond gistermiddag de opening plaats van
de expositie van de schilder André van Helden uit Den Plaag, door
een vriend en collega van André van Helden, de heer L. Moeren
hout.
Spreker vertelde het één en ander
over het werk van de exposant en de
persoonlijke achtergronden, van
waaruit het werk is gemaakt. Hij
vond, dat het tentoongestelde verder
geen toelichting behoefde, aangezien
dit voor zichzelf
Na de opening voerde de heer H.
M. van den Dool, voorzitter van de
Kunststichting Waddinxveen, het
woord. Deze heette de aanwezigen
welkom en wenste de heer Van Hel
den succes toe met deze expositie.
André van Helden is bijna 54 jaar
André van Helden: ..Stilleven".
oud. Hij werd aanvankelijk opgeleid
tot priester aan een seminarium in
België, maar onderbrak zijn studie
om zich te gaan wijden aan het
schrijven van gedichten en korte ver
halen. Aangezien ook dit hem niet
bevredigde, ging hij schilderen en
deze kunst is hij blijven beoefenen.
André van Helden heeft ojn. reeds
geëxposeerd in Den Haag, Delft,
Leiden, Breukelen, Keulen.
heidswerk.
De vakmansleiding van Bosch en
Van Duin is echter onmiskenbaar en
zo komen toch heel redelijke resulta
ten te voorschijn. Het gaat om de
hoofdzaken en dat het dübbelkorps
in aansluitingen, overgangen en al
lerlei figuurtjes niet gewaarborgd
punctueel in de pas loopt en geen
gepolijste afwerking aanbiedt, aan
vaardt men gaarne.
De beste kansen lagen in het be
reik van Sander Visser aan het hoofd
van zijn oratoriumkoor „Looft den
Heer", dat nu a cappella het
vangrüke en nog altijd dankbaar
bruikbare, maar veeleisende Sanctus
van Nico Hogerwerff vertolkte. Dit
werd een gedegen prestatie, sterk be
heerst, die door rustig-brede nuan
ceringen toch de indruk van fijne
afwerking heeft weten na te laten.
Visser dirigeerde ook zijn kinder
koor „De Lischbloem" en het gelijk
namig jeugdkoor, terwijl op dezelfde
wijze twee keer een „Klein Excelsior"
zich horen liet onder P. de Jong. Vier
groepen dri het gedisciplineerd deden,
Muiderkring herdacht
prof. dr. Donkersloot
„Expressionisme"
De Muiderkring hield in het Mui-
derslot zijn 25ste bijeenkomst in de
twaalf jaren van zijn bestaan. Slot
voogd Ton Koot opende deze zitting
met een herdenking van prof. dr. N.
A. Donkersloot, die sedert de oprich
ting lid van deze kring was geweest
en daarin een actief aandeel had
genomen, in overeenstemming met
zijn opvatting, zich voortdurend
rekenschap te geven van liet in de
traditie wortelende heden.
De slotvoogd installeerde de nieuwe
leden: de toneelspeelster Elisabeth
Andersen en dr. G. van der Wal, de
president-directeur van de KLM.
Onder zittingsvoorzitterschap van
prof. dr. G. Stuiveling werd het on
derwerp „expressionisme" behandeld.
De dichter Herman van den Bergh
gaf indrukken weer van het ver
schijnsel in de dichtkunst, dat later
expressionisme werd genoemd, maar
waar hij, tijdens de beoefening daar
van, nu een halve eeuw geleden, zich
nooit van bewust was. Hij zou deze
betiteling verafschuwd hebben. Hij
ontzenuwde de legendevorming, dat
hij bevriend was geweest met Mars
man, hij had hem zelfs nooit ont
moet. Dr. Jos Wouters lichtte het
expressionisme toe in de muziek aan
de hand van muzikale voorbeelden.
Na het gemeenschappelijk banket
gaf prof. dr. H. Jaffé met lichtbeel
den zijn visie op het expressionisme
in de schilderkunst. Daarna ont
plooide zich een levendige discussie.
ofschoon hun dirigenten zelf de pia
nobegeleiding moesten verzorgen. Het
leek ons dat. Visser's ensembles het
gemakkelijkst de zuivere kern van de
tonen handhaafden.
Alle uitvoerenden samen besloten
het verbroederingsfeest met Verdi'®
Slavenkoor en het Wilhelmus. De
lange avond was begonnen met een
toespraak en met allerkeurigst optre
den van de beide drumbands.
Nationale Ballet naar
Joegoslavië en Keulen
Na de lange tournee door Zuid-
Amerika heeft Het Nationale Ballet
nog een druk programma voor de
boeg. In totaal zullen tot de vakan
tiemaand augustus nog 36 voorstel
lingen worden gegeven, waaronder
twee series in het buitenland.
Naar aanleiding van het succes in
1964, toen de groep een tournee van
8 dagen door Joegoslavië maakte, ia
Het Nationale Ballet uitgenodigd om
van 5 tot 9 juli drie voorstellingen
te geven in Zagreb en Ljubljana. In
Zagreb neemt Het Nationale Ballet»
met een voorstelling deel aan het
Zomerfestival van deze stad in
Ljubljana worden twee voorstellin
gen gegeven in het Krizamker Thea
ter in het kader van de vierde Bal
let Biënnale. Vele balletten zijn voor
Joegoslavië nieuw, waarbij men
vooral uitkijkt naai* ,,De Groene Ta
fel" van Kurt Jooss. Vervolgens reist
Het Nationale Ballet naar Keulen,
waar het gezelschap op 10 juli zal
deelnemen aan de Internationale
Bailetweek Keulen met een middag
en een avond-voorstelling. Mede in
verband met de komst van enkele
van de voornaamste
schappen, wordt aan het deelnemen
aan de „Bailetweek Keulen" grote
waarde gehecht.
Russische sterren
naar ons land
Donderdag 9 juni arriveren uit
Rusland twee solisten van het Kirow
Ballet in Leningrad, die in het Hol
land Festival als gasten zullen mee
werken aan voorstellingen van het
Nationale Ballet. Het zjjn de prima-
ballerina Natalia Makarowa, die in
1965 in Varna (Bulgarije) de eerste
prijs op het Internationale Ballet
concours verwierf, en Anatoli Nis-
newitch. Zij zullen de hoofdpartijen
dansen in het ballet Giselle van
Coralli en Perrot, dat op 15 juni door
het Nationale Ballet in première zal
worden gebracht.
Natalia Makarowa werd in 1940
in Leningrad geboren. Reeds tijdens
haar opleiding viel zij op door haar
grote muzikaliteit en technisch
talent. Spoedig werd zij opgenomen
in de kring van eerste solisten en in
1961 danste zij reeds met veel succes
de titelrol in Giselle. Andere opval
lende vertolkingen waren de dubbel
rol Odette-Odile in „Het Zwanen-
meer", de rollen van Fiorina en
Kosjetsjka in de „Schone Slaapster"
en van Nina in „Mascarade".
Haar partner, Anatoli Nisnewitch,
werd in 1937 geboren. Hij ontving
zijn opleiding in Tallien en Lenin
grad. Ook hij werd onmiddellijk ge-
engaeerd bij het Kirow Ballet, waar
hij als eerste solist spoedig naam
maakte in rollen als die van Prins
Siegfried in „Het Zwanenmeer",
Cassio in „Othello", Paris in „Romeo
en Julia" en belangrijke rollen in
o.m. „Giselle" en „Raymonda".
